Rok III semestr VI
Rok akademicki 2009/2010
Rok III semestr VI
Rok akademicki 2009/2010
Narzędzia zarządzania
jakością
W filozofii TQM kluczowe znaczenie odgrywa
ciągłe poszukiwanie możliwości doskonalenia
organizacji
we
wszystkich
aspektach
jej
działania. Wymaga to zaangażowania wszystkich
pracowników danej organizacji. Skutecznym
sposobem
wyzwalania
inicjatywy
i
zaangażowania
pracowników
jest
praca
zespołowa i stosowanie narzędzi zarządzania
jakością. Służą one do zbierania i przetwarzania
informacji, analiz, nadzorowania procesu oraz
wykrywania błędów, wad i nieprawidłowości w
przebiegach
procesów.
Pozwalają
na
wizualizację
danych,
monitorowanie
i
diagnozowanie procesów w całym cyklu życia
wyrobu.
Dzięki
nim
można
sprawdzić
efektywność podjętych działań.
Zestawy narzędzi zarządzania
jakością
Diagram Ishikawy
Diagram
Ishikawy
zwany
diagramem
przyczynowo – skutkowym jest powszechnie
stosowanym narzędziem w inżynierii jakości.
Istotą powstania diagramu jest graficzne
przedstawienie analizy wzajemnych zależności
przyczyn, powodujących określony skutek.
Często, ze względna wygląd, diagram jest
nazywany jodełkowym lub schematem rybiej
ości. Diagram ten często jest też nazywany
schematem jodełkowym lub schematem rybiej
ości ze względu na swoją budowę i kształt.
Fazy budowy diagramu
Faza identyfikacji problemu
Faza rozpoczęcia prac nad diagramem
Faza uszczegółowienia diagramu
Faza analizy diagramu
Punktem
wyjścia
do
budowy
diagramu
jest
zidentyfikowanie
problemu,
który
należy
rozpatrzyć. Następnie należy opisać główne grupy
przyczyn
wpływających
hipotetycznie
lub
rzeczywiście na wyłoniony problem. Pomocna może
się okazać zasada 5M:
Siła robocza (Manpower)
Metoda (Methods)
Maszyna (Machinery)
Materiał (Material)
Zarządzanie (Managment)
Przykład diagramu Ishikawy
Diagram Pareto-Lorenza
Diagram Pareto – Lorenza jest narzędziem
służącym do nadawania ważności czynnikom
(przyczynom) wywołującym określony problem.
Istota tej metody opiera się na pracy włoskiego
ekonomisty Vilfredo Pareto, który sformułował
zasadę znaną obecnie jako 80/20, lub metodą ABC.
Mówi ona o tym, że występowanie większości
typów zdarzeń można zaobserwować w małym
zaledwie fragmencie możliwych okoliczności.
Można stwierdzić na podstawie tej zasady, że
niewielka
liczba
osób,
przyczyn,
sytuacji
odpowiada za większość występujących zjawisk.
Identyfikowane są te problemy, które mimo
stanowienia mniejszości względem liczebności
pozostałych, wywierają dominujący wpływ na
rozpatrywane zagadnienie.
Tworzenie analizy wg.zasady Pareto -
Lorenza
identyfikacja rodzajów rozpatrywanych zagadnień (np.
rodzajów wad),
określenie przedziału czasowego (dzień, zmiana, rok
itp.) w celu późniejszego porównywania efektów
wprowadzonych zmian,
ustalenie częstości występowania poszczególnych
kategorii (np. przyczyn, wad),
uszeregowanie kategorii wg malejącej częstości
występowania, obliczenia częstości procentowych oraz
skumulowanych,
ustalenie skal na osi pionowej (najczęściej przyjmuje
się bezwzględną częstość występowania oraz procent
skumulowany) i poziomej (kategorie),
naniesienie na wykres słupków odpowiadających
częstości dla poszczególnych kategorii (wykres Pareto)
i krzywej dla procentów skumulowanych (krzywa
Lorenza),
w
kolejności
od
największego
do
najmniejszego nasilenia oddziaływania.
Główne zadania diagramu Pareto -
Lorenza
porządkuje dane pod względem ich
ważności
umożliwia wykazanie źródeł
powstawania niepotrzebnych kosztów,
pozwalając na ich ograniczenie
pozwala wyciągnąć wnioski i opracować
zalecenia odnośnie do podjęcia działań
korygujących i zapobiegawczych
pomaga w natychmiastowym zauważeniu
i skorygowaniu niezgodności
jest bardzo przydatny w funkcjonowaniu
Systemu Zarządzania Jakością
Diagram Pareto - Lorenza
Histogram
Jest to jeden z graficznych sposobów przedstawiania
rozkładu empirycznego (badania statystycznego)
cechy w postaci wykresu powierzchniowego.
Składa się z szeregu prostokątów umieszczonych na
osi współrzędnych. Prostokąty te są z jednej strony
wyznaczone przez przedziały klasowe wartości cechy,
natomiast ich wysokość jest określona przez
liczebność
(częstość
lub
gęstość
prawdopodobieństwa) elementów przypadających na
określony przedział klasowy. Ilustruje on postać
rozkładu i jego usytuowanie w stosunku do wartości
nominalnej i tolerancji. W zarządzaniu jakością jest on
pomocny przy wizualizacji zmienności wyników
danego procesu.
Elementy składowe
histogramu
Pola
Wykresu
Skali (aby ułatwić czytanie wykresu, stosuje się często,
szczególnie w prostokątnym układzie współrzędnych,
dwie jednakowe skale na obu końcach obrazu
graficznego, tj. skalę poziomą oraz dwie skale pionowe
po lewej i prawej stronie pola wykresu)
Tytuł (w wykresach popularyzacyjnych tytuł należy
umieścić nad obrazem graficznym, natomiast w
publikacjach można go umieścić również pod
rysunkiem)
Źródło (jeżeli obok wykresu w tej samej publikacji
zamieszczamy
tablicę
statystyczną
z
danymi
liczbowymi i opatrzona jest ona opisem źródła
informacji, wystarczy pod wykresem wymienić jako
źródło numer kolejny tej tablicy)
Przykładowy histogram
Diagram korelacji
Diagram korelacji występuje także pod innymi
nazwami m.in.: wykres rozrzutu, wykres korelacji,
wykres zmiennych. Służy on do graficznego
przedstawienia relacji miedzy dwoma zmiennymi
(cechami). Stanowi więc zbiór punktów na
płaszczyźnie, odpowiadający zbiorowi par liczb (x
i
i
y
i
), gdzie x
i
oznacza i-tą obserwację zmiennej
niezależnej X, y
i
oznacza i-tą obserwacje zmiennej
zależnej Y.
Na istnienie korelacji zmiennych (cech) wskazuje
ich wzajemny związek, który oznacza, że zmienne
wpływają na siebie. Diagram korelacji nie bada
natomiast
związku
przyczynowo-skutkowego
zachodzącego między zmiennymi, a mówi jedynie o
tym, czy istnieje pewien związek korelacyjny między
dwiema zmiennymi.
Zastosowanie diagramu
korelacji
stwierdzenia istnienia zależności
pomiędzy zmiennymi
stwierdzenia kierunku związku
pokazania siły związku.
Tworzenie diagramu
korelacji
Diagram korelacyjny w prostokątnym układzie
współrzędnych, tworzy się odkładając na osiach
wartości badanych zmiennych. Na osi odciętych
zaznaczamy
wartości
tej
zmiennej,
którą
przyjmujemy
za
niezależną
(objaśniającą),
wyrażającą ilościowo zjawisko traktowane jako
przyczyna, natomiast na osi rzędnych wartości tej
zmiennej,
którą
przyjmujemy
za
zależną
(objaśnianą),
wyrażającą
ilościowo
zjawisko
uznawane za skutek. Punkty umieszczone w takim
układzie współrzędnych tworzą mniej lub bardziej
wyraźną „smugę”, co daje możliwość wstępnej
oceny siły i kierunku zależności oraz może być
podstawą wyboru określonej funkcji matematycznej
opisującej zależność między badanymi zmiennymi.
Przykłady diagramów
1 - Korelacja liniowa
dodatnia
2 - Korelacja liniowa ujemna
3 - Brak korelacji
4 - Korelacja krzywoliniowa
Schemat blokowy
Jest on graficzną prezentacją wszystkich kroków (przebiegu
procesu) operacyjnych, czynności od momentu ich
rozpoczęcia do momentu ich zakończenia. Narzędzie to daje
więc możliwość nie tylko zrozumienia i analizy przebiegu
procesu, ale przede wszystkim przyczynia się do poprawy
jego jakości przez wprowadzane korekty czy modyfikacje.
Schemat blokowy ma zastosowanie w odniesieniu do opisu
istniejącego procesu lub zaprojektowania nowego procesu.
Schematy blokowe używane są najczęściej w procesach
planowania i kontroli. Możliwość określenia punktów procesu
warunkujących jego dalszy, prawidłowy przebieg (obszarów
krytycznych) jest niewątpliwie zaletą tego narzędzia.
Ponadto schemat blokowy może być wykorzystywany w
analizie wykonywanych czynności przez porównanie
rzeczywistego wykonania ze standardem kontroli, czyli z
tym, jak dana czynność lub zadanie powinno być wykonane.
Dzięki temu można wykryć błędy popełnione na
poszczególnych etapach procesu, jak również wyeliminować
czynności (operacje) zbędne lub powtarzające się.
Tworzenie schematu
blokowego
Nazwanie procesu – najlepiej za pomocą
jednego zdania
Ustalenie granic procesu – polega na
określeniu początku i końca procesu
Analiza przebiegu procesu – należy ustalić jak
jest wykonywana praca w poszczególnych
fazach procesu
Narysowanie schematu
Wprowadzenie opisu poszczególnych
elementów
Połączenie elementów graficznych
Wprowadzenie komentarzy
Elementy składowe
schematu
Blok graniczny – oznacza początek lub
koniec, zazwyczaj w postaci owalnej
Skrzynka operacyjna – oznacza wykonywanie
różnych działań, ma postać prostokąta
Skrzynka wejścia / wyjścia – oznacza
wprowadzanie lub wyprowadzanie danych,
ma postać równoległoboku, wchodzi i
wychodzi z niej jedno połączenie
Skrzynka warunkowa – oznacza sprawdzenie
warunku i dokonanie wyboru, ma kształt
rombu, wychodzą z niej dwa połączenia: TAK
i NIE
Strzałka – wskazuje jednoznacznie
powiązania i kierunek przepływu informacji
Przykładowy schemat
blokowy
Stratyfikacja
Stratyfikacja jest techniką polegającą na
zbieraniu danych dotyczących przedmiotu
dostawy, produkcji lub przebiegu procesu na
specjalnie przygotowanych formularzach w
celu ich dalszego przetwarzania (np. w celu
analizy procesu, poszukiwania przyczyn
problemów). Zastosowanie techniki pozwala
na łatwiejszą identyfikację źródła i przyczyn
ewentualnych błędów.
W
procesie
produkcyjnym
zbieranie
informacji w formularzach mogą obejmować
np.: nr wydziału, nr partii, symbol materiału,
symbol
dostawcy,
nr
pracownika,
nr
kontrolera, temperaturę powietrza, czas
obróbki itp.
Przykład arkusza
wykorzystywanego do
stratyfikacji
ARKUSZ PRZYJĘCIA
MATERIAŁU
Data ………………….
Nr partii ….………………
Symbol materiału ………………….
Symbol dostawcy ………………….
Środek transportu ………………….
Sposób kontroli .…………………
Warunki środowiska:
- temperatura …...…………….
- wilgotność ….………………
Karty kontrolne
Karty kontrolne są to podstawowe i
najwcześniejsze historycznie narzędzia
statystycznego sterowania procesami.
Pomysł karty kontrolnej zawdzięczamy
Shewhartowi, a pierwsze praktyczne
zastosowanie tego pomysłu nastąpiło w
1924 roku. Karta kontrolna to graficzny,
usystematyzowany i ciągły sposób
obserwacji kontrolowanego procesu /
analiz.
Tworzenie karty kontrolnej
Karty kontrolne buduje się z zebranych, w
określonych
odstępach
czasu
procesu
produkcyjnego, próbek o danej liczebności.
Następnie są one zapisywane w arkuszach, co
pozwala na sprawdzenie czy dany proces
przebiega prawidłowo. Na osi poziomej,
zaznacza się pobrane próbki, zaś na pionowej –
wartości obserwowanej zmiennej. Tworząc
karty
kontrolne
należy
przestrzegać
następujących procedur:
wybór cechy, która będzie badana
wybór rodzaju karty
pobranie danych do obliczeń
wyznaczenie linii centralnej
wyznaczenie górnej i dolnej linii kontrolnej.
Diagram pokrewieństwa
Diagram ten jest narzędziem wykorzystywanym
do porządkowania rozproszonych danych i
informacji powstałych przykładowo w wyniku
burzy
mózgów.
Nazywany
jest
inaczej
wykresem
podobieństw,
wykresem
współzależności lub diagramem powinowactwa.
Jest to narzędzie uniwersalne, które doskonale
sprawdza się w analizie pomysłów, problemów,
opcji czy rozwiązań, a ich sortowanie ma
charakter intuicyjny. W pracy z diagramem
pokrewieństwa wykorzystywana jest metoda
pracy
zespołowej.
Istotą
jest
zatem
wykorzystywanie intuicji członków zespołu,
którymi są specjaliści z badanego zagadnienia.
Tworzenie diagramu
pokrewieństwa
Na górze tablicy lub kartki, w
centralnym miejscu należy wpisać
problem, który chcemy rozwiązać.
Przed
grupowaniem
kartki
z
zapisanymi pomysłami rozłożone są
w sposób przypadkowy, natomiast po
grupowaniu pomysłów w kategorie
kartki wykazują uporządkowanie
Diagram pokrewieństwa
Diagram relacji
Diagram relacji określany jest również jako
diagram zależności, drzewo relacji, lub wykres
współzależności przyczyn. Jest on techniką
wyjaśniania związków przyczynowych. Został
zaprojektowany dla ukazania logicznych powiązań i
zależności zespołu czynników wpływających na
analizowane
zagadnienia.
Diagram
relacji
wykazuje znaczne podobieństwa do diagramu
przyczynowo
skutkowego
Ishikawy,
jednak
definiuje on nie tylko powiązania ,, przyczyna -
skutek’’, ale określa i odzwierciedla również
powiązania ,, przyczyna- przyczyna’’. Diagram
relacji jest podstawą do planowania działań
korygujących.
Tworzenie diagramu relacji
W pierwszej fazie definiujemy problem,
który chcemy przeanalizować
W drugiej fazie przy pomocy innych
metod (np. burzy mózgów) określamy
przyczyny wywołujące zdefiniowany
problem. Za pomocą strzałek łączymy
przyczyny ze skutkami, łącząc także
zależności międzyprzyczynowe
W trzeciej fazie otrzymane informacje
analizujemy w grupie badawczej i
rysujemy diagram relacji
Diagramy relacji
Diagram ukierunkowany
Diagram prosty
Diagram scentralizowany
Wykres drzewa
Wykres drzewa zwany inaczej diagramem
systematyki, wykres typu drzewo lub drzewem
decyzyjnym. Stosuje się go w procesach
planowania. Jest to graficzne uporządkowanie
czynników
powodujących
występowanie
problemu (przypomina wykres Ishikawy) lub
czynności niezbędnych w ramach danego
procesu (nawiązuje do schematu blokowego).
Przyczyny i zadania są porządkowane w sposób
logiczny i chronologiczny, zgodnie z zasadą „od
ogółu do szczegółu". Jego weryfikacja polega na
skontrolowaniu, czy czynności szczegółowe
umożliwiają
realizację
celu
głównego
i
odwrotnie. Diagram decyzyjny stanowi dalsze
uporządkowanie
informacji
zawartych
w
wykresach pokrewieństwa i współzależności.
Etapy tworzenia wykresu
drzewa
określić w sposób jasny i prosty badane
zagadnienie
wyznaczyć główne kategorie zagadnienia (wg
burzy mózgów lub kart tytułowych z wykresu
współzależności)
zbudować wykres umieszczając zagadnienie
po lewej stronie, a odgałęzienia głównych
kategorii po prawej
dla każdej głównej kategorii ustalić elementy
składowe i podrzędne
elementy składowe i podrzędne umieścić z
prawej strony kategorii jako boczne gałęzie
zweryfikować wykres ze względu na
kompletność i logikę
Przykład wykresu
Diagram macierzowy
Diagram
macierzowy
-
nazywany
także
diagramem tablicowym. Przedstawia powiązania
elementów
(zadań,
czynności,
procesów,
proponowanych rozwiązań) oraz rodzaj i „siłę"
związku. Dobór elementów diagramu może
stanowić efekt prac, wykorzystujących inne
narzędzia, np. burze mózgów lub analizę
oddziaływań. W zależności od liczby grup
czynników oraz rodzaju powiązań między nimi
są stosowane różne typy diagramów. Metoda ta
powstała
w
celu
rozpoznania
zależności
pomiędzy wymaganiami klienta a parametrami
wyrobu i umożliwiającego ustalenie jego cech
Diagram macierzowy może także stanowić
uszczegółowienie wykresu typu drzewo zdarzeń.
Tworzenie diagramu
macierzowego
Wybór informacji prezentowanej w
wierszu (np. etykieta funkcji)
Wybór informacji prezentowanej w
kolumnie (np. nazwa encji)
Wybór informacji prezentowanej w
komórce macierzy (np. operacje
wykonywane przez funkcję encji)
Diagram macierzowy
Diagram strzałkowy
Diagram strzałkowy inaczej wykres sieciowy.
Wykorzystuje się do planowania działań oraz
ustalania
ich
kolejności
(np.
realizacji
projektów). Oraz do planowania powtarzalnych
procesów. Przy definiowaniu procesu ustalane
są chronologie działań oraz czas potrzebny na
ich wykonanie. Działania dotyczące czasu
łączone są na schemacie liniami, działania
realizowane równocześnie – są oznaczone
strzałkami. Węzły powstającego diagramu
oznaczają stany, a łączące je linie czynności
powodujące przejście do kolejnego stanu.
Technika ta stosowana jest do tzw. analizy
ścieżek krytycznych.
Etapy tworzenia diagramu
strzałkowego
Zdefiniowanie planowanego przedsięwzięcia
(określenie m.in. początku i końca przedsięwzięcia)
Określenie listy czynności niezbędnych do wykonania
przedsięwzięcia
Oszacowanie czasu trwania (realizacji) poszczególnych
czynności (należy przyjąć jednakową jednostkę czasu)
Określenie kolejności występowania czynności
(niektóre czynności mogą być wykonywane
jednocześnie)
Narysowanie diagramu (sieci działań) (w zależności od
rodzaju rysowanej sieci należy odpowiednio oznaczyć
wierzchołki i strzałki; wpisuje się na wykresie czynności
i czas realizacji każdej z nich, czasami uzupełnia się
diagram o dodatkowe informacje, np. o
najwcześniejsze i najpóźniejsze terminy rozpoczęcia
czynności, jednostki odpowiedzialne za ich wykonanie
itp.)
Przeprowadzenie analizy diagramu
określenie zapasów czasowych dla
poszczególnych czynności
wyznaczenie ścieżki krytycznej (najdłuższej
drogi w sieci, która wyznacza najkrótszy
możliwy czas ukończenia przedsięwzięcia, a
w której znajdują się czynności krytyczne, tj.
takie, które nie mają zapasu czasu)
obliczenie czasu potrzebnego do wykonania
całego przedsięwzięcia
dokonanie analizy środków, jakich należy
użyć, aby zrealizować przedsięwzięcie w
terminie
Przykład diagramu
strzałkowego
Macierzowa analiza danych
Macierzowa analiza danych - określana także jako
wykres analizy danych lub tablicowa analiza danych.
Celem jej stosowania jest analiza danych zawartych w
diagramach
macierzowych.
Ukazuje
zależności
między dwoma zbiorami danych nie powiązanych ze
sobą funkcjonalnie. Narzędzie to stanowi sposób
prezentacji danych wyjściowych, których otrzymanie
muszą poprzedzić wielowariantowe analizy danych
zawartych w diagramach macierzowych. Taki sposób
prezentacji danych jest wykorzystywany przede
wszystkim w marketingu, np. w trakcie szukania nisz
rynkowych.
Macierzowa analiza danych jest techniką numeryczną,
wykorzystującą liczby i formuły matematyczne, jednak
prezentacja danych odbywa się w formie graficznej.
Technika ta prezentowana jest w formie wykresu
opartego
na
układzie
współrzędnych,
gdzie
analizowane są dane na podstawie dwóch zmiennych.
Zastosowanie metody
Badania runku produktów i usług
Planowania i prac badawczych nad
nowym produktem
Analizy niejednorodnych przyczyn
problemów, tworzących duży zbiór
danych
Kompleksowych ocen jakości
Dodatkowe narzędzia
zarządzania jakością
Wizualizacja danych
Analiza pola sił
Metoda ABCD
Analiza oddziaływań
Burza mózgów
Wizualizacja danych
Wizualizacja danych polega na prezentacji danych
numerycznych w postaci graficznej. Dzięki prezentacji
danych w atrakcyjnej wizualnie formie, użytkownik może
szybko zapoznać się z informacją i w prawidłowy sposób
ją zinterpretować.
Dane numeryczne posiadają walory informacyjne, jednak
są trudne do szybkiej interpretacji. Dane przedstawione
w postaci graficznej (np. wykresu kołowego lub
słupkowego) niosą te same informacje, ale w sposób
bardziej efektywny. Należy przy tym podkreślić, że
wizualizacja nie powoduje zmiany oryginalnych danych
numerycznych.
Dobra wizualizacja danych posiada trzy następujące
cechy:
dokładność prezentacji danych (odpowiedni wybór skali i
typu wykresu)
estetyczny wygląd
elastyczność umożliwiająca zmianę stylu wizualizacji
Analiza pola sił
Analiza pola sił - metoda (narzędzie,
technika) doskonalenia jakości ułatwiająca
ocenę zaistniałego problemu. Można ją
wykorzystać, gdy zidentyfikowaliśmy już
dany problem i musimy wybrać najlepsze
rozwiązanie.
Pozwala
przeprowadzić
pewnego rodzaju symulację następstw
podjęcia określonych działań oraz pomaga
rozważyć wiele alternatywnych rozwiązań
w sposób przemyślany i systematyczny.
Kolejne etapy prowadzenia
pola sił
Wpisanie aktualnej sytuacji pośrodku diagramu
Wpisanie sytuacji docelowej poniżej
Określenie sił pobudzających i umieszczenie ich na diagramie
Określenie sił ograniczających i umieszczenie ich na diagramie
Przeanalizowanie diagramu pod kątem możliwości zmian
określonych czynników dla osiągnięcia zamierzonego celu:
Ustalamy 3 podstawowe czynniki pobudzające
Ustalamy 3 podstawowe czynniki hamujące
Określamy działania, które mogą wzmocnić czynniki
sprzyjające
Określamy działania mogące osłabić czynniki hamujące
Określenie, czy wybrane rozwiązanie jest możliwe do
wykonania
Jeśli TAK - przygotowujemy plan działania(dokładne
określenie działań: kto? co? czym? kiedy? gdzie?)
Jeśli NIE - szukamy innego rozwiązania
Metoda ABCD
Metodyka
ABCD
pozwala
ocenić
i
zweryfikować
efektywność
realizacji
procesów
zarządzania
względem
tzw.
najlepszych praktyk - czyli grupy procesów o
kluczowym znaczeniu dla funkcjonowania
przedsiębiorstwa.
W ramach każdego procesu, zostały również
wyodrębnione jego cechy charakterystyczne.
Następnie
informacje
te
zostały
pogrupowane w odpowiednie kategorie
zastosowań i przedstawione w formacie
umożliwiającym
stosunkowo
proste
przeprowadzenie samooceny.
Posługiwanie się Metodą ABCD polega na
określeniu, czy dane cechy procesu zarządzania
oraz sam proces występują w praktyce działania
przedsiębiorstwa. A następnie na weryfikacji
funkcjonowania procesów. Odpowiedzi odnośnie
efektywności realizacji samych procesów są
punktowane. Efektywność jest mierzona za pomocą
czterech klas: A, B, C oraz D - stąd nazwa metody.
Klasa A jest najwyższą oceną a jej uzyskanie stanowi
wyższy stopień trudności niż popularne standardy
jakościowe ISO 9000, ponieważ oceniana jest
rzeczywista
efektywność
operacyjna
przedsiębiorstwa, jego systemowy mechanizm w
działaniu.
Warunkiem osiągnięcia certyfikatu klasy A jest
udowodnienie mierzalnych efektów w dziedzinie
obsługi klientów oraz szeroko rozumianej jakości
produktów i działań w połączeniu z systematycznym
obniżaniem kosztów.
Burza mózgów
Burza mózgów to zespołowy sposób
poszukiwania pomysłów dotyczących
metod rozwiązywania problemów.
Podczas burzy mózgów dochodzi do
utworzenia
i
wyjaśnienia
listy
pomysłów, problemów lub spraw,
wykorzystuje się twórcze myślenie
całego zespołu, w formie dyskusji.
Etapy burzy mózgów
Wyznaczenie osoby prowadzącej
Jasne określenie celu sesji
Każdy wypowiada kolejno pojedynczą myśl
Rozwijanie pomysłów wcześniej
zgłoszonych
Niedyskutowanie i niekrytykowanie
wcześniejszych pomysłów
Widoczne dla wszystkich zapisywanie
Kontynuowanie aż do wyczerpania
pomysłów
Dokonanie przeglądu wszystkich pomysłów
w celu ich wyjaśnienia
Dziękuję za uwagę