Roztwory lecznicze
Roztwory lecznicze
(Solutiones, Solutiones
medicinales)
Roztwory lecznicze
Roztwory lecznicze
(Solutiones, Solutiones
medicinales)
Roztwory
lecznicze:
Są płynną postacią leku, przeznaczoną
do stosowania wewnętrznego i
zewnętrznego.
Są to recepturowe leki płynne i leki
gotowe. Roztwory lecznicze są
mieszaniną ciał stałych (solvenda) i
płynnych (solventia).
Roztwory
roztwór = solutio; Ro. Solutionis; Rp. In
solutione
To płynne postaci leków, które otrzymujemy
poprzez rozpuszczenie jednej lub kilku
substancji leczniczych stałych lub płynnych w
rozpuszczalniku /woda, alkohol etylowy,
parafina ciekła, oleje roślinne: rycynowy,
rzepakowy/
Podczas sporządzania roztworów substancji
trudno rozpuszczalnych dodaje się
odpowiednie związki chemiczne ułatwiające
proces rozpuszczania, są to tzw. Solubilizatory.
Roztwory mogą zawierać obok substancji
leczniczych: solubilizatory, konserwanty,
przeciwutleniacze, substancje poprawiające
smak i zapach
Roztwory wodne = solutiones aquosa
/Aqua purficata/ /1ml=1g//1ml=20kropli/
Roztwory alkoholowe = solutiones
spirituosae / Spiritus
Vini //1g=50kropli/zapisujemy 50-100g i
max 100g spirytusu 95st/
Roztwory olejowe = solutiones
oleosae /Rapae oleum; Ricini oleum;
Paraffinum liquidum/
Roztwory lecznicze = solutiones medicinales
Solutiones ad usum internum; Solutiones ad
usum externum
Preparaty gotowe; recepturowe
1/Aerosole lecznicze = aerosolia
medicamentosa
2/Iniekcje = Iniectiones
3/Płyny infuzyjne – Infusiones guttatae
4/Zawiesiny = Suspensiones/ad usum
internum; ad usum externum/
5/Emulsje = Emulsiones
6/Krople = Guttae
7/Nalewki i intrakty = Tincturae et intracta
8/ Wody aromatyczne = Aquae aromaticae;
Spirytusy aromatyczne = Spiritus
aromaticus
9/Syropy = Sirupi
10/ Wyciągi = Extracta
11/Zioła = Species
12/Mieszanki = Mixturae
13/Napary; odwary; maceracje = Infusa;
Decocta; Macerationes
Zasady zapisywania
roztworów
Podać nazwy środków leczniczych w
dopełniaczu
Podać masę każdej substancji
czynnej w gramach /iloczyn dawki
jednorazowej i liczby dawek/
Określić rodzaj i ilość
rozpuszczalnika /iloczyn zapisanych
dawek i miary objętości która będzie
podawana/
Aqua purificata = woda oczyszczona –
najczęstszy rozpuszczalnik
Zwykle zapisujemy 50-250g
Dopuszcza się dodanie syropu prostego =
Sirupus simplex jako korygującego smak
W sygnaturze określić sposób i czas
dawkowania
Łyżka stołowa = 15g; deserowa = 10g;
od herbaty = 5g
Ustalenie stężenia środka
farmaceutycznego -
przykłady:
Rp.
Calcii chloridi 10,0
Aquae purificatae 90,0
M. f. sol.
Rp.
Calcii chloridi 10,0
Aquae purificatae ad 100,0
M. f. sol.
Rp.
10% Sol. Calcii chloridi 100,0
D.S. 2-3 razy dziennie łyżeczkę od herbaty
(antiallergicum)
d.p. 0,5 -1.0 dobowa 4,0
d. max. 2,0 max. 8,0
Spiritus Vini rectificatus
Spiritus Vini rectificatus =
etanol 95,0% czyli 760,0 g/L
Spiritus Vini dilutus
Spiritus Vini dilutus =
etanol 70,0% czyli 553,0 g/L
Roztwory lecznicze w
zależności od drogi podania
dzielimy na:
Roztwory do użytku wewnętrznego
(solutiones ad usum interneum)
Roztwory do użytku zewnętrznego
(solutiones ad usum externeum)
Roztwory do podawania
pozajelitowego (parenteralia)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Natrii bromidi
Ammonii bromidi aa 4,0
Kalii bromidi 8,0
Aquae purificatae ad 200,0
M. f. sol.
D.S. 2-3 razy dziennie łyżkę stołową
(sedativum)
Mixt. nervinae
Mieszanki-przykłady
Rp.
Pepsini 5,0
Acidi hydrochloridi dil. 2,0
Aq. pur. ad 200,0
M. f. mixt.
D. S. Łyżkę stołową 15 min przed
posiłkiem. Przed użyciem wstrząsnąć.
(stomachicum)
Przykłady recept na roztwory
lecznicze do użytku
zewnętrznego:
Rp.
0,05% Airol sol.
Lag. orig. 1
S. Stosować w przymoczkach 2 razy
dziennie na zmiany skórne (np. w
trądziku, z wyjątkiem trądziku
różowatego)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Novoscabin
Lag. orig. 2 a 150,0
mL
S. Nasączyć wacik lub gazę i wycierać
1 - 2 razy dziennie przez 5 dni w
różnych miejscach zmian skórnych
(antiscabiosum)
Roztwory do użytku
zewnętrznego
Podać:
-
Nazwę substancji leczniczej w dopełniaczu
-
Stężenie substancji czynnej przeliczone na
całkowitą ilość sporządzonego roztworu
-
Rodzaj rozpuszczalnika
-
100-500g ale gdy etanol jest
rozpuszczalnikiem to tylko 50-100g max
100g spirytusu 95
-
W sygnaturze podać sposób dawkowania
Przykłady- c.d.:
Rp. 3% 5%
Ichthyoli 7,5 12,5
Aq. dest. 250,0 250,0
M. f. sol.
D.S. Zewnętrznie w formie okładów w
miejscach odczynu zapalnego
(antiphlogisticum)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Rivanoli pulv. 0,1
Aq. dest. 100,0
M. f. sol.
D.S. Zewnętrznie w przymoczkach na
rany 2 razy dziennie
(antisepticum)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Gentianae 0,3
Aq. pur. 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania
zewnętrznego
(antiphlogisticum, desinficiens)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Gentianae 0,3
Spir. Vini 70% 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania
zewnętrznego
(adstringens, antisepticum)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Pyoctanini 0,3
Aq. pur. 30,0
M. f. sol.
D.S. Płyn do pędzlowania
zewnętrznego
(antiphlogisticum, desinficiens)
Płyny przeznaczone do wstrzykiwań,
czyli iniekcji (iniectabilia)
Płyny infuzyjne, czyli płyny do
wlewów kroplowych (infundibilia)
Roztwory do podawania
pozajelitowego:
Płyny do wstrzyknięć/iniekcje/=iniectiones.
Są postacią leku do podawania
pozajelitowego/tzn. bezpośrednio do tkanek
z pominięciem przewodu pokarmowego/
Są to jałowe preparaty zawierające płynną
postać substancji leczniczych. Występują
pod postacią ampułek, fiolek, ampułko-
strzykawek i najczęściej zawierają
jednorazową leczniczą dawkę
Ampullae/ampułki/Rp. – ampullarum;
Rp.-----in ampullis
Podane do naczyń nie podlegają efektowi
pierwszego przejścia, wywierają
natychmiastowe działanie i jest ono ok. 3-
krotnie silniejsze w porównaniu z podaniem
doustnym tej samej dawki
Stosowane w formie „depot”/o przedłużonym
działaniu/ zapewniają terapeutyczne stężenie
leku przez okres kilkunastu godzin lub nawet
kilku dni.
Wszystkie fabrycznie produkowane iniekcje
muszą być jałowe; izotoniczne; izohydryczne;
klarowne; apirogenne
Właściwości fizykochemiczne iniekcji
pozwalają podzielić je na: roztwory wodne;
olejowe; zawiesiny; suche substancje.
Wyróżniamy następujące drogi i sposoby
podania leku do wstrzyknięć: Iniectio
intramuscularis/roztwory wodne; olejowe/----
iniectio intravenosa/wyłącznie roztwory
wodne/----------iniectio subcutanea/
podskórne/----------iniectio
intracutanea/śródskórne np.. Próba
tubrkulinowa/----------iniectio
intraarticularis/dostawowo lub okołostawowo
Zapisując iniekcje podaj liczbę
jednostek dawkowania, tj. Dentur
tales doses No--/jest to
bezpieczniejsze niż podanie liczby
opakowań np.. 1 op Bifuroxymu to
1 fiolka a 1 opakowanie
Metoclopramidu to 5 ampułek
Przykłady recept na roztwory
do wstrzykiwań
pozajelitowych:
Rp.
Aminophyllini ā 0, 5
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. im. lub
Rp.
Aminophyllini ā 10,0 mL
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. iv. w 20,0 mL glukozy
Rp.
Aminophyllini 0,25 amp. ā 10,0
mL
Dtd. No 10
S. 2 razy 1 amp. iv. w 20,0 mL glukozy
Przykłady- c.d.:
Rp.
Fenactil 0,025 amp. ā 5,0 mL
Dtd. No 10
lub
Rp.
Fenactil ā 0,025
in amp. No 10
S. 2 razy 1 amp. im
Rp.
Fenactil 0,05 amp. ā 2,0 mL
Dtd. No 10
S. 1 amp. we wlewie 5% glucosi 100 mL lub
0,9%NaCl
Przykłady- c.d.:
Rp.
10,0% Sol. Calci chloridi amp. a
10,0 mL
Lag. orig. 1 (No 10)
S. Wstrzykiwać tylko dożylnie 2 razy
dziennie w roztworze glukozy
(mineralisaens)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Ephedrini hydrochlorici a 0,025.
in amp. N5
vel D.t.d. N5
D. S. domięśniowo lub podskórnie 1 amp.
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
Ephedrini hydrochloridi 1,0
Kalii iodidi 3,0
Thymi extr. fluidi
aa 20,0
M. f. gutt.
D. S. 3 razy dziennie po 5-10 kropli
(expectorans)
Mieszanki
(mixturae)
Rp.
Phenobarbitali natrici 0,6 (sześćset miligramów)
Ephedrini hydrochloridii 0,2
Natrii benzoatis 0,1
Natrii salicylatis 1,5
Aquae dest. 50,0
Sirupi Pini 100,0
M. f. mixt.
D. S. 4 razy dziennie łyżeczkę do herbaty
(anticatharrhalis))
Przykłady- c.d.:
Rp.
Profenid a 0,1 in amp. a 2,0 mL
D.t.d. No 5
S. Domięśniowo po 1 amp. raz dziennie
(antirheumaticum, analgeticum, antiphlogisticum)
Rp.
Papaverini hydrochlorici a 0,04 in amp. a 2,0 mL
D.t.d. No 10
S. Wstrzykiwać po 1 amp. co 8-12 s.c., i.m. lub i.v.
(parasympathicolyticum, spasmolyticum)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Tramal 0,05 amp. a 1,0 mL
Lag. orig. 1 (No 5)
S. Doraźnie, domięśniowo 1-2 amp. raz dziennie
(analgeticum)
Rp.
Tramal 0,1 amp. a 2,0 mL
Lag. orig. 1 (No 5)
S.
Domięśniowo, doraźnie w przypadkach bardzo
silnego bólu mięśniowo-kostnego lub trzewnego
(analgeticum)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Atropini sulfatis amp. a
0,0005
Lag. orig. 1 (No 10)
S. Wstrzykiwać i.m. vel i.v. 2-3 razy
dziennie sama lub w łączności z
metamizolem (pyralginą)
(parasympathicolyticum, spasmolyticum)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Gentamicini sulphatis amp.
a 0,08
D.t.d. No 10
S. Domięśniowo po 1 amp. co 12 h.
Przykłady- c.d.:
Rp.
Biotrakson a 0,025 vel 1,0
D.t.d. No 7 fiol.
#
Aq. Pro iniectione amp. a 10,0 mL
D.t.d. 7
S.
1 fiolkę s. subst. rozpuscić w 10 mL
rozpuszczalnika (wody) i wstrzykiwać dożylnie
powoli (w ciągu ok. 5 min.)
Przykłady- c.d.:
Rp.
Diprophos in. amp. a 1,0
mL
D.t.d. 3
S. Wstrzykiwać domięśniowo 1 amp. co 4
tygodnie
Przykłady- c.d.:
Rp.
Pyralgin 2,5 amp. a 5,0 mL
vel 1,0 amp. a 2,0 mL
D.t.d. No 5
S. 2 razy dziennie głęboko domięśniowo w
przewlekłych bólach lub bardzo powoli
dożylnie jako objawowe leczenie dolegliwości
bólowych i stanów gorączkowych
(analgeticum, antifebrilis)
Roztwory do wlewów
kroplowych pozajelitowych:
Rp.
0,9% Sol. Natrii chlorati
500,0
Lag. orig. 3 S.
S. Płyn do wlewów dożylnych
Roztwory do wlewów
kroplowych pozajelitowych:
Rp.
Płyn wieloelektrolitowy
fizjologiczny izotoniczny
flac. a 500,0 ml
D. t. d. No IV
S. We wlewie kroplowym przez 2 dni 2
razy dziennie po 500,0 ml w
warunkach szpitalnych
Roztwory do wlewów
kroplowych pozajelitowych:
Rp.
10% Intralipid sol. aquosa
flac. a 500,0 ml
D. t. d. No 3
S. W wolnym wlewie kroplowym
dożylnie . po l opakowaniu
dziennie
Roztwory do wlewów
kroplowych pozajelitowych:
Rp.
20% Mannitol sol. aquosa
flac. a 250,0 ml
D. t. d. No 2
S. We wlewie kroplowym
Roztwory do wlewów
kroplowych pozajelitowych:
Rp.
Dekstran 40000 cz.
Lag. orig. a 500,0
D. t. d. No 3
S. Preparat do kroplowych wlewów
krwiozastępczych do stosowania w
przypadkach wstrząsu i transportu
Krople (guttae)
Krople są płynną postacią leku,
otrzymywaną przez zmieszanie płynów
środków farmaceutycznych (np.
nalewek, intraktów) lub rozpuszczenie
stałych środków w odpowiednio
dobranym rozpuszczalniku, np. wodzie,
etanolu glicerolu lub olejach
roślinnych. Krople przepisuje się w
małych ilościach, zazwyczaj 5,0-30,0 g
(nie więcej niż50,0 g).
Często są to roztwory leków
stosunkowo silnie działających,
które należy podać w postaci
skoncentrowanej i bardziej
trwałej od innych roztworów i
dokładnie odmierzyć (kroplami).
Od tego też wywodzi się nazwa
tej postaci leku.
Krople - c.d.
Ze wzglądu na. zawartość składników
leczniczych dzieli się je na:
•
1) krople jednoskładnikowe,
•
2) krople wieloskładnikowe (złożone)
Ze wzglądu na drogę i miejsce podania
krople dzieli się na:
•
1) krople do użytku wewnętrznego (gullae
ad usu internam),
•
1) krople do użytku zewnętrznego (gullae
ad usu externam),
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
Cardiamidi guttae
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 20 kropli na
wodę
(cardiacum)
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
Gastricae gutt.
Lag. orig. l
S. 3 razy dziennie po 25 kropli (na
cukier) po jedzeniu
(stomachicum)
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
4% Fenactili gutt.
Lag. orig. 1
S. 2 razy dziennie po 15 kropli na
cukier (sedativum)
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
Codeini phosphatis 0,4
(czterysta
miligramów)
Aquae dest.
ad 20,0
M. f. guttae
D. S. 3 razy dziennie po 20 kropli
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
Codeini phosphatis
Dionini aa 0,5
(po pięćset
miligramów)
Cardiamidi liq. ad 30,0
D. S. 2—3 razy dziennie po 30
kropli
w razie duszności lub kaszlu
Krople do użytku
wewnętrznego-przykłady:
Rp.
Opii simpl. tinct.
Belladonnae tinct. aa 10,0
M.f.gutt.
D. S. W razie duszności 20 kropli
Uwaga: Lek z grupy środków
odurzających (specjalny formularz
recepturowy)
Krople do nosa
(guttae rhinologicae vel
rhinoguttae)
Gotowe: Betadrin, Rhinazin,
Rhinophenazol, Sulfarinol, Xylometazolin,
np.:
Rp.
Betadrini guttae
Lag. orig. 1
S. 2-3 razy dziennie po 2-5 kropli do
każdego otworu nosowego przez 10 dni
(antihistaminicum)
Krople do nosa -
robione, np.:
Rp.
Ephedrini hydrochloridii 0,05
Sol. Adrenalini 1: 1000 gtt. 10
0,9% Sol. Natrii chloridi ad 10,0
M. f.gutt.
D. S. Krople do nosa
Krople do oczu
(guttae ophthalmicae vel
oculoguttae)
Rp.
Betadrini guttae
Lag. orig. 1
S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do
każdego worka spojówkowego
(antihistaminicum)
Krople do oczu - przykłady:
Rp.
Tobrex gutt.
Lag. orig. 1
S. Co 6-8 h po 1 kropli do worka
spojówkowego
(antibioticum)
Krople do oczu - przykłady:
Rp.
Quinax gutt.
Lag. orig. 1
S. 4-6 razy dziennie po 1 kropli do
oczu (anticataracticum)
Krople do oczu - przykłady:
Rp.
10% Sulfacetamidi HEC gutt.
Lag. orig. 1
S. Co 4-6 h po 1 kropli do worka
spojówkowego (sulfonamidum)
Krople do oczu - przykłady:
Rp.
Dionini 0,2
Aquae destill. steril. ad
10,00
M. f. guttae ophthalmicae
D. S. 2 -3 razy dziennie wkraplać do
worka spojówkowego
(analgeticum)
Krople do oczu - przykłady:
Rp.
Atropini sulfatis 0,03
Aquae destill. steril. ad
10,00
M. f. gutt. ophthalm.
D. S. Po 1 kropli do oczu przed
badaniem oklulistycznym
Krople do uszu
(guttae otologicae vel
otoguttae)
Rp.
10,0% Antotalgini gutt.
Lag. orig. 1
S. 2-3 razy dziennie po 2-3 krople do
przewodu słuchowego zewnętrznego
(analgeticum,
antiphlogisticum,antipyreticum)
Krople do uszu
Rp.
Gentamycini 0, 030
Hydrocortisoni 0,025
Aquae ad 10,000
M. f. gutt.
D. S. 3 razy dziennie po 5 kropli do ucha
Krople do płukań- przykłady:
(guttae gargarisme)
Rp.
Iodi 0,3
Kalii iodati 0,6
Aquae dest. ad 10,0
M. f. gutt.
D. S.
30 kropli na szklanke wody, do płukania
gardła
Aerosole lecznicze = Aerosolia
medicamentosa
Aerosolum/aerozol/Rp.---aerosoli;Rp.----in
aerosolo
To układy koloidalne w których faza rozpuszczającą
jest gaz, natomiast faza rozpuszczoną ciecz lub
cząstki ciała stałego.
Mogą być stosowane na skórę / antybiotyki,
odkażające, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze/
/aerosol wydobywa się w postaci emulsji, zawiesiny,
roztworu lub piany/
---------------------na błony śluzowe dróg oddechowych/
ta droga skraca czas oczekiwania na efekty
terapeutyczne, zmniejsza stosowane dawki a tym
samym ogranicza działania niepożądane/
Przeciwwskazania do inhalacji: gruźlica, nowotwory
układu oddechowego.
Atrovent=roztwór; Budesonid mitte=zawiesina;
Serevent Dysk=proszek, Nebulizacja=mgła/cząsteczki
o średnicy 7-15 mm wnikają do oskrzeli; 3-5 mm do
oskrzelików; 1-2 mm do pęcherzyków płucnych
Zasady zapisywania aerosoli:
Podać nazwę handlową bądź międzynarodową
substancji leczniczych
Określić stężenie, jeżeli występuje w kilku stężeniach/
dotyczy aerosoli stosowanych zewnętrznie/
W przypadku aerosoli stosowanych wziewnie, należy
podać jednorazową dawkę inhalacyjną
Zawiesiny = suspensiones
Rp.---suspensionis
Rp.-----in suspensione
Są płynną postacią leku przeznaczoną do użytku
wewnętrznego bądź zewnętrznego.
Stanowią układ równomiernie rozproszonych
faz---1/fazy rozproszonej/jednej lub kilku
sproszkowanych substancji leczniczych/----2/fazy
rozpraszającej czyli cieczy/najczęściej wody/-----
czasami ale tylko w zawiesinach do użytku
wewnętrznego dodaje się substancji
poprawiających smak.
Zawiesiny
Zawiesiny do użytku
zewnętrznego =
Suspensiones ad usum
externum
Pudry płynne
W tej formie zapisuje się substancje:
1/wysuszające/Zinci oxydum, TAlcum, Solani amylum/
2/bakteriobójcze/gentamycini sulfas, Neomycini sulfas/
3/przeciwgrzybicze/Nystatinum/
4/dezynfekujące/Hydrargyri oxydum flavum/
5/przeciwczapalnym i
przeciwświądowym/Hydrocortisonum/
6/znieczulajacym miejscowo/Benzocainum; Lignocaini
hydrochloridum
7/chłodzącym/Mentholum
Zawiesiny do użytku
wewnętrznego =
Suspensiones ad usum
internum
Podać nazwy łacińskie substancji leczniczych w
dopełniaczu
Określić dawki jednorazowe
Zwykle 50-250g
Jako fazy rozpraszającej używa się wody
destylowanej lub wód aromatycznych
Dozwolony jest Corrigens
Substancją zwiększającą
lepkość/zagęszczającą/jest guma arabska / gummi
arabicum//powinna stanowić ok… 33% zawiesiny
Dopuszcza się dodanie nalewek
Sygnatura---wstrząsnąć
Nalewki
(tincturae)
Spirytusowy lub eterowy wyciąg
otrzymywany przez eksrakcje surowca w
temp. pokojowej.
Podział ze względu na skład:
nalewki proste (tincturae simplices)
nalewki złożone (tincturae compositae)
Podział ze względu na siłę działania:
nalewki silnie działające
nalewki odurzające
nalewki słabo działające
Do nalewek silnie
działających zalicza się:
Belladonne tinc. (liść pokrzyku)-spazmolityczne,
p/wymiotne, p/potne
Convallarie tinc. titrata (ziele konwalii)- nasercowe
Digitalis lanatae tinc. titrata (liść naparstnicy
wełniastej); nasercowe
Ipecacuanhae tinc. (korzeń ipekakuany)-
wykrztuśne, wymiotne
Adonis vernalis tinc.(ziele miłka wiosennego)-
nasercowe
Stromonii tinc. (liść bielunia); p/wymiotne, p/potne,
spazmolityczne
Tormentillae tinc. (kłącze pięciornika)-
przeciwbiegunkowe
Do nalewek odurzających
zalicza się
Opii simplex tinctura - nalewka z
opium
Rp.
Opii tinct.
Lag. Orig. 1
S. Doraźnie 15-20 kropli(lub krótkotrwale) 3
razy dziennie po 10-15 kropli
(narcoticum, analgeticum)
Do nalewek słabo
działających zalicza się
Absinthii tinc.(piołun)-
pobudzające trawienie,
p/skurczowe
Amara tinc.
(ziele piołunu, liść bobrka trójlistnego,
owocnia pomarańczy gorzkiej, kłącze tataraku) -
pobudzające trawienie, p/skurczowe
Arnicae tinc. (kwiat arniki) - p/zapalna
Auranti amara tinc. (owocnia pomarańczy gorzkiej)-
pobudza trawienie
Calami tinc.(kłącze tataraku) -moczopędne,
napotne, pobudzające trawienie
Calendulae tinc. (koszyczek nagietka) - p/zapalna,
pobudzające ziarninowanie
Do nalewek słabo
działających zalicza się, c.d.
Capsici tinc. (pieprz turecki) - pobudzające trawienie,
drażniące skórę
Cinchonae tinc.(kora chinowa)-pobudzające trawienie
Cinchonae tinc.composita ( kora chinowa ,owoc kolendry,
owocnia pomarańczy gorzkiej i korzenia goryczki)
pobudzające trawienie
Cynarae tinc. (ziele karczocha) - pobudzające trawienie
Gallae tinc. (z dębianek)- ściągające, wykrztuśne
Gentianae tinc.(korzeń goryczki)- pobudzające trawienie,
żółciopędne
Ginkgo bilobae tin.(liść miłorzębu japońskiego)-
rozszerzające naczynia mózgowe i obwodowe
Do nalewek słabo
działających zalicza się, c.d.
Hyperici tinc.(z dziurawca) -żółciopędne
Menthae piperitae tinc( z mięty pieprzowej)-
żółciopędne, poprawiające łaknienie i p/wymiotne
Rhei tinc.composita ( z korzenia rzewienia - złożona
z korzeni rzewienia, kłącza tataraku, liści bobrka
trójlistnego, ziela piołunu)-przeczyszczające,
żółciopędne
Saponariae tinc( z korzenia mydlnicy) -wykrztuśne
Tormentillae tinc (z kłączy pięciornika)-
przeciwbiegunkowe, ściągające
Valerianae tinc. ( z kozłka)-uspakajające
Przykłady receptury nalewek
prostych:
Rp.
Valerianae tinctura
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 50 kropli na
cukier
(sedativum, carminativum)
Przykłady receptury nalewek
prostych:
Rp.
Tormentillae tinct.
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 30-40 kropli na wodę
(stomachicum, antidiarrhoicum)
Uwaga: Można też stosować zewnętrznie (dając łyżeczkę
deserową na 1/2 szklanki letniej, przegotowanej wody)
do pędzlowania lub płukania jamy ustnej
(adstringens, antiphlogisticum)
Przykłady receptury nalewek
prostych:
Rp.
Belladonnae tinctura
Lag. orig. L
S. 3 razy dziennie po 20 kropli na cukier
(spasmolyticum, mydriaticum)
Uwaga: Zawiera ok. 0,03% alkaloidów
tropinowych (atropina)
Wyciągi
(extracta)
Zawierają 10-krotnie większą ilość
substancji czynnych niż nalewki silnie
działające
Rozróżnia się:
wyciągi suche
wyciągi płynne- sporządzone w
proporcji 1:1 (rozpuszczalnik:surowiec):
wodne spirytusowe, eterowe
Przykłady recept
Rp.
Belladonnae extracti fluidi 30,0
S. 3
razy dziennie po 15 kropli w okresach
bólów w jamie brzusznej
Rp.
Secalis cornuti extr. fl. 30,0
Lag. orig. 1
S. 3 20-30 kropli, 2-3 razy dziennieod trzeciego
dnia obfitej miesiączki (lub w krwawieniach
paracyklicznych)
Intrakty
(intracta)
Wyciągi alkoholowe otrzymywane ze
świeżych roślin
Przykłady powszechnie stosowanych
intraktów:
Hippocastani intr.(owoc kasztanowca)-
zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń
Crataegi intr. (z liści i kwiatów głogu)-
zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń
Hyperici intr. (z ziela dziurawca)-reguluje
przemianę materii
Przykłady powszechnie stosowanych
intraktów-c.d.:
Rutae intr. (ziele ruty ogrodowej)
-zmniejszenie przepuszczalności ścian
naczyń
Valerinae intr. (z kłącza kozłka
lekarskiego)- uspakajające
Visci albi intr. (z ziela jemioły)-rozszerza
naczynia krwionośne, obniża ciśnienie.
Przykłady recept do
zapisywania intraktów:
Rp.
Crataegi intractum.
Lag. orig. 2
S. 3 razy dziennie po 30 kropli
(cardiotonicum, vasotonicum)
Rp.
Hyperici intr.
Lag. orig. 1
S. 3 razy dziennie po 40 kropli
(cholagogum et cholerecticum, digestivum,
metabolicum)
Olejki eteryczne
(olea aetherea)
Są to zazwyczaj mieszaniny różnych
substancji lotnych, wonnych,
przeważnie organicznych związków
chemicznych, otrzymywane
najczęściej z roślin leczniczych
przez destylację z para wodną,
głównie terpenów i seskwiterpenów
oraz ich tlenowych pochodnych.
Przykłady recept do
zapisywania olejków
eterycznych
Rp.
Juniperi Olei. 1,0
Terebinthinae Olei 50,0
M. f. sol.
D. S. Płyn do wcierania w skórę bolących
okolic, w przypadkach bólów mięśniowo-
stawowych i neuralgicznych
Przykłady recept do
zapisywania olejków
eterycznych
Rp.
Terpicholi liq.
Lag. orig. 1
D. S. 3-4 razy dziennie po 3-6 kropli 4-5 razy
dziennie na cukier, 15-20 min przed
jedzeniem
Odwary
(decocta)
Wodny wyciąg otrzymany przez podgrzanie
twardszego surowca roślinnego(np. kora,
kłącze, korzeń) do temp. wrzenia
Rp.
Pini gemmae
Lag. orig. 1
S. Pić 3 razy dziennie łyżkę stołowa odwaru z 1
łyżki stołowej pączków sosny na szklankę wody
(diureticum, expectorans, diaphoreticum)
Napary
(infusum)
Wodny wyciąg przygotowany w temp.podwyższonej,
bez doprowadzenia do wrzenia, z miękkich części
roślin (kwiat, liść, ziele) lub rzadziej z dobrze
rozdrobnionych twardych jej części (korzeń, kora)
Rp.
Chamonillae anthodii
Lag. orig. (10,0)
No 3
S. Wypijać 2 razy dziennie po 1/3 szklanki naparu
lub płukać jamę ustną i gardło
(antiphlogisticum, adstrigens, antismasmodicum)
Maceraty
(macerationes)
Wodny, nietrwały wyciąg przygotowany w temp.
pokojowej
Rp.
Althaeae radicis
Lag. orig. (50,0)
No 1
S. Wypijać porcjami, 2-3 razy dziennie po1\2
szklanki maceracji sporządzonej z 1 łyżki
stołowej korzenia na 1 szklankę wody
(emolliens, mucilaginosum, protectivum)