background image

Mitologia Nordycka

" Widzę tam ojca mego

widzę tam matkę moją 

I siostry i braci 

I wszystkich, którzy byli przede mną

Aż do początku świata,

Wołają mnie, abym zajął wśród nich swe miejsce

W Valhalli gdzie bohaterowie żyją wiecznie..." 

background image

Powstanie swiata

Na początku nie było nic, jedynie Gyinungagap (co znaczy otchłań). Później zaś był Nilfheim, świat gdzie rządzi mróz. 
Na  południu  był  Muspelheim,  miejsce,  gdzie  Surt  z  płonącym  ostrzem  sprawuje  swe  rządy.  Przyjdzie  on  na  końcu 
wieków aby wojować z bogami...
Pośrodku Niheimu jest źródło, zwane Hwergelmer. Z niego to wyplywa wiele rzek, jedna z nich Elivlgor oddaliła się na 
tyle daleko, że zamarzła, wypełniając od północnej strony Gyinungagap. Gdy zawiał ciepły południowy wiatr lód zaczął 
topnieć.  Z  tych  kropli  powstały  dwa  wielkie  byty  Ymer  i  krowa  Audumbla.  Z  jej  wymienia  popłyneły  na  pokarm  dla 
Ymera- cztery mleczne rzeki; krowa Audumbla żywiła się liżąc lód i kamienie okryte solą. Ymer (był ojcem olbrzymów, 
którzy  powstali  z  jego  nóg)  śpiac  spocił  się,  a  z  pod  jego  pachy  wyszedł  Bure,  którego  syn  Bore  poślubił  córkę 
olbrzyma  Baldorna.  Mieli  onie  trzech  synów:  Odina,  Vile  i  Ve-  protoplaści  dynstii  Asów.  Synowie  Bore  zabili  Ymera. 
Zwłoki Ymera wyciągneli na środek Gyinungagap. Z ciała Ymera zrobili Ziemię, z krwi Wodę, z wlosów Trawę, z kosci 
Ymera uczynili Góry, z czaszki zaś Niebo, które oparli na olbrzymim drzewie Yggdrasil, zwanym drzewem światów. Z 
brwi  Ymera  zbudowali  w  środku  Ziemi  Gród  średni,  czyli  Midgrad  (Śródziemie  Tolkiena),  który  miał  chronić  przed 
Olbrzymami.  Potem  rzucili  mózg  Ymera  wysoko  w  powietrze  i  tak  powstały  chmury.  Zaczerpnęli  następnie  synowie 
Bore ogień z Muspelheimu i utworzyli Słońce, Gwiazdy i Ksieżyc.Olbrzym Niorfe miał córke Notte, czyli Noc. Z Nocy 
zrodził sie Dagur, czyli Dzień. Noc i Dzień otrzymały wozy do objeżdzania Ziemi. Najpierw jedzie Noc; koń Nocy zwie 
się Zmarzła Grzywa, z jego wędzideł kapie rosa poranna i wieczorna.
Krażąc po morzu synowie Bore znalezli dwie kłody drzewa. Wzięli je do rąk i uczynili z nich ludzi. Jeden z synów Bore 
dal  im  dusze  i  życie,  drugi  -  mądrość  i  chęć  działania,  trzeci  -  mowę,  słuch  i  wzrok.  Oddzielili  ich,  nazwali  jednego 
mężczyzną Askur, co znaczy Jesion, drugiego człowieka niewiastę - Embla, co znaczy Olsza. Od nich to począł sie cały 
ród ludzki, który zamieszkał w Midgradzie. 
synowie  Bore  zbudowali  na  środku  świata  Asgard,  w  którym  to  zamieszkali  bogowie  i  ich  potomstwo.  Odin  pojął  za 
żonę  boginię  Frigg.  Z  ich  potomstwa  wywodzą  się  inni  bogowie  z  rodu  Asów.  Był  też  Wanaheim  siedziba  bogów 
zwanych  Wanami.  Byli  to  bogowie  mający  we  władaniu  siły  powietrza  i  przyrody.  Po  wyniszczajacej  wojnie  z  Asami 
Wanowie postanowili zawrzeć pokój. W tym celu stworzyli Njorda i oddali go Asom. Zostal on przyjęty w ich poczet i 
odtąd  władał  wiatrem,  burzą  i  ogniem.  Njord  pojął  za  żonę  Skadi,  z  którą  dochował  się  dwójki  prześlicznych 
blizniaków  -  Freyi  i  Freya.Co  dzień  zasiadają  bogowie  pod  Yggdrasil,  aby  sprawowac  sądy.  W  Asgardzie  jest  wiele 
pieknych miejsc. Ale na końcu znajduje się jednak najpiękniejsze, światlejsze od Słońca. Nazywa sie ono Gimle. Ziemia 
i Niebo przeminę, ale Gimle trwać będzie wiecznie. Dobrzy i Sprawiedliwi ludzie na wieki w nim zamieszkają...

background image
background image

Bogowie i miejsca w mitologi 

nordyckiej

Asgard-  siedziba  Asów,  oraz  (po  zawarciu  pokoju  miedzy  nimi)  Wanów.  Znajduja  sie  tu  trzy  pałace  Odyna 
(Valhalla, Walaskjalf oraz Gladsheim). Do Asgardu można jedynie dotrzeć przechodząc przez Tęczowy Most 
(Bifrost).
Fenris- wielki wilk, syn Lokiego. Fenrir został wychowywany w Asgardzie, domu bogów, dopóki nie stał się 
tak ogromny i agresywny, że jeden tylko Tyr byl dość odważny, by go karmić. Tyr związał Fenrira do czasu 
Ragnaroku, kiedy to Fenrir się uwolni, by zabić Odyna.
 
Hel-  Bogini  śmierci,  córka  Lokiego.  Wladczyni  Niflheimu,  krainy  mgieł.  Dusze  bohaterów  trafiają  do 
Walhalli;  ci,  którzy  giną  od  choroby  lub  ze  starosci,  trafiają  do  Niflheim.  Otoczony  wysokimi  murami  i  z 
mocno  zamknietą  bramą,  Niflheim  jest  niezdobyty;  nawet  Balder  nie  mógł  stąd  powrócić  bez  pozwolenia 
Hel. 
Loki- bóg psot i figli,przebiegły oszust, złodziej, któremu nie można ufać. Jest również czarujący, mądry, ma 
sardoniczne  poczucie  humoru,  śmiejąc  się  z  innych  nie  rzadziej  niż  z  siebie.  Może  przybierać  formę 
dowolnego  zwierzęcia.  Loki  brał  udział  w  wielu  przygodach  bogów,  które  czesto  zaczynały  się  od 
zamieszania, jakie on wywoływał. Zrobił wiele dobrego dla asów ale i wiele zła. Za swoje zachowanie został 
wygnany  z  Asgardu  i  przykuty  do  skaly.  Jadowity  wąż  saczył  mu  na  twarz  jad.  Jego  drżenie  powodowalo 
trzesienia ziemi. Spłodził wiele potworów min. Ogiera Sleipnira (konia Odina), Boginę umarłych Hel, Wilka 
Fenrisa i Węża Jormungandra.
Midgard- jest to miejsce w którym zamieszkują śmiertelni ludzie. Dosłowne tlumaczenie słowa "Midgard" 
oznacza "środkową ziemię" lub "środkowy ogród".
Odin,  Odyn,  Othinn-  bóg  walki,  wojny  i  mądrości.  Władca  Asów,  żyjacy  w  swojej  siedzibie  Walaskjal  w 
Asgardzie, skąd może widzieć wszystkie światy. W jego siedzibie Walhalli, Walkirie (żeńskie duchy bojowe) 
służą wojownikom, którzy padli w bitwie i będą pomagać bogom w wielkiej bitwie Ragnarok. Na ramionach 
Odyna  siedzą  dwa  kruki,  Hugin  ("Myśl")  and  Munin  ("Pamięć")  które  mogą  latać  pomiędzy  światami,  by 
przynosić  Odynowi  wiedzę  i  wieści.  Odyn  często  pomaga  bohaterom,  lecz  jest  dość  kapryśny  i  może  się 
zwrócić przeciwko człowiekowi z błahego powodu lub bez powodu.
Thor- bóg piorunów. Jego bronia jest magiczny młot Mjollnir, poza tym Thor ma pas podwajajacy jego siłę i 
żelazne  rękawice,  którymi  chwyta  Mjollnira.  W  pewnycm  sensie  rywal  Odyna,  Thor  jest  bogiem  prawa  i 
porządku, ulubieńcem ludzi. 
Tyr- Bóg bitew, jedyny, który miał dość siły i odwagi, by związać Fenrisa. Stacił dłoń podczas pętania wilka 
Fenrisa. Fenris tylko wtedy dał sobie założyć na szyję linę gdy jeden z bogów włoży mu do pyska rękę. Gdy 
lina nie dała się przerwać odgryzł rękę Tyrowi.

background image

Mity

Mit o Idunie i jabłkach wiecznej młodości

Bogini wiosny Iduna pilnowała złotych jabłek. Niezależnie od tego, ile jabłek zjadali bogowie, ich liczba 

zawsze pozostawała taka sama. Tylko bogowie mieli do nich dostęp i były one źródłem ich wiecznej 

młodości. Pozostali, na przykład olbrzymy, chcieli również jeść jabłka, ale tylko Iduna mogła je rozdawać.

Pewnego dnia Odyn, Loki i Honir podróżowali przez góry i równiny. Zabili wołu i próbowali go upiec w 

żarze z ogniska. Za każdym razem, kiedy wyjmowali go z żaru, okazywało się, że wół jest nadal surowy. Nad 

nimi na drzewie pojawił się orzeł. Powiedział, że jeśli pozwolą mu zjeść porcję mięsa, wół się upiecze. 

Układ okazał się niekorzystny. Orzeł wybrał najlepsze kąski (nogi i łopatki). Rozeźlony Loki uderzył ptaka 

gałęzią, która wbiła się w ciało orła. Wywołało to pożądany skutek, orzeł upuścił swoja porcję mięsa, ale 

Loki zaplątał się w gałęzie i orzeł ciągnąc go po ziemi, silnie go posiniaczył i poranił. Orzeł - olbrzym 

Thjazi w przebraniu - zaproponował Lokiemu układ: jeżeli Loki obieca wprowadzić Idunę w zasadzkę, 

odzyska wolność. Loki, który nigdy nie wyróżniał się pośród Asów wiernością, zgodził się zdradzić boginie 

wiosny. Poszedł do Iduny i powiedział jej, że znalazł drzewo, na którym rosną jabłka podobne do jej jabłek. 

Zaintrygowana Iduna poszła za nim. Jednak, gdy wyszli z Asgardu, orzeł Thjazi rzucił się na Idunę i porwał 

ją do swego pałacu. Ale nie otrzymał tego, czego pragnął, ponieważ nie chciała dać mu jabłek wiecznej 

młodości.

Tymczasem bogowie zauważyli, że coś jest nie w porządku, zaczęły im siwieć włosy i poczęli tracić siły. 

Odbyli naradę i po chaotycznej dyskusji (byli teraz starzy i osłabieni) zauważyli, że brakuje Lokiego; 

ponadto ostatni raz widziano go, jak wychodził przez most w Asgardzie w towarzystwie Iduny! Bogowie 

szybko odnaleźli Lokiego i próbowali groźbami zmusić go do oddania Iduny. Loki użył magicznego 

płaszcza z piór należącego do Frei, aby zmienić się w ptaka i uleciał do pałacu Thjazi. Znalazł tam Idunę 

zupełnie samą. Aby ją przenieść, zamienił ją w orzech i pofrunął do Asgardu, trzymając go w szponach. 

Wkrótce powrócił Thjazi. Przybrawszy znów postać orła, rzucił się w pogoń, ale Loki dotarł do Asgardu tuż 

przed nim. Asowie, widząc, że Thjazi goni Lokiego, wzniecili ogromne ognisko z wiórów drzewnych pod 

murami Asgardu. Thjazi wleciał w ogień, spalił sobie skrzydła i upadł na ziemię. Tam właśnie Asowie go 

zabili. 

Córka Thjaziego, Skadi, przybyła do Asgardu i domagała się zadośćuczynienia. Jako wergild (krwawą 

rekompensatę) zaproponowano jej małżeństwo z jednym z Asów. Jednakże miała wybrać sobie męża, 

widząc tylko ich stopy. Skadi chciała poślubić Baldura, który był najpiękniejszy, wybrała, więc 

najpiękniejsze stopy - z przerażeniem stwierdziła, że wybrała Njorda. Bogowie ucztowali, jedząc jabłka, 

Iduny i wszystko znów było jak dawniej.

background image
background image

Mit o Thorze i Wężu Świata

Pewnego  dnia  Thor  spotkał  olbrzyma  Hymira.  Hymir  nie  poznał  Thora,  jednego  z 

Asów,  choć  osłupiał,  gdy  na  kolację  Thor  zjadł  dwa  woły!  Kiedy  Hymir  zauważył,  że  jeśli 
Thor  będzie  pochłaniał  takie  ilości  jedzenia,  wkrótce  go  zabraknie,  Thor  zaproponował 
gigantowi  wyprawę  na  ryby.  Wzrost  i  wygląd  Thora  nie  wywarły  na  Hymirze  wrażenia  i 
powątpiewał w jego rybackie umiejętności - aż do chwili, kiedy Thor wziął wiosła i dzięki 
swej  nadludzkiej  sile  poprowadził  łódź  z  przerażającą  szybkością  do  królestwa  Węża 
Świata. Thor nie obawiał się Węża Świata i nie zważając na przestrogi Hymira, założył na 
hak  łeb  woła  i  zaczął  łowić.  Wąż  naturalnie  złapał  się  na  przynętę.  Tym  razem  Thor 
pokonał  Węża,  ponieważ  gdy  ten  próbował  wypluć  głowę,  hak  wbił  się  w  jego 
podniebienie. Wąż ciągnął linę tak mocno, że Thor poranił sobie dłonie o burtę łodzi. Ból 
wywołał w końcu jego gniew. Wytężył całą swą siłę, aż stopy jego przebiły dno łodzi i Thor 
stanął  na  dnie  morza!  Ciągnął  dopóty,  dopóki  łeb  Węża  Świata  nie  znalazł  się  na 
wysokości  jego  głowy;  spoglądali  wówczas  na  siebie  groźnie.  Lecz  Hymir  był  tak 
przerażony, że przeciął linę. 

Kiedy  Wąż Świata  uciekał,  Thor rzucił  za  nim  swój młot - niektórzy  powiadają, że 

rozbił  głowę  Węża  Świata.  Nie  może  to  być  prawdą,  jako  że  Wąż  Świata  wciąż  musi 
oplatać 

ziemię.

background image
background image

Berserkerzy

Zaczął nakładać odzież odpowiednią do boju i zbroję; na końcu wziął do 

ręki miecz i tarczę. Był to olbrzym o nadludzkiej sile. Gdy szedł łąką ku 

holmowemu boisku, ogarnął go szał berserka, ryczał jak zwierz i gryzł 

własną tarczę. Póki owa przemiana trwała był tak mocny, że nikt i nic nie 

było w stanie mu się przeciwstawić, lecz skoro minęła, wówczas był zupełnie 

wyczerpany z sił."

Berserker to wojownik siejący w strach i śmierć na polu bitwy, pogrążony w pewnym rodzaju 
transu. Wśród ludów nordyckich berserkerzy byli swoistą "arystokracją wojowników".
Tajemnicą jest tu sposób osiągania szału, niektóre źródła podają, że berserkerzy potrafili 

sami wprowadzić się w ten stan, a inne, że korzystali przy tym z substancji narkotycznych. Z 

całą pewnością można jednak stwierdzić, że ludy Skandynawii znały skutecznie działające 

substancje psychoaktywne, które były znakomitymi środkami zagrzewającymi do ciężkiej 

pracy lub walki. Wojownicy po ich zażyciu w stanie całkowitego obłąkania dokonywali 

czynów wręcz niemożliwych.
Niektórzy wpadali w amok do tego stopnia, że zacierało się w nich wszelkie 

człowieczeństwo. Podczas transu podobni byli bardziej do zwierząt niż do ludzi. Szał 

berserka doskonale opisuje "Saga o Egilu": 

background image

Mityczne artefakty, stworzenia i 

potwory

Mjølner (Mjöllnir lub Mjölnir) - w mitologii nordyckiej bojowy boga Thora. Gdy 

Thor rzucał swym młotem, ten zawsze do niego wracał. Wierzono również, że przy 
uderzeniu broń wyzwalała piorun.

Jego znaczenie związane jest z trzecią runą Fubarku Starszego - z runą Thurisaz. 

Jest symbolem wojowników i Jarlów (szlachetnie urodzonych). W dokładnym tłumaczeniu 
oznacza ten, który miażdży. Został wykonany przez Broka i Eitria. Pomaga osiągać cele i 
sukcesy w handlu, chroni przed stratami i niepowodzeniami. Zawiera w sobie aspekt 
falliczny. Jako przedmiot magiczny - wskazany do noszenia przez mężczyzn. Jeden z 
pierwszych symboli wiary (podobnie jak krzyż w chrześcijaństwie) noszony przez 
wyznawców.

Sleipnir, Slejpnir – ośmionogi koń Odyna, dziecko Lokiego. Loki przemienił się w 

klacz, by odciągnąć od pracy konia imieniem Swadelfari. Koń ten pomagał swemu panu - 
wielkoludowi, który zobowiązał się odbudować w ciągu jednej zimy mury Asgard, twierdzę 
mającą bronić bogów przed szronowymi i górskimi olbrzymami. Gdyby mu to się udało, 
otrzymałby w nagrodę Freję. Ostatniego dnia została jeszcze do wstawienia brama. Loki 
rżeniem zwabił ogiera i uciekł z nim, co zapobiegło utracie przez Azów pięknej bogini. Po 
jakimś czasie Loki powrócił do Asgardu prowadząc ośmionogiego karej maści konia, 
Sleipnira i podarował go Odynowi. Sleipnir nigdy nie zawiódł swego pana i wiernie mu 
służy.

Thrym – w nordyckiej mitologii  olbrzym, który ukradł Thorowi, jego Mjollnir. W 

zamian za oddanie młota, zażądał Freji za żonę. Thor przebrany za Freję zabił go, 
wyrwawszy mu młot podczas uczty weselnej.

background image

Ragnarok

"Zniszczenie potężnych." Zmierzch Bogów. Czas ognia i lodu. Wielka bitwa na 

końcu czasu, w której świat zostanie zniszczony i stworzony na nowo. Ragnarok 
poprzedzą trzy zimy gorzkich wojen, po których nastąpi zima tak zimna, że słońce nie 
będzie grzało. Wtedy siły zła zbiorą się i wypowiedzą wojnę bogom. 

Zmierzch bogów to ostateczna bitwa, która rozegra się pomiędzy bogami, a 

połączonymi siłami: gigantów z południa (prowadzonych przez Surta), gigantów z północy 
pod wodzą Thyrma oraz wszystkich potworów Lokiego. 

Koniec świata poprzedzi epoka topora oraz epoka miecza. Po nich to nadejdzie 

epoka wiatru i epoka wilka, które to z kolei poprzedza nieuchronną zgubę dnia Ragnarok. 
Zima bedzie trwać nieustannie przez trzy lata. W tym to też czasie Midgard bedzie w 
stanie nieustających wojen. Ojciec i syn staną w bitwie na przeciw sobie. Rodzeństwa 
będą żyć w kazirodczych zwiazkach a matki porzucą swoich mężów i będą uwodzić swoich 
własnych synów. 

O nastaniu Ragnaroku ma świadczyć nastanie ciemności, wywołane przez 

połknięcie słońca przez wilka Skolla. Sam Loki zerwie kajdany by stanąć na czele swoich 
sił i walczyć z Asami. Bohaterowie z Walhalli ramię w ramię z bogami ruszą na pola 
Vigrid, gdzie rozegra się ostateczna bitwa. Skutkiem Ragnarok będzie śmierć starych 
bogów, świat przez nich stworzony przestanie istnieć i nastanie nowy porządek... 

background image

Document Outline