Hodowla odpornościowa na warunki
Hodowla odpornościowa na warunki
stresowe, choroby i szkodniki
stresowe, choroby i szkodniki
Hodowla odpornościowa na warunki
Hodowla odpornościowa na warunki
stresowe, choroby i szkodniki
stresowe, choroby i szkodniki
Hodowla na:
Zimotrwałość
Chłodoodporność
Suszę
Zasolenie (gleby kwaśne)
Choroby
Szkodniki
ŹRÓDŁA ODPORNOŚCI
TESTOWANIE
•Laboratoryjne
•Polowe
OKREŚLENIE
•rodzaju odporności
•poziomu odporności
ODPORNOŚĆ NA CHOROBY
ODPORNOŚĆ NA CHOROBY
Odporność typu niegospodarza
Odporność pełna - immunia
Odporność – pionowa
(czynna, szybka lokalizacja patogena, nekrozy, niewielkie straty tkanki
asymilacyjnej
1-kilku genów
)
Odporność – pozioma
(
bierna, niespecyficzna, stopniowe zmiany tkanki
,
poligeniczna
)
Fitoaleksyny
– niskocząsteczkowe związki hamujące rozwój mikroorganizmów
Odporność indukowana
– interferencja wirusowa (mało zjadliwy wirus
przeciw bardziej zjadliwemu wirusowi)
TERMINY:
Wirulencja
– łatwość wnikania
Agresywność
– tempo przemieszczania
Patogeniczność
– zdolność zakażania
Określanie rodzaju odporności.
Przy
niewielkich
plamach
wywołanych
porażeniem trudno jest z całą pewnością
stwierdzić, czy są one wynikiem odporności
pionowej, czy poziomej. Palmy typowe dla
odporności poziomej charakteryzują się
najczęściej stopniową zmianą barwy na
granicy między tkanką zniszczoną a zdrową.
Plamy nekrotyczne typowe dla odporności
pionowej, mają wyraźnie zaznaczone granice,
brak jest strefy przejściowej. Brązowo czarne
plamy nekrotyczne wyraźnie różnią się od
intensywnie zielonej tkanki zdrowej.
Typy reakcji w testach odpornościowych: a – roślina wrażliwa,
b- roślina o odporności poziomej, c – roślina o odporności pionowej, d –
reakcja niespecyficzna, e – brak porażenia, roślina immunna lub źle
infekowana
a
b
c
d
e
Skala oceny odporności poziomej liści ziemniaka na zarazę ziemniaka:
1
0
- porażenie całkowite, 9
0
– brak porażenia
Skala oceny odporności liści na mączniaka właściwego:
1
0
– porażenie całkowite,
9
0
– brak porażenia
POLAN F1
ŚREMSKI F1
PARYS F1
235 F1, 238 F1,
ALLADYN F1
Dynamika porażenia roślin w warunkach polowych najbardziej
tolerancyjnych mieszańców w porównaniu do wrażliwego wzorca
POLAN F1
Rośliny najbardziej tolerancyjnego mieszańca ALLADYN F1
wyhodowanego
w I.W. W Skierniewicach są porażane w tym samym tempie jak 2
mieszańców wyhodowanych w KGiHR (235 F1 i 238 F1). 17.08
rośliny odmian wrażliwych były w 100 % (9
0
) porażone i
zakończyły okres ploowania. Natomiast rośliny mieszańca 235 F1,
238 F1, ALLADYN F1 były porażone w 50 % (4
0
)
Porażenie roślin ogórka polowego w 1992 roku
Odporność
Odporność
na szkodniki
na szkodniki
Pozorna
Rzeczywista
Odporność rzeczywista:
Brak akceptacji
Antybioza (niekorzystny wpływ pokarmu
roślinnego na rozwój lub przeżywalność)
Tolerancja (niwelacja uszkodzeń przez
dalszy
wzrost lub odrastanie)
Wprowadzenie odmian odpornych
jako główna metoda ochrony danej
rośliny
Klasycznym przykładem zastosowania tej metody
było zwalczanie filoksery wińca (Phylloxera vitifoliae
Fitch.), groźnego szkodnika winorośli we Francji. W roku
1884 szkodnik ten zniszczył winnice na powierzchni 1200
tys. ha, co spowodowało straty określane na około 7200
milionów franków. Analiza zaatakowania europejskich i
amerykańskich gatunków winorośli pozwoliła stwierdzić,
że pewne gatunki amerykańskie są wysoce odporne na
filokserę
w
porównaniu
do
wrażliwych
odmian
europejskich,
wyhodowanych
z
Vitis
vinifera
L.
Wykorzystanie odmian odpornych pozwoliło opracować
metodę ochrony winorośli, która do dnia dzisiejszego jest
najważniejszym sposobem ochrony winnic przed tą
mszycą.
Uzyskanie w USA odmian pszenicy odpornych na
przyszczarka heskiego (Mayctiola destructor Say) przez
współpracujących ze sobą entomologów, hodowców i
agronomów pozwoliło w wielu stanach na skreślenie tego
szkodnika z listy owadów powodujących duże straty
ekonomiczne. Pierwszą odporną na przyszczarka odmianę
pszenicy wprowadzono do produkcji w stanie Kansas
(jeden ze stanów pasa uprawy pszenicy w USA) w 1943 r. W
roku 1949 stała się ona główną odmianą pszenicy na
terenie całych Stanów Zjednoczonych. W próbach
pobranych z pól produkcyjnych z trudnością można było
stwierdzić występowanie tego szkodnika. W roku 1950
wzrost plonów odpornej pszenicy Pawnee w stosunku do
plonów odmian poprzedni uprawianych przyniósł 12
milionów dolarów. Poza tym nastąpił 30-85% wzrost
plonów odmian wrażliwych spowodowany tym, że
wprowadzenie odmian odpornych obniżyło liczebność
populacji szkodnika na terenie całego regionu uprawy
pszenicy. Całkowity wzrost produkcji w wyniku uprawy
odmiany Pawnee w stanie Kansas w ciągu 1 roku pokrył 20-
letnie wydatki zwiazane z działalnością rolniczych stacji
doświadczalnych tego stanu.
Zachowanie się
owadów
Bodźce działające
pozytywnie
negatywnie
Wyszukiwanie rośliny
atraktanty
repelenty
Siadanie na roślinie
związki
zatrzymujące
(arestanty)
repelenty
Wstępne żerowanie
(nakłuwanie,
nadgryzanie)
czynniki wywołujące
wstępne żerowanie
(fagoincytanty
czynniki
zapobiegające
żerowaniu
(fagosupresany
)
Kontynuowanie
żerowania
stymulatory
żerowania
(fagostymulatory)
czynniki
hamujące
żerowanie
(fagodeterenty)
Klasyfikacja bodźców wywołujących
instynktowne
reakcje związane z żerowaniem owadów
Lot inwazyjny
Lot inwazyjny
Odnalezienie owocu
Odnalezienie owocu
Akceptacja podłoża
Akceptacja podłoża
Penetracja miąższu
Penetracja miąższu
Osiadanie
Osiadanie
Penetracja nasion
Penetracja nasion
Żerowanie, składanie jaj
Żerowanie, składanie jaj
Schemat łańcucha czynności instynktowych związanych z
wyborem właściwej rośliny żywicielskiej przez Stephanoderes
hampei Ferr., szkodnika owoców krzewów kawowych
p
rz
y
p
a
d
e
k
ż
e
ro
w
a
n
ia
n
a
m
ło
d
y
c
h
o
w
o
c
a
c
h
bodźce wizualne i
zapachowe
bodźce dotykowe
bodźce mechaniczne
czynniki związane z dojrzałością
owocu, zawartością wody w
roślinach
Droga przebyta przez samice
śmietki kapuścianej (Phorbia
brassicae Bche.) w różnych
fazach zachowania się
związanego ze składaniem jaj
:
A
– siadanie na liściu,
B
– ruchy rozpoznawcze, silne
reagowanie na bodźce
chemiczne,odbierane
prawdopodobnie przez komórki
czuciowe na stopach,
C i D
– schodzenie po blaszce
liściowej i po łodydze,
E
– krążenie wokół szyjki
korzeniowej,
F
– poruszanie się po glebie
(reagowanie na strukturę i
wilgotność podłoża),
G
– ocena przydatności podłoża
do składania jaj (wpuszczanie
pokładełka w glebę),
H
– składanie jaj.
Czynniki wpływające na zachowanie się i płodność
przędziorka owocowca na roślinach żywicielskich
Wpływ rośliny żywicielskiej na płodność samic stonki
ziemniaczanej.
Obserwacje prowadzono w czerwcu
P
ło
d
n
o
ś
ć
s
a
m
ic
(
li
c
zb
a
j
a
j)
Wpływ odporności malin na mszycę malinowo-jeżynową
Amphorophora rubi Kalt. Na poziom porażenia ich wirusami
przenoszonymi przez tego szkodnika:
1
- wrażliwe odmianyLloyd George i Malling Jewel,
2
- umiarkowanie odporne odmiany Glen Clova i Norfolk Giant,
3 -
odporne odmiany Malling Orion i M 888/49
1
1
2
2
3
3
Kolejne lata obserwacji
P
o
ra
ż
e
n
ie
w
ir
u
s
e
m
Dynamika populacji przędziorka owocowca na wybranych
odmianach jabłoni w Sadzie Pomologicznym SGGW w Wolicy w
sezonie wegetacyjnym 1976
Odmiany jabłoni: 1 – Red Delicious, 2 – McIntosh, 3 – Jonathan,
4 – mieszaniec KurskaxLinda (wg Bielak, 1979)
Termin obserwacji
L
ic
zb
a
p
rz
ę
d
zi
o
rk
ó
w
/1
0
0
l
iś
c
i
1
1
2
2
3
3
4
4
Wykład 10.
Hodowla odpornościowa na
warunki stresowe, choroby i szkodniki.
1.
Typy odporności na choroby. Czy warto prowadzić
hodowlę odpornościową na choroby ( podaj przykład)?
2.
Typy odporności na szkodniki. Czy warto prowadzić
hodowlę odpornościową na szkodniki (podaj przykład)?
3.
Omów schemat współdziałania typu gen-na-gen.
4.
Za i przeciw wprowadzaniu odporności pionowej i
poziomej.
5.
Jakie typy odporności można wyprowadzać z gatunków
dzikich do pomidora uprawnego?
6.
Omów problemy hodowli odpornościowej na
przykładzie mączniaka rzekomego u ogórka.
7.
Porównaj metodę hodowli odpornościowej na choroby i
na szkodniki.