PowerPoint Presentation

W y k ł a d 2

Istota rynku pieniężnego

Instrumenty rynku pieniężnego:

rynek lokat (depozytów) międzybankowych

- rynek bonów (weksli) skarbowych (emitowanych przez rząd)

- bon pieniężny NBP

- krótkoterminowe papiery dłużne firm (bony komercyjne

przedsiębiorstw)

- bankowe certyfikaty depozytowe

WSB 17 X 2009 r.

Rynek pieniężny (

money

market

)

tj. rynek krótkoterminowych operacji

lokacyjnych i depozytowych oraz obrotu

papierami wartościowymi o krótkich terminach

wymagalności –

od 1 dnia do 52 tygodni

, tj.

najbardziej płynnych aktywów finansowych.

Rynek pieniężny



Przekazanie z miejsca gdzie jest

nadmiar kapitału do miejsca, gdzie

zgłaszane jest zapotrzebowanie:

Udzielenie kredytu (pożyczki)

Sprzedaż papierów wartościowych

(krótkoterminowe obligacje,

tzw. weksle handlowe

i inne papiery wartościowe)

Inwestor

finansowy

Inwestor rzeczowy:

popyt na

krótkooterminowe

zapotrzebowanie

na pieniądz

Rynek pieniężny



Cechy rynku i jego uczestnicy

/inwestorzy rzeczowi i

finansowi:

instytucje finansowe (banki)

organy państwowe

samorząd terytorialny

różnego rodzaju podmioty gospodarcze (przedsiębiorstwa)

osoby fizyczne (niekiedy)/



Funkcje rynku pieniężnego

- przynoszenie dochodu dysponentom wolnych w danym

momencie aktywów,

- zapewnienie ciągłości w regulowaniu zobowiązań.

- państwu służy do realizacji określonej polityki monetarnej (gł.

narzędzie to operacje otwartego rynku)



Determinanty popytu na walory krótkoterminowe



Od czego zależy sprawność rynku pieniężnego

Czy rynek pieniężny może być

wykorzystany do

długoterminowego

inwestowania i zaspokajania

długoterminowego

zapotrzebowania na pieniądz

ROLOWANIE

…

.. to uzyskanie środków z

nowej emisji w celu

wykupienia emisji

wcześniejszych

Dlaczego w ten sposób wykorzystuje się

rynek?

Rynek pieniężny

podział wg obszaru

działania



Rynek międzynarodowy



Rynek ogólnokrajowy



Runek regionalny

Rynek pieniężny

podział wg wielkości przeprowadzanych

transakcji



Rynek centralny, zw. hurtowym

(duże

transakcji, gł. między bankami, innymi

instytucjami finansowymi, a także

przedsiębiorstwami, a także rządy . Kwoty 100

tys. lub 1 mln dol. – i ich wielokrotność



Rynek detaliczny

–

tworzą banki

udzielając kredytów krótkoterminowych swoim

klientom. Przyjmuje się, ze drobne transakcje

papierami wartościowymi np. wekslami to też

detaliczny rynek pieniężny. Banki mogą działać

na obu rynkach, ale są oczywiście banki małe

działające tylko w skali lokalnej.

Podział rynku pieniężnego z punktu

widzenia sposobu określenia dochodu



instrumenty o stałym oprocentowaniu

–tzw.

instrumenty o podstawie odsetkowej – w momencie

zawarcie kontraktu (emisji) następuje transfer kapitału,

równego wartości nominalnej, natomiast w terminie

wykupu następuje płatność, w której wartość nominalna

jest powiększona o odsetki, a stopa procentowa jest

znana i kreślona w momencie zawarcia kontraktu)

100 – 10% - 110 j.



instrumenty zerokuponowe

(instrumenty o

podstawie dyskontowej- w momencie zawarcia

kontraktu (emisji) następuje transfer kapitału, równego

wartości nominalnej, pomniejszonej o pewną wartość

zwaną

dyskontem

(„potrącenie z góry”)



Ryzyko – ceny? R. ceny to ryzyko rynkowe

Rynek pieniężny

Największe segmenty:



rynek lokat (depozytów) międzybankowych



rynek bonów (weksli) skarbowych (emitowanych

przez rząd), ale także:



bony komercyjne przedsiębiorstw



bankowe certyfikaty depozytowe

Walory występujące na rynku pieniężnym są w zróżnicowany sposób

oprocentowane. Wysokość oprocentowania zależy od stopnia oceny

wypłacalności

emitenta

oraz stopnia trudności zamiany tego waloru na gotówkę, czyli

płynności.

Rynek pieniężny –

rynek lokat (depozytów)

międzybankowych

Jeden z najłatwiejszych sposobów pozyskania środków

przez bank

Transakcje zawierane w dużych, okrągłych kwotach na

okres od 1 dnia do 1 roku.

Co kształtuje rynek l.m.? – w zależności gł. od wysokości

nadwyżek ponadobowiązkowych rezerw gotówkowych

banków komercyjnych. Nadwyżki te banki mogą lokować

w emitowanych przez bank centralny lub skarb państwa

walorach lub pożyczać innym bankom z odpowiednim

oprocentowaniem.

Gdy bank ma niedobór środków finansowych to

występuje na rynku zarówno w charakterze

pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy

Stopa oprocentowania na rynku światowym lokat

międzybankowych to

LIBOR (

London Interbank

Offered Rate

)

LIBOR (

London Interbank

Offered Rate

)

LIBOR (London Interbank Offered Rate

)- stopa

procentowa - zdeterminowana popytem i podażą

nadwyżek. Stanowi jednoczenie podstawę do

określenia stóp procentowych na wielu innych

segmentach krajowego i zagranicznego rynku

pieniężnego.

LIBOR to średnia arytmetyczna stóp procentowych, po

jakich najważniejsze banki w W.B. są skłonne pożyczać

swoje środki innym bankom. W analogiczny sposób

wyznaczana jest inna stopa LIBID (

London Interbank

Bid Rate

), ile bank jest skłonny zapłacić za przyjęcie

środków do zagospodarowania;

Frakfurt nad Menem – FIBOR i FIBID;

a Polska?

Indeksy rynku lokat

międzybankowych



WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) –

roczna stopa procentowa, po jakiej bank jest

skłonny udzielić kredytu innym bankom



WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) – roczna

stopa procentowa, którą bank jest skłonny

zapłacić za środki przyjęte w depozyt od

innych banków

W/w stopy są obliczane jako

średnia arytmetyczna.

Podawanie tych cen do

publicznej wiadomości nazywa się

kwotowaniem kursu kupna i kursu

sprzedaży

(kurs kupna i kurs sprzedaży – przez bank).

Co determinuje cenę

pieniądza na rynku lokat

międzybankowych?



wysokość stóp procentowych ustalanych

przez bank centralny. Górną granicę ceny

pieniądza na rynku lokat

międzybankowych na ogół wyznaczone są

warunkami refinansowania w banku

centralnym.



podaż i popyt na pieniądz w gospodarce



wiarygodność kontrahenta transakcji na

rynku międzybankowym (im wyższa tym

cena niższa)

Rynek pieniężny –

rynek lokat

międzybankowych



Cena pieniądza na rynku lokat

międzybankowych może przyjąć

postać stałej lub zmiennej stopy

procentowej. W transakcjach z

okresem zapadalności do 1 roku do

r. jest to wyłącznie stała stopa

(WIBID lub WIBOR)

Rynek pieniężny –

rynek lokat

międzybankowych

Podział z punktu widzenia długości

okresu na jaki zostały zawarte:



A) krótkoterminowe

od 1 dnia do 1

miesiąca;



B) długoterminowe

– tak jak

sotnex

t, ale możliwy depozyt łamany)

– powyżej 1 miesiąca do 1 roku

Rezerwy obowiązkowe



Pieniądze, które banki komercyjne muszą

utrzymywać w banku centralnym. Ustala

się stopy rezerw obowiązkowych.

Regulując zgodnie z potrzebami

gospodarki aktywność kredytową. To

facto

podatek!!!!



Od 2002 r. - 3,5% od depozytów

pomniejszona o 500 tys. Euro, obecnie 3%.

Instrumenty rynku

pieniężnego - bon skarbowy

(

treasury bill

)



Instrument finansowy, którego emitentem jest skarb

państwa (reprezentant w Polsce: Ministerstwo

Finansów).



Cecha charakterystyczna rynku hurtowego bonów

skarbowych jest relatywnie wysoka wartość nominalna

oferowanych instrumentów – 10 tys. PLN



Instrument zerokuponowy, tj. sprzedawany z

dyskontem (cena zakupu jest niższa od wartości

nominalnej) na przetargach organizowanych przez

NBP – agenta emisji.



Dyskonto bonu skarbowego to różnica pomiędzy

wartością nominalną bonu a wartością, po której go

nabyto (w obrocie jest to jego bieżąca wartość

rynkowa, czyli bieżąca cena).

Instrumenty rynku

pieniężnego - bon skarbowy



Papier wartościowy emitowany na okres od 1 do

52 tygodni na okaziciela (gł. 13 tygodniowe, 26 i

52 = tygodniowe)



Emitowany w Polsce w postaci

zdematerializowanej (zapis elektroniczny w

Rejestrze Papierów Wartościowych prowadzony

przez NBP)



Traktowany jako instrument wolny od ryzyka (po

warunkiem przetrzymana do okresu wykupu) –

stąd atrakcyjny dla instytucji finansowych, ale i

niskie oprocentowanie, co świadczy o niskim

koszcie uzyskanego przez skarb państwa kredytu.

Instrumenty rynku

pieniężnego - bon skarbowy



cel: pozyskanie kapitału na krótki okres

przez rząd na potrzeby budżetu państwa



wykorzystywany przez banki centralne do

regulowania obiegu pieniądza w

gospodarce



łączna wartość nominalna bonów

skarbowych wyemitowanych – określona w

ustawie budżetowej

Instrumenty rynku

pieniężnego

bon skarbowy

Nabywcy:



krajowe osoby prawne i fizyczne



spółki bez osobowości prawnej



zagraniczne osoby prawne i fizyczne

Instrumenty rynku

pieniężnego bon skarbowy

- rynek pierwotny

Obrót na rynku pierwotnym i wtórnym



RYNEK PIERWOTNY

Podmioty mające status

dilera skarbowych papierów

wartościowych

, czyli banki z

którymi minister finansów zawarł

odpowiednią umowę.

Lista Dealerów Skarbowych Papierów

Wartościowych na rok 2009



Powszechna Kasa Oszczędności BP S.A.



Bank Handlowy w Warszawie S.A.



ING Bank Śląski S.A.



Bank BPH S.A.



Bank Zachodni WBK S.A.



Bank Gospodarstwa Krajowego



BRE Bank S.A.



Bank Millennium S.A.



Bank PEKAO S.A.



Kredyt Bank S.A.



ABN - AMRO Bank (Polska) S.A.



Societe Generale SA Oddział w Polsce



Deutsche Bank Polska SA



BGŻ S.A.



BNP Paribas SA Oddział w Polsce

Rynek pieniężny - bony skarbowe



Tendencja do dłużnej zapadalności – wyraz

zmiany strategii zrządzania długiem

publicznym, która ma za zadanie nie tylko

zapewnić płynność budżetowi państwa, ale

także zminimalizowanie kosztów obsługi

długu



Stopa dochodowości bonów skarbowych –

główny czynnik wpływający (na rynku

pierwotnym) to bieżący poziom stopy

referencyjnej NBP i oczekiwania do

przyszłego rozwoju stopy referencyjnej NBP

(KTO –RPP) w efekcie może się kształtować

rentowność poniżej stopy referencyjnej NBP

Rynek pieniężny - bony skarbowe



Zwykle popyt większa od podaży. Te

krótkoterminowe papiery cieszą się

powodzeniem wśród inwestorów

krajowych i zagranicznych, ze

względu na relatywne wysokie

oprocentowanie, a równocześnie

niskie ryzyko – po jeszcze

przystąpieniu Polski do UE.

Rynek pieniężny - bony skarbowe

rynek wtórny



Tworzony przez podmioty chcące

nabyć lub sprzedać bony skarbowe

między przetargami.



Gł. uczestnikami obrotu rynku

wtórnego są banki krajowe (na

własny rachunek lub na zlecenie

klientów)

Rynek pieniężny - bony skarbowe

hurtowy rynek wtórny



Gdzie się odbywa? od 2002 r. na elektronicznej

platformie (organizowanej od 2004 r. przez MTS*-

CeTO SA - Elektroniczny Rynek Skarbowych

Papierów Wartościowych, funkcjonujący przy

Centralnej Tabeli Ofert (CTO). CTO stanowi

instytucjonalna formę regulowanego rynku

pozagiełdowego w Polsce.

* włoska spółka, organizator pierwszego w Europie rynku obligacji skarbowych



Przedmiotem transakcji są pakiety papierów

wartościowych, których wartość nominalna wynosi 5

mln zł lub wielokrotność tej kwoty, i działa większa

liczba uczestników w tym w tym poza dealerami

pierwotnymi

(primary dealer

), także od 2005 r.

międzynarodowe instytucje finansowe).



Znacznie mniejsze znaczenie od rynku pierwotnego

Rynek pieniężny - bony skarbowe

hurtowy rynek wtórny



Stopy oprocentowania bonów na tym

rynku kształtują się pod wpływem gry

rynkowej, a zapotrzebowanie na nie

wiąże się także z konkurencyjnością

wobec lokat międzybankowych. Ich

przewagą na rynku finansowym jest

ich zbywalności. Dodatkowo bank

centralny udziela pod ich zastaw

kredytu lombardowego

Rynek pieniężny - bony skarbowe



Zalety bonów skarbowych:

wysoka płynność, tj. możliwość szybkiej

wymiany na gotówkę

istnienie rynku wtórnego (MTS*-CeTO SA,

Elektroniczny Rynek Skarbowych Papierów

Wartościowych, funkcjonujący przy

Centralnej Tabeli Ofert (CTO) – co stwarza

możliwość bardziej korzystnej inwestycji

- chętnie przyjmowane są jako depozyt

(zabezpieczenie) przy udzielaniu kredytów i

pożyczek

Rynek pieniężny - bony skarbowe

rentowność

A co z rentownością?

Na ogół w niewielkim

stopniu zależy od popytu i podaży, a

jest zdeterminowana wysokością

inflacji, polityką stop procentowych

banku centralnego oraz polityką

makroekonomiczną rządu.

Rynek pieniężny –

bony pieniężne NBP



Bony pieniężne – emitowane przez NBP od 1990 r, a od 1996 r. wyłącznie w

formie zdematerializowanej (zapis elektroniczny w Rejestrze Papierów

Wartościowych prowadzonych przez NBP). Sprzedawane na aukcjach

amerykańskich (przetargach).



Emisje to podstawowe operacje otwartego rynku. Instrument umożliwiający

utrzymanie krótkoterminowych stóp procentowych na poziomie określonym

przez Radę Polityki Pieniężnej



Instrument podobny do bonów skarbowych. Wykorzystywany jako

instrument rynku pieniężnego, a przez NBP także do regulacji obiegu

pieniądza w gospodarce przez wpływanie na możliwości kredytowe sektora

bankowego i jego płynność.



Sprzedaż na przetargach w nieregularnych odstępach czasowych – to

odróżnia je od bonów skarbowych



Nabywcy gł. banki komercyjne i inne instytucje finansowe



Papiery wartościowe na okaziciela o wartości nominalnej 1 do 7 dni lub

2,4,13,26, 39 i 52 tygodnie



Na rynku pierwotnym bank diler NBP (tj. jednocześnie diler rynku

pieniężnego). Status taki otrzymuje bank krajowy lub oddział banku

zagranicznego w Polsce, który podpisał umowę odpowiednią umowę z NBP

i posiada rachunek bieżący w Departamencie Systemu Płatniczego NBP



Nie jest to typowy instrument gospodarki rynkowej

Rynek pieniężny –

bony pieniężne NBP a bony

skarbowe



Różnica pomiędzy bonami

skarbowymi a pieniężnymi:

Bonów skarbowych - NBP nie może

wykorzystać jako zastaw pod kredyt

lombardowy i techniczny, gdyż NBP

jest emitentem i jako taki nie może

wystąpić w roli wierzyciela i

dłużnika.

Operacje otwartego

rynku



Operacje otwartego rynku to

transakcje dokonywane z inicjatywy

NBP z bankami komercyjnymi.

Obejmują one warunkową lub

bezwarunkowa sprzedaż lub kupno

papierów wartościowych albo dewiz,

a także emisję własnych papierów

wartościowych banku centralnego.

Krótkoterminowe papiery

dłużne firm/dłużne papiery

przedsiębiorstw/skrypty

dłużne/papiery

komercyjne/bon

komercyjny

(commercial

papers

) - CP

Instrumenty rynku

pieniężnego

bon komercyjny - CP

Instrument rynku

pieniężnego, emitowany przez

przedsiębiorstwo i zobowiązujący

emitenta do wykupu papieru w

określonym terminie wg podanej w

nim wartości nominalnej

Rynek pieniężny -

krótkoterminowe papiery

dłużne przedsiębiorstw

(KPD)



zalety dla

emitenta

: zobowiązanie do

określonego świadczenia pieniężnego lub

niepieniężnego wobec jego aktualnego

prawnego właściciela, krótkoterminowa

pożyczka, udzielona bez zabezpieczenia przez

nabywcę instrumentu, niski koszt pozyskania

środków, możliwość przygotowania emisji w

ciągu kilku dni, alternatywa dla kredytu (gł.

obrotowego, a dzięki rolowaniu także

inwestycyjnego)

Rynek pieniężny -

krótkoterminowe papiery dłużne

przedsiębiorstw (KPD)

Wysokie nominały emisji – z reguły 100 tys.

Agent (organizator) emisji- biuro maklerskie banku

(wykupuje od emitenta całą emisję po określonej

cenie i organizuje dalszy obrót na rynku wtórnym ,

ew, pierwotnym), obrót zdematerializowany,

zapewniają kwotowania ciągłe

Rentowność

– z reguły wyższa od bonów skarbowych i

lokat bankowych. Stopa procentowa określana na

rynku (podaż/popyt na rynku KPD i na rynku

bazowym dla KPD). Stopa powiązana z WIBOR.

Możliwość emisji KPD z lub bez gwarancji

oprocentowania

Emisja

w transzach o okresie zapadalności od 7 do 360

dni. Możliwość rolowania



Adresat emisji: nabywcy instytucjonalni

Rynek pieniężny -

krótkoterminowe papiery dłużne

przedsiębiorstw (KPD)



Forma emisji :

weksel (

weksle własne przedsiębiorstw

–

emitowane z reguły przez duże przedsiębiorstwa.

Dokument finansowy (papier wartościowy)

zobowiązujący wystawcę do bezwarunkowego

zapłacenia jego posiadaczowi określonej w nim

kwoty, w określonym czasie. Dzięki indosowaniu

(tj. osoba, która otrzymała weksel może przenieść

świadczenie na rzecz innej osoby

obligacja krótkoterminowa

(publiczna i

niepubliczna emisja)



Emisje bonów komercyjnych w ramach

programów sekurytyzacji

Rynek pieniężny – inne

instrumenty



Certyfikaty depozytowe

papiery wartościowe emitowane przez

bank komercyjny (stopa procentowa

wyższa od bonów skarbowych).

Możliwość zbycia przez inwestora i

uzyskanie należnych do momentu

zbycia odsetek.

Zarówno krótkoterminowe, jak i jako

papiery rynku kapitałowego

Słowa kluczowe



Rynek pieniężny



Instrumenty o stałym oprocentowaniu



Instrumenty zerokuponowe



Dyskonto



Instrumenty rynku pieniężnego:

- Lokaty międzybankowe

- Bon skarbowy

- Bon pieniężny NBP

- commercial

papers

REUTERS Polska



NOTOWANIA

[2008-10-02 11:00]

Jakiej informacji

zabrakło?

WIBI

WIBO

6.11

6.40

6.12

6.41

6.17

6.37

6.18

6.38

6.29

6.48

6.47

6.67

6.50

6.70

6.53

6.73

Fixing NBP



Fixing NBP: dolar 2,1600 zł, euro 3,4200 zł

2008-04-11 11:07

WARSZAWA, 11 kwietnia (Reuters) - Narodowy

Bank Polski na piątkowej sesji międzybankowej

ustalił kurs złotego do dolara na 2,1600 wobec

2,1755 w czwartek, a kurs złotego do euro na

3,4200 wobec 3,4520 w czwartek, podał NBP.

((Reuters Serwis Polski, tel. +48 22 653 9700,

fax +48 22 653 9780,

warsaw.newsroom@reuters.com)) lplint

Document Outline