Problematyka wykładu

 Wprowadzenie

 Metody przesyłania wiadomości pocztowych

 Protokoły wykorzystywane do przesyłania wiadomości

pocztowych

 Elementy składowe wiadomości pocztowej

 Konfigurowanie przykładowego klienta pocztowego

 Zasady korzystania z poczty elektronicznej

Temat wykładu

Usługi sieciowe – poczta elektroniczna

Problematyka wykładu

Wprowadzenie

Zalety poczty

elektronicznej:

•szybkość

– dociera do skrzynki pocztowej adresata niemal

natychmiast po wysłaniu, jeżeli tylko istnieje łączność

pomiędzy

serwerem wysyłającym i odbierającym;

•powszechność

– dociera wszędzie gdzie istnieją węzły Internetu, a

także do

innych typów sieci poprzez specjalne oprogramowanie

komunikacyjne (niezależność od platformy sprzętowej
i programowej);

•uniwersalność

– umożliwia przesyłanie nie tylko dokumentów

tekstowych, ale również dzięki rozszerzeniu MIME

(standard

uniwersalnego rozszerzenia poczty – Multipurpose

Internet

Mail Extension) plików w dowolnym formacie;

Wprowadzenie

Zalety poczty

elektronicznej:

•dostęp 24 godziny na dobę

– przesyłki do serwera pocztowego

mogą

napływać w dowolnych chwilach, natomiast właściciel

konta

może je odbierać w jemu dogodnej chwili;

•łatwość obsługi

– odbieranie i wysyłanie poczty elektronicznej

składa

się

z kilku prostych czynności, które dzięki istnieniu

programów

pocztowych (tzw. klientów pocztowych);

•możliwość zdalnego dostępu do skrzynki

– użytkownik może

odbierać listy

znajdujące się w jego skrzynce z dowolnego miejsca w

sieci

Internet;

Wprowadzenie

Zalety poczty

elektronicznej:

•możliwość automatycznego odpowiadania

– w przypadku, gdy

użytkownik

jest czasowo niedostępny lub nie chce samodzielnie

odpowiadać na określone wiadomości może w odpowiedni

sposób

skonfigurować serwer;

•korespondencja seryjna

– umożliwia automatyczne rozsyłanie

listów do

wybranych grup użytkowników;

Wprowadzenie

Wady poczty

elektronicznej:

•jest postrzegany jako odczłowieczający

– czasem krótki kontakt

twarzą

w twarz może zapewnić lepsze rozwiązanie problemu

niż duże

ilości listów elektronicznych;

•poprzez e-mail mogą przenosić się wirusy

– mają one zwykle

format

załączników, które uaktywniają się w chwili, gdy

użytkownik je

otwiera;

•poczta elektroniczna w firmie nie zapewnia prywatności

– nie

ma gwarancji,

że wysłany list nie trafi w niepowołane ręce;

•nadużycia

– może prowadzić do wojen prawnych wynikających

z nieodpowiedniego jej używania.

Metody przesyłania wiadomości pocztowych

Klien
t

Zalogowanie się

użytkownika w kliencie

pocztowym

Klient pocztowy sprawdza czy

na serwerze jest poczta

Pobranie listów z serwera na komputer użytkownika
(klienta)

Konto

użytkownika

Serwer pocztowy

Metody przesyłania wiadomości pocztowych

Program klienta

pocztowego

(Mail User Agents)

Program klienta

pocztowego

Program transportowy

(Mail Transport Agents)

INTERNE

Serwer pocztowy

adresata

Skrzynka

pocztowa

Metody przesyłania wiadomości pocztowych

Sposoby przechowywania wiadomości pocztowych

•wszystkie wiadomości przychodzące na dany adres gromadzone są
w pojedynczym pliku tekstowym. Każda nowa wiadomość jest

dopisywana na końcu pliku;

•wszystkie wiadomości zapisywane są w oddzielnych plikach. Dla

każdej nowej

wiadomości tworzony jest nowy plik.

Sposoby przechowywania wiadomości adresowanej do większej

liczby użytkowników

•umieszczenie wiadomości w plikach poszczególnych adresatów;

•zapisanie wiadomości w jednym miejscu a w plikach adresatów

umieszczane są

odpowiednie odnośniki.

Protokoły pocztowe

X.400

Zalety:

•zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa przy przesyłaniu

złożonych

struktur danych;

•ma dobrze rozwinięty system powiadamiania o niedostarczeniu

wiadomości;

•został objęty normami międzynarodowymi.

Wady:

•wysokie koszty wdrożenia;
•duża ilość wymaganych czynności administracyjnych i

konfiguracyjnych;

•pomimo ujęcia normami międzynarodowymi brak poparcia

producentów;

•wiele dopracowanych elementów X.400 (jak zabezpieczenia) nie

zostało jeszcze wprowadzonych do wszystkich produktów.

Protokoły pocztowe

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol ) – protokół typu klient-serwer

Opisany w dokumentach: RFC o numerach 821 i 822

•Klient SMTP inicjuje połączenie z serwerem SMTP. Klient korzysta z

losowo wybranego portu o numerze powyżej 1023 i łączy się z portem
serwera o numerze

25. Serwer sygnalizuje akceptację połączenia

komunikatem 22 <Ready>.

Etapy nawiązywania połączenia:

•Klient żąda ustanowienia sesji poprzez wysłanie polecenia

HELLO lub EHLLO

(ang. Extended Hello). Polecenie to powinno

zawierać pełną nazwę klienta. Serwer odpowiada komunikatem 250 <OK>.

Protokoły pocztowe

SMTP

•Klient informuje serwer, kto wysyła wiadomość, wykorzystując

polecenie

MAILL FROM: <Adres>, gdzie <Adres> jest adresem

poczty elektronicznej

użytkownika wysyłającego. Zazwyczaj

odpowiada on adresowi zwrotnemu

określonemu w programie pocztowym

klienta. Serwer ponownie powinien

odpowiedzieć

komunikatem 250

<OK>.

Etapy nawiązywania połączenia:

•Klient określa następnie wszystkich odbiorców, do których

wiadomość jest

skierowana. Korzysta w tym celu z polecenia

RCPT TO: <Adres>. Jeżeli serwer

obsługuje wielu odbiorców, dla

każdego z nich przesyłane jest kolejne polecenie

RCPT TO:.

Odpowiedzią serwera na informację o każdym kolejnym odbiorcy jest
komunikat 250 <OK>.

Protokoły pocztowe

SMTP

•Klient informuje o gotowości do przesyłania właściwej

wiadomości

komunikatem DATA. Serwer odpowiada komunikatem

250 <OK>.

Określa również ciąg znaków, które spodziewa się otrzymać

na znak końca treści

wiadomości. Wiadomość przesyłana jest przy użyciu

znaków ASCII zakodowanych

na 7-bitach. Jeżeli wiadomości towarzyszą

załączniki, muszą one zostać

zakodowane przy użyciu standardu MIME,

BinHex lub uuencode.

Etapy nawiązywania połączenia:

•Po zakończeniu transmitowania wiadomości, klient wysyła

polecenie QUIT

kończące sesję SMTP. Serwer odpowiada

komunikatem 221 <Closing>, co

oznacza, że nastąpiło zakończenie

sesji. Jeżeli klient wysyła następną wiadomość, proces ponownie rozpoczyna
się od polecenia MAIL FROM.

Protokoły pocztowe

Zabezpieczenia stosowane przy protokole SMTP

•Ograniczenie przekazywania do wybranych podsieci IP.
Można skonfigurować serwer SMTP tak, aby przyjmował wiadomości

wyłącznie od

stacji pracujących w wybranej podsieci IP.

•Wprowadzenie uwierzytelniania SMTP.
Protokół SMTP przewiduje możliwości uwierzytelniania klientów jeszcze

zanim zaczną oni wysyłać wiadomości.

•Wyłączanie przekazywania SMTP.
W przypadku serwerów poczty, takich jak Microsoft Exchange Server

2000,

pozwalających klientom łączyć i uwierzytelniać się przy użyciu

rozwiązań firmowych, przekazywanie SMTP można wyłączyć.

•Stosowanie protokołu SSL.

Protokoły pocztowe

Podstawowe komendy

Polecenie

Opis

HELLO

Służy do identyfikacji nadawcy i odbiorcy wiadomości. Wraz z

nim przesyłana jest nazwa DNS stacji wysyłającej.

MAIL

Inicjuje transakcje pocztową. Jako argument używa się FROM:

(od)

i nazwy konta nadawcy.

RCPT

Określa adresata przesyłki.

DATA

Inicjuje przesyłanie właściwych danych wiadomości pocztowej

(tekstu wiadomości). Mogą one zawierać dowolne kody 128-

bitowego zestawu ASCII. Kończy je pojedynczy wiersz ze

znakiem kropki.

Protokoły pocztowe

Podstawowe komendy

Polecen

Opis

RSET

Przerywa (restartuje) bieżącą transakcje.

VRFY

Polecenie pozwalające potwierdzić dane adresata.

NOOP

Polecenie „no operation” („nie rób nic”) nie powoduje

wykonywania

żadnych

czynności

poza

przesyłaniem

potwierdzenia przez odbiorcę.

QUIT

Zamyka połączenie.

SEND

Pozwala przesłać wiadomość, która nie trafia do skrzynki

pocztowej, ale do określonego terminalu użytkownika.

Protokoły pocztowe

SMTP

Zalety:

•obsługa protokołu na licznych serwerach pocztowych;

•niskie koszty wdrożenia i administracji;

•prosty schemat adresowania.

Wady:

•ograniczony zakres funkcji protokołu;

•brak zabezpieczeń uwzględnionych w protokole X.400;

•prostota zawęża zastosowania protokołu SMTP.

Protokoły pocztowe

POP3 (Post Office Protocol

)

Opisany w dokumentach: RFC o 1939

•agent pocztowy łączy się z serwerem POP3. Serwer oczekuje

połączenia przez

port TCP 110;

Etapy nawiązywania połączenia:

•serwer wysyła agentowi komunikat powitania. W skład powitania

wchodzi

przede wszystkim nazwa i numer uruchomionego serwera

POP3;

Protokoły pocztowe

POP3

•wszystkie kolejne kroki składają się z poleceń i odpowiedzi

serwera.

Początkiem jest uwierzytelnienie na serwerze. Klient musi

zostać zidentyfikowany,

czemu służą polecenia USER użytkownik i

PASS hasło;

Etapy nawiązywania połączenia:

•serwer odpowiada na każde polecenie. Odpowiedzi poprzedzane są

albo ciągiem

+OK (polecenie wykonane poprawnie), albo ciągiem –ERR

(sygnalizującym

wystąpienie błędów;

•kiedy agent zakończy wszystkie czynności, przesyła kończące

sesję polecenie

QUIT.

Protokoły pocztowe

Podstawowe komendy

Polecenie

Opis

USER

Określa nazwę użytkownika.

PASS

Określa hasło.

STAT

Pobiera informacje o stanie skrzynki (liczbę i rozmiar

wiadomości).

LIST

Pobiera listę wiadomości.

RETR

Pobiera wskazane wiadomości.

DELE

Usuwa wskazane wiadomości.

NOOP

Polecenie “puste”.

RSET

Przywraca wiadomości wcześniej usunięte.

QUIT

Zapisuje wszystkie zmiany i kończy połączenie.

Kodowanie wiadomości pocztowych

Standard MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions )

Założenia:

•wszystkie wiadomości przesyłane są z wykorzystaniem znaków jednego z

alfabetów

wymienionych przez normę;

•w nagłówku listu umieszczona jest informacja o użytym zestawie

znaków;

•informacje mogą być przesyłane w postaci binarnej (zawierającej znaki
z rozszerzonego zestawu ASCII) lub (co jest z różnych względów bardziej
praktyczne) w postaci zakodowanej. Sposób kodowania został tak

opracowany,

żeby przesyłka była w najmniejszym stopniu narażona na

zniekształcenia;

•program pocztowy odbiorcy powinien przesyłkę rozkodować i wyświetlić

najlepiej jak

to jest możliwe w środowisku odbiorcy.

Kodowanie wiadomości pocztowych

Standard MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions )

Dodatkowe pola wprowadzane do nagłówka:

•pole MIME-Version określające użytą wersję protokołu MIME. Obecnie jest

to wersja

1.0;

•pole Content-Type określające typ i podtyp danych zawartych w treści

listu;

•pole Content-Transfer-Encoding określające sposób zakodowania treści

listu;

•inne mniej istotne, np. pole Content-ID czy pole Content-Description.

Kodowanie wiadomości pocztowych

Standard MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions )

Pole Content-Transfer-Encoding

(określa mechanizm kodowania listu, tak

aby

zawierał on tylko znaki 7-bitowe i do 1000 znaków w

jednej linii):

•7BIT oznacza, że treść listu składa się już z linii o odpowiedniej długości

znaków

jedynie 7-bitowych; dane są nie zakodowane;

•8BIT oznacza, że linie są wystarczająco krótkie, ale mogą w nich

znajdować się znaki 8-bitowe; dane nie są zakodowane;

•binary oznacz, że wśród znaków znajdują się znaki 8-bitowe, oraz że linie

mogą być

dłuższe niż te przewidziane w protokole SMTP; dane nie są

kodowane;

Kodowanie wiadomości pocztowych

Standard MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions )

Pole Content-Transfer-Encoding

(określa mechanizm kodowania listu, tak

aby

zawierał on tylko znaki 7-bitowe i do 1000 znaków w

jednej linii):

•base64 dane zostały zakodowane na postać znakową. Każde trzy 8-

bitowe znaki są

przekodowane na cztery znaki 7-bitowe. Długość

zwiększa się więc wtedy o ok. 33%.

•quoted-printable oznacza kodowanie pojedynczych znaków; jest ono

przeznaczone dla tekstów z niewielką liczbą znaków 8-bitowych; znaki są
zmieniane na sekwencję

=nn, gdzie nn – szesnastkowy kod znaku

ASCII;

Elementy składowe wiadomości pocztowych

Subject: próbne połączenie
Date: Fri, 18 Mar 2005 20:12:06 +0100
From: Jan Chudzikiewicz <j.chudzikiewicz@ita.wat.edu.pl>
Reply-To: janchudzikiewicz@wp.pl
To: janchudzikiewicz@wp.pl

Cześć
To jest próbne połączenia dla zobrazowania formatu listu pocztowego.
Ten list zawiera dołączony załącznik w postaci pliku graficznego.
--
Pozdrawiam
Jan Chudzikiewicz

---------------------------------------------------------------------

Name: rysunek.jpe

rysunek.jpe

Type: JPEG Image (image/jpeg)

Encoding: base64

Name: plik.zip

plik.zip

Type: Zip Compressed Data (application/x-zip-compressed)

Encoding: base64

Name: DELENTRY.EXE

DELENTRY.EXE

Type: unspecified type (application/octet-stream)

Encoding: base64

Name: index.html

index.html

Type: Hypertext Markup Language (text/html)

Encoding: base64

Nagłówek

Ciało wiadomości

Zawartość wiadomości pocztowych

Pola świadczące o drodze przesłania listu:

•Return-Path - adres powrotny.
Pole to jest dodawane przez ostatni system biorący udział w przesyłaniu

informacji,

który dostarcza przesyłkę do odbiorcy. Pole to służy do

określenia

informacji

o adresie i drodze do nadawcy.

•Received
Pole Received dodawane jest przez każdy host biorący udział w

przesyłaniu

wiadomości. Informacje z tego pola mogą być bardzo

pomocne

lokalizowaniu

i rozwiązywaniu problemów związanych z transportem przesyłki.

Zawartość wiadomości pocztowych

Pola nadawcy:

•From - identyfikator autora.
Pole to informuje o autorze listu, zawartość pola tworzona jest w czasie
wysyłania przesyłki, stanowi ją adres sieciowy twórcy listu (może być to

adres użytkownika, systemu lub procesu tworzącego list). Jeżeli w czasie
tworzenia

listu pole to nie jest dodawane, w nagłówku powinno znaleźć

się pole "Sender:".

•Sender - identyfikator nadawcy listu.
Pole to informuje o agencie (osobie, systemie lub procesie) wysyłającym

list. Pole to

zostało wprowadzone dla odróżnienia nadawcy od autora

listu.

Jeżeli

pola

"From:„

i "Sender:" są takie same, pole "Sender:" nie musi występować w

nagłówku.

Zawartość wiadomości pocztowych

Pola nadawcy:

• Reply-To - pole informuje program pocztowy adresata, do kogo powinny

być wysyłane odpowiedzi na dany list.

W  przeciwieństwie  do  dwóch  powyższych  pól:  "From:"  i  "Sender:"  pole
"Reply-To:"  może  być  ustawione  przez  nadawcę  listu.  Najczęściej  pole  to
zawiera  adres  sieciowy  nadawcy  listu,  jednak  może  zawierać  także  inny
adres  na  który  nadawca  chce  otrzymać  odpowiedź,  lub  by  gdy  chce
odpowiedzieć większej grupie osób

Zawartość wiadomości pocztowych

Pola odbiorcy:

•To – pole to zawiera informacje o głównych adresatach listu.

•Cc (Carbon copies) – (

Do wiadomości

) pole to zawiera informacje o

adresatach

listu, do których dany list został przesłany jako kopia.

•Bcc (Blind Carbon Copies) – (tzw. ślepa kopia) pole to zawiera informacje

o dodatkowych adresatach listu. Zawartość tego pola

nie jest

wyświetlana w listach wysłanych do głównych

adresatów

"To:„ jak i w listach, które zostały rozesłane

jako kopie "Cc:".

Zawartość wiadomości pocztowych

Pola referencyjne:

•Message-Id – pole to zawiera unikalny (jeden dla każdej przesyłki, nigdy

nie

powtarzający się) identyfikator odnoszący się do bieżącej

wersji

tego listu. Unikalność Identyfikatora gwarantowana jest

przez host,

który go tworzy.

• In-Reply-To – zawartość tego pola identyfikuje poprzedni list, na który

obecny list

jest odpowiedzią. W polu tym może występować

identyfikator listu

Message-Id:.

Zawartość wiadomości pocztowych

Pola referencyjne:

•References – zawartość tego pola identyfikuje korespondencję, do

której odnosi się

bieżący list. Podobnie jak i w polu In-Reply-To:, w polu

tym może

występować identyfikator listu Message-Id:.

•Keywords – pole to może zawierać słowa kluczowe lub frazy, oddzielone

od siebie

przecinkami.

Zawartość wiadomości pocztowych

Pozostałe pola oraz pola definiowane przez użytkownika:

•Comments – pole to pozwala na dołączenie komentarza do listu bez

ingerowania

w spójność treści przesyłki.

•Subject – pole to powinno zawierać krótki (najczęściej kilkuwyrazowy)

opis

zawartości lub natury listu.

•Encrypted – w przypadku zaszyfrowania przesyłki, pole to powinno

wskazywać

oprogramowanie lub metodę użytą do zaszyfrowania

wiadomości.

Warto zauważyć, że nazwy oprogramowania używanego do

szyfrowania wiadomości są rejestrowane przez NIC (ang.

Network

nformation Center), SRI International (ang. Stanford Research

Institute), Menlo Park, California, USA.

Zasady korzystania z poczty elektronicznej

•należy pisać na temat, nie należy wysyłać niepotrzebnych

informacji i pytań;

•nie

należy

rozsyłać

niezamówionych

materiałów

reklamowych;

Naruszenie tego artykułu jest wykroczeniem naruszającym

ustawę
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art.10 ust. 3). Grozi za ten czyn
grzywna (art.25) do 5 000 zł za każde naruszenie.

W Polsce 18.07.2002r. uchwalono "Ustawę o świadczeniu usług

drogą elektroniczną", która weszła w życie 10 marca 2003r.

Art.10 ust.1 stwierdza:

"Zakazane jest przesyłanej niezamówionej informacji handlowej
skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków

komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej"

Zasady korzystania z poczty elektronicznej

•nie należy wysyłać dużych załączników (chyba że ktoś wyraził na

to zgodę);

•nie należy używać wulgaryzmów (zwłaszcza na grupach

dyskusyjnych);

•należy przestrzegać prywatności informacji którą otrzymałeś
i rozporządzasz (tajemnica korespondencji itp.)

•należy zapoznać się z regułami jakimi rządzi się grupa do której

piszesz;

•nie należy stosować długich podpisów (> 4 linie);

Document Outline