POLITYKA
BUDŻETOWA
MECHANIZMY ODDZIAŁYWANIA
PAŃSTWA NA GOSPODARKĘ
POLITYKA
BUDŻETOWA
MECHANIZMY ODDZIAŁYWANIA
PAŃSTWA NA GOSPODARKĘ
POLITYKA BUDŻETOWA - definicja
Ogół działań władz publicznych
których przedmiotem są:
wydatki, dochody państwa oraz
regulowanie ich wysokości,
struktury i wzajemnych proporcji
dla osiągnięcia określonych celów:
ekonomicznych, społecznych i
politycznych.
Funkcje polityki fiskalnej-
funkcja alokacyjna
1.
Cel- oddziaływanie na podział
czynników wytwórczych między sektor
publiczny i prywatny i ich dalsza
alokacja wewnątrz sektorów
2. Rodzaje alokacji zasobów
a.
Świadczenie konieczne
b.
Świadczenia pożądane
Funkcje polityki fiskalnej-
funkcja redystrybucyjna
Oddziaływanie państwa na
ostateczny podział dochodów
indywidualnych poprzez ich
redukowanie za pomocą podatków
lub uzupełnianie za pomocą
transferów socjalnych
Funkcje polityki fiskalnej-
funkcja stabilizacyjna
Oddziaływanie za pomocą narzędzi
budżetowych na przebieg procesów
gospodarczych dla osiągnięcia
celów makroekonomicznych
Aktywna polityka fiskalna
Stymulacja popytu inwestycyjnego
i konsumpcyjnego poprzez zmiany
opodatkowania i strukturę
wydatków budżetowych
Krytyka aktywnej polityki
fiskalnej
Oddziaływanie rządu na gospodarkę
mało skuteczne- opóźnienia w reakcji
Skutki działań rządu mogą wystąpić w
zmienionych warunkach
Stymulacja popytu globalnego poprzez
wzrost wydatków może doprowadzić do
PRESJI INFLACYJNEJ
Finansowanie wydatków publicznych
długiem może doprowadzić do efektu
„wypychania” inwestycji i wydatków
Pasywna polityka fiskalna
Działanie automatycznych
stabilizatorów koniunktury
Narzędzia reagujące na zmiany
koniunkturalne, nie wymagające
podejmowania jakichkolwiek decyzji
dotyczących ich wykorzystania.
Przykład:
podatki bezpośrednie płacone są od
dochodów osobistych, maja charakter
progresywny -to znaczy że wzrastają wraz
ze wzrostem dochodów.
Instrumenty polityki
budżetowej
Budżet
System podatkowy
Budżet
Coroczny plan finansowy państwa
obejmujący dochody i wydatki w
ciągu roku, które odzwierciedlają
kierunki polityki społeczno-
gospodarczej rządu
Zasady budżetowe
ZUPEŁNOŚĆ BUDŻETU
JEDNOŚĆ BUDŻETU
SZCZEGÓŁOWOŚĆ BUDŻETU
JAWNOŚĆ BUDŻETU
RÓWNOWAGA BUDŻETOWA
ZASADA ROCZNOŚCI
Dochody budżetowe
Podatki
Wpłaty z zysku NBP
Wpłaty z zysku spółek SP
Cła
Pieniądze z UE
Wydatki budżetowe
Dotacje i subwencje
Świadczenia na rzecz osób
fizycznych,
Wydatki bieżące jednostek
budżetowych,
Wydatki majątkowe,
Wydatki na obsługę długu SP
Wpłaty środków własnych UE
Deficyt budżetowy
Finansowanie:
Emisje papierów wartościowych
skarbowych podlegających
wykupowi
Zadłużanie się w kraju i zagranicą
Inne
Dług publiczny
Sumy finansowych zobowiązań
państwa wynikające z kredytów i
pożyczek zaciągniętych w kraju i
zagranica oraz z wyemitowanych
papierów wartościowych
Wzrost zadłużania – wzrost kosztów
obsługi długu publicznego i spłaty
odsetek = efekt śniegowej kuli
Budżet na 2015 r. - założenia
dynamika wzrostu
PKB
Inflacja
Bezrobocie
Przeciętne
wynagrodzenie
Minimalne wynagrodzenie
3,8%
2,3%
12,2%
3 966 zł
1750 zł
Podatki
System podatkowy -ogół obowiązujących
w danym państwie regulacji odnoszących
się do podatków
Podatek – podstawowy rodzaj daniny
publicznej, przymusowy, bezzwrotny,
nieodpłatny, publicznoprawny pobierany na
rzecz państwa w formie pieniężnej
Podatki
Cel podstawowy– fiskalny –
dostarczanie państwu dochodu
gospodarczy
społeczny
Rodzaje podatków
Opcja społeczna: osobiste/rzeczowe
Opcja ekonomiczna:
dochodowe/majątkowe
Opcja prawna: bezpośrednie/pośrednie
Opcja podmiotowa: centralne/lokalne
Zasady podatkowe
RÓWNOŚĆ OPODATKOWANIA
PEWNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ
DOGODNOŚĆ OPODATKOWANIA
NEUTRALNOŚĆ PODATKOWA
KRZYWA LAFFERA
Obrazuje możliwość wykorzystania
obciążeń podatkowych jako instrumentu
polityki budżetowej
Przy pewnym poziomie obciążeń
podatkowych wpływy z tytułu podatków
maleją za względu na
ANTYMOTYWACYJNY WPŁYW
PODATKÓW NA ROZMIARY
DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
PODATKI W POLSCE
PIT – 18%, 32%
CIT – 19%
VAT - 8%, 23%
PIT - zmiany wysokości
stawek
1992-1993 - 20%, 30%, 40%
1994 – 21%, 33%, 45%
1998 – 19%, 30%, 40%
2009 – 18%, 32%
Zmiany PIT-porównanie
Skala podatkowa w
2009 r. i 2010 r.
Skala podatkowa w
roku 2008
Do 85 528 zł -18%
minus kwota
zmniejszająca
podatek 556 zł 02
gr
85 528 zł =14 839
zł 02 gr + 32%
nadwyżki ponad 85
528 zł
Do 44 490 zł 19%
podstawy minus 586
zł 85 gr
44 490 zł - 85 528 zł
= 7 866 zł 25 gr +
30% nadwyżki ponad
44 490 zł
85 528 zł = 20 177
zł 65 gr + 40%
nadwyżki ponad 85
528 zł
Kwota wolna od podatku
https://www.pitax.pl/wiedza/warto-wiedziec/kwota-wolna-od-podatku-w-polsce-i-na-swiecie/
PIT
Polska jest poniżej średniej UE (37,5
proc.) jeśli chodzi o stawkę podatku PIT dla
najbogatszych.
Najwyższe stawki PIT obowiązują w Danii,
Szwecji i Belgii - ponad 50 proc.
Najniższe stawki są w Bułgarii (10 proc.),
Rumunii (16 proc.) i Słowacji (19 proc.).
CIT – 1992- ustawa o podatków
dochodowym
od osób prawnych
Wysokość CIT w Polsce
1992 =40%
1998 r. 36%
1999 r. 34%
2000 r. 30%
2001 r. 28%
2003 r. 27%
Od 2004 r. 19%
CIT
średnio stawka podatku CIT wynosi w UE
23,2 proc.
Występują duże różnice między krajami
członkowskimi UE:
od 35 proc. na Malcie i 34 proc. we
Francji i Belgii
do 10 proc. w Bułgarii i na Cyprze.
VAT
Podatek od towarów i usług
(VAT od ang. – Value Added Tax –
podatek od wartości dodanej;—
podatek pośredni,
Polska - został wprowadzony przez
ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o
podatku od towarów i usług oraz o
podatku akcyzowym
VAT w Polsce- ogólne stawki
Eksport towarów i
usług
Podstawowe
produkty
żywnościowe, książki
Niektóre materiały
medyczne i
budowlane, gazety
Wszystkie pozostałe
towary i usługi
0%
5%
8%
23%
Akcyza
podatek pośredni nakładanym na
niektóre wyroby konsumpcyjne
Np. napoje alkoholowe, wyroby
tytoniowe, paliwa silnikowe, oleje
smarowe, broń gazowa, samochody
osobowe, jachty i łodzie żaglowe, sprzęt
elektroniczny, sól, karty do gry,
kosmetyki, skóry, guma do żucia
Akcyza- przykłady
Od 1.01.2011 r. stawka podatku
akcyzowego:
na papierosy: stawka kwotowa – 158,36 zł
za 1000 sztuk papierosów i stawka
procentowa w wysokości 31,41%,
na tytoń do palenia: stawka kwotowa –
102,32 zł za każdy kilogram i stawka
procentowa 31,41%,
na cygara i cygaretki: stawka kwotowa
244,40 zł za 1000 sztuk.
akcyza i VAT stanowią 77 procent ceny
paczki papierosów
Np. dla paczki twardych Marlboro: 12 zł
cena detaliczna, w tym 7 zł akcyzy i 2,24 zł
podatku VAT
System podatkowy
Progresywny
Liniowy
Koncepcje podatku
liniowego w Polsce
1998 – propozycja Leszka
Balcerowicza „Biała księga
podatków”
2001, 2005 – Platforma
Obywatelska
2003 – Centrum Analiz Społeczno-
Ekonomicznych
Czechy – podatek liniowy
Jednolity podatek 15 procentowy dla
osób fizycznych
Zastąpił dotychczasowe cztery stawki 12, 19,
25 oraz 32 procent.
Podatek jest obliczany z tzw. super brutto
wynagrodzenia.
w odróżnieniu od wynagrodzenia brutto
zawiera ubezpieczenie socjalne oraz
zdrowotne opłacane przez pracownika oraz
pracodawcę.
Lata 2013-2015 tzw. podatek solidarny
Zmiany podatkowe na
Słowacji
PIT – 19% i 25% od 1 stycznia 2013 r.
CIT – 23% od 1 stycznia 2013 r.
VAT – 20% i 10 % od 1 stycznia 2012 r.
Pomysły na podatki
Od starych samochodów
Od braku posiadania dzieci
Podatek od deszczówki
Podatek za wjazd do centrum
miasta
Podatek od zbierania grzybów
Podatek dworcowy
Prawa i obowiązki podatnika
PRAWO DO ZWROTU NADPŁATY
PODATKU
PRAWO DO KOREKTY DEKLARACJI
PRAWO DO ŻĄDANIA ZAŚWIADCZENIA
PRAWO DO PISEMNEJ INTERPRETACJI
PRAWO DO CZYNNEGO UDZIAŁU W
POSTĘPOWANIU PODATKOWYM
PRAWO DO TERMINOWEGO
ZAŁATWIENIA SPRAWY PRZEZ URZĄD
PRAWO DO ZASKARŻENIA DECYZJI
PRAWO DO WYSTĄPIENIA O ZWROT
KOSZTÓW POSTĘPOWANIA
REJESTRACJA W URZĘDZIE SKARBOWYM
PRZESTRZEGANIE TERMINÓW
PŁATNOŚCI
PRZECHOWYWANIE DOKUMENTACJI
OBOWIĄZEK ZAWIADAMIANIA ORGANU
O ZMIANIE ADRESU
OBOWIĄZEK STAWIANIA SIĘ NA
WEZWANIA URZĘDU
OBOWIĄZKI W TRAKCIE KONTROLI
PODATKOWEJ