Szereg zaburzeń w rozwoju
somatycznym człowieka wywołanych
jest
nieprawidłowościami w regulacji
neurohormonalnej
. Spośród nich
należy wymienić m.in.:
- zaburzenia wzrastania związane z
nieprawidłowym wydzielaniem hormonu wzrostu
- zaburzenia funkcjonowania tarczycy
- cukrzycę (insulinozależną)
- zaburzenia dojrzewania płciowego
- Karłowatość przysadkowa
- Gigantyzm
- Akromegalia
- cechuje niedobór hormonu wzrostu. Już między
1 a 3 rokiem życia tempo wzrastania ulega
zwolnieniu. Niedobór wzrostu z wiekiem staje się
coraz bardziej widoczny i w wieku szkolnym wynosi
ok. 16-30cm. W przypadku karłowatości
przysadkowej stwierdza się znaczne opóźnienie
wieku kostnego, radiogramy czaszki ujawniają
wyraźną dysproporcję między prawidłowymi
w stosunku do wieku rozmiarami części twarzowej
które są zatrzymane na poziomie dzieci 2-5 letnich.
Dojrzewanie płciowe występuje późno i przebiega
powoli. Poprzez podawanie hormonu wzrostu
można uzyskać przyrost wysokości ciała do 30cm.
- jest chorobą cechującą się
nadmiernym wzrostem (powyżej 200 cm u
mężczyzn i 190 cm u kobiet).
Gigantyzm przysadkowy rozpoczyna się w
dzieciństwie lub młodości kiedy nie doszło
jeszcze do zrostu nasad kości z trzonami.
Nadmiernie szybki skok wzrostu zachodzi
zwykle między 10 a 12 rokiem życia.
Pomimo okazałego wzrostu i silnego
rozwoju mięśni osoby takie są słabe łatwo
się męczą i są mało sprawne fizycznie.
- choroba zależna od nadmiernego
wydzielania hormonu wzrostu u osób dorosłych.
W następstwie nadmiaru hormonu wzrostu
dochodzi do postępującego rozrostu chrząstek
(żebrowych, stawowych, nosa, uszu, krtani).
Twarz jest charakterystycznie zmieniona rysy
pogrubiałe wydłużona żuchwa, powiększone są
także dłonie i stopy. Cechy fizyczne
akromegalii mogą jednak także wystąpić u dzieci
przed ukończeniem wzrastania, jeśli nadmiar
hormonu wzrostu jest duży i trwa dostatecznie
długo.
-
Niedoczynność tarczycy
-
Choroba Gravesa-Basedowa
- wynika z różnych przyczyn. Może być wrodzona,
związana z niedorozwojem lub całkowitym
brakiem tarczycy, wrodzonymi błędami syntezy
hormonów tarczycy lub podwzgórzowo-
przysadkową niedoczynności tarczycy.
Niedoczynność nabyta może być skutkiem np.
endemicznego niedoboru jodu. Konsekwencją
niedoboru hormonów u niemowląt jest znacznie
opóźnienie rozwoju i dojrzewania zarówno
somatycznego, jak i psychicznego. W
późniejszym wieku występuje opóźnione
ząbkowanie, opóźnione tempo wzrastania i
pokwitania, spowolnienie, senność, powiększenie
tarczycy.
- Charakteryzuje się przyspieszeniem procesów
metabolicznych we wszystkich tkankach. Jest to
wynikiem nadprodukcji hormonów tarczycy najczęściej
na skutek autoimmunizacji tarczycy. U niemowląt i
małych dzieci zdarza się bardzo rzadko, największa
ilość przypadków dotyczy okresu dojrzewania. Choroba
ta występuje 3-5 razy częściej u płci żeńskiej niż
męskiej. Uwarunkowana jest genetycznie, ale
czynnikiem przyspieszającym jej rozwój może być silny
stres emocjonalny. Objawy choroby to nerwowość i
chwiejność emocjonalna, męczliwość, pogorszenie
uwagi. Do innych objawów możemy zaliczyć potliwość,
drżenia mięśniowe, przyspieszenie wzrastania i
dojrzewania kostnego, powiększenie tarczycy.
- jest chorobą ogólnoustrojową,
charakteryzującą się zaburzeniami
metabolizmu węglowodanów, a także
tłuszczów i białek. Zaburzenia metaboliczne są
wynikiem braku biologicznego działania
insuliny. Brak ten może być skutkiem zaburzeń
wydzielania insuliny. Dla zaawansowanego
stany chorobowego charakterystyczne są
różnorodne powikłania jak: utrata wzroku,
zaburzenia czynności nerek, zmniejszona
odporność na infekcje. Ponad 90% przypadków
to tzw. cukrzyca typu II(cukrzyca wieku
dojrzałego insulinoniezależna). Rozwija się
zwykle u osób z nadwagą.
- określana jako cukrzyca typu I (wieku
młodzieńczego) rozwija się w młodym wieku.
Wówczas w wyniku procesu
autoimmunologicznego następuje
nieodwracalna destrukcja komórek B trzustki,
co prowadzi do utraty zdolności wydzielania
insuliny. Brak insuliny powoduje hiperglikemię
– podwyższony poziom glukozy we krwi. Nie
dochodzi wówczas do jej całkowitej resorpcji
w kanalikach nerkowych i w efekcie stwierdza
się obecność glukozy w moczu. Obserwuje się
również wzmożone pragnienie, częste
oddawanie moczu, postępujące odwodnienie i
utratę masy ciała.
-
Przedwczesne przekwitanie
-
Opóźnione wzrastanie i pokwitanie
Jest to choroba, w której dochodzi wystąpienia
objawów pokwitania u dziewcząt przed 8, a u
chłopców przed 10 rokiem życia. W zależności od
przyczyn wyróżniamy:
- przedwczesne pokwitanie prawdziwe,
- przedwczesne pokwitanie
nadnerczowe,
- przedwczesne pokwitanie gonadalne.
Przedwczesne pokwitanie cechuje się
występowaniem regularnych miesiączek i
jajeczkowania u dziewcząt i prawidłowej
spermatogenezy.
Opóźnione wzrastanie skojarzone z późniejszym
występowaniem dojrzewania płciowego
występuje niemal wyłącznie u chłopców,
rodzinnie lub u osób z wcześniactwem, lub
długotrwałymi chorobami w dzieciństwie.
Badani rosną wolniej niż dzieci zdrowe. Poza
umiarkowanym niedoborem wysokości ciała
wynoszącym zwykle 12-22 cm nie ma innych
objawów chorobowych. W wieku 14-16 lat
chorzy mają narządy płciowe tej samej
wielkości co zdrowi chłopcy o 3-4 młodsi.
Dojrzewanie płciowe występuje dopiero
między 17-20 rokiem życia, lecz w latach
następnych jest całkowicie prawidłowe.
