Decyzje w systemie

działań administracji

publicznej

Decyzja- akt woli organu administracji publicznej,

którego celem jest organizowanie społeczeństwa.
Jest to wybór pomiędzy co najmniej dwoma
alternatywami, dlatego też decyzja rozstrzyga
często o sprzecznych interesach, które są
obiektywnym zjawiskiem w życiu społeczności
ludzkich.

Rodzaje konfliktów:

- indywidualne (dotyczą jednostki)

- wewnątrzorganizacyjne

- międzyorganizacyjne

Typy i modele decyzji:

a) wewnętrzne i zewnętrzne

b) programujące, zaprogramowane oraz kontrolne

c) racjonalne i nieracjonalne

d) programowalne i nieprogramowalne

Decydentem jest podmiot podejmujący decyzję,

posiadający odpowiednie kompetencje. Można go

utożsamić nie tylko z osobą, ale także z pewną

strukturą organizacyjną np. Urząd Gminy, Wojewoda

itd.

Decydentów dzielimy na dwa rodzaje:

- decydent o kompetencjach materialnych, to taki,

który ma odpowiednią wiedzę aby przygotować

projekt decyzji.

- decydent o kompetencjach formalnych, dokonuje

wyboru określonego projektu.

System decyzyjny- są to wszystkie

podmioty uczestniczące w procesie
podejmowania decyzji, źródła
informacyjne, procedury oraz
instrumenty sterowania.

Zamknięte i otwarte systemy

decyzyjne

System zamknięty zbudowany jest na założeniu

braku wpływu czynników zewnętrznych na jego

funkcjonowanie. Charakteryzuje go precyzyjnie

uregulowana struktura organizacyjna oraz ściśle

określona procedura działania. Ma charakter

biurokratyczny, ale w znaczeniu przyjętym przez

Maksa Webera, czyli typ idealny. Charakteryzuje

się on trwałością oraz odpornością na wpływ

czynników zewnętrznych np. politycznych.

Zamknięte i otwarte systemy

decyzyjne cd.

Otwarte systemy decyzyjne występują przede

wszystkim na szczeblach ministerialnych rzadziej
terytorialnych. Na tym szczeblu aparat decyzyjny
musi uwzględniać ciągle zmieniające się impulsy
polityczne. Polityczny wpływ na działanie
otwartych systemów powoduje konieczność
modyfikacji celów oraz hierarchii wartości.

Proces decyzyjny- są to nakazy bądź zakazy oraz

uprawnienia będące treścią decyzji kształtowane
na drodze nie jednego aktu, ale całego zespołu
aktów wzajemnie na siebie oddziałujących.

Etapy Procesu decyzyjnego:

• określenie problemu decyzyjnego

• określenie celów

• opracowanie alternatyw decyzyjnych wraz z

programem realizacyjnym

• zdefiniowanie ograniczeń decyzyjnych

Problem decyzyjny jest to określenie przedmiotu, którego decyzja

dotyczy. W praktyce nie jest to zawsze wymagane. Element ten

wyróżnia się z reguły przy skomplikowanych problemach

społeczno- gospodarczych.

Przykładem formułowania procesu decyzyjnego może być sytuacja w

której efekty realizowanego programu odbiegają od zamierzonych

celów.

Analiza problemu decyzyjnego obejmuje elementy:

-przedmiot

-podmioty

-interesy

-konflikty interesów

-analiza niedostatków

-wartości

Każda decyzja zmierza do osiągnięcia określonego celu. Aby

system celu był użyteczny dla podejmowania racjonalnych

decyzji powinien spełniać 4 zasadnicze warunki :

- musi być kompletny tzn. uwzględniać wszystkie ważne

cele dla decydenta

- musi być logicznie wewnętrznie spójny. Pojedyncze cele

nie mogą być wybierane w sposób dowolny

- system celów powinien być przejrzysty. Gdy cele są zbyt

abstrakcyjne konieczna staje się ich interpretacja.

- muszą być w odpowiedni sposób sformułowane. Stanowią

one bowiem podstawę dla podjęcia decyzji.

System środków (alternatyw decyzyjnych).

Sformułowanie dwóch założeń. Po pierwsze należy dążyć do

sformułowania w maksymalnym stopniu kompletnego

zestawu możliwych środków realizacji celu. Po drugie

dokonać selekcji środków, które nie mają praktycznego

zastosowania. Żadna decyzja nie ogranicza się wyłącznie do

zastosowania tylko jednego środka. Powstaje istotny

problem oceny wzajemnej zgodności poszczególnych

środków. Ma to miejsce wówczas, gdy występuje konflikt

celów. Ważnym elementem wyboru środków realizacji celu

jest ocena ich przyszłych skutków. Konieczne jest także

przewidywanie skutków ubocznych zastosowania

określonych środków.

Ograniczenia decyzyjne mają charakter prawny, finansowy,

etyczny, polityczny itp. Decydent musi je uwzględnić
odrzucając je lub modyfikując tak aby je zredukować lub
wyeliminować. Problem ograniczeń decyzyjnych może
występować w każdej fazie procesu decyzyjnego.

Decyzja a zasoby informacyjne:

a) podejmowane w warunkach pełnej informacji – decydent

posiada pełną informacje co do celów, alternatyw

decyzyjnych oraz ich konsekwencji (realnie taki typ nie

istnieje).

b) podejmowane w warunkach ryzyka- osiągnięcie efektu jest

w tych warunkach jedynie prawdopodobne.

c) decyzje podejmowane w warunkach niepewności- wynikają

z baraku istotnych informacji dotyczących celów, wartości

poszczególnych alternatyw oraz dostępnych środków

realizacyjnych np. decyzje podejmowane w zw. z

występowaniem klęsk żywiołowych.

Czynnik czasu a decyzja:

Presja czasu powoduje ograniczenie działań koordynacyjnych,

ograniczając współdziałanie między różnymi wewnętrznymi
ogniwami systemu decyzyjnego jak również podmiotami
zewnętrznymi np. adresatami.

Analizując czynnik czasu można sformułować następujące

wnioski:
- presja czasu powoduje ograniczenie wymiany informacji w
aparacie decyzyjnym
- presja czasu ogranicza dopływ informacji
- presja czasu zmusza do efektywnego wykorzystania czynnika
personalnego oraz czynnika czasu.

Decyzje stosowania prawa a decyzje

polityczne:

Podobieństwo polega na tym, że istotą obu jest akt

wyboru oraz ich normatywny charakter.
Różnicą jest to, że w decyzji politycznej jest
system celów konieczny do osiągnięcia,
natomiast w przypadku decyzji prawnej chodzi o
realizację normy prawnej.
Istotna różnica wynika również ze sposobu
ustalania kryteriów decyzyjnych.

Decyzje kolektywne:

Decyzje te opierają się na zasadzie współdziałania

wielu osób, może ono mieć charakter
sformalizowany, gdy procedura określa wyraźnie
rolę poszczególnych uczestników lub też
nieformalny np. gdy kierownik urzędu zwołuje
naradę. Wiele decyzji w administracji jest
podejmowanych drogą obiegową.
Kolektywne decyzje polegają także na
uzgodnieniu stanowisk.

Decyzje kolektywne mogą być podejmowane w

oparciu o następujące zasady:

a) zasada jednomyślności – wszyscy akceptują

określoną alternatywę.

b) zasada większości względnej (więcej „za” niż

„przeciw”)

c) zasada większości bezwzględnej (więcej niż

połowa głosuje „za”)

d) zasada większości kwalifikowanej (żeby

decyzja została podjęta trzeba osiągnąć określoną

większość np. 2/3, 3/5)

Z punktu widzenia kompetencji organów kolegialnych możemy

wyróżnić organy:

a) decydujące- rozstrzygają sprawy w formie aktów prawnych.
b) opiniodawczo– doradcze– dokonują oceny, przedstawiają

opinie i wnioski. Ich adresatami są organy decydujące.

Wewnętrzna organizacja organów kolegialnych może być

ukształtowana w różny sposób. Pozycja członków kolegiów jest
równorzędna. Jednak kolegium jako ciało zbiorowe aby sprawnie
funkcjonowało musi posiadać struktury kierownicze. Odpowiadają
one za porządek obrad i kierowanie obradami.

KONIEC