Slajd 1

ZADANIE 1

P/F

1.Pieniądz elektroniczny istnieje na wirtualnym rachunku posiadacza karty
przedpłaconej

2.Obowiązująca aktualnie w Polsce Ustawa o NBP oraz „ Prawo Bankowe”
pochodzą z roku 1997

3.Europejski Bank Centralny jest spółką akcyjną

4.Ekspansywna polityka fiskalna oznacza ekspansję podatkową państwa

5.Spełnienie warunków z Mastricht jest konieczne przed przystąpieniem
państwa do Exchange Rate Mechanism (ERM II)

6.Wskaźnik rocznej inflacji punktowej GUS publikuje wyłącznie dla lat
kalendarzowych

7.Deprecjacja oznacza spadek kursu złotego

8.„ Bony Pieniężne” są zobowiązaniem NBP i aktywem komercyjnych banków
depozytowo-kredytowych

9.NBP może posiadać w swoich aktywach obligacje korporacyjne

10.Right rewers –repo oznaczają warunkowe operacje otwartego rynku, w
których bank centralny pożycza od komercyjnych banków depozytowo-
kredytowych

11. Jednostki uczestnictwa oraz certyfikaty inwestycyjne należą do
instrumentów dłużnych

12. Jednostki uczestnictwa emitowane przez otwarte fundusze inwestycyjne
nie są podmiotem

wtórnego obrotu

13. W poniedziałek nadszedł termin zapadalności mojej należności

14. Wystawcę weksla określa się mianem trasanta

15. W celu zabezpieczenia się przed spadkiem ceny instrumentu
podstawowego należy kupić operację sprzedaży

16. Bank centralny jest bankiem depozytowo-kredytowym

17. Bony pieniężne są cennym aktywem banku centralnego
18. Fundusz typu Venture Capital w pełni przenoszą ryzyko na inwestorów

19. Rynek wekslowy jest przykładem rynku kapitałowego

20.Zatosowanie instrumentu finansowego możliwe jest tylko wówczas gdy
został on zdefiniowany we właściwej ustawie

21. Prawo Kopernika- pieniądz lepszy wypiera pieniądz gorszy
22. Bony skarbowe są aktywem finansowym BC

23. Sposób przenoszenia instrumentów finansowych na zlecenie-przez cesje
24. Wczoraj minął termin zapadalności mojej należności
25. Rynek wekslowy jest częścią/należy do rynku pieniężnego

26. akcje, udziały przynoszą dochód odsetkowy

27. Czy dług publiczny Polski jest znacznie większy niż UE

28. Depracjacja oznacza wzrost kursu złotego

29. Baza monetarna jest również określana jako pieniądz rezerwowy

30. CPI jest miernikiem wzrostu dóbr i usług sprzedawanych w kraju

31. Skłonność do utrzymania pieniędzy jest miernikiem oszczędności

32. Restrykcyjna polityka fiskalna oznacza zawsze wzrost podatków

33. NBP jest członkiem ESBC

rezerwy walutowe oraz operacje
otwartego rynku i operacje
depozytowo-kredytowe – aktyw BC

BAZA MONETARNA GOSPODARKI
Inaczej nazywany pieniądzem rezerwowym wyrażany wzorem:
BM=EG+RB, gdzie:
BM- baza monetarna
EG- emisja gotówki
RB- rachunki bieżące banków depozytowo- kredytowych
REALNA APRECJACJA WALUTY KRAJOWEJ
Oznacza wzmacnianie waluty krajowej (zł) oraz spadek kursu walut obcych.
Za walutę krajową (złotego) możemy kupić większą ilość dóbr i usług za
granicą w porównywanym kraju.
AGREGAT PIENIĘŻNY M3
Jest to agregat M2( gotówka w obiegu + depozyty bieżące + depozyty
terminowe z terminem wykupu na 2 lata) powiększony i dłużne papiery
wartościowe z terminem wykupu do 2 lat oraz zobowiązania banków
komercyjnych z tytułu operacji z przyrzeczeniem odkupu

Realna aprecjacja waluty krajowej
Spadek kursu waluty obcej -> eksport- krajowe inwestycje podmiotów
zagranicznych
Funkcje pieniądza
a)Pośrednik wymiany- powszechny ekwiwalent; powszechnie akceptowalny
zamiennik towarów
b)Środek płatniczy- absolutnie płynny instrument finansowy ; posiada
absolutną moc zwalniania z zobowiązań; wierzyciel nie może odmówić
przyjęcia zapłaty w tej formie; prawny środek płatniczy
c)Środek przetrzymywania majątku- nieprzynoszący dochodu, absolutnie
płynny składnik majątku finansowego

mnożnik kreacji pieniądza
Jest to wartość pokazująca o ile zmienia się podaż pieniądza w gospodarce wraz

ze zmianą bazy monetarnej o jednostkę. Mnożnik kreacji pieniądza nie jest
wielkością stałą, jego wartość zależy od współczynnika rezerw banków
komercyjnych i od preferencji ludności, co do form pieniądza.

m- mnożnik kreacji pieniądza ro- stopa

rezerw obow.

BM- baza monetarna b- skłonność

do utrzymania gotówki

Ms- podaż pieniądza

Popyt na pieniądz
Jest przede wszystkim funkcją dwóch zmiennych: rosnącej funkcji dochodów i

malejącej funkcji stopy procentowej. Przyjmuje się iż motywy utrzymania
pieniądza są następujące:

a) Motyw transakcyjny- potrzeba posiadania pieniądza dla utrzymania

płynności przy zakupie dóbr i usług. Pieniądz jest funkcją dochodów i
wydatków.

b) Motyw przezornościowy – ryzyko utraty dochodów i wydatków,

oszczędzanie na czarną godzinę. Ryzyko to ponosi popyt transakcyjny

c) Motyw spekulacyjny- pieniądz jest środkiem pieniężnym w obrocie

kapitałowym , jest alternatywnym dla innych aktywów finansowych
sposobem przekazywania majątku. Stopa procentowa jest kosztem
alternatywnym posiadania pieniądza. Liczy się również koszt transakcyjny
zmiany innych aktywów przynoszących dochód na pieniądz.

d) Miernik wartości-

za pomocą pieniądza wyrażamy wartość wszystkich towarów,

zasobów i strumieni gospodarczych

b) Po wprowadzeniu na rynek giełdowy- zaudytowane raporty roczne i

półroczne (annuals); raporty kwartalne; komunikaty bieżące ( informacje o
istotnych zmianach w sytuacji spółki)

Całkowity popyt na pieniądz
Składa się z popytu transakcyjnego, który jest funkcją dochodów
oraz z popytu spekulacyjnego, który jest funkcja stopy procentowej L(in)
Skutek kreacji pieniądza w gospodarce
1.Zasilenie w pieniądza Banku Depozytowo kredytowego przez bank
centralny – wzrost podaży monetarnej
2.Akcji kredytowych banku depozytwo – kredytowego, która zasila w pieniądz
przedsiębiorstwo, gospodarstwa domowe i państwo
3.Depozyty przedsiębiorstw i gospodarstw domowych w banku depozytowo –
kredytowym, które powodują powrót pieniądza do sektora bankowego
Kreację pieniądza w gospodarce

hamują

1. Stopa rezerwy obowiązkowej (ro)
2. Skłonność do otrzymania gotówki

(b)

Jakie efekty makroekonomiczne mogą wystąpić przy kombinacji
restrykcyjnej polityki pieniężnej i restrykcyjnej polityki fiskalnej?

IS’

LM’

E’

Ekspansywna polityka(wzrost podaży
pieniądza)pieniężna- wzrost PKB oraz
spadek stóp %

Restrykcyjna polityka (spadek deficytu
budżetowego) fiskalna- spadek PKB oraz
spadek stóp %

Efekty makroekonomiczne występujące przy kombinacji ekspansywnej
polityki pieniężnej i restrykcyjnej polityki fiskalnej:

-Spadek stóp %

-Stabilizacja PKB

-Obniżanie długu publicznego

Jakie efekty makroekonomiczne mogą wystapić przy kombinacji
ekspansywnej polityki pienięznej z restrykcyjną polityką fiskalną?
Przy EPP następuje wzrost PKB oraz spadek stóp %. Natomiast przy RPF
następuje spadek PKB oraz spadek stóp %, a zatem przy kombinacji EPP z
RPF makroekonomiczne skutki to: spadek stóp %, stabilizacja PKB z
możliwością wzrostu, obniżenie długu publicznego

LM 1

LM2

RPF

IS1

EPP

IS2

PKB1

PKB2

I1,i2

Oceń skuteczność polityki fiskalnej oraz polityki pieniężnej w małej
gospodarce otwartej, w której stosuje się zasadę sztywnych kursów
walutowych
a) Skuteczność polityki pieniężnej b) Skuteczność polityki
fiskalnej

Wzrost podaży pieniądza obniża
stopy procentowe. Przy niskich
stopach procentowych następuje
odpływ kapitału zagranicznego oraz
depracjacja waluty krajowej. Bank
centralny interweniuje , sprzedaje
waluty przez co obniża bazę
monetarną i podaż pieniądza.
Krzywa LM wraca do swojego
poprzedniego położenia. Polityka
pieniężna jest nieskuteczna
ponieważ podaż pieniądza
dostosowuje się do ruchu kapitału
zagranicznego.

Wzrost realnego popytu wywołany
ekspansją fiskalną powoduje wzrost
stóp procentowych. Napływa kapitał
zagraniczny a waluta krajowa ulega
aprecjacji. Bank centralny
interweniuje, skupuje waluty dzięki
czemu zwiększa się baza
monetarna oraz podaż pieniądza.
Krzywa LM przesuwa się w dół ( w
prawo) .Stopa procentowa obniża
się do poziomu i* . Polityka fiskalna
jest skuteczna . Pozytywne rezultaty
może wywołać właściwe połączenie
ekspansji fiskalne z ekspansją
monetarną

i=i*

LM’

IS’

Linia
integracji
gosp.

Y
*

bilans banku komercyjnego w ujęciu monetarnym , depozytowo-
kredytowego

AKTYWA

PASYWA

A1 Rachunek w banku centralnym z

rezerwą obowiązkową

Zobowiązania wobec dostawców

BC kredyt lombardowy i

redyskontowy

A2 Rachunki w innych bankach -

nostro wniesione depozyty

Rachunki innych banków-loro

przyjęte depozyty

A3 Kredyty dla ludności (brutto)-

konsumpcyjne, hipoteczne

złotowe, walutowe,

denominowane w walutach

obcych

Rachunki osób fizycznych

złotowe, walutowe rozliczeniowe

(ROR), oszczędnościowe na

żądanie, terminowe

A4 Kredyty gospodarcze (brutto) –

obrotowe, inwestycyjne,

hipoteczne

Rachunki podmiotów

gospodarczych bieżące ,

pomocnicze

A5 Papiery wartościowe (brutto)-

obligacje skarbowe i

korporacyjne, akcje

Pożyczki i wyemitowane obligacje

A6 Majątek rzeczowy i pozostałe

aktywa

Kapitał właścicielski

Kapitał akcyjny

Kapitał zapasowy

Kapitał rezerwowy

Zysk (strata) netto z roku

obrotowego

bilans banku komercyjnego

AKTYWA

Udzia

ł w %

PASYWA

Udział w

1. Gotówka i

operacje z BC

2. Należności od

sektora bankowego

3. Aktywa finansowe

przeznaczone do

obrotu
4. Pochodne

instrumenty

zabezpieczające
5. Należności od

sektora

niefinansowego i

publicznego

6. Inwestycyjne

aktywa finansowe

7. Rzeczowe aktywa

trwałe

3 – 8

5 – 20
5 – 15

0 – 5

30 –

10 –

2 - 6

1. Zobowiązania wobec BC
2. Zobowiązania wobec

sektora finansowego

3. Zobowiązania wobec

sektora niefinansowego i
publicznego

4. Zobowiązania z tytułu

emisji dłużnych papierów
wartościowych

5. Kapitały właścicielskie

0 – 10
5 – 20

50 – 80

0 – 5

7 – 20%

Łącznie

100%

Łącznie

100%

AKTYWA

Udział w

PASYWA

U w %

1. Złoto monetarne i

należności w złocie

2. Aktyw w walutach

obcych (od

rezydentów i nie

rezydentów)

3. Należności od banków,

w tym:

 kredyt lombardowy
 kredyt redyskontowy
 -kredyt aukcyjny
4. Należności od budżetu
5. Pozostałe aktywa

5 %

94,6%

0,4%

Emisja

pieniądza

gotówkowego

2. Rachunki bieżące banków

komercyjnych z rezerwą
obowiązkową

3. Depozyty banków

komercyjnych oraz
wyemitowane bony
pieniężne

4. Rachunki bieżące budżetu

państwa i instytucji
parabudżetowych

5. Zobowiązania

zagraniczne

6. Fundusze własne i

rezerwy w tym ryzyko
kursowe

7. Różnice z wyceny
8.zysk

33,6

14,4

30,8

1,4

7,4

100%

BILANS BANKU CENTRALNEGO

Na czym polega działania banku centralnego w ramach polityki
otwartego rynku? Jakie mogą być ich skutki makroekonomiczne?
Przedstaw przyczyny i skutki sektora bankowego przez bank
centralny.
Bank Centralny jest uczestnikiem rynków pieniężnych. Podstawowym celem
operacji otwartego rynku jest wpływanie na poziom płynnych rezerw banków
(Bazy Monetarnej).
Bank Centralny sprzedaje papiery wartościowe takie jak: bony pieniężne i
bony skarbowe lub dewizy co zmniejsza Bazę Monetarną czego skutkiem jest
zmniejszona podaż pieniądza.
Bank Centralny kupując papiery wartościowe ( bony pieniężne, bony
skarbowe) lub dewizy zwiększa Bazę monetarną czego skutkiem jest
zwiększenie podaży pieniądza.
Możemy wyróżnić też dwa rodzaje operacji otwartego rynku:
a)Warunkowe

•Sprzedaż papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem ich
odkupienia po ustalonym okresie ( right rewers-repo)

•Zakup papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem
odsprzedaży po ustalonym okresie ( right repo)
b) bezwarunkowe

•Sprzedaż papierów wartościowych bez zobowiązania ich odkupienia
(outright rewers –repo)

•Zakup papierów wartościowych bez zobowiązania ich odsprzedaży ( ourihgt
repo)

Forex- podmioty rynku oraz czynniki kształtujące poziom kursów
walutowych

za 8 pkt

UCZESTNICY

Podaż waluty zagranicznej –popyt

na walutę krajową

Popyt na walutę zagraniczną –

podaż waluty krajowej

Eksporterzy

zamieniający swoje

zagraniczne przychody walutowe na

pokrycie kosztów krajowych

Importerzy

zamieniający przychody

krajowe ze sprzedaży na pokrycie

kosztów zagranicznych

Inwestorzy zagraniczni inwestujący w

kraju w instrumenty finansowe

denominowane w walucie krajowej

Inwestorzy zagraniczni wychodzący z

inwestycji krajowych, zamiana na

waluty przychodów ze sprzedaży

denominowanych w walucie krajowej

instrumentów finansowych

Podmioty krajowe pożyczające za

granicą na pokrycie kosztów

krajowych

Podmioty krajowe spłacające długi

zagraniczne

Inwestorzy krajowi wychodzący z

inwestycji zagranicznych

Inwestorzy krajowi inwestujący za

granicą

Banki komercyjne skracające pozycje

walutowe

Banki komercyjne wydłużające

pozycje walutowe

Bank centralny wpływający na

obniżenie kursu waluty zagranicznej

wyrażonego w walucie krajowej

Bank centralny wpływający na wzrost

kursu waluty zagranicznej

wyrażonego w walucie krajowej

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POZIOM KURSÓW WALUTOWYCH

Kierunek zmiany kursu walutowego

Czynniki wywołujące zmiany

Aprecjacja waluty krajowej- spadek

kursów walut obcych

•Eksport

•Krajowe inwestycje podmiotów

zagranicznych

•Zamykanie zagranicznych inwestycji

podmiotów krajowych

•Zaciąganie zagranicznych pożyczek

przez podmioty krajowe

•Sprzedaż walut zagranicznych przez

bank centralny

Depracjacja waluty krajowej- wzrost

kursów walut obcych

•Import

•Zamykanie krajowych inwestycji

przez podmioty krajowe

•Inwestycje zagraniczne podmiotów

krajowych

•Spłata długu zagranicznego przez

podmioty krajowe

•Sprzedaż walut zagranicznych przez

bank centralny

Jaki jest mnożnik kreacji pieniądza w gospodarce której:
a)Skłonność do utrzymania gotówki 15%
b)Stopa rezerwy obowiązkowej 3%

Odp. Mnożnik kreacji pieniądza wynosi 5,698
uzupełnij tabelę i komentarz
Wobec ustalenia przez radę polityki pieniężnej podstawowych stóp % NBP

na poziomie:

Stopa lombardowa 6,5%
Stopa redyskontowa 5,75%
Stopa referencyjna (tygodniowych operacji otwartego rynku) 5%
Stopa oprocentowania lokat dobowych w NBP 3,5%

Różnica między WIBID a WIBOR w tym samym terminie to spreed, która

kształtuje się na poziomie 0,1 – 0,3

T/N

12M

WIBID

4,9

4,95

5,00

5,1

5,00

4,9

4,8

WIBOR

5,1

5,15

5,2

5,3

5,2

5,1

5,00

Policy Mix

PKB

Stopy

Skutki

makroekonomiczne

Ekspansywna pieniężna

Wzrost PKB, stabilizacja stóp

%, presja inflacyjna,

możliwość wzrostu długu

publicznego

Ekspansywna fiskalna

Ekspansywna pieniężna

Spadek stóp %, stabilizacja

PKB z możliwością wzrostu,

obniżenie długu publicznego

Restrykcyjna fiskalna

Restrykcyjna pieniężna

Wzrost stóp %, stabilizacja

PKB, efekt wypierania,

wzrost długu publicznego

Ekspansywna fiskalna

Restrykcyjna pieniężna

Spadek PKB, stabilizacja

stóp %, hamowanie inflacji,

spadek długu publicznego

Restrykcyjna fiskalna

USD

EUR

GPB

CHF

JPY

CAD

5,3075

3,5929

5,3625

2,0500

0,3903

4,2516

Podst.

stopa %

5,25

3,50

5,25

2,00

0,25

4,25

ZADANIE 6
Na międzynarodowym rynku londyńskim stopy LIBOR (1W) kształtowały się
jak w tabeli. Na tej podstawie określ podstawową stopę procentową banków
centralnych emitujących poszczególne waluty.

UWAGA! Zmniejszamy do

dziesiętnych ale do dołu x, 25%; x,50%;x,75%; x,00%

ZADANIE uzupełnij tabelę i komentarz
Wobec ustalenia przez radę polityki pieniężnej podstawowych stóp % NBP

na poziomie:

Stopa lombardowa 6,25%
Stopa redyskontowa 5,5%
Stopa referencyjna (tygodniowych operacji otwartego rynku) 4,75
Stopa oprocentowania lokat dobowych w NBP 3,25%

T/N

12M

WIBID 4,74

4,74

4,89

5,04 5,21

5,4

5,61

5,8

WIBO

4,77

4,94

5,09

5,24 5,41

5,6

5,81

6,2

Pierwsza informacja, że to jest tuż po posiedzeniu RPP – czyli działa od razu
Druga informacja – nie będzie dalszych spadków; stopy będą na stałym
poziomie
WIBID (O/N) – ogranicza od dołu stopa lokat dobowych: WIBID (O/N) > stopa
lokat dob.
WIBOR (O/N) – ogranicza od góry Stopa lombardowa: WIBOR (O/N) < stopa
lombardowa
WIBID (1 W ) – ogranicza od dołu stopa interwencyjna: WIBID (1 W) > stopa
interwencyjna
W zadaniu 3,40 > 3,00%; 3,80 < 6,50%; 5,10 >5,00%
Różnica między WIBID a WIBOR w tym samym terminie to spreed, która
kształtuje się na poziomie 0,1 – 0,3

WIBID (1 W ) może być niższy od stopy referencyjnej , np. tuż przed
posiedzeniem RPP, na którym oczekuje się obniżenia stóp procentowych
przez RPP( ostatnia robocza środa miesiąca).
Wraz z wydłużaniem się terminów zapadalności lokat stawki procentowe
zazwyczaj rosną. Wyjątkiem od tej zasady mogą być oczekiwani rynku spadku
stóp procentowych w przyszłości.

Podstawowe instrumenty polityki pieniężnej prowadzonej przez Bank Centralny

to:

• -stopa rezerwy obowiązkowej
• Rezerwa obowiązkowa jest utrzymywana jako część przyjętych depozytów banków

depozytowych na rachunku banku centralnego. Maksymalna wysokość stopy rezerwy
obowiązkowej określona w prawie bankowym to 30%. Rada polityki pieniężnej ustala
wysokość stopy rezerwy obowiązkowej wpływając w ten sposób na podaż pieniądza.
Wyższa stopa powoduje konieczność utrzymywania większej części depozytów na
rachunku bc i zmniejszenie podaży pieniądza. Obecnie stopa rezerwy obowiązkowej
wynosi 3,5%. Od 2004 roku rezerwa jest oprocentowana, odsetki zasilają
międzynarodowy fundusz gwarantowania depozytów.

• - Polityka walutowa Bc kupując na FOREXie waluty obce wywołuje wzrost kursów walut

obcych w złotych, czyli deprecjację waluty krajowej. Podwyższa w ten sposób Bazę
Monetarną, podwyższa podaż pieniądza. Sprzedaż waluty obcej analogicznie
powoduje spadek kursów walut obcych w złotych – aprecjację waluty krajowej. Obniża
w ten sposób Bazę Monetarną, obniża podaż pieniądza.

• - stopy procentowe banku centralnego Wyróżniamy stopę lombardową – określa

maksymalne oprocentowanie kredytów udzielanych przez bc bankom komercyjnym
pod zastaw papierów wartościowych, referencyjną (interwencyjną,repo) – określa
minimalne oprocentowanie, po której bc przeprowadza operacje otwartego rynku,
depozytów dobowych (depozytowa)- określa oprocentowanie jednodniowych
depozytów w bc oraz najniższe możliwe oprocentowanie na rynku, redyskontową –
określa oprocentowanie, po której bc skupuje weksle od banków komercyjnych
Najważniejsza z nich to stopa referencyjna.

• Stopy procentowe wpływają bezpośrednio na cenę pieniądza na rynku

międzybankowym.

• Wzrost stóp procentowych powoduje spadek podaży pieniądza, a spadek

stóp procentowych wzrost podaży pieniądza.

• - operacje otwartego rynku Polegają na sprzedaży lub zakupie przez bank

centralny krótkoterminowych papierów wartościowych operacja right repo -
polega na zakupie papierów wartościowych z jednoczesnym
zobowiązaniem ich odsprzedania w określonym terminie. Powoduje
zwiększenie podaży pieniądza operacja right reverse repo – polega na
sprzedaży papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem ich
odkupienia. Powoduje zmniejszenie podaży pieniądza.

• popyt na pieniądz składa się:

•

• z popytu transakcyjnego, który jest funkcją dochodu MtD = L(Y)

•

• z popytu spekulacyjnego, który jest funkcją stopy procentowej MsD = L(in)

•

Popyt transakcyjny na pieniądz k = M/Y – skłonność do utrzymywania pieniądza MtD
= k × Y MD = MtD + MsD

Document Outline