Selekcja pozytywna Selekcja negatywna

RZS



Definicja:



Przewlekła choroba układowa tkanki łącznej

o podłożu immunologicznym

charakteryzująca się:



Nieswoistym zapaleniem symetrycznych

stawów,



Występowaniem zmian pozastawowych

i powikłań układowych,



Prowadząca do niepełnosprawności,

inwalidztwa i przedwczesnej śmierci.

RZS



0,3-1,5% populacji ogólnej



K:M 3:1



Szczyt 40-50 lat

RZS- objawy podmiotowe



Ból i obrzęk symetrycznych stawów

rąk i stóp

(rzadziej duże stawy)



Sztywność poranna

, zwykle >1 godz



Stan podgorączkowy



Ból mięśni



Uczucie zmęczenia, utrata łaknienia,

czasem niewielki spadek masy ciała



Tylko u 10% chorych ostry początek

choroby –objawy nagle w ciągu kilku dni

Objawy przedmiotowe



Zapalenie stawów:



Bolesność stawu podczas ucisku



Obrzęk stawu i tkanek okołostawowych,



Wysięk w stawie



Wzrost ucieplenia bez zaczerwienienia skóry.



Ograniczony zakres ruchu

RZS

Zmiany w odcinku
szyjnym są
typowe dla RZS,

Uwaga:
podwichnięcie w
stawie szczytowo
potylicznym

Stawy nadgarstkowe,
palców, kolanowe?, stóp
zajęte we wczesnym
okresie choroby

(międzypaliczkowe bliższe,
śródręczno-paliczkowe,
śródstopno-paliczkowe)

Objawy przedmiotowe

Deformacje stawowe rąk:



odchylenie łokciowe palców rąk,



„

szyja łabędzia”



„

palce butonierkowate”



ewentualnie „palce teleskopowe” (też w

łuszczycowym zapaleniu stawów)

Zmiany pozastawowe

1. Guzki reumatoidalne –podskórne,

niebolesne, na powierzchni

wyprostnej, głównie przedramion

2. Zmiany w układzie

krążenia



Zapalenie osierdzia



Zmiany w mięśniu sercowym –

kardiomioptia, guzki reumatoidalne



Zmiany zastawkowe



Nadciśnienie płucne



Miażdżyca i incydenty zakrzepowo-

zatorowe

3. Zmiany w płucach



Zapalenie opłucnej



Guzki reumatoidalne



Włóknienie płuc

4. Zmiany w narządzie

wzroku



Suche zapalenie rogówki



Zapalenie twardówki

5. Zapalenie naczyń małych

i średnich

6. Zmiany w układzie

nerwowym



Zespół cieśni nadgarstka



Polineuropatia (z powodu zapalenia

naczyń)



Ucisk korzeni nerwów rdzeniowych w

wyniku destrukcji stawów szyjnego

odcinka kręgosłupa.

7. Zespół Felty’ego



RZS



Powiększenie śledziony



Małopłytkowość

Badania laboratoryjne



Wzrost OB >30mm, zwiększone stężenie CRP i fibrynogenu



Niedokrwistość normocytowa i hipochromiczna



Niewielka leukocytoza (rozmaz prawidłowy)



Nadpłytkowość lub małopłytkowość



RF w klasie IgM (u 75% chorych)

– wysokie miano koreluje z

szybką destrukcją stawów i wystąpieniem zmian

pozastawowych



Anty-CCP



ANA w niskim mianie



Białkomocz- późniejsze stadia choroby



W zapaleniu dochodzi do cytrulinacji białek

np. wimentyny (w makrofagach) i fibryny w

błonie maziowej stawów.

(arginina -------------

›

cytrulina)



Zmodyfikowane białka tworzą antygeny

przeciw którym produkowane są

przeciwciała anty-CCP



Oznaczanie metodą ELISA

Przeciwciała przeciw cyklicznemu

cytrulinowanemu peptydowi (anty-CCP)

Dezaminaza
peptydyloargininowa

Enzym występuje w
makrofagach i
granulocytach i jest
aktywowany w czasie
apoptozy

Przydatność kliniczna anty-CCP



Czułość 48%, swoistość 98%



Serologiczny marker

wczesnego RZS



Też u pacjentów z seronegatywnym RZS



Mogą poprzedzać wystąpienie pierwszych

objawów wiele lat



Ich obecność- skłonność do powstawania

nadżerek

i aktywniejszej postaci choroby

Czynnik reumatoidalny (RF)

Przeciwciało klasy

IgM

(85%), rzadziej

klasy IgG, IgA lub IgE skierowane

przeciwko fragmentowi Fc

własnego IgG

Można go oznaczać w

surowicy, płynie stawowym,

płynie z j. osierdzia, opłucnej

Metody oznaczania RF

Metody półilościowe



Odczyn Waalera-Rosego-

hemaglutynacja



Odczyn lateksowy-

aglutynacja

Metody ilościowe



Nefelometria



ELISA (można oznaczać

RF w różnych klasach)

JgG królicza
opłaszczająca
erytrocyty barana

JgG ludzka
opłaszczająca
kuleczki lateksu

Wartość kliniczna



RF w niskich mianach może być wykrywany u osób

zdrowych, częstość wzrasta z wiekiem.



RF w pierwszych okresach choroby może być ujemny.



RF najwcześniej pojawia się w płynie stawowym, potem

w surowicy.



Miano RF koreluje z aktywnością choroby i jest

czynnikiem rokowniczym.



RF w innych klasach niż IgM nie ma znaczenia

diagnostycznego.

Kiedy RF może być dodatni?

Choroby reumatyczne

Przewlekłe choroby zapalne wątroby

i płuc

Choroby nowotworowe

Zakażenia: AIDS, mononukleoza,

gruźlica, trąd

Stan po szczepieniu

Przyczyny wyników fałszywie

ujemnych



Blokowanie reakcji przez endogenne

IgG



Bardzo duże stężenie RF



Pacjent leczony GCS

Kryteria klasyfikacyjne ACR

1987

1. Sztywność poranna stawów ≥1h

2. Zapalenie ≥3 stawów

3. Zapalenie stawów ręki

4. Symetryczne zapalenie stawów

5. Guzki reumatoidalne

6. RF we krwi

7. Zmiany w RTG (nadżerki, osteoporoza)

Do rozpoznania konieczne spełnienie ≥4

kryteriów, kryteria 1-4 muszą być spełnione

przez ≥6 tygodni

Leczenie farmakologiczne



Leki

modyfikujące przebieg choroby –

łagodzą objawy

zapalenia, zapobiegają zmianom destrukcyjnym w

stawach lub opóźniają ich wystąpienie



Metotreksat



Leflunomid



Sulfasalazyna



Chlorochina



D-penicylamina



Sole złota



Cyklosporyna



Azatiopryna

Leki biologiczne

Neutralizacja TNF-





Infliksymab- przeciwciało anty TNF-





Etanercept- rozpuszczalny rec. dla TNF-





Adalimumab- anty TNF

NLPZ

Leki wspomagające, łagodzą objawy,

nie wpływają na zmiany destrukcyjne

w stawach

GCS

Leki wspomagające jw.

Document Outline