Czynniki warunkujące

stan zdrowia. Promocja

zdrowia.

Wykonała:
Sylwia Leniek

Zdrowie określa się jako stan

dobrego samopoczucia

fizycznego

,

psychicznego

i

społecznego

, a nie

tylko brak choroby lub
niepełnosprawności. Zdrowie to
także zdolność i umiejętność
pełnienia ról społecznych,
adaptacji do zmian środowiska i
radzenia sobie z tymi zmianami.

W strategii

Światowej Organizacji

Zdrowia

"Zdrowie dla wszystkich w roku

2000" (przyjętej także w

Polsce

 oraz koncepcji

promocji zdrowia podkreślono, że zdrowie jest:

-

wartością

, dzięki której jednostka lub

grupa może realizować swoje aspiracje i

potrzebę osiągania satysfakcji oraz zmieniać

środowisko i radzić sobie w nim;

-

zasobem 

(bogactwem) dla społeczeństwa,

gwarantującym jego rozwój społeczny i

ekonomiczny; tylko zdrowe społeczeństwo

może tworzyć dobra materialne i kulturowe,

rozwijać się, osiągać odpowiednią jakość życia;

-

środkiem 

do osiągnięcia lepszej jakości

życia.

Modelem ułatwiającym zrozumienie

różnorodności czynników, wśród jakich
znajduje się człowiek i jego zdrowie,
jak również czynników warunkujących
promowanie zdrowia, jest schemat
ekosystemu człowieka, nazwany
„

mandalą zdrowia

” Figuruje na

planie koła wyrażającego wszechświat
przedstawiono jako „

pole zdrowia

”.

Pola te obejmują :

1. Czynniki biologiczne

– determinanty genetyczne

i paragenetyczne decydujące o właściwościach

biologicznych biotypu – cechy anatomiczne,

fizjologiczne, biochemiczne, immunologiczne;

2. Środowisko fizyczne

– charakterystyka

środowiska biogeograficznego, siedliska środowiska

pracy, miejsca zamieszkania;

3. Środowisko psychologiczne

– status społeczny,

ekonomiczny, polityczny, środowisko rodzinne,

szkolne, zawodowe, społeczne zaangażowanie;

4. Zachowania jednostkowe

– tryb życia,

aktywność fizyczna, dieta, sposób spędzania czasu

wolnego, stosowanie uzywek itp..

Fundamentalnymi warunkami zapewniającymi

zdrowie są: pokój, stabilny system ekonomiczny,

odtwarzalne zasoby naturalne, globalne i lokalne

bezpieczeństwo obejmujące bezpieczeństwo

ekologiczne, a także mieszkania, żywienie, edukacja,

zarobki, sprawiedliwość i równość społeczna.

Wśród czynników, które wpływają na zdrowie

człowieka wyróżnia się cztery grupy:

styl życia

- jego udział jest największy (50-60%) i

jednocześnie jego zmiana leży w zasięgu możliwości

każdego człowieka;

środowisko fizyczne oraz społeczne życia i

pracy

(ok.20%);

czynniki genetyczne

(ok.20%);

służba zdrowia

, która może rozwiązać 10-15%

problemów zdrowotnych społeczeństwa.

Czynniki środowiska kształtujące stan zdrowia:

I. Makrośrodowisko.

1. Środowisko fizyczne, materialne, biologiczne:

warunki klimatyczne (nasłonecznienie, czynniki

termiczno-wilgotnościowe, zmienność ciśnienia

atmosferycznego); naturalne i spowodowane

działalnością człowieka czynniki fizyczne

(promieniowania, wibracje, hałas) spowodowane

działalnością człowieka zanieczyszczenia

chemiczne powietrza, gleby, żywności i wody;

czynniki biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby,

pierwotniaki i pasożyty człowieka oraz niektóre

alergeny.

2. Środowisko społeczne: cechy ustroju społeczno

politycznego, wielkość dochodu narodowego

przypadająca na 1 mieszkańca, dostępność pracy

i nauki, system opieki zdrowotnej, procesy

ubranizacyjne, ochrona środowiska, wzorce

kulturowe i styl życia, stosunki międzynarodowe.

II. Środowisko indywidualne.

1.

Czynniki związane z pozycja społeczno-zawodową:

pochodzenie społeczne, wykształcenie, rodzaj i warunki

pracy, dochody, warunki mieszkaniowe i ogólnobytowe.

2.

a)

zachowania o znaczeniu zwrotnym: sposób

odżywania się, aktywność fizyczna, palenie tytoniu,

nadużywanie alkoholu, narko- i leko- mania,

umiejętność wypoczywania i radzenia sobie ze

stresem, higiena osobista, zachowania w sferze

seksualnej, przestrzeganie przepisów drogowych i in.

b)

czynniki wpływające na zachowania o znaczeniu

zdrowotnym: wiek, płeć, biotyp, aktualny stan zdrowia

(kondycja fizyczna i zdrowotna), wykształcenie, poziom

kultury zdrowotnej, system więzi społecznych,

stabilizacja rodzinna, wyznawany system wartości,

posiadanie wyraźnych celów życiowych, indywidualne

cechy osobowości i charakteru.

Promocja zdrowia

 jest procesem umożliwiającym

ludziom:

- zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem (identyfikacja

własnych potrzeb zdrowotnych),

- poprawę zdrowia (podejmowanie wyborów i decyzji

sprzyjających zdrowiu).

 

Promocja zdrowia

 obejmuje pięć

5

obszarów działań:

- budowanie zdrowotnej polityki publicznej,
- tworzenie środowisk pracy i życia sprzyjających zdrowiu,
- zachęcanie całego społeczeństwa do działań na rzecz

zdrowia,

- rozwijanie indywidualnych umiejętności służących

zdrowiu,

- reorientację służby zdrowia.