Dr n. med. Bogusław Bucki

Wpływ żywienia

na rozwój odporności

u dzieci

Instytut Dietetyki

PWSZ w Nysie

Rola układu 

odpornościowego

Ochrona przed patogenami:

- odpowiedź humoralna,
- odpowiedź komórkowa,

kooperacja z układami

nerwowym,
endokrynowym,

Okresy dojrzewania układu 

odpornościowego

 

Ciąża.

Okres karmienia piersią.

Żywienia enteralnego

(w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym).

Dojrzewanie układu 

odpornościowego

Zależy od:

- różnicowania i dojrzewania narządów 
limfatycznych,
- procesów adaptacyjnych do życia 
pozałonowego:

zaprogramowanie odpowiedzi naturalnej,
nabyta specyficzna odpowiedź 

immunologiczna, 

Czynniki zaburzające 

funkcjonowanie układu 

odpornościowego

Zaburzające dojrzewanie  

wewnątrzmaciczne.

Choroby matki.

Zagrożenia patogenami.

Wpływające na zakończenie ciąży.

Rola żywienia enteralnego

Źródło antygenów stymulujących 

rozwój tkanki limfatycznej

- miejscowej produkcji IgA,
- aktywacja limfocytów śródnabłonkowych,
- wytworzenie tolerancji,

Dostarczenie czynników modulujących 

dojrzewanie układu odpornościowego

(probiotyki i prebiotyki)

- regulacja składu flory bakteryjnej

Wpływ żywienia enteralnego

Ochrona przed infekcjami.

Tolerancja na własne antygeny, „nauka” 

układu zgodności tkankowej .

Zmniejszenie wrażliwości na antygeny 

środowiskowe, limfocyty T regulatorowe.

Ograniczenie indukcji chorób o podłożu
immunologicznym, 

(degradacja antygenów).

Wpływ żywienia enteralnego

Niedożywienie

- głodzenie,
- choroby zaburzające odżywianie,

Efekt – wtórne niedobory odpornościowe;

zwiększona podatność i ciężkość przebiegu 
infekcji, zwiększona umieralność.

Karmienie pokarmem matki

Czynniki ochronne siary i mleka matki.

 

Szybsze dojrzewanie układu 
odpornościowego.

Większa sprawność układu 
odpornościowego.

Czynniki ochronne siary

i mleka matki

Przeciwciała wydzielnicze:

- sIgA, sIgM ( w makrofagach)

IgG 

(transcytoza)

Laktoferyna
Lizozym,
Laktoperoksydaza,

Cytokiny 

(IL-1, 6, 8, TNF, IFNγ, TGFβ)

Czynniki ochronne siary

i mleka matki

Limfocyty.

 

Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe.

Składowe dopełniacza.

Białko wiążące wit. B12.

Oligosacharydy.

Oligosacharydy 

Pochodne fruktozy i galaktozy

- siara ok. 20 g / L
- mleko dojrzałe ok. 15 g / L

Wpływ na florę jelitową – Bifidobakterie

selektywna stymulacja wzrostu,
hamowanie wiązania patogenów z nabłonkiem 
jelitowym,
u dzieci karmionych tylko mlekiem matki jedyne 
bakterie kolonizujęce przewód pokarmowy.

Oligosacharydy

Mleka modyfikowane zawierające: 

- galaktooligosacharydy (GOS)

- fruktooligosacharydy (FOS)

GOS / FOS : 9 / 1

wpływa na rozwój flory bifidogennej; 

Bifidobacterium 
Lacidobacillus

Mikroelementy

niezbędne w odpowiedzi 
immunologicznej

- Selen,

- Cynk,

- Żelazo,