"Jakość jest to stopień spełnienia
stawianych wymagań"
Geneza
Lata 50’ przyniosły wzmożenie
współzawodnictwa firm
dostarczających wyroby i usługi dla
potrzeb przemysłu lotniczego i
nuklearnego w USA.
Konkurencja dotyczyła: niezawodności,
funkcjonalności, sprawności, a nade
wszystko
jakości
wyrobów.
Geneza
Do tej pory żmudnie sprawdzanie części
wyrobu tj. sprawdzanie ich zgodności z
ustalonymi wcześniej wymaganiami.
Teraz wprowadzono ideę zapewnienia
jakości
Quality Assurance
.
Oznacza ona tyle, że producent
zapewnia jakość dobrego wytwarzania
poprzez doskonałe przesłanki
przygotowania pracy.
Twórca: marynarka wojenna (US Navy)
-norma MILQ 21549 oraz siły powietrzne
(USAF) - norma AF 1523.
Geneza
Opracowane jednolite normy
systemu i ich przestrzeganie przez
producentów/dostawców było
spełnieniem żądanych wymagań
jakościowych wyposażenia dla
armii USA.
W późniejszych latach NATO
stworzyło normę AQAP-1 dotyczącą
wymagań systemu sterowania
jakością w przemyśle.
"Odpowiedzialność za wyrób
spoczywa na wszystkich
pracownikach uczestniczących w
procesie wytwarzania wyrobu"
Geneza
Nadal konieczne było ujednolicenie
wymagań rynkowych w zakresie
przepisów, reguł i zasad w celu
uzyskania wysokiej jakości
sprzedawanych wyrobów bądź usług.
Konieczne było ujęcie
międzynarodowej normy dotyczącej
zapewnienia jakości wyrobów i usług
ale też utworzenie
międzynarodowych aktów prawnych.
ISO
Międzynarodowa Organizacja
Normalizacyjna
(International
Organization for Standardization).
Siedziba w Genewie.
Zrzesza 91 członków – państw.
Rozwija i wprowadza międzynarodowe
normy wszystkich przemysłów (z
wyjątkiem przemysłu elektrycznego i
elektronicznego).
ISO
Organizacja wydała w 1987 r.
normy dotyczące zarządzania
systemami jakości jako serię IS0
9000 (ISO 9000 - ISO 9001 - ISO
9002 - ISO 9003 - ISO 9004).
W 1994r nastąpiła nowelizacja
norm serii ISO 9000.
Prace nad doskonaleniem tych
norm są kontynuowane.
ISO 9000
Dostarcza obiektywnych dowodów na
konsekwentnej bazie, że uzgodnione
wymagania klienta będą w pełni
zapewnione (zaspokojone).
ISO
Normę tę mogą stosować wszystkie
organizacje, niezależnie od ich
wielkości i rodzaju.
Zaleca się objęcie procesów
organizacji cyklem PDCA, znanym
również jako Cykl Deminga.
ISO polega na rozumieniu i
spełnieniu wymagań klienta.
Cykl Deminga
Wymagania normy ISO
9001
Wprowadzenie nadzoru nad
dokumentacją i zapisami.
Zaangażowanie kierownictwa w
budowanie systemu zarządzania jakością.
Usystematyzowanie zarządzania
zasobami.
Ustanowienie procesów realizacji wyrobu.
Dokonywanie systematycznych pomiarów
(zadowolenia klienta, wyrobów,
procesów).
Osiem zasad jakości:
Zorientowanie na klienta;
Przywództwo ;
Zaangażowanie ludzi;
Podejście procesowe;
Systemowe podejście do zarządzania;
Ciągłe doskonalenie;
Rzeczowe podejście do podejmowania
decyzji;
Wzajemne korzyści w stosunkach z
dostawcami.
ISO
Certyfikat zgodności z normą wydaje
niezależna jednostka certyfikująca.
Norma ISO 9001:2008 składa się z
dziewięciu rozdziałów (od 0
wprowadzenie;1 nawiązanie do
normy ISO 9000:2008... do 8), z
czego rozdziały od 4 do 8 zawierają
wymagania.
Znak jest akceptowany i
rozpoznawany na całym świecie.
Jednolity Akt Europejski
Założenia:
•
usunięcie barier w handlu między
krajami Wspólnoty,
•
wzrost współzawodnictwa pomiędzy
przedsiębiorstwami europejskimi,
•
zahamowanie inwazji krajów
Dalekiego Wschodu (Japonia, Korea
Płd., Tajwan) na rynek Wspólnoty
Europejskiej.
Europa
Zrzeszający 18 państw w ramach
Wspólnot Europejskich i Europejskiego
Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) -
Europejski Komitet Normalizacyjny
(European Committee Normalization) w
1987 r. opublikował europejskie normy
ISO.
Oznaczenia: EN 29000 (EN 29000 - EN
29001 - EN 29002 - EN 29003 - EN
29004).
Normy EN
Miejscem dyrektyw i norm
jakościowych serii EN 9000 w
odniesieniu do prawa i aspektów
jego obowiązywania są dwa
obszary:
* obszar regulowany,
* obszar kontraktowy.
Dyrektywa Rady Nr 85/374 z dnia
25.07.1981 art.1. stanowi:
" Producent będzie odpowiedzialny
za szkodę spowodowaną wadą
wyrobu”
Polska
W 1990 r. Polski Komitet Normalizacji
Miar i Jakości opublikował w wersji
polsko - angielskiej zbiór norm ISO
8402 - ISO 9000 - ISO 9001 - ISO 9002
- ISO 9003 - ISO 9004.
W 1996 wydał normy serii ISO 9000 wg
stanu prawnego z 1994 (normy
znowelizowane).
Polska
Wydana 14 listopada 2008 roku
przez
Międzynarodową Organizację Normalizacyjną
norma, została adaptowana w języku polskim
w lutym 2009 roku przez Polski Komitet
Normalizacyjny.
Oznaczenie
PN-EN ISO 9001:2009
.
Zastępuje ona normy PN-ISO 9001:2001 oraz
PN-ISO 9001:2008 (wersja oryginalna została
przyjęta z oznaczeniem PN w 2008 roku).
Jest to jedyna norma zawierająca wymagania
dla systemu zarządzania jakością,
przeznaczona dla celów certyfikacji.
Rodzina norm ISO
Rodzina norm ISO serii 9000 składa się z 4
norm podstawowych:
ISO 9000:2005
Quality management system – Fundamentals and
vocabulary
polski odpowiednik: PN-EN ISO 9000:2006(U) System
zarządzania jakością – Podstawy i terminologia
ISO 9001:2008
Quality management systems – Requirements
polski odpowiednik: PN-EN ISO 9001:2009 System zarządzania
jakością - Wymagania
ISO 9004:2000
Quality management systems - Guidelines for
performance improvements
polski odpowiednik: PN-EN ISO 9004:2001 Systemy zarządzania
jakością - Wytyczne doskonalenia funkcjonowania
ISO 19011:2002
Guidelines on Quality and/or Environmental
Management Systems Auditing
polski odpowiednik: PN-EN ISO 19011:2005 Wytyczne
dotyczące auditowania systemów zarządzania jakością lub
zarządzania środowiskowego
ISO 14001
Jeden ze standardów ISO.
Stosowany w
ekozarządzaniu
.
Jest to norma zarządzania środowiskowego.
Aktualna norma wydana została w 2004 r. Polska wersja,
wydana przez Polski Komitet Normalizacyjny, pochodzi z 2005
r. i ma oznaczenie PN-EN ISO 14001:2005.
Norma pozwala zbudować System Zarządzania
Środowiskowego w oparciu o tzw. podejście procesowe.
Jednym z najważniejszych elementów, podobnie jak w ISO
9001, jest uwzględnienie ciągłego doskonalenia w działaniach
danej organizacji. Doskonalenie to prowadzone jest w oparciu o
założenia cyklu Deminga.
Podstawowym kryterium, na którym opiera się działania w
zakresie SZŚ, jest identyfikacja aspektów środowiskowych.
Tworzy się rejestr tych aspektów i wyszczególnia aspekty
znaczące w działalności danej Organizacji. Następnie na ich
podstawie buduje się cele, zadania i programy środowiskowe.
W turystyce zainteresowanie normą 14001 przejawiają
przewoźnicy, obiekty hotelarskie i restauracje.
W Polsce nie ma do tej pory przedsiębiorstw turystycznych
wyróżnionych certyfikatem ISO 14001.
Normy branżowe
A.
QS-9000
- standard motoryzacyjny opracowany przez Wielką
Trójkę (Big 3) producentów samochodów (stracił ważność
15.12. 2006).
B.
VDA 6.1
- Verband der Automobilindustrie
standard niemiecki
w branży motoryzacyjnej
C.
EAQF
- standard francuski w branży motoryzacyjnej
D.
AVSQ
- standard włoski w branży motoryzacyjnej
E.
ISO/TS 16949
- specyfikacja techniczna dla dostawców na
pierwszy montaż (OE/ OES) w branży motoryzacyjnej,
obejmujący wymagania ISO 9001 oraz specyficzne dla branży
motoryzacyjnej.
F.
ISO 14001
- International Organization for Standardization
systemy zarządzania środowiskiem
G.
EMAS
- Eco-Management and Audit Scheme
bardziej
restrykcyjny system zarządzania środowiskowego
H.
HACCP
- Hazard Analysis and Critical Control Points
-
system
analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli przy produkcji
i przechowywaniu żywności
I.
TL 9000
- standard dla przemysłu telekomunikacyjnego
J.
SQAS
- standard dla systemu transportu i przechowywania
produktów chemicznych
K.
AQAP
- (Allied Quality Assurance Publication)(Standaryzacyjna
publikacja dotycząca jakości)-przepisy NATO dotyczące jakości
Normy branżowe
L.
SCC
- certyfikacja na zgodność z systemem zarządzania
bezpieczeństwem dla podwykonawców
Ł.
AS 8000
- wymagania dotyczące odpowiedzialności za warunki
socjalne
M.
OHSAS 18001
- międzynarodowy dokument, wymagania dla
systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
N.
PN-N-18001:2004
- systemy zarządzania bezpieczeństwem i
higieną pracy
O.
ISMS
- systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji
P.
TickIT
- brytyjski standard dla dostawców systemów
informatycznych
R.
9000 0056
- standard zarządzania jakością dostaw w przemyśle
lotniczym
S.
TS 157
- standard zarządzania jakością dostaw w przemyśle
lotniczym
T.
ISO 9001:2000
- Wymagania systemu zarządzania jakością
U.
ISO 9000:2000
- Pojęcia i definicje systemu zarządzania
jakością. (Księga Jakości, proces, procedura, instrukcja, system
jakości)
Normy branżowe
W.
ISO 45000
- systemy zarządzania w laboratoriach, w tym:
PN-EN 45001 Ogólne kryteria działania laboratoriów badawczych,
PN-EN 45002 Ogólne kryteria oceny laboratoriów badawczych,
PN-EN 45003 Ogólne kryteria dotyczące jednostek akredytujących
laboratoria badawcze,
PN-EN 45011 Ogólne kryteria dotyczące jednostek certyfikujących
wyroby,
PN-EN 45012 Ogólne kryteria dotyczące jednostek certyfikujących
systemy jakości,
PN-EN 45013 Ogólne kryteria dotyczące jednostek certyfikujących
personel,
PN-EN 45014 Ogólne kryteria dotyczące deklaracji zgodności
wydawanej przez dostawców.
PN-EN ISO/IEC 17025 Ogólne wymagania dotyczące laboratoriów
badawczych i wzorcujących
Z.
EN 460001/2
- certyfikacja na zgodność z wymogami dla
producentów wyrobów medycznych
X.
ISO 13485
- zastąpiła EN 46001
Y.
ISO 19011:2000
- norma dotycząca audytowania systemów
jakości i środowiska
