Testy laboratoryjne
zaburzeń czynności
tarczycy
Testy laboratoryjne
zaburzeń czynności
tarczycy
Do badań laboratoryjnych
stosowanych w diagnostyce
chorób gruczołu tarczowego
należą:
•
Oznaczenie stężenia TSH
•
Oznaczenie stężenia tyroksyny całkowitej
(TT
4)
lub wolnej (FT
4)
•
Oznaczenie stężenia trijodotyroniny
całkowitej (TT
3
) lub wolnej (FT
3
)
•
Test stymulacji wydzielania TSH
hormonem uwalniającym TRH
•
Oznaczenie stężenia globuliny wiążącej
tyroksynę (TBG)
•
Oznaczenie stężenia tyreoglobuliny
•
Oznaczenie autoprzeciwciał
przeciwtarczycowych
•
Oznaczenie stężenia odwróconej
trijodotyroniny (rT3
)
•
Oznaczenie stężenia cholesterolu
•
Oznaczenie stężenia kalcytoniny
•
Badanie USG
•
Badania izotopowe
Oznaczanie stężenia TSH
•
Stężenie TSH w surowicy jest czułym
wskaźnikiem stanu metabolicznego
tarczycy
•
Jest to test pierwszego wyboru w ocenie
czynności tarczycy
•
Podwyższenie stężenia TSH wskazuje na
niedobór obwodowych hormonów
tarczycy, natomiast obniżenie stężenia
świadczy o ich nadmiarze
Interpretacja wartości
Podwyższone stężenie TSH:
-pierwotna niedoczynność tarczycy
-wtórna nadczynność tarczycy z
jednoczesnym podwyższeniem stężenia T3
i T
4
w przypadku gruczolaka przysadki
Obniżone stężenie TSH:
-pierwotna nadczynność gruczołu z
towarzyszącym podwyższeniem stężenia T3
i T
4
-wtórna niedoczynność tarczycy jako
konsekwencja niedoczynności przysadki
Oznaczanie stężenia TT
4
, FT
4
Podwyższenie lub obniżenie stężenia TT4
spowodowane jest najczęściej odpowiednio
nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy
TT4 może ulec zmianie w przypadku
nieprawidłowości dotyczących białek
wiążących tyroksynę
Na wyniki oznaczeń TT4 może wpływać wiele
powszechnie stosowanych leków
Oznaczanie FT4 jest bardziej miarodajne w
sytuacjach wątpliwych, ponieważ stężenie
FT4 nie zależy od zmian TBG
Test stymulacji wydzielania TSH
hormonem uwalniającym
•
Test TSH po TRH jest wykonywany przy
różnicowaniu niedoczynności tarczycy
pochodzenia przysadkowego i
podwzgórzowego
•
Wykonywany jest również w stanach
łagodnej nadczynności, gdy stężenia T3 i
T4 są w górnej granicy normy
Interpretacja wyniku
•
Prawidłowym wynikiem jest 2-5 krotne
podwyższenie stężenia TSH względem
stężenia wyjściowego, mierzone między
15 a 30 minutą po stymulacji
•
Brak podwyższenia mimo podania TRH
obserwujemy w przypadku:
-nadczynności tarczycy
-niedoczynności pochodzenia
przysadkowego
Oznaczanie białka wiążącego
tyroksynę
•
Wykonujemy w przypadkach, w których
konieczne jest oznaczenie całkowitego
stężenia hormonów tarczycy, a istnieje
podejrzenie nieprawidłowego stęż. TBG
•
Badanie stęż. TBG jest również użyteczne
w diagnostyce zespołu przebiegającego z
podwyższonym stężeniem całkowitej
tyrozyny, z spowodowanego zwiększoną
siłą wiązania tyroksyny przez albuminę
Oznaczanie tyreoglobuliny
•
W prawidłowych warunkach uwalniana jest z
gruczołu w śladowych ilościach
•
Oznaczanie jej stężenia zalecane jest w
przypadku podejrzenia procesu nowotworowego
tarczycy
•
Wzrost stęż. tego białka spowodowany jest
progresją lub wznową procesu nowotworowego,
spadek natomiast związany jest z okresami
remisji
•
Stężenie tyreoglobuliny rośnie również w
zapaleniu tarczycy oraz jej nadczynności
Badania immunologiczne
W etiopatogenezie
licznych schorzeń
tarczycy prowadzących
do jej nadczynności lub
niedoczynności istotną
rolę odgrywają procesy
autoimmunologiczne,
stąd do diagnostyki
tych schorzeń należy
również oznaczanie
obecności
autoprzeciwciał
przeciwtarczycowcych.
Rola Przeciwciała Jednostki
chorobowe
Przeciwko receptorom
TSH
Choroba Gravesa-
Basadowa
Przecimikrosomalne,
anty-MS
Zapal. Tarczycy typu
Hashimoto, choroba
Gravesa-Basadowa
Przeciw tyreoglobulinie
Zapal. Tarczycy typu
Hashimoto, choroba
Gravesa-Basadowa,
podostre zapal. Tarczycy.
Oznaczanie cholesterolu
•
W przebiegu zaburzeń czynności tarczycy
można obserwować zmiany stęż.
całkowitego cholesterolu
•
Nadczynność tarczycy przebiega zwykle z
obniżonym jego stężeniem, a w
niedoczynności dochodzi do wzrostu
stężenia cholesterolu całkowitego
Oznaczanie odwrotnej
trijodotyroniny (rT
3
)
Stężenie rT3 we krwi odzwierciedla
pośrednio konwersję T4 do T3 w tkankach
Wzrost stężenia rT3 towarzyszący spadkowi
TT3 i FT3 jest charakterystyczny dla zespołu
niskiej T3 rozwijającego się w ciężkich
schorzeniach pozatarczycowych, przy
długotrwałym głodzeniu, w przebiegu
leczenia beta-blokerami, kortykosteroidami
Stosunek TT3/rT3 jest przydatnym
wskaźnikiem prognostycznym w ciężkich
chorobach pozatarczycowych
Badania obrazujące
•
USG- pozwala wykryć zmiany ogniskowe
w miąższu tarczycy, umożliwia pomiar
wielkości gruczołu
•
Pod kontrolą USG można wykonać biopsję
aspiracyjną cienkoigłową wybranego
obszaru miąższu gruczołu
•
Scyntygrafia z użyciem
131
I
lub
99
m
Tc-
do oceny budowy i czynności
tarczycy
Algorytm postępowania
diagnostycznego
Bibliografia
•
„Diagnostyka laboratoryjna” Jeremiasz J.
Tomaszewski
•
„Biochemia kliniczna” S. Angielski, Z.
Jakubowski, M. Dominiczak
Dziękujemy za uwagę ;)