Wykład XIV

Wykład XIV

Starzenie się organizmu

Starzenie się organizmu

W drugiej połowie XX wieku 

W drugiej połowie XX wieku 

gwałtownie zwiększa się liczba osób 

gwałtownie zwiększa się liczba osób 

starszych

starszych



Gerontologia, nauka integrująca 

Gerontologia, nauka integrująca 

badania biologiczno-medyczne 

badania biologiczno-medyczne 

procesów starzenia się organizmu

procesów starzenia się organizmu



Geriatria – dział medycyny klinicznej, 

Geriatria – dział medycyny klinicznej, 

zajmujący się osobami w wieku 

zajmujący się osobami w wieku 

starczym

starczym

        

        

Nie istnieje pojęcie tzw. śmierci 

Nie istnieje pojęcie tzw. śmierci 

naturalnej, której przyczyną byłby 

naturalnej, której przyczyną byłby 

zaawansowany wiek !

zaawansowany wiek !

Postęp technologiczny spowodował powstanie 

Postęp technologiczny spowodował powstanie 

wielu około 300 teorii starzenia organizmu

wielu około 300 teorii starzenia organizmu

Można je podzielić na dwie duże grupy

Można je podzielić na dwie duże grupy



Starość jest fizjologicznym procesem i 

Starość jest fizjologicznym procesem i 

stanowi genetycznie zaprogramowany etap 

stanowi genetycznie zaprogramowany etap 

życia

życia



Starość jest wynikiem gromadzenia w 

Starość jest wynikiem gromadzenia w 

komórkach wskutek zaburzenia homeostazy 

komórkach wskutek zaburzenia homeostazy 

jej nienaprawionych uszkodzeń

jej nienaprawionych uszkodzeń

Teoria katastrofy błędów przyczyna starzenia 

Teoria katastrofy błędów przyczyna starzenia 

są przypadkowe uszkodzenia kwasu 

są przypadkowe uszkodzenia kwasu 

nukleinowego (DNA)

nukleinowego (DNA)

Teoria tempa życia

Teoria tempa życia



Długość życia organizmu zależy od 

Długość życia organizmu zależy od 

podstawowego poziomu jego 

podstawowego poziomu jego 

metabolizmu Tak jest u zwierząt 

metabolizmu Tak jest u zwierząt 

zmiennocieplnych (odwrotnie 

zmiennocieplnych (odwrotnie 

proporcjonalnie)

proporcjonalnie)

Wolnorodnikowa teoria starzenia

Wolnorodnikowa teoria starzenia



Wolne rodniki tlenowe są przyczyną 

Wolne rodniki tlenowe są przyczyną 

uszkodzenia białek komórki i inicjują 

uszkodzenia białek komórki i inicjują 

proces jej starzenia

proces jej starzenia

Mitochondrialna teoria starzenia

Mitochondrialna teoria starzenia



Wraz z wiekiem dochodzi do gromadzenia w 

Wraz z wiekiem dochodzi do gromadzenia w 

komórce dużej ilości zmutowanego 

komórce dużej ilości zmutowanego 

mitochondrialnego DNA. Zaburza to 

mitochondrialnego DNA. Zaburza to 

mechanizmy eliminujące wolne rodniki 

mechanizmy eliminujące wolne rodniki 

tlenowe.

tlenowe.

Geny starości

Geny starości



Wykryto w obrębie chromosomów człowieka 

Wykryto w obrębie chromosomów człowieka 

1-4,6,11,18.

1-4,6,11,18.



Wprowadzenie ich do komórki 

Wprowadzenie ich do komórki 

nowotworowej powoduje jej starzenie się

nowotworowej powoduje jej starzenie się

Teoria Cutlera

Teoria Cutlera



Organizm żyje tym dłużej im wyższy 

Organizm żyje tym dłużej im wyższy 

jest poziom jego endogennych 

jest poziom jego endogennych 

przeciwutleniaczy w stosunku do 

przeciwutleniaczy w stosunku do 

zużytego w ciągu życia tlenu.

zużytego w ciągu życia tlenu.

Wybrane aspekty starzenia się 

Wybrane aspekty starzenia się 

układów w organizmie

układów w organizmie

Ośrodkowy układ nerwowy

Ośrodkowy układ nerwowy



Zmiany inwolucyjne

Zmiany inwolucyjne



Zmniejszanie się masy mózgu, zmiany 

Zmniejszanie się masy mózgu, zmiany 

zwyrodnieniowe tworzenie się amyloidu

zwyrodnieniowe tworzenie się amyloidu



Otępienie umysłowe

Otępienie umysłowe



Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Układ krwiotwórczy

Układ krwiotwórczy



Zmiany inwolucyjne najczęściej dotyczą 

Zmiany inwolucyjne najczęściej dotyczą 

erytropoezy, leukopoezy

erytropoezy, leukopoezy

Układ moczowy

Układ moczowy



Zmiany inwolucyjne w nerkach 

Zmiany inwolucyjne w nerkach 

(zaniki nefronów)

(zaniki nefronów)



Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu

Układ odpornościowy

Układ odpornościowy



Zanik grasicy

Zanik grasicy



Zmniejszenie wytwarzania 

Zmniejszenie wytwarzania 

limfocytów T

limfocytów T

Układ kostny

Układ kostny



Spadek masy kostnej 1% rocznie 

Spadek masy kostnej 1% rocznie 

od 40 rż.

od 40 rż.

Osteoporza pomenopauzalna 

Osteoporza pomenopauzalna 

(typ 1) niedobór estrogenów u 

(typ 1) niedobór estrogenów u 

kobiet

kobiet



Osteoporoza starcza (typ2) 

Osteoporoza starcza (typ2) 

występuje u obu płci po 75 r.ż.

występuje u obu płci po 75 r.ż.

Schemat osteoporozy

Schemat osteoporozy

  kość zdrowa            kość chora

  kość zdrowa            kość chora

koniec

koniec