RÓWNOWAGA

KWASOWO-ZASADOWA

Gazometria

jest badaniem oceniającym

równowagę kwasowo-zasadową organizmu.

Do badania można pobrać krew
włośniczkową (z płatka ucha albo
czubka palca) ale bardziej
wiarygodne wyniki otrzymuję się z
krwi tętniczej. Krew z tętnicy
(udowej lub promieniowej) pobiera
lekarz.



W krwi tętniczej oznacza się pH, prężność tlenu i

dwutlenku węgla, stężenie jonów

wodorowęglanów oraz saturację. Aby organizm

funkcjonował prawidłowo pH krwi musi być

utrzymywane w ściśle określonym i bardzo

wąskim przedziale. Spadek pH świadczy o

kwasicy, wzrost o zasadowicy. Organizm

dysponuje wieloma mechanizmami kompensacji

(wyrównywania) zaburzeń kwasowa-zasadowych,

najistotniejszą rolę w tej kwestii pełnią nerki i

płuca. Nieprawidłowe wyniki gazametri mogą

świadczyć o uszkodzeniu tych narządów.

Definicja kwasów i zasad

TEORIA BRONSTEDA



kwas

– związek, który w danych

warunkach uwalnia jon wodorowy
(donor protonów)



zasada

– związek, który w danych

warunkach przyłącza jon
wodorowy (akceptor protonów)

Stężenie jonów

wodorowych

pH płynów ciała

k ż

oł

ąd

ślu

z p

ślin

pły

n m

óz

o-r

k t

żó

łć

kwaśne

zasadowe

Stężenie jonów

wodorowych

Źródła jonów wodorowych

Stężenie jonów H

w płynach

ustrojowych zależy

pośrednio

nasilenia

procesów katabolicznych

zachodzących w organizmie, natomiast

bezpośrednio

dysocjacji kwasu

węglowego i nielotnych kwasów.

Źródłem kwasu węglowego jest CO

powstający w procesie

dekarboksylacji.

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Mechanizmy obronne

1. Układy buforowe – pierwsza i

natychmiastowa „linia obrony”
organizmu

2. Czynność układu oddechowego

3. Przemieszczanie jonów wodorowych

pomiędzy przestrzeniami wodnymi
organizmu

4. Czynność nerek

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Układy buforowe

Układ buforowy stanowią następujące składniki:

• słaby kwas (HA)
• anion tego kwasu albo zasada buforowa albo anion

buforowy (A

)

Buforowanie polega na wiązaniu

nadmiaru jonów wodorowych przez

aniony buforowe lub jonów

wodorotlenowych przez słaby kwas

Równowaga kwasowo-

zasadowa

Układy buforowe

Czynność układu

oddechowego

1. Rola – usuwanie CO

oraz dostarczanie tlenu

2. Utrzymanie fizjologicznego pCO

zależy od:

• efektywności wentylacji płuc (częstość i

głębokość oddechów)

• sprawności pęcherzyków płucnych

3. Wielkość efektywnej wentylacji pęcherzykowej

wpływa na działanie buforu wodorowęglanowego.

4. Oddechowa regulacja stężenia jonów H

we krwi

następuje gwałtownie, ale często jest
niewystarczająca.

Wymiana jonów

Buforowanie komórkowe

1. Zachodzi po dłuższym czasie (od godziny do kilku

godzin)

2. Biorą w nim udział błony komórkowe.

3. Polega na wymianie jonów i wody pomiędzy

przestrzenią wewnątrz- i zewnątrzkomórkową

4. Błony komórkowe są słabo przepuszczalne dla

jonów H

. Jedyną znaną drogą wejścia do komórek

jest wymiana z kationem K

w trakcie działania

ATP-azy Na/K Mg-zależnej

5. W obrębie cytoplazmy jony H

wiążą się z anionami

buforującymi głównie białczanami i fosforanami.

Regulacja nerkowa

Rodzaje

Rola nerki w utrzymaniu stałego

stężenia jonów H

polega na:

• resorpcji zwrotnej wodorowęglanów

przesączonych w kłębuszkach nerkowych

• regeneracji wodorowęglanów w procesie

wytwarzania kwaśności miareczkowej

• regeneracji wodorowęglanów w procesie

amoniogenezy

Eliminacja wolnych jonów H

nie ma znaczenia dla

regulacji RKZ, gdyż dobowa ich ilość jest mniejsza

niż 0,1 mmol/l.

Regulacja nerkowa

Resorpcja zwrotna wodorowęglanów

NHE

NBC

V-ATP

Krew

Płyn

kanalikowy

przefiltrowany

HCO

CA-4

+ H

CA-2

nHCO

HCO

80-90%

Regulacja nerkowa

Wytwarzanie kwaśności

miareczkowej

+ H

HCO

+ H

C.A.

Przefiltrowane

+ HPO

Głownie w kanaliku dystalnym & cewce zbiorczej

33 % wydzielania kwasu

+ H

+ HPO

ATP

Krew

Komórka

Światło kanalika

HCO

Zaburzenia RKZ

Główne rodzaje

Zasadowica metaboliczna

HCO

norm

Zasadowica oddechowa

HCO

norm

Kwasica oddechowa

nor

mal

Kwasica metaboliczna

nor

mal

Zaburzenia RKZ

]

= 80

7.0

7.2

7.4

7.6

7.8

Henderson-
Hasselbalch:

pH =

pK + log

[HCO

]

Kwasica

oddechowa

Zasadowica

metaboliczna

Zasadowica

oddechowa

Kwasica

metaboliczna

pH = 6.1 +

Nerki

Płuca

or,

Diagram

Davenporta

Kwasica oddechowa

Następstwo hiperkapni wywołanej:

• uszkodzeniem nerwowej regulacji oddechowej
• ograniczeniem ruchomości klatki piersiowej
• chorobami płuc
• ostrą lub przewlekła niewydolnością serca
• hipowentylacją w przebiegu sztucznego
oddychania

• stosowaniem mieszanin gazowych o dużej
zawartości CO

u chorych sztucznie oddychających

lub leczonych oddychaniem wspomaganym

Kwasica oddechowa

]

= 80

7.0

7.2

7.4

7.6

7.8

Kwasica

oddechowa

Henderson-
Hasselbach:

 pH

6.1 + log

[HCO

]



kompensacja =

 [HCO

]

Przyczyny:
1) niewydolność płuc
i serca
2) anestezjologia
i leki

Zasadowica oddechowa

Następstwo hipokapni wywołanej hiperwentylacją w
następstwie:

• działania silnych bodźców nerwowych
• podrażnienia ośrodka oddechowego przez toksyny
endo- i egzogenne lub leki

• hipoksji
• zmian zwyrodnieniowych w OUN
• mechanicznej hiperwentylacji

Zasadowica oddechowa

]

= 80

7.0

7.2

7.4

7.6

7.8

Henderson-
Hasselbach:

pH

6.1 + log

[HCO

]

P

kompensacja

 [HCO

]

Zasadowica

oddechowa

Przyczyny:
1) Ból
2) Histeria
3) Hypoxia

Kwasica metaboliczna

Przyczyny:

1. nadmierne gromadzenie mocnych kwasów

nielotnych albo tzw. kwasica metaboliczna
addycyjna

2. utrata zasad albo tzw. kwasica metaboliczna

subtrakcyjna

3. nierównomierne rozmieszczenie jonów

wodorowych pomiędzy komórkami i płynem
pozakomórkowym albo tzw. kwasica
metaboliczna dystrybucyjna

4. zatrzymanie jonów wodorowych w organizmie

albo tzw. kwasica nieoddechowa retencyjna

Kwasica metaboliczna

]

= 80

7.0

7.2

7.4

7.6

7.8

Kwasica

metaboliczna

Henderson-
Hasselbach:

 pH

6.1 + log

[HCO

]

kompensacja =

 P

Przycznny:
1) Utrata zasad

(np. biegunka)

2) Gromadzenie
kwasów

(cukrzyca,

choroby

nerek)

3) kwasica
kanalikowa

- proksymalna

- dystalna: iso-K

lub

hyper-K

Zasadowica metaboliczna

3 rodzaje:

• zasadowica metaboliczna addycyjna –
spowodowana nadmiernym gromadzeniem zasad

• zasadowica metaboliczna subtrakcyjna –
spowodowana utratą

jonów wodorowych

• zasadowica metaboliczna dystrybucyjna –
spowodowana zmianą w przemieszczaniu jonów
wodorowych

Zasadowica metaboliczna

]

= 80

7.0

7.2

7.4

7.6

7.8

Metabolic

Alkalosis

Henderson-
Hasselbach:

 pH

6.1 + log

[HCO

]

kompensacja =

 P

Przyczyna:
1) Przedawkowanie zasad
2) Utrata kwasu
(np. wymioty)

Gazometria krwi tętniczej

Wartości prawidłowe



pH:

–

7.40 (7.35-7.45)



–

80-100 mmHg



pCO

–

35-45 mmHg



SaO



95 %



HCO

–

22-26 mmol/L

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego

1) Ocena pH – identyfikacja typu

zaburzenia

< 7.35 –

kwasica

> 7.45 –

zasadowica

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego

2) Ocena wartości HCO

i pCO

–

identyfikacja typu zaburzenia

HCO

– metaboliczne

pCO

– oddechowe

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Kwasica oddechowa



spadek pH, wzrost pCO



Zasadowica oddechowa



wzrost pH, spadek pCO



Kwasica metaboliczna



spadek pH, spadek HCO



Zasadowica metaboliczna



wzrost pH, wzrost HCO

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego

3) Ocena występowania

kompensacji

–

Kompensacja nerkowa w zaburzeniach
oddechowych



dopiero po 12-24 godzinach obserwuje się
widoczne różnice

–

Kompensacja płucna w zaburzeniach
metabolicznych



w ciągu kilku minut

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Kwasica oddechowa

- wzrost

reabsorpcji HCO

w nerkach daje w

efekcie wzrost HCO

w osoczu



Zasadowica oddechowa

–

spadek reabsorpcji HCO

nerkach daje w efekcie spadek
HCO

w osoczu

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Kwasica metaboliczna

–

hyperwentylacja powoduje spadek
pCO



Zasadowica metaboliczna

–

hypowentylacja powoduje wzrost
pCO

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Norma

7.37

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Kwasica

oddechowa

7.16

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Kwasica

oddechowa

7.21

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Kwasica

metaboliczna

7. 13

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Zasadowica

metaboliczna

7.47

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Kwasica

oddechowa

7.24

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Zasadowica

metaboliczna

7.52

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Kwasica

metaboliczna

(oddechowa)

7.25

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wynik



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Zasadowica

oddechowa

7.46

Gazometria krwi tętniczej

Ocena wyniku badania gazometrycznego



Wyniki



pH=



PaCO2 =



HCO3 =



PaO2 =

Zasadowica

metaboliczna

7.48

Nakłucie tętnic

wskazania



Pobranie krwi tętniczej do badania
gazometrycznego



Pomiar bezpośredniego ciśnienia krwi



Wprowadzenie cewnika do wykonywania
badań hemodynamicznych i radiologicznych
zabiegów leczniczych.



Podawanie wlewów i leków



Wprowadzenie cewnika w celu rozszerzenia
zwężonych naczyń krwionośnych.

Najczęściej nakłuwane

tętnice



Tętnica promieniowa na
przedramieniu



Tętnica łokciowa



Tętnica ramieniowa



Tętnica udowa w pachwinie

Test Allena



Gdy zamierzamy nakłuć tętnicę promieniową,

trzeba się przedtem przekonać, że w obrębie

nadgarstka czynna jest tętnica łokciowa



Tętnicę promieniową zaciska się końcami

palców.



Pacjenta prosi się o mocne zaciśniecie dłoni

w pięść w celu usunięcia z niej zalegającej

tam jeszcze krwi.



Następnie prosimy o rozluźnienie pięści.

Nagłe dopłynięcie krwi do dłoni dowodzi, że

tętnica łokciowa stanowi wystarczające

źródło perfuzji

Przygotowanie sprzętu



Strzykawka heparynizowana, jej
nadmiar usuwa się ze strzykawki



Igła



Lub kaniula Venflon o średnicy 0,5
mm



Jałowe rękawiczki



Jałowe gaziki



Wałek pod nadgarstek

Procedura



Sprawdzamy tożsamość pacjenta



Informujemy o zabiegu i ewentualnym bólu



Uzyskanie zgody pacjenta na przeprowadzenie zabiegu



Wykonujemy test Alena



Myjemy ręce



Nakładamy rękawiczki - jałowe



Palpacyjnie oceniamy położenie tętnicy



Igłę wprowadzamy ręką dominującą, uciskając tętnicę palcem

wskazującym i środkowym na jej przebiegu



Igłę wprowadza się ( ścięciem do dołu) do chwili, gdy pod

wpływem ciśnienia tętniczego krew zaczyna przedostawać się

do strzykawki



Po usunięciu igły miejsce po nakłuciu uciskamy jałowym

gazikiem przez około 3-5 min.



Strzykawkę z próbką krwi zabezpieczamy przed dopływem

powietrza np. gumowym korkiem

Nakłucie tętnicy

promieniowej uwagi



Przy nakłuciu tętnicy promieniowej warto dłoń

pacjenta ułożyć na wałku podłożonym pod

nadgarstek, co umożliwia lepsze wyczucie tętnicy



Kaniulą nakłuwa się pod kątem 60° a wprowadza

pod kątem 30 °



Sprawdzamy drożność kaniuli wprowadzając bardzo

powoli NaCL



Na kaniulę zakładamy kranik trójdrożny, który

ułatwia pobieranie badań i zabezpiecza przed

zatorem powietrznym



Zabezpieczamy jałowym opatrunkiem i opisujemy

„ tętnica” na czerwono



Kaniulę przepłukujemy roztworem NaCL z heparyną

Nakłucie tętnicy udowej



Wykorzystuje się do wprowadzenia
cewnika w celu:



* dokonania badań diagnostycznych



* badań hemodynamicznych



* badań elektrokardiograficznych i innych
badań wewnątrzsercowych



* zabiegów leczniczych np. angioplastyka,
kontrapulsacja sródaortalna

gazometria



Pa02 12-13 kPa ( 85-95 mm Hg)



PaCO2 4,5 – 6,0 kPa ( 35-45
mmHg)



pH - 7,35 – 7,45



Wodorowęglany 20 – 30 mmol/l



Stopień wysycenia tlenem 95
-100%

interpretacja



Pomiar ilości gazów we krwi wskazuje na

stopień natlenienia oraz kwasicy lub

alkalozy krwi tętniczej



Do kwasicy oddechowej dochodzi pod

wpływem hipowentylacji. Wówczas

obniża się wartość pH podwyższa poziom

PaCO2

natomiast stężenie wodorowęglanów w

osoczu pozostaje prawidłowe lub ulega

podwyższeniu



Alkaloza oddechowa jest efektem
hiperwentylacji. Wówczas pH jest
wysokie a PaCO2 niskie



Wodorowęglany w osoczu mają
stężenie prawidłowe lub obniżone

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Równowaga kwasowo zasadowa fizjot3
Równowaga kwasowo zasadowa fizjot3
Fizjologia kolo RKZ, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, od Joe, FIZJOLOGIA, KOLOKWIA, RÓWNOWAGA KWASOWO-
woda jako składnik żywności oraz równowagi kwasowo- zasadowe w żywności, żywienie człowieka i ocena
01 rownowaga kwasowo zasadowa
SPEKTROFOTOMETRYCZNE?DANIE RÓWNOWAG KWASOWO ZASADOWYCH W ROZTWORACH WODNYCH sprawozdanie równowag
10 GOSPODARKA WODNO ELEKTROLITOWA I RÓWNOWAGA KWASOWO ZASADOWAid 10549 ppt
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej i równowagi kwasowo zasadowej

więcej podobnych podstron