Wojna w Afganistanie

1979-1989

Marcin Smolski kl. IV G

Interwencja w Afganistanie  rozpoczęła się w nocy z 24 na 25 grudnia 
1979 roku.  Jednostki powietrznodesantowe zajęły lotniska w Kabulu. 
Dzień później  specjalnie utworzona 40. Armia przekroczyła granicę 
radziecko-Afgańską. 

Celem interwencji była ‘bratnia pomoc’ miejscowym komunistycznym 
rządom Afganistanu, które nie mogły poradzić sobie z rosnącym 
oporem antyrządowych  Oddziałów Islamskich Bojowników  
(mudżahedinów – świętych wojowników). 

Wojna trwała dziewięć lat, użyto wiele zbrojnych środków, nawet takich 
jak napalm, fosfor czy rozpylanie toksyn. Mimo całego użytego 
arsenału, potężne atomowe supermocarstwo nie było w stanie poradzić 
sobie z prostymi partyzanckimi oddziałami. 

Oddziały sowieckie i rządów Afganistanu

Zaraz po wkroczeniu wojsk specjalne oddziały Specnazu rozpoczęły 
operację Sztorm-333.
Kreml nakazał odsunięcie od władzy  aktualnego afgańskiego przywódcy , 
Hafizullaha Amina, który miał być nieprzewidywalny i zbyt radykalny. 

Żołnierze Specnazu i KGB przebrani za bojowników zaatakowali pałac 
prezydencki i zastrzelili Amina. Jego miejsce zajął wieloletni agent KGB – 
Babrak Karmal. 

Oddział Specnazu przed misją w mundurach 
rebeliantów 

Związek Radziecki był przekonany, że interwencja i odsunięcie od władzy Amina, który 
doprowadził do eskalacji wojny domowej  wystarczy, by stłumić rebelię. Jednak wejście 
Sowietów nie doprowadziło do pacyfikacji rebelii,  a dało odwrotny skutek. 

Miejscowa armia rządowa nie nadawała się prawie 
w żadnym stopniu do walki, więc cały ciężar wojny 
musiała przyjąć na siebie Armia  Czerwona. 

Śmigłowce radzieckie Mi-8 po lewej stronie i widoczne po prawej śmigłowce 
Mi-24  

Sowieci bardzo szybko opanowali strategiczne punkty w Afganistanie, 
wprowadzając na początku 80 tysięcy żołnierzy na terytorium kraju. Opór 
islamskich bojowników był jednak na tyle skuteczny, że sowietom ani razu 
podczas całego konfliktu nie udało się kontrolować więcej niż 20% 
terytorium kraju. 

Skuteczność walk partyzantów zwiększana była przez inne kraje, głównie 
USA, Wielką Brytanię, Pakistan, Arabię Saudyjską, Iran i Chiny. Państwa te 
wspierały „świętych wojowników” pieniędzmi i uzbrojeniem. 

Mudżahedini – święci wojownicy o radykalnych 
poglądach Islamskich

Najcięższy okres walk przypada na lata 1982 do 1986, będący praktycznie 
wojną totalną. 
Używane są wszelkie dostępne środki do walki, niszczone są miasta, pola 
uprawne, hodowle, 
masowo są zrzucane z samolotów miny przeciwpiechotne  i miny PFM-1, które 
swoim wyglądem
‘motylka’ i kolorami przyciągały  dzieci i powodowały kalectwo lub śmierć. 
Zatruwano też  ujęcia wody na terenach
wiejskich.

Miny PFM-1

Zrzucony napalm

Po roku 1986 Związek Radziecki zaczął tracić wpływy i terytorium w Afganistanie.  Rebelianci 
Wspierani przez inne kraje ogromną ilością sprzętu wojskowego zadawali dotkliwe straty Armii 
Czerwonej. Dzięki wyrzutniom rakiet naprowadzanych na podczerwień podarowanych przez USA,
partyzanci  pozbawili Związek Radziecki przewagi w powietrzu. Jeńcy wojenni schwytani przez 
„świętych wojowników” byli bez litości torturowani i ginęli w męczarniach.

Mudżahedini na wraku radzieckiego 
śmigłowca 

W 1987 roku Moskwa ogłosiła, że zamierza wycofać się z Afganistanu, a 
ciężar walk pozostawić na barkach lokalnych sił rządowych. Powodem takiej 
decyzji był nie tylko niekorzystny przebieg
Wojny, ale też dojście do władzy Michaiła Gorbaczowa i zmiany w polityce 
zagranicznej.

Pierwsza część Armii Czerwonej wycofała się w maju 1988 roku, a ostatnie 
jednostki opuściły
Terytorium Afganistanu w lutym 1989 roku. 

Kolumna wojsk radzieckich wycofująca się z 
Afganistanu

9 letni konflikt przyniósł katastrofalne skutki. Liczba ofiar po stronie afgańskiej sięgała 2 milionów,
w tym 90% cywilów. Gospodarka leżała w ruinie, status materialny ludności drastycznie się 
Obniżył. Z kraju uciekło prawie 5 milionów ludzi. 
Związek Radziecki stracił zaledwie 15-30 tyś. żołnierzy. 

Następstwo interwencji sowieckiej w Afganistanie miało z czasem wymiar globalny. W czasie 
tego konfliktu nastąpiło przebudzenie myśli islamskiej trwające do dziś. Powstała Al-Kaida, która
wstępnie miała być ugrupowaniem walczącym przeciwko Związkowi Radzieckiemu przy 
wydatnym wsparciu USA. Z czasem jednak zachód miał się przekonać, jak potężnego wroga sam
‘wyhodował’ u swojego boku. 

Na całym terytorium kraju 
do tej pory
można natknąć się na 
tysiące wraków
transporterów, czołgów i 
śmigłowców
radzieckich.