Człowiek jako istota społeczna

Socjologia

- nauka zajmująca się badaniem

zagadnień związanych ze

społeczeństwem i zachodzącymi w

nim zmianami.

Prekursorem nauki był

Arystoteles

(„człowiek jest istotą społeczną”),

a terminu „socjologia” po raz

pierwszy użył francuski filozof

Auguste Comte

. W XIX wieku

uznano socjologię za odrębną

dziedzinę naukową.

Koncepcje zachowania się

człowieka

Zagadnieniami zachowania człowieka w różnych
sytuacjach zajmuje się nauka zwana

psychologią

Ustaliła ona kilka koncepcji, które tłumacza różne
zachowanie w różnych sytuacjach osobowością
człowieka oraz wpływem czynników zewnętrznych:

-Koncepcja behawiorystyczna

– kluczowe znaczenie

dla zachowania człowieka ma środowisko
zewnętrzne; modyfikują one zachowanie człowieka
przez docierające do niego bodźce w postaci nagród i
kar;

-Koncepcja poznawcza

– człowieka kształtują

informacje docierające do niego z otoczenia; odbiór i
interpretacja tych informacji kształtuje człowieka
(reklama);

-Koncepcja psychoanalityczna

– człowieka kształtują

jego potrzeby, zależne od warunków społecznych i
kultury;

-Koncepcja humanistyczna

– człowieka kształtują

doświadczenia, które napotykają go w dążeniu do
samorealizacji i rozwoju.

Osobowość

Reakcje człowieka w różnych sytuacjach
jest odmienne, to co o tym decyduje to
tzw.

osobowość.

Osobowość to zespół cech i
mechanizmów wewnętrznych, które
warunkują zachowanie oraz przebieg
procesów psychicznych.
Najpopularniejsze

typologie osobowości

zostały stworzone przez

Hipokratesa i

Carla Gustava Junga.

Popularniejsza jest

ta pierwsza gdyż Jung wyodrębnił
jedynie osobowości introwertyka i
ekstrawertyka.

Składniki osobowości:

- Tożsamość

– poczucie odrębności i

niepowtarzalności; świadomość siebie i tego
kim się jest;

a)tożsamość osobista
b)tożsamość społeczna

- Mentalność

- system zasad, którymi

kierujemy się w życiu

a)Indywidualistyczna
b)Kolektywistyczna

- Wartości

- motywują i wyznaczają cele

działań człowieka

- Potrzeby

– poczucie braku czegoś, co jest

niezbędne do życia

- Postawa

– stosunek do otaczającej

rzeczywistości kształtujący się w
procesie wychowania;

Odmianą postawy jest

stereotyp,

czyli

uproszczony obraz grup społecznych,
osób lub obyczajów; wizerunek ten
często opiera się na fałszywej lub
niepełnej wiedzy, rzadko ulega
zmianom;

- Temperament

– szybkość i siła

zachowania, pobudliwość i tempo
procesów psychicznych;

- Zdolności

- właściwości i cechy

psychiczne umożliwiające skuteczne
wykonywanie pewnych czynności;

- Inteligencja

– zespół zdolności

umysłowych, które pozwalają na
sprawne wykorzystywanie posiadanej
wiedzy i przystosowanie do nowych
warunków i zadań;

Człowiek a zbiorowość.

Człowiek funkcjonuje w zbiorowości dzięki istnieniu tzw.

więzi

społecznych, czyli ogółu stosunków społecznych i zależności,
które łączą człowieka ze zbiorowością lub grupą.

Są one wynikiem bezpośrednich kontaktów międzyludzkich czyli
tzw.

styczności przestrzennej

. Jest to zarazem pierwszy etap

powstawania więzi. Drugi etap to powstanie

styczności

psychicznej

– efekt obopólnych zainteresowań ludzi i zauważania

u innych osób cech, które mogą zaspokoić nasze potrzeby.
Zainteresowanie takie może przerodzić się w przyjaźń lub
sympatię.

Na skutek połączenia styczności przestrzennej i psychicznej
powstaje styczność społeczna – wymiana informacji między
jednostkami i oddziaływanie wzajemne.

Skuteczne oddziaływanie przeradza się w powstanie stosunków
społecznych i w konsekwencji zależności społecznych
Elementy te składają się na więzi społeczne, a Piotr Rybicki
dokonał ich klasyfikacji na:

-Więzi naturalne

-Więzi stanowione

-Więzi zrzeszeniowe

Zbiorowości społeczne

Zbiorowość społeczna

- zespół ludzi, miedzy którymi wytworzyła

się i utrzymuje nawet przez krótki czas więź społeczna.

Najprostszą formą zbiorowości jest …

Nieco większym jest

krąg społeczny.

Natomiast największym typem zbiorowości jest …

Społeczeństwo a

społeczność

Społeczeństwo to forma życia ludzi
powstająca na drodze ciągłych zmian
stosunków społecznych. Tym co buduje
społeczeństwo są zbiorowości, w których
występują uporządkowane systemy
oddziaływań społecznych opartych na
związkach.

Takie zbiorowości w socjologii

nazywamy społecznościami

Społeczności mogą być:

-lokalne

-regionalne

-państwowe

-globalne

Pierwowzorem społeczności były
wspólnoty oparte na więziach
naturalnych. W momencie
sformalizowania zasad funkcjonowania
tych wspólnot prawem, wspólnym
terytorium, kultura i instytucjami,
wspólnoty przekształciły się w
społeczeństwa.

Socjalizacja

Od chwili narodzin człowiek staje się częścią
społeczeństwa. Od tej chwili rozpoczyna się proces
socjalizacji czyli uspołeczniania jednostki. W tym
czasie kształtujemy swoja osobowość, budujemy
system wartości norm i wzorców oraz poznajemy
zachowania obowiązujące w danej społeczności.
Proces socjalizacji dzielmy na 2 etapy:

-Socjalizację pierwotną

– zachodzi poprzez kontakt z

rodziną i rówieśnikami;

-Socjalizacją wtórną

– proces samodzielnego

kształtowania osobowości; świadome uczenie się
nowych norm i zasad zachowania się;
Bywa jednak, ze jednostka ma trudności z
przystosowaniem się do życia społecznego lub proces
socjalizacji zostaje zakłócony. W takim przypadku
podejmuje się działania mające umożliwienie takiemu
człowiekowi powrotu do normalnego życia poprzez
tzw.

resocjalizację.

Role społeczne

Przechodząc proces socjalizacji, każdy człowiek uczy się
zachowania w różnych sytuacjach przyjmując różne role
społeczne.
Przechodzenie z roli do roli bardzo często powoduje powstawanie
konfliktów – przechodzenie z roli ucznia do roli studenta a potem
pracownika, lub przechodzenie z roli dziecka do roli rodzica itd.

Co zapamiętałem

1.Co to jest socjologia?
2.Jakie są koncepcje zachowania się

człowieka?

3.Kto powiedział jako pierwszy „Człowiek jest

istotą społeczną”?

4.Czym jest osobowość i jakie są jej

składniki?

5.Najmniejszą forma zbiorowości jest ……., a

największą ………. .

6.Czym jest społeczeństwo ?
7.Czym jest socjalizacja i czym różni się od

resocjalizacji?

Document Outline