Czy leczenie atopowego 

zapalenia skóry 

szczepionkami 

alergenowymi ma sens?

Ewa Gawrońska-Ukleja

 

 

Definicja

Atopowe zapalenie skóry jest zapalną, 

przewlekłą i nawrotową chorobą skóry 

w której wiodącym objawem 

podmiotowym jest uporczywy i mocno 

nasilony świąd, a zmiany skórne mają 

typowy obraz i lokalizację. Dermatoza 

ta często współistnieje z innymi 

chorobami atopowymi takimi jak ANN 

i spojówek oraz astma oskrzelowa.

 

 

Etiologia

1.Czynniki genetyczne 

Powiązania genetyczne z chromosomami 
1q,3q,5q,13q,14q,17q,20p.
Geny odpowiedzialne za nadprodukcję IgE
Geny odpowiedzialne za wytwarzanie 
swoistych IgE
Geny odpowiedzialne za mechanizmy 
odpowiedzi limfocytów T

 

 

Etiologia c.d.

2.Czynniki środowiskowe

alergeny wziewne
alergeny pokarmowe
czynniki drażniące
infekcje
klimat.
stress

 

 

Etiologia c.d.

3. Uwarunkowania endogenne

wrodzony defekt ektodermalny
mechanizmy neurogenne  
związane z działaniem 
prozapalnych neuropeptydów.

 

 

Patogeneza

I typ reakcji- natychmiastowa 
odpowiedź IgE zależna
IV typ reakcji odpowiedzi typu 
opóźnionego
Reakcje autoagresji
Aktywność superantygenów 
bakteryjnych,grzybiczych, wirusów

 

 

Rozpoznanie atopii u 

chorego z atopowym  

zapaleniem skóry.

1.Wywiad
2.Testy skórne
3.IgE całkowite
4 IgE swoiste.

 

 

W 1993r eksperci  Europejskiej 
Akademii Alergologii i Immunologi 
Klinicznej\EAACI\ uznali AZS 
ociężkim przebiegu za 
przeciwskazanie względne do 
leczenia szczepionką alergenową.

 

 

Stanowisko ekspertów Światowej 

Organizacji Zdrowia \WHO\ z 1998r. Jest 

bardziej liberalne i nie zawiera 

informacji o przeciwskazaniach do 

stosowania szczepionek alergenowych u 

chorych z AZS. W dokumencie tym 

pojawia się natomiast sformułowanie 

zachęcające do podejmowania badań 

klinicznych oceniających skuteczność 

SIT u chorych z AZS.

 

 

Pierwsze doniesienie na temat SIT 
u chorych na AZS opublikowali 
Strauss i Kligman w 1953r.
1974r. Kaufman i  Roth

 

 

Autor

Pacjenci

Meto

da

Alergen

Czas 

terapii 

(miesiąc

e)

Wynik

Kauffman 

1974

Verum – 16

Placebo – 10

SCIT

Roztocze

Pyłek 

roślin

Inne

24

Dobry

Verum – 81%

Placebo – 40%

Ring 1982

Bliźnięta 

monozygotycz

ne

SCIT

Pyłek 

roślin

24

Dobry

Glover 

1992

Verum – 13

Placebo – 11

SCIT

Roztocze

8+6

Wątpliwy

Leroy 

1992

Verum – 12

Placebo – 11

SCIT

Roztocze

Kompleks

y

4+8

Dobry

Verum – 73%

Placebo – 19-

32%

Petrova 

2001

Verum – 28

Placebo – 39

Kontrola – 32

OIT

Roztocze

?

Dobry

Skuteczność SIT w AZS.

 Badania prowadzone techniką DBPC

 

 

Autor

Pacjenci

Metoda

Alergen

Czas 

terapii 

(miesiące)

Wynik

Galii 1994 Leczeni-

42
Kontrola-

18

OIT

Roztocze

36

Negatywny

Wen 1995 Leczeni-

38
Kontrola-

18

SCIT

roztocze

12

Wątpliwy

Juji 2003

Leczeni-

10
Kontrola-

12

SCIT

pyłek roślin

12-24

Dobry

Silny 

2005

Leczeni-

36
Kontrola-

20

SCIT

Roztocze
pyłek roślin

36

Dobry

Skuteczność SIT w AZS badanie z 

grupą kontrolną

 

 

Autor

Pacjenci

Metoda

Alergen

Czas 

terapii 

(miesiące)

Wynik

Di Prisco 

Fuemayor 1979

15

SCIT

Roztocze
Pyłek roślin

12

Dobry

Zachariae 1985

12

SCIT

roztocze

18-60

Dobry

Seidenari 1986

63

SCIT

Roztocze 

pyłek roślin

4-5

Dobry

Samochocki 

1990

17

SCIT

roztocze

6

Dobry

Korzeniowska-

Żuk 1992

70

OIT

Roztocze  

pyłek roślin

4+3
4

Dobry

Pacor 1994

32

SCIT

roztocze

36

Dobry

Trofimowicz 

1995

22

SCIT

roztocze

36

Dobry

Mastrandea 

2000

35

SLIT

Roztocze  

pyłek roślin

36

Dobry

Obserwacje kliniczne oceniające skuteczność SIT 

w AZS

 

 

Podsumowanie

1.Stosowanie SIT jako ogólnie przyjętej 

metody leczenia AZS jest przedwczesne.

2.Brak ogólnie przyjętych kryteriów 

kwalifikacji chorych i wytycznych 
określających zasady stosowania tej 
metody leczenia w praktyce.

3.Nie oznacza to braku celowości prób 

stosowania szczepionek alergenowych w 
pojedyńczych przypadkach.