PRODUKCJA I
PRODUKCJA I
KOSZTY W
KOSZTY W
PRZEDSIĘBIORST
PRZEDSIĘBIORST
WIE
WIE
PRODUKCJA I
PRODUKCJA I
KOSZTY W
KOSZTY W
PRZEDSIĘBIORST
PRZEDSIĘBIORST
WIE
WIE
Przedsiębiorstwo
Przedsiębiorstwo
-
-
jest to
jest to
podmiot gospodarczy, który
podmiot gospodarczy, który
prowadzi działalność produkcyjną,
prowadzi działalność produkcyjną,
handlową lub usługową w celach
handlową lub usługową w celach
zarobkowych i na własny rachunek.
zarobkowych i na własny rachunek.
Posiada samodzielność ekonomiczną.
Posiada samodzielność ekonomiczną.
Może również (lecz nie musi)
Może również (lecz nie musi)
posiadać osobowość prawną.
posiadać osobowość prawną.
Podział
Podział
Przedsiębiorstw
Przedsiębiorstw
Ze względu na charakter działalności
Ze względu na charakter działalności
przedsiębiorstwa można podzielić na:
przedsiębiorstwa można podzielić na:
Przedsiębiorstwa produkcyjne
Przedsiębiorstwa produkcyjne
* przedsiębiorstwa wydobywcze
* przedsiębiorstwa wydobywcze
* przedsiębiorstwa przetwórcze
* przedsiębiorstwa przetwórcze
* przedsiębiorstwa obróbkowe
* przedsiębiorstwa obróbkowe
* przedsiębiorstwa montażowe
* przedsiębiorstwa montażowe
Przedsiębiorstwa świadczące usługi
Przedsiębiorstwa świadczące usługi
* przedsiębiorstwa handlowe
* przedsiębiorstwa handlowe
* przedsiębiorstwa komunikacyjne i transportowe
* przedsiębiorstwa komunikacyjne i transportowe
* przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe
* przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe
* przedsiębiorstwa finansowe
* przedsiębiorstwa finansowe
* przedsiębiorstwa o charakterze społecznym
* przedsiębiorstwa o charakterze społecznym
* inne przedsiębiorstwa usługowe
* inne przedsiębiorstwa usługowe
Ze względu na liczbę pracowników przedsiębiorstwa
Ze względu na liczbę pracowników przedsiębiorstwa
dzielimy na:
dzielimy na:
* mikroprzedsiębiorstwa - zatrudniające do 9 pracowników
* mikroprzedsiębiorstwa - zatrudniające do 9 pracowników
* przedsiębiorstwa małe - zatrudniające od 10 do 49 pracowników
* przedsiębiorstwa małe - zatrudniające od 10 do 49 pracowników
* przedsiębiorstwa średnie - zatrudniające od 50 do 249 pracowników
* przedsiębiorstwa średnie - zatrudniające od 50 do 249 pracowników
* przedsiębiorstwa duże - zatrudniające powyżej 250 pracowników
* przedsiębiorstwa duże - zatrudniające powyżej 250 pracowników
Ze punktu widzenia form własności można wyróżnić:
Ze punktu widzenia form własności można wyróżnić:
* przedsiębiorstwa państwowe
* przedsiębiorstwa państwowe
* przedsiębiorstwa prywatne (w tym przedsiębiorstwa będące
* przedsiębiorstwa prywatne (w tym przedsiębiorstwa będące
własnością
własnością
pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki)
pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki)
* przedsiębiorstwa spółdzielcze
* przedsiębiorstwa spółdzielcze
* przedsiębiorstwa komunalne
* przedsiębiorstwa komunalne
* przedsiębiorstwa będące własnością pracowników
* przedsiębiorstwa będące własnością pracowników
PRZEDSIĘBIORSTWA PRYWATNE
PRZEDSIĘBIORSTWA PRYWATNE
- W
- W
przedsiębiorstwach prywatnych właściciel często jest
przedsiębiorstwach prywatnych właściciel często jest
równocześnie kierownikiem. Zazwyczaj są to małe
równocześnie kierownikiem. Zazwyczaj są to małe
przedsiębiorstwa, tylko nieliczne należą do naprawdę dużych.
przedsiębiorstwa, tylko nieliczne należą do naprawdę dużych.
Warunkiem startu w prywatnym biznesie jest zgromadzenie
Warunkiem startu w prywatnym biznesie jest zgromadzenie
kapitału początkowego potrzebnego do uruchomienia
kapitału początkowego potrzebnego do uruchomienia
przedsiębiorstwa. Wielkość tego kapitału może się różnić w
przedsiębiorstwa. Wielkość tego kapitału może się różnić w
zależności od dziedziny gospodarki. Oprócz kapitału potrzebne są:
zależności od dziedziny gospodarki. Oprócz kapitału potrzebne są:
duże zaangażowanie, wiedza, kwalifikacje, pracowitość,
duże zaangażowanie, wiedza, kwalifikacje, pracowitość,
przedsiębiorczość i zdolność do podejmowania ryzyka.
przedsiębiorczość i zdolność do podejmowania ryzyka.
Podstawowym motywem prowadzenia własnego przedsiębiorstwa
Podstawowym motywem prowadzenia własnego przedsiębiorstwa
jest nadzieja na osiągnięcie zysku, możliwości realizacji własnych
jest nadzieja na osiągnięcie zysku, możliwości realizacji własnych
planów, samodzielność i niezależność od innych. Zaletami małych
planów, samodzielność i niezależność od innych. Zaletami małych
prywatnych firm są m.in.: zdolność do tworzenia silnej motywacji
prywatnych firm są m.in.: zdolność do tworzenia silnej motywacji
nakierowanej na realizowanie celów firmy, elastyczne działanie i
nakierowanej na realizowanie celów firmy, elastyczne działanie i
szybkie dostosowywanie się do zmian popytu. Natomiast ich
szybkie dostosowywanie się do zmian popytu. Natomiast ich
słabością jest mała możliwość zgromadzenia dużego kapitału,
słabością jest mała możliwość zgromadzenia dużego kapitału,
będącego w niektórych dziedzinach niezbędnym warunkiem
będącego w niektórych dziedzinach niezbędnym warunkiem
ekspansji. Jest to jedna z fundamentalnych przyczyn łączenia się
ekspansji. Jest to jedna z fundamentalnych przyczyn łączenia się
przedsiębiorstw i tworzenia spółek.
przedsiębiorstw i tworzenia spółek.
Do najważniejszych powodów łączenia się przedsiębiorstw
Do najważniejszych powodów łączenia się przedsiębiorstw
należą: korzyści skali oraz względy finansowe. Korzyści
należą: korzyści skali oraz względy finansowe. Korzyści
skali pojawiają się wówczas, gdy wraz ze wzrostem
skali pojawiają się wówczas, gdy wraz ze wzrostem
rozmiarów produkcji jednostkowe koszty obniżają się.
rozmiarów produkcji jednostkowe koszty obniżają się.
Wzdlędy finansowe mają znaczenie w tym sensie, że do
Wzdlędy finansowe mają znaczenie w tym sensie, że do
realizacji wielu przedsięwzięć potrzebne są znacznie
realizacji wielu przedsięwzięć potrzebne są znacznie
większe zasoby kapitału niż będące w dyspozycji
większe zasoby kapitału niż będące w dyspozycji
pojedyńczych firm lub osób.
pojedyńczych firm lub osób.
Spółka - jest umową, na mocy
Spółka - jest umową, na mocy
której wspólnicy podejmują
której wspólnicy podejmują
wspólną działalność gospodarczą
wspólną działalność gospodarczą
i dążą do osiągniecia wspólnego
i dążą do osiągniecia wspólnego
celu.
celu.
W polskim kodeksie spółek
W polskim kodeksie spółek
handlowych, wyodrębnia się dwa
handlowych, wyodrębnia się dwa
rodzaje spółek:
rodzaje spółek:
spółki osobowe - mogą występować w formie spółki jawnej,
spółki osobowe - mogą występować w formie spółki jawnej,
partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej
partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej
spółki kapitałowe - przybierają formę spółki z ograniczoną
spółki kapitałowe - przybierają formę spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej
odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej
Spółki osobowe
Spółki osobowe
Spółka jawna – jest umownym zrzeszeniem dwu lub więcej
Spółka jawna – jest umownym zrzeszeniem dwu lub więcej
osób, mających na celu wspólne prowadzenie
osób, mających na celu wspólne prowadzenie
przedsięwzięcia zarobkowego we wspólnym imieniu
przedsięwzięcia zarobkowego we wspólnym imieniu
wspólników, na zasadzie pełnej i solidarnej
wspólników, na zasadzie pełnej i solidarnej
odpowiedzialności wszystkich wspólników.
odpowiedzialności wszystkich wspólników.
Spółka komandytowa – jest odmianą spółki osobowej
Spółka komandytowa – jest odmianą spółki osobowej
jawnej. Jej istota polega na tym, że występują dwa rodzaje
jawnej. Jej istota polega na tym, że występują dwa rodzaje
wspólników: wspólnicy zwani komplementariuszami,
wspólników: wspólnicy zwani komplementariuszami,
odpowiadający za zobowiązania prawne i finansowe spółki
odpowiadający za zobowiązania prawne i finansowe spółki
całym majątkiem, oraz wspólnicy bierni, zwani
całym majątkiem, oraz wspólnicy bierni, zwani
komandytariuszami, którzy odpowiadają za zobowiązania
komandytariuszami, którzy odpowiadają za zobowiązania
spółki tylko do wysokości wniesionych udziałów
spółki tylko do wysokości wniesionych udziałów
kapitałowych.
kapitałowych.
Spółką partnerską - jest utworzona przez wspólników
Spółką partnerską - jest utworzona przez wspólników
(partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w
(partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w
spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.
spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż
Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż
jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa
jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa
stanowi inaczej.
stanowi inaczej.
Spółka komandytowo-akcyjna – ma na celu prowadzenie
Spółka komandytowo-akcyjna – ma na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za
przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za
zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden
zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden
wspólnik odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden
wspólnik odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden
wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada
wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada
za zobowiązania spółki.
za zobowiązania spółki.
Spółki kapitałowe
Spółki kapitałowe
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o) – wszyscy
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o) – wszyscy
wspólnicy odpowiadają za zobowiązania tylko do wysokości
wspólnicy odpowiadają za zobowiązania tylko do wysokości
wniesionych przez nich udziałów kapitałowych. Wartość minimalna
wniesionych przez nich udziałów kapitałowych. Wartość minimalna
udziału nie może być niższa niż 500zł. Do powstania spółki
udziału nie może być niższa niż 500zł. Do powstania spółki
wymagane jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego,
wymagane jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego,
wniesienie całego kapitału zakładowego, ustanowienie władz
wniesienie całego kapitału zakładowego, ustanowienie władz
spółki, wpis spółki do rejestru handlowego. Spółka ta ma
spółki, wpis spółki do rejestru handlowego. Spółka ta ma
osobowość prawną.
osobowość prawną.
Spółka akcyjna – podstawą finansową jest kapitał wniesiony przez
Spółka akcyjna – podstawą finansową jest kapitał wniesiony przez
wspólników w formie akcji. Spółka akcyjna ma zazwyczaj dużą
wspólników w formie akcji. Spółka akcyjna ma zazwyczaj dużą
liczbę akcjonariuszy. Udziałowcy tej spółki odpowiadają za
liczbę akcjonariuszy. Udziałowcy tej spółki odpowiadają za
zobowiązania spółki do wysokości zakupionych akcji. Spółka
zobowiązania spółki do wysokości zakupionych akcji. Spółka
akcyjna jest samodzielną jednostką organizacyjną mającą
akcyjna jest samodzielną jednostką organizacyjną mającą
osobowość prawną. Za działalności spółki odpowiada zarząd. Mają
osobowość prawną. Za działalności spółki odpowiada zarząd. Mają
one wiele źródeł finansowania działalności. Można je podzielić na
one wiele źródeł finansowania działalności. Można je podzielić na
wewnętrzne i zewnętrzne.
wewnętrzne i zewnętrzne.
Akcje i Obligacje
Akcje i Obligacje
Akcja – jest papierem wartościowym potwierdzającym
Akcja – jest papierem wartościowym potwierdzającym
udział jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej. Akcje
udział jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej. Akcje
odzwierciedlają współudział w kapitale spółki i dają prawo
odzwierciedlają współudział w kapitale spółki i dają prawo
do udziału w jej zyskach oraz prawo głosu na walnym
do udziału w jej zyskach oraz prawo głosu na walnym
zgromadzeniu akcjonariuszy.
zgromadzeniu akcjonariuszy.
Obligacja – jest formą pożyczki. Jest to papier wartościowy
Obligacja – jest formą pożyczki. Jest to papier wartościowy
emitowany przez państwo lub niektóre przedsiębiorstwa,
emitowany przez państwo lub niektóre przedsiębiorstwa,
przynoszący jego posiadaczowi stały, z góry określony
przynoszący jego posiadaczowi stały, z góry określony
dochód. Właściciel obligacji jest pożyczkodawcą, a nie
dochód. Właściciel obligacji jest pożyczkodawcą, a nie
współwłaścicielem firmy i ma prawo do stałych odsetek do
współwłaścicielem firmy i ma prawo do stałych odsetek do
momentu likwidacji pożyczki, czyli jej spłaty.
momentu likwidacji pożyczki, czyli jej spłaty.
PRZEDSIĘBIORSTWA SPÓŁDZIELCZE
PRZEDSIĘBIORSTWA SPÓŁDZIELCZE
- powstają
- powstają
jako dobrowolne zrzeszenia osób prowadzących wspólną
jako dobrowolne zrzeszenia osób prowadzących wspólną
działalność w imieniu swoich członków. Specyfika
działalność w imieniu swoich członków. Specyfika
przedsiębiorstw spółdzielczych polega przede wszystkim na
przedsiębiorstw spółdzielczych polega przede wszystkim na
tym, że:
tym, że:
Członkowie spółdzielni mogą wnosić do niej udziały zarówno w
Członkowie spółdzielni mogą wnosić do niej udziały zarówno w
postaci środków pieniężnych, jak też budynków, maszyn i ziemi
postaci środków pieniężnych, jak też budynków, maszyn i ziemi
Zarządzanie spółdzielnią opiera się na zasadach samorządowych
Zarządzanie spółdzielnią opiera się na zasadach samorządowych
(ogólne zebranie członków wybiera zarząd spółdzielni, każdy
(ogólne zebranie członków wybiera zarząd spółdzielni, każdy
członek spółdzielni ma jeden głos, niezależnie od wielkości
członek spółdzielni ma jeden głos, niezależnie od wielkości
wniesionych wkładów)
wniesionych wkładów)
Podziału nadwyżki ekonomicznej między członków spółdzielni
Podziału nadwyżki ekonomicznej między członków spółdzielni
dokonuje się przy uwzględnieniu dwóch kryteriów:
dokonuje się przy uwzględnieniu dwóch kryteriów:
Bieżącego wkładu pracy członków spółdzielni (dochody z pracy)
Bieżącego wkładu pracy członków spółdzielni (dochody z pracy)
Wysokość wniesionego wkładu kapitałowego (dywidenda)
Wysokość wniesionego wkładu kapitałowego (dywidenda)
Spółka pracownicza
Spółka pracownicza
Jest specyficzną formą przedsiębiorstwa prywatnego.
Jest specyficzną formą przedsiębiorstwa prywatnego.
Przedsiębiorstwo może być własnością pracowników w
Przedsiębiorstwo może być własnością pracowników w
całości lub częściowo. Akcje pracownicze mogą jednak
całości lub częściowo. Akcje pracownicze mogą jednak
występować także w takich przedsiębiorstwach
występować także w takich przedsiębiorstwach
państwowych i prywatnych które trudno byłoby uznać za
państwowych i prywatnych które trudno byłoby uznać za
własność pracowniczą. Akcje pracownicze są akcjami
własność pracowniczą. Akcje pracownicze są akcjami
preferencyjnymi, przekazywanymi lub sprzedawanymi
preferencyjnymi, przekazywanymi lub sprzedawanymi
pracownikom na dogodnych warunkach, korzystniejszych
pracownikom na dogodnych warunkach, korzystniejszych
niż w przypadku akcji sprzedawanych na giełdzie.
niż w przypadku akcji sprzedawanych na giełdzie.
Przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwa
Państwowe
Państwowe
Istnieją one w różnych systemach społeczno –
Istnieją one w różnych systemach społeczno –
ekonomicznych. W gospodarce centralnie planowanej
ekonomicznych. W gospodarce centralnie planowanej
własność państwowa dominowała we wszystkich
własność państwowa dominowała we wszystkich
dziedzinach gospodarki. Po II wojnie światowej
dziedzinach gospodarki. Po II wojnie światowej
przedsiębiorstwa państwowe odgrywały dość duża rolę.
przedsiębiorstwa państwowe odgrywały dość duża rolę.
Często traktowano je jako ważny element stabilizacji
Często traktowano je jako ważny element stabilizacji
koniunktury i realizacji pewnych celów społecznych.
koniunktury i realizacji pewnych celów społecznych.
W latach 80-ych w krajach Europy Zachodniej coraz
W latach 80-ych w krajach Europy Zachodniej coraz
wyraźniej zaczęto dostrzegać słabość przedsiębiorstw
wyraźniej zaczęto dostrzegać słabość przedsiębiorstw
państwowych, ich niską efektywność i wpływ na
państwowych, ich niską efektywność i wpływ na
zwiększenie się deficytu budżetowego, w związku z tym
zwiększenie się deficytu budżetowego, w związku z tym
dokonywano prywatyzacji znacjonalizowanych wcześniej
dokonywano prywatyzacji znacjonalizowanych wcześniej
przedsiębiorstw.
przedsiębiorstw.
CELE DZIAŁALNOŚCI
CELE DZIAŁALNOŚCI
PRZEDSIĘBIORSTWA
PRZEDSIĘBIORSTWA
Tradycyjny model przedsiębiorstwa opiera się na
Tradycyjny model przedsiębiorstwa opiera się na
założeniu, ze celem działalności jest maksymalizacja
założeniu, ze celem działalności jest maksymalizacja
zysku całkowitego.
zysku całkowitego.
Zysk całkowity stanowi nadwyżkę przychodów ze
Zysk całkowity stanowi nadwyżkę przychodów ze
sprzedaży nad kosztami całkowitymi związanymi z
sprzedaży nad kosztami całkowitymi związanymi z
ich uzyskaniem. W celu obliczenia wielkości zysku
ich uzyskaniem. W celu obliczenia wielkości zysku
całkowitego osiągniętego przez przedsiębiorstwo
całkowitego osiągniętego przez przedsiębiorstwo
należy od przychodów całkowitych, zwanych też
należy od przychodów całkowitych, zwanych też
utargiem całkowitym, odjąć koszty całkowite
utargiem całkowitym, odjąć koszty całkowite
ponoszone przez przedsiębiorstwo.
ponoszone przez przedsiębiorstwo.
Utarg całkowity (U
Utarg całkowity (U
c
c
) można przedstawić jako iloczyn ilości
) można przedstawić jako iloczyn ilości
sprzedanych produktów (Q) i ich ceny ©, czyli: U
sprzedanych produktów (Q) i ich ceny ©, czyli: U
c
c
= Q*c
= Q*c
Na wysokość utargu całkowitego osiąganego przez
Na wysokość utargu całkowitego osiąganego przez
przedsiębiorstwo w poważnym stopniu wpływa popyt na
przedsiębiorstwo w poważnym stopniu wpływa popyt na
produkty, jakie wytwarza, oraz jego pozycja na rynku.
produkty, jakie wytwarza, oraz jego pozycja na rynku.
Utarg przeciętny (U
Utarg przeciętny (U
p
p
) obliczamy, dzieląc utarg całkowity
) obliczamy, dzieląc utarg całkowity
przez ilość sprzedanych dóbr. Inaczej mówiąc, utarg
przez ilość sprzedanych dóbr. Inaczej mówiąc, utarg
przeciętny jest ceną, po której te dobra zostały sprzedane:
przeciętny jest ceną, po której te dobra zostały sprzedane:
Up = Uc/Q = c
Up = Uc/Q = c
Utarg krańcowy (U
Utarg krańcowy (U
k
k
) jest to dodatkowy utarg osiągany
) jest to dodatkowy utarg osiągany
przez przedsiębiorstwo dzięki sprzedaży dodatkowej
przez przedsiębiorstwo dzięki sprzedaży dodatkowej
jednostki dobra. Utarg krańcowy można zapisać jako:
jednostki dobra. Utarg krańcowy można zapisać jako:
U
U
K
K
= ΔUc/ΔQ
= ΔUc/ΔQ
Koszty Przedsiębiorstwa
Koszty Przedsiębiorstwa
Koszty są przedmiotem zainteresowania
Koszty są przedmiotem zainteresowania
księgowych i ekonomistów, chociaż
księgowych i ekonomistów, chociaż
definiują oni koszty nieco odmiennie, a
definiują oni koszty nieco odmiennie, a
ponadto różnią się cele dokonywanych
ponadto różnią się cele dokonywanych
przez nich analiz.
przez nich analiz.
Koszty księgowe – obejmują wszystkie faktycznie
Koszty księgowe – obejmują wszystkie faktycznie
poniesione i udokumentowane wydatki pieniężne związane
poniesione i udokumentowane wydatki pieniężne związane
z prowadzeniem działalności gospodarczej.
z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Koszty alternatywne – to równowartość dochodów, które
Koszty alternatywne – to równowartość dochodów, które
dany czynnik produkcji mógłby przynieść, gdyby
dany czynnik produkcji mógłby przynieść, gdyby
wykorzystano go w innym, możliwie najlepszym
wykorzystano go w innym, możliwie najlepszym
zastosowaniu.
zastosowaniu.
Koszty ekonomiczne – oprócz wydatków faktycznie
Koszty ekonomiczne – oprócz wydatków faktycznie
poniesionych przez przedsiębiorstwo obejmują także
poniesionych przez przedsiębiorstwo obejmują także
koszty alternatywne, a więc koszty których
koszty alternatywne, a więc koszty których
przedsiębiorstwo faktycznie nie ponosi.
przedsiębiorstwo faktycznie nie ponosi.
Zyski Przedsiębiorstwa
Zyski Przedsiębiorstwa
Zysk księgowy jest różnicą między przychodami ze
Zysk księgowy jest różnicą między przychodami ze
sprzedaży dóbr i usług a faktycznie poniesionymi przez
sprzedaży dóbr i usług a faktycznie poniesionymi przez
firmę kosztami
firmę kosztami
Zysk ekonomiczny otrzymujemy go jeżeli od całkowitych
Zysk ekonomiczny otrzymujemy go jeżeli od całkowitych
przychodów firmy odejmiemy wszystkie koszty związane z
przychodów firmy odejmiemy wszystkie koszty związane z
prowadzeniem działalności gospodarczej (tj. koszty
prowadzeniem działalności gospodarczej (tj. koszty
księgowe i koszty alternatywne wraz z zyskiem normalnym)
księgowe i koszty alternatywne wraz z zyskiem normalnym)
W analizach ekonomicznych to właśnie zysk ekonomiczny, a
W analizach ekonomicznych to właśnie zysk ekonomiczny, a
nie księgowy jest rzeczywistą miarą efektywności
nie księgowy jest rzeczywistą miarą efektywności
wykorzystania poszczególnych czynników produkcji.
wykorzystania poszczególnych czynników produkcji.
Osiąganie dodatniego zysku jest podstawowym warunkiem
Osiąganie dodatniego zysku jest podstawowym warunkiem
sprawnego funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa.
sprawnego funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa.
Duża rola zysku w przedsiębiorstwie wynika z
Duża rola zysku w przedsiębiorstwie wynika z
następujących względów:
następujących względów:
Wielkość osiąganego zysku decyduje o możliwościach
Wielkość osiąganego zysku decyduje o możliwościach
rozwojowych firmy.
rozwojowych firmy.
Wielkość zysku przesądza o stopniu samofinansowania
Wielkość zysku przesądza o stopniu samofinansowania
bieżącej działalności przedsiębiorstwa
bieżącej działalności przedsiębiorstwa
Od wielkości zysku, a także od sposobu jego podziału
Od wielkości zysku, a także od sposobu jego podziału
zależy wysokość dywidendy i rynkowa wartość akcji oraz
zależy wysokość dywidendy i rynkowa wartość akcji oraz
wysokość dochodów właścicieli kapitału.
wysokość dochodów właścicieli kapitału.
Dobrze prosperująca firma stwarza trwałe perspektywy
Dobrze prosperująca firma stwarza trwałe perspektywy
zatrudnienia i możliwości wzrostu płac, udziału w zyskach
zatrudnienia i możliwości wzrostu płac, udziału w zyskach
i powiększenia świadczeń socjalnych.
i powiększenia świadczeń socjalnych.
Zysk określając możliwości rozwojowe firmy wpływa
Zysk określając możliwości rozwojowe firmy wpływa
również na wielkość zatrudnienia. Zatrudnienie nowych
również na wielkość zatrudnienia. Zatrudnienie nowych
pracowników zmniejsza bezrobocie i wydatki socjalne
pracowników zmniejsza bezrobocie i wydatki socjalne
budżetu państwa.
budżetu państwa.
KRÓTKOOKRESOWA
KRÓTKOOKRESOWA
TEORIA PRODUKCJI
TEORIA PRODUKCJI
Produkcja polega na łączeniu różnych czynników produkcji w
Produkcja polega na łączeniu różnych czynników produkcji w
celu uzyskania określonej ilości produktów. Przedsiębiorca,
celu uzyskania określonej ilości produktów. Przedsiębiorca,
którego celem jest maksymalizacja zysku, dąży do
którego celem jest maksymalizacja zysku, dąży do
racjonalnego wykorzystania czynników produkcji.
racjonalnego wykorzystania czynników produkcji.
Zależność między wielkością produkcji a nakładami
Zależność między wielkością produkcji a nakładami
poniesionymi na jej uzyskanie może być wyrażona w postaci
poniesionymi na jej uzyskanie może być wyrażona w postaci
funkcji produkcji. Zależność ta ma charakter przyczynowo
funkcji produkcji. Zależność ta ma charakter przyczynowo
skutkowy.
skutkowy.
Funkcje produkcji można przedstawić za pomocą wzoru:
Funkcje produkcji można przedstawić za pomocą wzoru:
Pc=f(Nz, Nk, Np)
Pc=f(Nz, Nk, Np)
Pc – produkcja całkowita,
Pc – produkcja całkowita,
Nz – nakłady ziemi,
Nz – nakłady ziemi,
Nk – nakłady kapitału,
Nk – nakłady kapitału,
Np – nakłady pracy.
Np – nakłady pracy.
Zwiększenie rozmiarów produkcji wymaga czasu na
Zwiększenie rozmiarów produkcji wymaga czasu na
zwiększenie ilości poszczególnych czynników produkcji
zwiększenie ilości poszczególnych czynników produkcji
stosunkowo szybko można zwiększyć nakłady surowców,
stosunkowo szybko można zwiększyć nakłady surowców,
paliwa i pracy. Nie można jednak w krótkim okresie
paliwa i pracy. Nie można jednak w krótkim okresie
powiększyć powierzchni terenu zajmowanego przez
powiększyć powierzchni terenu zajmowanego przez
przedsiębiorstwo, jego hal produkcyjnych czy liczby
przedsiębiorstwo, jego hal produkcyjnych czy liczby
maszyn i urządzeń. Z tego względu przy analizie funkcji
maszyn i urządzeń. Z tego względu przy analizie funkcji
produkcji wprowadza się rozgraniczenie między stałymi i
produkcji wprowadza się rozgraniczenie między stałymi i
zmiennymi czynnikami produkcji.
zmiennymi czynnikami produkcji.
Stałymi czynnikami produkcji są takie których nakładów nie
Stałymi czynnikami produkcji są takie których nakładów nie
można szybko zwiększyć.
można szybko zwiększyć.
Zmienne czynniki produkcji to te których zasoby mogą być
Zmienne czynniki produkcji to te których zasoby mogą być
zwiększone szybko i bez dodatkowych inwestycji.
zwiększone szybko i bez dodatkowych inwestycji.
Rozróżnianie między stałymi zmiennymi
Rozróżnianie między stałymi zmiennymi
czynnikami produkcji prowadzi do rozgraniczenia
czynnikami produkcji prowadzi do rozgraniczenia
między okresem krótkim i długim.
między okresem krótkim i długim.
W okresie krótkim przynajmniej jeden czynnik produkcji
W okresie krótkim przynajmniej jeden czynnik produkcji
jest stały,
jest stały,
W okresie długim wszystkie czynniki produkcji
W okresie długim wszystkie czynniki produkcji
traktowane są jako zmienne.
traktowane są jako zmienne.
Prawo malejących przychodów
Prawo malejących przychodów
– polega ono na
– polega ono na
tym, że zwiększenie nakładów czynnika
tym, że zwiększenie nakładów czynnika
zmiennego (przy założeniu, że pozostałe czynniki
zmiennego (przy założeniu, że pozostałe czynniki
są stałe) zaczyna od pewnego momentu dawać
są stałe) zaczyna od pewnego momentu dawać
coraz mniejsze przyrosty produkcji.
coraz mniejsze przyrosty produkcji.
Produkcyjność kolejnych jednostek czynnika
Produkcyjność kolejnych jednostek czynnika
zmiennego zmniejsza się. Oznacza to, że nie jest
zmiennego zmniejsza się. Oznacza to, że nie jest
ani racjonalne ani możliwe dodawanie w
ani racjonalne ani możliwe dodawanie w
nieskończoność kolejnych jednostek czynnika
nieskończoność kolejnych jednostek czynnika
zmiennego do czynnika stałego w celu
zmiennego do czynnika stałego w celu
zwiększenia produktu całkowitego.
zwiększenia produktu całkowitego.
Zbiory pszenicy w ciągu roku
Zbiory pszenicy w ciągu roku
(w tonach)
(w tonach)
W przedstawionym w tablicy przykładzie początkowo zatrudnienie
W przedstawionym w tablicy przykładzie początkowo zatrudnienie
każdego nowego robotnika daje przyrost zbioru pszenicy, czyli
każdego nowego robotnika daje przyrost zbioru pszenicy, czyli
rośnie
rośnie
produkt całkowity
produkt całkowity
(Pc). Rośnie też
(Pc). Rośnie też
produkt przeciętny
produkt przeciętny
(Pp), czyli produkt całkowity przypadający na jednostkę czynnika
(Pp), czyli produkt całkowity przypadający na jednostkę czynnika
zmiennego (Pc/Np) oraz
zmiennego (Pc/Np) oraz
produkt krańcowy
produkt krańcowy
(Pk), czyli przyrost
(Pk), czyli przyrost
produktu całkowitego związany jest ze zwiększeniem nakładów
produktu całkowitego związany jest ze zwiększeniem nakładów
czynnika zmiennego o jednostkę (ΔUc/ΔNp).
czynnika zmiennego o jednostkę (ΔUc/ΔNp).
DZIĘKUJEMY ZA
DZIĘKUJEMY ZA
UWAGĘ
UWAGĘ