PRYWATNA PRZESTRZEŃ 
DOMU I OGRODU. 
STRUKTURA SIEDLISKA I 
STRUKTURA OSADNICZA.

„(…)Ogród mówi przede wszystkim 

o tym, kim są ogrodnicy; jest 

piękny, jeśli piękne są ich serca…”

  

 

B. Gawryszewska

Jak Waszym zdaniem 

powinien wyglądać 

ogród?

„I zasadził Jahwe-Bóg na wschodzie 

ogród w Edenie i umieścił tam 

człowieka, (...) aby go uprawiał i 

strzegł”

Ks. Rodzaju

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Ziggurat

Wiszące ogrody Semiramidy

Starożytność

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Ogród Cystersów

Średniowiecze

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Renesans

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Wersal Podlaski

Ogród angielski

Barok

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Ogród-miasto w Hellerau

Park miejski we Wrocławiu

XIX wiek

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Typowy współczesny ogród

Ogród japoński

Współczesność

OGRÓDKI PRZYDOMOWE

OGRÓDKI PRZYDOMOWE

Japońskie posągi

FRAZEOLOGIA



Rajski ogród - nazwa, którą określa się Mezopotamię – 
krainę  w  dorzeczu  Tygrysu  i  Eufratu.  Według  dawnej 
tradycji miał się tam mieścić biblijny Raj, Eden.



Ogrody  jordanowskie  –  polska  nazwa  ogrodów  gier, 
zabaw  i  ćwiczeń  fizycznych  dzieci  i  młodzieży  od 
nazwiska  Henryka  Jordana,  założyciela  w  1888  roku 
pierwszego  ogrodu  dla  dzieci,  według  wzorów 
amerykańskich  pod  nazwą  „Park  Miejski  dra  Henryka 
Jordana”.



Kamień do ogródka (czyjegoś rzucić) – zrobić złośliwą 
aluzję na czyjś temat; przymówka, przytyk

„Home, sweet Home”

„Moim domem było i jest moje 

dzieło.

Obraz, spektakl, teatr, scena”.

Tadeusz Kantor

Co rozumiecie przez 

pojęcie „DOM”?

DOM Z DEFINICJI

„Dom”  można  definiować  dwojako:  zwykłe 
cztery 

ściany 

lub 

jako 

miejsce 

charakteryzujące 

się 

szczególną, 

niepowtarzalną atmosferą.

Natomiast  encyklopedyczna  definicja  mówi, 
że 

dom 

to 

budynek 

przystosowany 

konstrukcyjnie  i  funkcjonalnie  do  celów 
mieszkalnych  .  Ze  względu  na  usytuowanie 
domy  możemy  podzielić  na  domy  miejski  i 
wiejskie,  które  następnie  ulegają  podziałowi 
na jedno- i wielo-rodzinne.

Dom miejski

Dom wiejski

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Jaskinia

Szałas

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI 

Chata z obszaru Europy

Izba biskupińska

Neolit

Epoka Brązu

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Dom grecki

Dom rzymski

Starożytność

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Model domu rzymskiego

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Zamek średniowieczny

Średniowiecz
e

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Mur pruski

Średniowiecze

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Kamienica renesansowa

Renesans

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Idea Le Cobusier’a

Lata 60’-90’ XX wieku

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Dom jednorodzinny

Dom kanadyjski

Współczesnoś
ć

PRZEKRÓJ PRZEZ EPOKI

Nowoczesne osiedle

DOM W RÓŻNYCH KULTURACH

Dom japoński

Dom na wodzie-Wietnam

DOM W RÓŻNYCH KULTURACH

Wigwam

Iglo

SIEDLISKO



Siedlisko jako działka
Działka  siedliskowa  to  "wyodrębniona  z  użytków 
rolnych  działka  zagrodowa  obejmująca  budynek 
mieszkalny, 

budynki 

gospodarcze 

i 

ogród 

przydomowy". 

 

Siedlisko jako wieś



  Siedlisko  w  średniowieczu  oznaczało  wieś  jednostka 
osadnicza  o  zwartej  lub  rozproszonej  zabudowie  i 
istniejących  funkcjach  rolniczych  lub  związanych  z 
nimi  usługowych  lub  turystycznych,  nieposiadająca 
praw miejskich lub statusu miasta.

OSADNICTWO

Osadnictwo



Osadnictwo  to  całokształt  działalności  grup  ludzkich  wywołujący 
zmiany  w  środowisku  geograficznym.  Obejmuje  ono  proces 
zajmowania,  podziału  i  użytkowania  terenu  wraz  ze  wszystkimi 
wytworami powstałymi w ramach tej działalności i służącymi jej.  



Jest  wynikiem  wzajemnego  i  ciągłego  oddziaływania,  wzajemnej 
wymiany dwóch czynników: 
obszaru, który przedstawia pewną sumę warunków fizjograficznych 
grupy ludzkiej, która także przedstawia określoną, a w każdej epoce 
odmienną, sumę warunków socjologicznych. 



Istotą  procesu  osadnictwa,  który  jest  rezultatem  wzajemnego 
oddziaływania  na  siebie  terytorium  i  grupy  ludzkiej  jest    tworzenie 
na  terytorium  zajmowanym  przez  daną  grupę  ludzką  punktów 
osadniczych,  będących  nie  tylko  osiedlami  w  ścisłym  tego  słowa 
znaczeniu, tzn. siedzibami ludzi, ale także ośrodkami ich działalności 
gospodarczej, a stanowiących zarazem ramy, w jakich kształtują się 
stosunki społeczne odpowiednio do rozwoju sił wytwórczych.

BIBLIOGRAFIA



D. i Z. Benedyktowicz „Dom jako kategoria antropologiczna”



B.J. Gawryszewska, J.T. Królikowski „Społeczno-kulturowe podstawy 

gospodarowania przestrzenią. Wybór tekstów”.



B.Gawryszewska „Milczący strażnicy”, „Ogrody, ogródki, zieleńce” Nr 4/1999



B. Gawryszewska „Przedogródki”, „ Ogrody, ogródki, zieleńce” Nr 6/1999



Nowa Encyklopedia Powszechna PWN 1995



pl.wikipedia.org

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

Paulina Kościuch
Krzysztof  Tkacz