background image

Pułapki psychologii 
społecznej

Czyli o technikach wpływu 

społecznego

   

background image

5 podstawowych reguł 
wpływu społecznego

Reguła wzajemności

 (ja tobie to, co ty mnie)

Reguła zaangażowania i konsekwencji

 (skłonić do 

przyjęcia drobnego zobowiązania, a potem łatwiej o 

skłonienie do kolejnego coraz większego i 

kolejnego….)

Społeczny dowód słuszności

 (wszyscy tak robią, im 

bardziej znani, bądź podobni, tym skuteczniejszy 

dowód. Zachowanie innych jest dla nas punktem 

odniesienia)

Reguła lubienia i sympatii

 (siła komplementów, 

uznania)

Reguła ograniczonej dostępności

 (należycie do 

elity, zajęcia reglamentowane)

background image

Podatność na wpływ innych 

               

    mała                                  

    duża

Znają swoją wartość
Są pewne siebie
Są asertywne
Kierują się własnym 
zdaniem
Znają ludzi i ich zachowanie
Znaj reguły wywierania 
wpływu

Mają niska samoocenę
Są niepewne siebie
Są zależne emocjonalnie i 
potrzebują potwierdzenia 
Potrzebują kierowania przez 
innych
Nie mają wiedzy o 
zachowaniu ludzi
Nie znają reguł wywierania 
wpływu

background image

Reguła wzajemności

 

Zobowiązanie do 

rewanżowania 
się za dobra, 
które 
otrzymaliśmy

background image

Reguła wzajemności – wykorzystanie 
we wpływie społecznym

Eksperyment Dennisa Regana (1971) 

„ocena dzieł sztuki”

 podczas przerwy w „badaniu”:

-„ Przyniosłem dla siebie butelkę coli, przy okazji 

przyniosłem też jedną dla Ciebie”

A po „badaniu”:

Loteria samochodowa, nagroda 50$ za 

rozprowadzenie największej liczby losów

  -„ Każda liczba losów mnie urządza, choć 

oczywiście im więcej, tym lepiej”

Wyniki: Przeciętnie 2 razy więcej losów 

kupowały osoby poczęstowane wcześniej 

colą (niezależnie od sympatii, czy antypatii)

background image

Wykorzystanie reguły 
wzajemności

Ekonomiczny rozwój  sekty  Hare Kriszna w 

USA– lata 80-te związany z wykorzystaniem 

reguły wzajemności.

Taktyka:

 aktor1: podarunek (książka)
    przerwa
    aktor2 :prośba o datek
 wersja ekonomiczna: 
aktor1:podarunek(kwiat)…..

Techniki marketingowe 

„Nie taka znowu darmowa próbka…”

background image

Tajemnica reguły 
wzajemności

Zobowiązanie do 

dawania

Zobowiązanie do 

przyjmowania

Zobowiązanie do 

oddawania

background image

Obrona przed regułą 
wzajemności 

Odróżniaj przysługę od 
manipulacji
 -akceptowanie 
oferowanych nam przysług, ale 
akceptowanie w nich tego czym 
naprawdę są a nie tego na co mają 
wyglądać

Przedefiniuj sytuację tak, aby wyzwolić 
się z nieadekwatnego w danej sytuacji 
poczucia zobowiązania

background image

Zaangażowanie i konsekwencja

„Łatwiej powiedzieć „nie” na początku niż na 
końcu

” 

[Leonardo da Vinci]

Reguła zaangażowania i 

konsekwencji – kiedy dokonamy już 

wyboru lub zajmiemy stanowisko w 

jakiejś sprawie, pojawia się silny 

nacisk na zachowanie konsekwentne 

i zgodne z tym, na co już się 

zgodziliśmy

Badania graczy na wyścigach 

konnych
( Knox, Inkster,1968) – Po 

obstawieniu wybranego konia ludzie 

byli znacznie pewniejsi jego wygranej 

niż przed wykupieniem zakładu  

background image

Badanie S. Fraser, J Freedman(1966) badanie 
przeprowadzone wśród mieszkańców 
kalifornijskiej dzielnicy mieszkaniowej

Grupa kontrolna 
1. Proszeni o umieszczenie w swoim ogródku 

ogromnej planszy „Jedź ostrożnie” 

 Zgodę wyraziło 17% badanych

Grupa eksperymentalna 

1. Prośba o umieszczenie w oknie domu niewielkiej 

plakietki: „Bądź bezpiecznym kierowcą”- prawie wszyscy 

zgodzili się ją spełnić.
2. Dwa tygodnie później- prośba o umieszczenie planszy 

w ogródku „ Jedź ostrożnie!” 

 76% badanych wyraziło zgodę

background image

Zapuszczanie korzeni 
( technika niskiej piłki)- 

czyli uważaj na co się godzisz…

Eksperyment ( Cacioppo, Basset, Miller)

Grupa kontrolna 
Studenci poproszeni o udział w badaniach 

„ nad myśleniem”, które odbędą się o 7 rano 

– zgodę wyraziło 24% badanych.

Grupa eksperymentalna

1) Prośba o udział w badaniach bez informacji 

kiedy się będą odbywać (niska piłka) – 56% 

wyraziło zgodę

2) Poinformowanie studentów, którzy wyrazili 

zgodę  o której godzinie odbędzie się badanie 

( 7 rano) – 95%pojawiło się na badaniu

background image

Obrona przed techniką 
zaangażowania i 
konsekwencji

Wystrzegaj się mechanicznej, 

bezmyślnej konsekwencji

Bądź wrażliwy na sygnały 

wskazujące na uleganie manipulacji

Odpowiedz sobie na pytanie „ Czy 

wiedząc to wszystko co wiem teraz, 

jeszcze raz podjąłbym taką samą 

decyzję?”

background image

Społeczny dowód słuszności

„Gdy wszyscy myślą tak samo nikt nie myśli zbyt 
wiele”

Walter Lippman

Uważamy dane zachowanie za 

poprawne w danej sytuacji, o ile 

widzimy innych, którzy tak właśnie 

się zachowują

Społeczny dowód słuszności

Wpływ informacyjny –  automatyczne 

założenie, że inni ludzie wiedzą więcej, mają 

rację, jeżeli więc jakoś (zbiorowo) postępują- 

nie mylą się;   zakładamy, ze jest to oparte na 

racjonalnych przesłankach i dlatego słuszne

Wpływ normatywny – podporządkowanie 

grupie spowodowane potrzebą akceptacji i 

aprobaty  ( np. eksperymenty Salomona 

Ascha).

background image

Czynniki wzmacniające 
działanie społecznego 
dowodu słuszności

Niepewność – najbardziej skłonni 
jesteśmy uznać działania innych za 
dowód słuszności wtedy, gdy jesteśmy 
niepewni, gdy sytuacja jest niejasna i 
niejednoznaczna.

Przypadek morderstwa Catherine Genovese 
(Queens, 1968) – długotrwały ( 35 min), 
głośny i publiczny napad na ulicy, któremu 
przyglądało się 38 sąsiadów ofiary – nikt nie 
zadzwonił po policję.

background image

Obrona przed techniką 
społecznego dowodu 
słuszności

1.

Rozpoznaj kiedy jest to fałszywy 
dowód społeczny i wyłącz 
„automatycznego pilota”.

2.

Nawet jeśli naprawdę wszyscy tak 
się zachowują porównaj to z 
innymi dostępnymi informacjami

background image

Reguła lubienia i sympatii

Zgadzamy się spełniać 
prośby ludzi, których 
znamy i lubimy

Czynniki wpływające 
na lubienie i sympatię:

Atrakcyjność fizyczna

Podobieństwo

Ingracjacja 

Kontakt i współpraca

background image

Atrakcyjność fizyczna

efekt aureoli- jedna cecha (np.atrakcyjność fizyczna) 
„opromienia’ inne cechy osoby.

Przystojni kandydaci na posłów uzyskiwali dwa i pół razy więcej 
głosów od kandydatów nieatrakcyjnych (Efram, Patterson, 
1976).

Sami wyborcy nie dostrzegali wpływu wyglądu polityka  

76% wyborców zdecydowanie zaprzeczało, aby wygląd 
kandydata miał jakikolwiek wpływ na ich decyzje.

 Ludzie atrakcyjni otrzymują mniejsze grzywny i kaucje w 
sprawach o wykroczenia ( Kennrick, 1999)

Krótsze wyroki w sprawach kryminalnych

uzyskują wyższe wynagrodzenie (Hemmermesh, Biddle, 1994) :

7% „kara” za brzydotę, 5% „premia” za urodę

background image

Podobieństwo

Eksperyment (Emswiller, Deux, 

Willits) 

uczestnicy marszu pokojowego 

częściej podpisywali petycje, 

jeśli osoba zbierająca podpisy 

była ubrana w stylu podobnym 

do ich własnego.

Lubimy ludzi podobnych do nas 

niezależnie od tego, czy 

podobieństwo dotyczy 

wyglądu

wyznawanych przekonań

cech osobowości

stylu życia

Doświadczeń życiowych

background image

Ingracjacja

…czyli pochlebstwo, komplementy

Eksperyment( Drachman, za Cialdini, 1993). 
Badani mężczyźni otrzymywali komentarze 
na swój temat od osób, które prosiły ich o 
pomoc

Komentarze były : pozytywne, negatywne, 
mieszane

Kogo wzbudził w Tobie największą sympatię?

Wnioski:

Badani najbardziej lubili autora 
komentarzy wyłącznie pochlebnych

Wiedza o tym, że komentator chciał 
zaskarbić sobie sympatię osoby badanej  
dla konkretnego celu nie wpływała na 
zmniejszenie sympatii do pochlebcy

Komentarze pochlebne wcale nie musiały 
być trafne by działać

background image

Obrona przed regułą 
lubienia i sympatii

1.

Koncentracja na rozkładzie zdarzeń w czasie

Pozostań wrażliwy na 1 sygnał: zaczynasz 

kogoś nieznajomego lubić szybciej i bardziej 

niż byś tego zazwyczaj oczekiwał

Ta strategia pozwala na „wykorzystanie siły 

przeciwnika” – nie walczysz z nim, ale im 

bardziej on wywołuje nieoczekiwany 

przypływ sympatii tym łatwiej sobie 

uświadomić, co się dzieje

Oddziel człowieka , który wzbudził twoją 

sympatie od transakcji do której cię namawia

background image

Reguła niedostępności

Wrażenie niedostępności 
dóbr wpływa na zwiększenie 
oceny ich atrakcyjności 
(„tylko dla 100 pierwszych 
osób”; „promocja wyłącznie 
do końca maja”)

Rzeczy trudno osiągalne są 
często traktowane jako 
cenniejsze.

background image

Warunki nasilające 
skuteczność reguły 
niedostępności

Świeża niedostępność – „świeżo” 

pojawiająca się niedostępność czyni 

produkt atrakcyjniejszym niż 

niedostępność „od zawsze” .

Ograniczenie dostępu do jakiegoś dobra 

powoduje, że ludzie bardziej pragną je 

mieć (np. „limitowana edycja”)

Konkurowanie z innymi o dobra 

niedostępne

background image

Obrona przed regułą 
niedostępności

Niedostępność sprawia, że rośnie 
chęć posiadania
 danej rzeczy, a nie 
radość
 z jej używania.

 Narastająca fala pobudzenia 
emocjonalnego („muszę to mieć”) jest 
sygnałem, że powinieneś ochłonąć i 
zastanowić się spokojnie, aby móc 
podjąć racjonalną decyzję


Document Outline