PROPEDEUTYKA  
LEŚNICTWA

Dr inż. Justyna  NOWAKOWSKA

Wykład 2

 

 

Funkcje lasu

Przez pojęcie 

FUNKCJE LASU

FUNKCJE LASU

 

rozumie się zdolność do świadczenia 

różnego rodzaju usług o materialnym 

i niematerialnym charakterze. 
Całokształt świadczeń lasu nazywa 

się funkcjami, ponieważ świadczenia 

te są zmiennymi zależnymi, zarówno 

od charakteru lasu, jak i od ciągle 

ulepszanych metod gospodarowania 

w lasach. 

 

 

Funkcje lasu

Las spełnia funkcje: 



pozaprodukcyjne, 



produkcyjne,



mieszane (bardzo często) 

 

 

Funkcje lasu

Lasy spełniają funkcje w 
sposób:



naturalny                  

lub 



w wyniku działań 
gospodarki leśnej

 

 

 

Funkcje lasu

Celem nadrzędnym gospodarki leśnej 
jest trwałe utrzymanie lasów dla 
ciągłego spełniania przez nie 
wielostronnych funkcji:
 - środowiskotwórczych,
 - ochronnych,
 - społecznych,
 - gospodarczych.

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Stabilizacja obiegu 

wody w przyrodzie

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Przeciwdziałania powodziom, lawinom, osuwiskom
Ochrona gleb przed erozją i krajobrazu przed stepowieniem

 

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

 Kształtowanie klimatu globalnego i lokalnego
Lepsze warunki dla zdrowia i życia ludności oraz produkcji rolniczej 

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Stabilizacja składu atmosfery i jej oczyszczanie

Cementownia Rejowiec (fot. T. Węgorek)

Elektrownia Kozienice (fot. J. Nowakowska)

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Tworzenie warunków do 
zachowania potencjału 
biologicznego wielkiej liczby 
gatunków, ekosystemów i 
wartości genetycznych 
organizmów, zapewniające 
wzbogacenie różnorodności i 
złożoności krajobrazu 

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Lepsze warunki dla zdrowia 
i życia ludności oraz 
produkcji rolniczej

 

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Lasy ochronne w zarządzie Lasów 
Państwowych – 48,4%

 



Glebochrone  – 4,2%



Wodochronne – 18,7%



Uzdrowiskowo-klimatyczne  – 0,9%



Masowego wypoczynku  – 0,3%



Krajobrazowe  – 0,2%



W strefach oddziaływania przemysłu – 10,3%

 

 

Funkcje środowiskotwórcze 
(ochronne)

Lasy ochronne w zarządzie Lasów 
Państwowych – 48,4%

 



Wokół miast  – 9,2%



Obronne 

– 1,9%



Ostoje zwierząt – 1,0%



Powierzchnie badawcze  – 0,8%



Cenne pod względem przyrodniczym   – 0,7%



Nasienne  – 0,2%

 

 

Udział lasów ochronnych wg 
RDLP

 

 

Funkcje rezerwatowe 
(ochronne)

REZERWAT PRZYRODY

 

obejmuje obszary zachowane w stanie 
naturalnym lub mało zmienionym, 
ekosystemy, ostoje i siedliska 
przyrodnicze, a także siedliska roślin, 
siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz 
twory i składniki przyrody nieożywionej, 
wyróżniające się szczególnymi wartościami 
przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi 
lub walorami krajobrazowymi. 

 

 

Funkcje rezerwatowe (ochronne)

ochrona ścisła

 – długookresowym, 

niezmiennym celem jest 
zapewnienie naturalnych procesów 
rozwojowych i obserwacja rozwoju 
lasu, 

renaturalizacja 

– kształtowanie 

struktury drzewostanów właściwej 
dla danych warunków siedliskowych, 

 

 

Funkcje rezerwatowe (ochronne)

Rezerwat ścisły „Bukowa Góra” (fot. J. 
Nowakowska)

 

 

Funkcje rezerwatowe 
(ochronne)

przebudowa

 – przywracanie 

właściwych składników 
drzewostanów lub eliminacja 
niewłaściwych (np. obcych 
gatunków),

stabilizacja

 – utrzymanie danego 

stanu (np. punktów widokowych, 
ale nie drzewostanów). 

 

 

Funkcje społeczne

Kształtowanie korzystnych warunków 
zdrowotnych i rekreacyjnych dla społeczeństwa 

Ścieżka zdrowia – elementy wyposażenia (fot. Gabriel 
Garus)

 

Las na Kole

Las Młociny

 

 

Funkcje 
społeczne

Kształtowanie korzystnych warunków 
zdrowotnych i rekreacyjnych dla społeczeństwa

Pomost widokowy na ścieżce 
przyrodniczej w Lesie Młociny
(fot. Gabriel Garus) 

Miejsce odpoczynku – wiata 
drewniana w Lesie Młociny (fot. 
Gabriel Garus)

 

 

 

Funkcje 
społeczne

Wzbogacanie rynku pracy

 

  

 

                                                    

Puszcza Piska 
(2002 r.)
(fot. J. 
Nowakowska)

 

 

Funkcje społeczne

Wzbogacanie rynku pracy

 

 

Funkcje społeczne



Tworzenie różnorodnych 
form użytkowania lasu przez 
społeczność lokalną



Zagospodarowanie terenów 
zdegradowanych i gleb 
marginalnych

 

 

Funkcje społeczne



Wzmocnienie obronności kraju



Rozwój kultury, oświaty i nauki 
oraz edukacji ekologicznej 
społeczeństwa 

 

 

Edukacja ekologiczna 
społeczeństwa



W 1994 r. powołano Leśne 

Kompleksy Promocyjne (LKP) – 

obecnie jest 19



LKP umożliwiają  lepszy kontakt 

społeczeństwa z leśnikami



LKP promują w społeczeństwie 

proekologiczną i wielofunkcyjną 

gospodarkę leśną

 

 

Edukacja ekologiczna 
społeczeństwa

Infrastruktura dydaktyczno-
turystyczna w LKP:



Ośrodki edukacji ekologicznej (18)



Izby przyrodniczo-leśne (44)



Wiaty edukacyjne – „zielone klasy” (62)



Ścieżki dydaktyczne (141)



Punkty edukacyjne (195)



Parki i ogrody dendrologiczne (18)

 

 

Funkcje produkcyjne 
(gospodarcze)

 



Zachowanie odnawialności i 

trwałego użytkowania lasu



Pozyskiwanie użytków niedrzewnych 

i gospodarki łowieckiej



Rozwijanie turystyki kwalifikowanej



Zyski ze sprzedaży towarów i usług



Tworzenie stanowisk pracy



Zasilanie podatkiem budżetu 

państwa i budżetów samorządowych