background image

 

 

1

Anatomia i fizjologia

2

Wybór miejsca wkłucia

3

Wybór kaniuli 

4

Zapobieganie zakażeniom

 

5

Procedura wprowadzania 

6

Potencjalne powikłania

7

Bezpieczeństwo

8

Postępowanie u dzieci

9

Zapalenie żył

10

Zagadnienia prawne

         i  zawodowe

11

Inne

1

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Żyły

Żyła ramienna

Żyła 
odpromieniowa

Żyła 
pośrednia 
łokcia

Żyła
odłokciowa

Żyły 
śródręcza

Żyła odpromieniowa

pośrodkowa

2

   

Anatomia i 

fizjologia

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Tętnice

Tętnica 
ramienna

Tętnica 
łokciowa

Tętnica 
promieniow
a

3

Anatomia i fizjologia

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Żyły, tętnice       
           i nerwy

Żyły

Tętnice

Nerwy

Tętnica 
ramienna

Tętnica 
łokciowa    

Tętnica 
promieniowa

Żyła odłokciowa 

Żyła 
odpromieniowa

Żyła 
pośrodkowa 
łokciowa

Żyła odłokciowa

Żyła 
odpromieniowa

pośrodkowa

Nerw 
promieniowy

Nerw łokciowy

Żyła 
łokciowa

Nerw 
pośrodkowy

4

Anatomia i fizjologia

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Anatomia i fizjologia

    Naczynia krwionośne  

Żyła

Tętnica

Warstwa 

środkowa

Przydanka

Błona 

wewnętrzna

Zastawka

5

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Anatomia i fizjologia

               Skóra

Naskórek

Skóra właściwa

Tkanka 
podskórna

Korzeń włosa
Gruczoł 
łojowy

Nerw

Naczynie
krwionośne

6

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Anatomia i fizjologia

Wpływ budowy 

anatomicznej  na 

kaniulację

Odpowiedź 
układu 
współczulnego

Odpowiedź 
układu 
przywspółczulne
go

Błona 
wewnętrzna

Warstwa 
środkowa

7

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Wybór miejsca 

wkłucia

Czynniki indywidualne

 Historia poprzednich kaniulacji

 Dostępność żył

 Stan kliniczny

 Wiedza na temat uczuleń

 Planowane leczenie

8

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Wybór miejsca wkłucia

Żyły, które można 
wykorzystywać

 Najpierw żyły kończynowe widoczne i     
   położone dystalnie oraz ponad
   poprzednimi wkłuciami

 Żyły łatwo "macalne", zapewniające 
  dobre wypełnienie kapilarne

 Żyły położone po stronie 
niedominującej

 Żyły położone po stronie przeciwległej 
do 
  miejsca zabiegu operacyjnego

 Żyły o największej średnicy

Kaniulacja żył obwodowych

Zły stosunek 
średnic 
żyła/kaniula

Właściwy 
stosunek 
średnic 
żyła/kaniula

9

background image

 

 

Wybór miejsca wkłucia

Żyły i miejsca, których należy 
unikać 

Zasady ogólne:

 Żyły kończyn dolnych 
 Żyły głębokie
 Żyły w naturalnych zgięciach 

kończynowych

 Żyły położone blisko tętnic
 Żyły z widocznymi zastawkami
 Żyły pośrednie łokcia
 Niewielkie, kruche, widoczne żyły 

biegnące blisko powierzchni skóry

 Żyły podrażnione po poprzedniej 

kaniulacji

 Żyły stwardniałe
 Kończyny na które ma wpływ stan 

kliniczny pacjenta

 W obrębie: zmienionej zapalnie skóry, 

przebarwień, blizn, znamion 

 Przerwana ciągłość skóry

10

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Wybór miejsca wkłucia

Zwiększ wypełnienie żyły 
przez:

 Otwieranie i zamykanie dłoni.

 Oklepywanie okolicy planowanego 

nakłucia

 Opuszczenie kończyny poniżej     
    poziomu serca.

 Przyłożenie rozgrzewającego okładu, 
    lub zanurzenie kończyny w ciepłej  
    wodzie.

 Założenie miękkiej, łatwej do  

zwolnienia opaski uciskowej.

11

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Wybór kaniuli

J ak dobrać właściwą kaniulę dla danego pacjenta

Średnie prędkości przepływu l/h

Kolor

Częste zastosowania

Wielkość

Gauge

Krystaloidy

Osocze

Krew

pełna

Brązowy

Stosowany w przypadku

zagrożenia, do szybkich infuzji krwi,

bądź lepkich płynów

14G

16.2

13.5

10.3

Szary

Stosowany w przypadku

zagrożenia, do szybkich infuzji krwi,

bądź lepkich płynów

16G

10.8

9.4

7.1

Biały

Przetaczanie krwi, szybkie infuzke

dużych objętości lepkich płynów

17G

7.5

6.5

4.6

Zielony

Przetaczanie krwi, żywienie

parenteralne, zbieranie i separacja

komórek macierzystych, duże

objętości płynów

18G

4.8

4.1

2.7

Różowy

Przetaczanie krwi, duże objętości

płynów

20G

3.2

2.9

1.9

Niebieski

Przetaczanie krwi, większość leków

i płynów

22G

1.9

1.7

1.1

Żółty

Leki, krótkotrwałe infuzje, kruche

żyły, dzieci

24G

0.8

0.7

0.5

Purpurowy

Noworodki

26G

   

GAUGE to miara średnicy zewnętrznej wewnątrz-
naczyniowego fragmentu kaniuli. Stanowi ona 
międzynarodowy standard obowiązujący w Europie. 
Rozmiar Gauge jest podawany jako liczba.
Mniejsza liczba oznacza większy rozmiat kaniuli, 
np.kaniula 18g jest większa od kaniuli  22g.
Rozmiar kaniuli w gauge jest podawany w postaci kodu 
barwnego, stanowiącego standard obowiązujący w Europie.

12   

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Wybór kaniuli

 Venflon™ Pro

 Insyte™

 Insyte™ W

 Saf-T-Intima™

13

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Wybór kaniuli

Z portem

Bez portów

14

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Wybór kaniuli

Kapturek

Luer Lock

Komora wypływu 

zwrotnego

Uchwyt

igły

Zastawka

Koreczek portu

iniekcyjnego

Korpus kaniuli

+ skrzydełka

Kaniula

Igła

Ścięcie

Odległoś

ć 

ścięcia

15

 

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Zapobieganie 

zakażeniom

16

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Zapobieganie 

zakażeniom

Główne źródła zakażeń 
bakteryjnych związanych z 
dostępami i.v.

Powietrze

Zanieczyszczenie środowiska

Przechowywanie kaniuli

Nienaruszone opakowanie

Daty ważności

Skóra

Bytujące                                  Czasowe 

Skażenie przez dotyk

Mycie rąk

Krew

Mikroorganizmy bytujące

Rozlana krew

Zakłucia igłą

17

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Zapobieganie 

zakażeniom

Ogólne środki ostrożności

Skóra

• Skaleczenia, oraz otarcia w miejscach 

odkrytych należy zakryć.

Rękawice
• W trakcie procedur, podczas których może 

dojść do zanieczyszczenia rąk krwią bądź 
płynami fizjologicznymi  należy nosić dobrze 
dopasowane, czyste rękawice ochronne.

Mycie rąk
• Stosowanie rękawic ochronnych nie oznacza, 

że można zrezygnować z mycia rąk pomiędzy 
zabiegami.

Fartuchy
• Zawsze, gdy istnieje ryzyko zachlapania krwią.
Ochrona oczu
• Zawsze, gdy istnieje ryzyko zachlapania oczu 

krwią.

Pojemnik na ostre przedmioty
• Przed włożeniem igły do pojemnika nie należy
nakładać na nią osłony zabezpieczającej. 

18

Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Zapobieganie 

zakażeniom

19

1-Dłoń do dłoni

2-Dłoń do grzbietu drugiej 
ręki

3-Dłoń do dłoni-palce 
zaplecione

4-Grzbiet palców do drugiej dłoni

5-Ruchy obrotowe dłoni

6-Pocieranie przez 
obracanie

Kaniulacja żył obwodowych

 

background image

 

 

Procedura 

wprowadzania kaniuli

20

Wstępna ocena sytuacji
 Uzyskanie świadomej zgody
 Zapoznanie się z planem leczenia
 Odnotowanie wszystkich znanych  

alergii

 Po założeniu opaski ocena możliwości 

wykorzystania dostępnych żył

 Historia choroby pacjenta

Wybór kaniuli

             Kaniulacja żył 

obwodowych

background image

 

 

Procedura 

wprowadzania kaniuli

21

Wyposażenie - sprawdź daty 

ważności

 Opakowanie opatrunku

 Środek do dezynfekcji skóry

 Kaniula 

 Opaska uciskowa (staza)

 Rękawice

 Pojemnik na ostre przedmioty

 Opatrunek podtrzymujący kaniulę

 Płyn do przepłukania kaniuli

 Zatyczka lub złącze

 Miska nerkowata na odpadki

Środowisko

 Połóż, lub posadź pacjenta

 Pozycja siedząca dla osób 

z praktyką

 Wygodne, solidne podparcie 

kończyny

 Dobre oświetlenie

 Wózek lub taca z wyposażeniem

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Procedura 

wprowadzania kaniuli

22

 Umyj ręce
 Przygotuj sprzęt
 Zdezynfekuj skórę
 Załóż opaskę uciskową
 Załóż rękawice
 Zaciśnij opaskę uciskową
 Upewnij się, że kaniula jest 

skierowana ścięciem do góry

 Naciągnij skórę

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Procedura 

wprowadzania kaniuli

23

 Kąt wkłucia 10 - 45 stopni, na 

głębokość żyły

 Wprowadź kaniulę i obserwuj, czy 

w komorze wypływu zwrotnego 
pojawiła się krew

 Zmniejsz kąt wprowadzania 

kaniuli i mandrynu, i wsuń 
jeszcze 2 mm

 Wprowadzaj kaniulę, 

jednocześnie    przesuwając 
mandryn

 Upewnij się, że wzdłuż kaniuli  

pojawia się krew

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Procedura 

wprowadzania kaniuli

24

 Zwolnij opaskę
 Uciśnij palcami miejsce leżące 

przed końcówką kaniuli

 Wyjmij mandryn i sprawdź 

efektywność kaniulacji – 
przepłucz kaniulę (brak reakcji 
bólowej w miejscu wkłucia, 
niezaburzony przepływ przez 
kaniulę, brak uwypuklenia w 
okolicy końca wkłucia, łatwe 
cofanie się krwi)

 Zamknij kaniulę koreczkiem i 

przepłucz przez port (zastawkę)

 Umocuj kaniulę
 Opisz w karcie wykonany zabieg

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Procedura 

wprowadzania kaniuli 

25

1

2

3

4

5

6

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Możliwe powikłania

26

3 typu zapalenia żył

Chemiczne

Mechaniczne

Infekcyjne

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Możliwe powikłania

27

Trzy obszary zagrożeń 
związanego 
z rozwojem zapalenia żyły

Stan zdrowia

Wiek

Choroba przewlekła

Obecność zakażenia

Stan skóry

Stan odżywienia

Dostępność żyły

Infuzat i leki

Kaniula i.v.

pH

Osmolarność

Cząstki stałe

Wielkość kaniuli

Materiał kaniuli

Miejsce wenopunkcji

Czas pozostawania 

kaniuli w naczyniu

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

28

Rozpoznanie i skala objawów zapalenia żyły obwodowej 

Liczba 

Objawy 

Obraz 

Działanie 

Brak bólu i 

objawów 

 

Nadal obserwuj 

Ból/zaczerwienie

nie wokół miejsca 

wkłucia 

 

Usuń kaniulę i 

wprowadź nową 

Obserwuj 

miejsce wkłucia 

Ból, obrzęk, 

zaczerwienienie 

Wyczuwalne 

stwardnienie żyły 

 

Usuń kaniulę i 

wprowadź nową 

Obserwuj i lecz 

miejsce wkłucia 

Ból, obrzęk, 

stwardnienie, 

zaczerwienienie. 

Wyczuwalne 

stwardnienie 

żyły > 3 cm. 

Obecność ropy 

 

Usuń, wyślij 

końcówkę na P 

i A. Rozpocznij 

leczenie. 

Wszystkie 

powyższe. 

Obecność 

martwicy tkanek 

 

Usuń, wyślij 

końcówkę na P 

i A. Rozpocznij 

leczenie. 

Wypełnij 

formularz 

powikłania. 

 

 

Możliwe powikłania

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Możliwe powikłania

29

Mikroorganizmy na kaniuli

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Możliwe powikłania

30

Objawy zakażeń związanych 

z kaniulą

Kaniulacja żył obwodowych

 

 Zapalenie żyły

 Gorączka

 Złe samopoczucie

 Podwyższona 

   leukocytoza

background image

 

 

M

ożliwe powikłania

31

Postępowanie z zakażeniami

związanymi z kaniulą

Kaniulacja żył obwodowych

 

Usuń kaniulę

Wyślij końcówkę kaniuli na 
posiew i antybiogram

Poinformuj zespół medyczny

Wdróż plan leczenia

Wymień kaniulę i kontynuuj 
zlecone leczenie

background image

 

 

Możliwe powikłania

32

 Zdezynfekuj skórę wokół miejsca 

wkłucia

 Odczekaj aż wyschnie
 Usuń kaniulę zgodnie z zasadami 

aseptyki

 Jałowymi nożyczkami odetnij 1 cm 

końcówki kaniuli i umieść ją 
w pożywce, lub jałowym pojemniku

 Opisz w karcie wykonany zabieg
 Wdróż zlecone leczenie

Usunięcie kaniuli i wysłanie na 

posiew

Kaniulacja żył obwodowych  

background image

 

 

Możliwe powikłania

33

Krwiak

Kaniulacja żył obwodowych 

background image

 

 

Możliwe powikłania

34

Nacieczenie

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Możliwe powikłania

35

Wynaczynienie

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

Możliwe powikłania

36

Zmniejszanie ryzyka 
wynaczynienia

Kaniulacja żył obwodowych

 Lokalne przepisy i obowiązujące 

procedury.

 Edukacja, szkolenie i podnoszenie 

kwalifikacji personelu.

 Zestawy do leczenia wynaczynień.

background image

 

 

Możliwe powikłania

1
3

Postępowanie w przypadku 

wynaczynienia

BD, BD Logo i inne znaki handlowe stanowią własność

Becton, Dickinson and Company ©2001 BD

 Zatrzymaj iniekcję/infuzję
 Zaaspiruj maksymalną objętość leku
 Pozostaw kaniulę na miejscu
 Natychmiast poszukaj pomocy 

medycznej

Amputacja
kończyny dolnej
Johann Wechtlin
1517r.

background image

 

 

Możliwe powikłania

38

Przekłucie naczynia

Kaniulacja żył obwodowych 

Skóra

Ściana 

żyły 

Ściana 

żyły

background image

 

 

39

Bezpieczeństwo

Spośród wszystkich urazów 

szpitalnych, 16% stanowią 

zakłucia.

Kiedy zdarzają się 

zakłucia igłą?

W 16% są związane z kaniulą,

a w 24% z pobraniem krwi 

EPINet

Kaniulacja żył obwodowych

 

background image

 

 

40

Bezpieczeństwo

Kto ulega urazom?

W 40% personel 

pielęgniarski

W 25% personel 

medyczny

EPINet

Kaniulacja żył obwodowych 

background image

 

 

41

Bezpieczeństwo

Koszty, jakie ponosi pielęgniarka

• Trudny do zmierzenia stres
• Zmiana stylu życia
• Możliwość przedwczesnej śmierci

Koszty, jakie ponosi pracodawca

• Zwolnienia chorobowe
• Koszty leczenia
• Koszty sądowe
• Rekrutacja i zatrzymanie 

personelu

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

42

Bezpieczeństwo

Jakie jest najlepsze i bezpieczne 

postępowanie?

 Noszenie rękawic zawsze, gdy może  

zaistnieć kontakt z krwią

 Zmiana rękawic pomiędzy 

pacjentami

 Gdy to możliwe, unikanie ostrych 

narzędzi

 Personel służby zdrowia powinien 

informować się nawzajem 
o bezpiecznych metodach pracy, w 
tym o korzyściach  stosowania 
nowych urządzeń

 Zawiadamianie o każdej ekspozycji 

na krew

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

43

Bezpieczeństwo

Rozlana krew

Zmniejszanie ryzyka

 Zrozumienie zasad działania kaniuli
 Zwolnienie opaski przed 

wysunięciem mandrynu

 Uciśnięcie palcami miejsca leżącego 

przed końcówką kaniuli podczas 
wysuwania mandrynu

Postępowanie

 Wdrożenie uniwersalnych środków 

zapobiegawczych

 Stosowanie podkładki wchłaniającej 

i jałowych serwet

 Dostępność jałowej gazy

Kaniulacja żył obwodowych

background image

 

 

44

Bezpieczeństwo

Kaniula dożylna z osłoną Kaniula dożylna z 

osłoną

Tępa kaniula plastykowa

System dostępu 

żylnego

Kaniula dożylna z 

osłoną

Kaniulacja żył obwodowych

System pobierania krwi

Igła z osłoną

background image

 

 

1

Noworodki od urodzenia do 28 dnia życia
Noworodki o niskiej masie urodzeniowej 
i wcześniaki

 Niedojrzały układ immunologiczny
 Brak podskórnej tkanki 

tłuszczowej

 Niewielkie, kręte naczynia 

krwionośne

 Krucha błona wewnętrzna naczyń
 Skłonność do hipotensji
 Cienka skóra
 Możliwość wolniejszego wypływu  

zwrotnego krwi

 Możliwości wyboru innych miejsc 

wkłucia:

• naczynia pępkowe
• do jamy szpikowej
• skóra głowy

Dzieci

Dzieci

Kaniulacja żył dzieci

background image

 

 

2

Żyła 

nadbloczkowa

Żyła 

skroniowa 

powierzchown

a

Łuk 

grzbietowy

Żyła łokciowa

Żyła 

odpiszczelow

a

Żyła 

odłokciowa

Żyła 

odpromieniow

a dodatkowa

Żyła uszna 

tylna

Miejsca wkłucia u 

dzieci

Kaniulacja żył dzieci

background image

 

 

3

BD Neoflon

TM

BD Insyte

TM

 N

BD Venflon™ Pro

Prędkość przepływu -

0,8 litra/godzinę

Prędkość przepływu -

1,2 litra/godzinę

Prędkość przepływu -

1,9 litra/godzinę

Kaniulacja żył dzieci

Kaniulacja żył dzieci

background image

 

 

4

Niemowlęctwo - od 28 dnia życia do 12 

miesięcy

 Większa ilość tkanki tłuszczowej
 Większa objętość krwi krążącej
 Niewielka absolutna objętość krwi
 Możliwość zwiększonego ryzyka 

hipowolemii

Dzieci uczące się chodzić - 12 do 36 

miesięcy

 Większa ilość tkanki podskórnej
 Możliwość zwiększonego ryzyka 

nacieczenia

Dzieci

Kaniulacja żył dzieci

background image

 

 

5

Wczesne dzieciństwo od 36 miesięcy 

do 5 lat

 Zdolność posługiwania się językiem i 

rozumienia

 Przygotować tuż przed kaniulacją

Wiek szkolny; 5 do 12 lat
 Obawa przed urazem
 Przygotować kilka godzin wcześniej
 Rozproszyć uwagę

Wiek młodzieńczy - wczesny 11 - 13 

lat, średni 13 - 15 lat, późny 15 lat i 
więcej

 Obawa przed niskim wyobrażeniem o 

sobie

 Nadwrażliwość na ból
 Przygotować młodzież z wyprzedzeniem, 

podobnie jak dorosłego

 Bywają ekspertami w byciu 

kaniulowanym

Dzieci

Kaniulacja żył dzieci

background image

 

 

1

Cel ogólny

• Poznanie procedury bezpiecznego 

pobierania próbek krwi

Tematy

• Przyczyna pobrania krwi
• Anatomia potencjalnych miejsc wkłucia
• Przygotowanie miejsca wkłucia
• Poznanie sposobu stosowania wyposażenia
• Pobieranie jednej, lub kilku próbek krwi

Pobieranie krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

2

Dół łokciowy

Żyła odłokciowa

Żyła 
odpromienio
wa

Żyła pośrednia 
łokcia

Pobieranie krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

3

Dół łokciowy

Tętnica 
ramienna

Tętnica 
łokciowa

Tętnica 
promieniow
a

Żyła odłokciowa

Żyła 
odpromieniow
a

Żyła pośrednia 
łokcia

Żyły

Tętnice

Nerwy

Nerw 
promieniowy

1-szy nerw 
międzyżebrowo-
ramienny

Żyła łokciowa

Nerw 
pośrodkow
y

Pobieranie krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

4

Zwiększ wypełnienie żyły przez

 opuszczenie kończyny poniżej poziomu 

serca

 przyłożenie rozgrzewającego okładu lub 

zanurzenie kończyny w ciepłej wodzie

 założenie miękkiej, łatwej do zwolnienia 

opaski uciskowej

Przed wykonaniem nakłucia 

należy znieczulić miejsce:

 nakładamy na powierzchnię skóry krem 

EMLA
na ok. 2 godz. przed planowanym 
zabiegiem

  UWAGA! Stosowania kremu nie poleca 

się u noworodków i dzieci do 3 miesiąca 
życia.

Pobieranie krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

5

Poznanie sposobu stosowania 
wyposażenia

Igła BD Eclipse

TM

Uchwyt

Probówka typu BD 

Vacutainer

TM

Wybór miejsca pobierania 

krwi

Pobieranie krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

6

 Aseptyczna technika
 Ogólne środki ostrożności mające na celu 

zapobieganie zakażeniom

 Dobre oświetlenie, wygodne warunki 

zabiegu

 Czytelne, podpisane i zaopatrzone w 

datę zlecenie

 Świadoma zgoda
 Kontrola tożsamości

Sposób pobrania 

próbki krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

7

Zbierz wyposażenie:
 Jałowa taca
 Igła
 Uchwyt igły
 Probówki na krew
 Środek do dezynfekcji skóry
 Opatrunek lub przylepiec
 Rękawice
 Pojemnik na ostre przedmioty
 Opaska uciskowa

Sposób pobrania 

próbki krwi

Pobieranie krwi

background image

 

 

8

Wkłuj igłę

Wprowadź 

probówkę

Odłącz probówkę

Delikatnie odwróć

1

Oznacz probówki z krwią zaraz po 

zakończeniu zabiegu

2

3

4

Sposób pobrania 

próbki krwi

Pobieranie 

krwi

background image

 

 

Zagadnienia prawne 

i zawodowe

1

Zagadnienia prawne i zawodowe

Cel ogólny

• Poznanie wszystkich zagadnień 

prawnych i zawodowych związanych z 
kaniulacją naczyń obwodowych

Tematy

• Odpowiedzialność finansowa
• Odpowiedzialność prawna
• Zaniedbanie
• Odpowiedzialność zastępcza
• Uzasadniona opieka
• Świadoma zgoda
• Lokalne zasady postępowania i 

procedury

• Implikacje dla lekarza

background image

 

 

2

Odpowiedzialność 
prawna

Znajomość 

aktualnego prawa

Lekarze mają 

obowiązek 

troszczenia się o 

pacjentów

Jak to wpływa na 

zachowanie

Gdy osoba działa 

niezgodnie z prawem, 

lub wyrządza krzywdę 

wówczas staje się 
odpowiedzialna w 

świetle prawa 

cywilnego

Zagadnienia prawne 

i zawodowe

Zagadnienia prawne i zawodowe

background image

 

 

3

Aby wystąpiło 

zaniedbanie muszą być 

spełnione trzy warunki:

Pozwany musi mieć 

obowiązek opieki

Doszło do 

niedopełnienia 

obowiązków

W wyniku 

niedopełnienia 

obowiązków, powód 

odniósł szkodę

Zagadnienia prawne 

i zawodowe

Zagadnienia prawne i zawodowe

1

2

3

background image

 

 

4

Odpowiedzialność 

zastępcza pracodawców 

Dwie formy

Bezpośrednia 

odpowiedzialność, 

gdy winien jest 

pracodawca

Odpowiedzialność 

zastępcza, gdy 

pracodawca jest 

odpowiedzialny za 

działania 

pracownika w 

okresie jego 

zatrudnienia

Zagadnienia prawne 

i zawodowe

Zagadnienia prawne i zawodowe

background image

 

 

5

Uzasadniona opieka

Od 

profesjonalistów 

oczekuje się 

biegłości, 

normalnie 

wykazywanej przez 

przedstawicieli 

danego zawodu

Zagadnienia prawne 

i zawodowe

Zagadnienia prawne i zawodowe

background image

 

 

6

Implikacje dla lekarza

 Szkolenie i nadzór zgodnie z lokalnie 

obowiązującymi przepisami

 Uzasadnienie kompetencji
 Wykonywanie procedur w sposób zgodny 

z lokalnie obowiązującymi przepisami

 Samokształcenie
 Regularne praktykowanie swoich 

umiejętności

 Nie wykonywanie czegokolwiek, bez 

całkowitej pewności

 W razie wątpliwości związanych z 

kaniulacją należy poprosić o pomoc 
doświadczonych kolegów/koleżanki

Zagadnienia prawne 

i zawodowe

Zagadnienia prawne i zawodowe

background image

 

 

1

INNE INFORMACJE

• ph często stosowanych płynów 

infuzyjnych

• Osmolalność typowych płynów 

infuzyjnych

• Osady

• Odpowiednia kaniula

• Kolejność pobierania dla produktów 

Vacutainer™ 

• Bezpieczne oferty

• Szczegółowe informacje dotyczące 

najbardziej popularnych badań krwi

Inne informacje

Inne informacje

background image

 

 

2

Iniekcja IV

pH

Normalne osocze krwi

7,35 - 7,45

Sól fizjologiczna 0,9%

4,0 - 7,0

Glukoza 5%

3,5 - 6,5

Glukoza 10%

3,5 - 6,5

Sól fizjologiczna 0.9% z chlorkiem potasu 0,15%

4,0 - 7,0

Glukoza 5% z chlorkiem potasu 0,2%

3,5 - 

5,5

Glukoza 5% z chlorkiem potasu 0,3%

3,5 - 

5,5

Fenytoina

12

Furosemid

9

Metoklopramid

3,5

Sukcynylocholina

3,5

Naloxone

3,4

Wankomycyna

3,2

Dobutamina

2,5 - 5,0

ph często stosowanych 

płynów infuzyjnych

Inne informacje

background image

 

 

3

Osmolarność typowych płynów 

infuzyjnych

PŁYN INFUZYJNY

OSMOLARNOŚĆ
(mOsm/l - 

około)

Normalne osocze krwi

290

Sól fizjologiczna (NaCl 0.9%)

308

Glukoza 5% 

278

Glukoza 10% 

555

Sól fizjologiczna 0,9% z chlorkiem potasu 0,15%

340

Glukoza 5% z chlorkiem potasu 0,2%

332

Glukoza 5% z chlorkiem potasu 0,3%

358

Osmolarność typowych 

płynów infuzyjnych

Inne informacje

background image

 

 

4

Przykłady mieszanin płynów infuzyjnych, które mogą być 

przyczyną precypitacji 

Aminokwasy 

Elektrolity, niektóre witaminy 

NaHCO

3

 

Chlorek wapnia 

Tromethamine 

Chlorek wapnia 

Aminokwasy 

Preparaty krwi, fosforany 

Elektrolity & 

Magnez 

Fosforany 

Bufor 

fosforanowy 

Magnez 

Tiopental sodu 

Leki, które obniżają pH poniżej10 

 

 

Mieszaniny płynów 

infuzyjnych

Inne informacje

background image

 

 

 

 

BEZPIECZNE OFERTY

BEZPIECZNE OFERTY

Jakie są najbardziej ryzykowne 

Jakie są najbardziej ryzykowne 

sytuacje?

sytuacje?

 

 

     

     

 

 

DOSTĘP PRZEZ 
IMPLANTOWAN

Ą KOMORĘ

POBIE-

RANIE

KRWI

NA

POSIEW

POBIERANIE 

KRWI ZA 

POMOCĄ

IGŁY

TRUDNY 

DOSTĘP 

ŻYLNY

WPROWA-

DZANIE 

CEWNIKA

POBIERANIE 

KRWI/

INIEKCJE 

PRZEZ

OBW. 

KANIULĘ

  

POBIERANI

E KRWI 

WŁOŚNICZ-

KOWEJ

INIEKCJE 

DOŻYLNE ZA 

POMOCĄ IGŁY

POBIE-

RANIE

KRWI

TĘTNICZE

J

5

Sytuacje ryzykowne

background image

 

 

FBC - Morfologia krwi

Jest to jeden z najczęstszych testów i jest zwykle 

wykonywany jako rutynowe badanie kontrolne.  
Zwykle laboratorium dzieli Morfologię na 5 grup 
wyników:

1) Liczba czerwonych krwinek - krwinki 

czerwone (erytrocyty) są najczęstszymi 
komórkami krwi.  Znając liczbę erytrocytów 
można  obliczyć, czy pacjent cierpi na 
niedokrwistość, bądź czy stężenie erytrocytów w 
jego krwi jest za wysokie (czerwienica).

2) Stężenie hemoglobiny - stanowi ona 

składnik erytrocytów odpowiedzialny za 

przenoszenie tlenu. Zazwyczaj niskie stężenie 

hemoglobiny wskazuje na  niedokrwistość.

3) Liczba białych krwinek - krwinki białe 

(leukocyty) stanową element układu 

odpornościowego, odpowiedzialnego za 

zwalczanie chorób. U zdrowych osób 

stężenie leukocytów jest niskie, natomiast w 

przypadku zakażenia ich liczba znacznie 
wzrasta.

1

Badania krwi

Badania krwi

background image

 

 

Badania krwi

FBC - Morfologia krwi

4) Wzór białych krwinek - jest on 

stosowany do oznaczania stężeń 5 klas 
leukocytów  występujących w ludzkim 
organizmie:

Neutrofile

Limfocyty

Monocyty

Eozynofile

Bazofile

Analizując rozkład stężeń poszczególnych klas 

leukocytów, można uzyskać informacje 
dotyczące specyficznych chorób.

5) Liczba płytek - stanowią one integralny 

element ludzkiego układu krzepnięcia. 
Ogólnie ujmując, zadaniem płytek krwi jest 
tamowanie wypływu krwi przez rany.

Badania krwi

2

background image

 

 

3

ESR - Odczyn Biernackiego (OB)

Odczyn Biernackiego to prędkośc opadania 
krwinek czerwonych we krwi z dodatkiem środków 
przeciwkrzepliwych.  Zniszczenie tkanek i stany 
zapalne (np. zapalenie stawów) mogą być 
przyczyną wzrostu OB.  

Wyniki OB mogą być pomocne w ocenie stopnia 
rozwoju choroby, lub wskazują na jej istnienie.  
Wynik ten nie ma bezpośredniego wpływu na 
leczenie, lecz wskazuje na potrzebę wykonania 
dalszych badań.

CRP - Białko C reaktywne

Oznaczenie to pełni tę samą rolę co OB i jest 
stosowane do monitorowania ostrej fazy 
odpowiedzi na wiele chorób, w tym uszkodzenia 
tkanek i stany zapalne.

W odpowiedzi na infekcję bakteryjną, uraz, 
uszkodzenie tkanek i stan zapalny, stężenie CRP 
może dramatycznie wzrosnąć.

Badania krwi

Badania krwi

background image

 

 

Badania krwi

LFT - próby czynnościowe 

wątroby

Testy czynnościowe wątroby to szereg 
oznaczeń, które pozwalają wykryć:

Chorobę wątroby

Zaliczyć każdą chorobę wątroby do 
określonej kategorii

Pozwalają monitorować postęp 
choroby

Badania krwi

4

background image

 

 

5

U&E - Mocznik i elektrolity

Mocznik, oznaczany w próbkach osocza służy do 

monitorowania funkcji nerek i wątroby.  Mocznik jest 
produktem przemiany materii, powstającym w wyniku 
metabolizmu białek.  Białka są w procesie trawienia 
rozkładane na aminokwasy, które następnie dostają się 
do wątroby.  W wątrobie aminokwasy przechodzą dalszy 
rozkład, którego efektem jest powstawanie amoniaku.  
Amoniak jest toksyczny dla organizmu.

Wysokie stężenie mocznika może wskazywać na jeden 

lub kilka poniższych stanów:

 Chorobę nerek

  Niedrożność dróg moczowych

  Wstrząs

  Zastoinową niewydolność serca

  Oparzenie

Niskie stężenie mocznika może wskazywać na jeden lub 

kilka poniższych stanów:

  Chorobę wątroby

  Ciążę

  Przewodnienie

  Głodzenie

Oznaczenie elektrolitów obejmuje:

  Sód

  Potas

  Chlorki

  Dwuwęglany

  Kreatyninę

Badania krwi

Badania krwi

background image

 

 

6

Krzepnięcie

aPTT - Czas kaolinowo-kefalinowy

Oznaczenie aPTT zawiera informacje na temat 

osoczowych czynników krzepnięcia, układu 
wewnątrzpochodnego (czynniki krzepnięcia 
rozpuszczone we krwi).  Skrót aPTT wskazuje na 
odczynniki stosowane w trakcie testu do 
rozpoczęcia reakcji (Partial Thromboplastin 
Activator - Aktywator Częściowej 
Tromboplastyny).

aPTT może się wydłużyć (dłuższy czas krzepnięcia) 

wskutek:

• Niedoboru białek osoczowych należących do 

wewnątrzpochodnego układu krzepnięcia

• Heparyny

• Produktów rozpadu

• Patologicznych inhibitorów

• Po silnym przedawkowaniu Warfaryny

Badania krwi

Badania krwi

 

background image

 

 

Badania krwi

Krzepnięcie

PT - Czas protrombinowy

      Czas protrombinowy jest oznaczeniem stosowanym do 

oceny aktywności zewnątrzpochodnego układu 

krzepnięcia (białka/czynniki uwalnianie przez komórki), 

poprzez pomiar łącznej aktywności czynników VII, X, V i 

II.

     Za pomocą testu PT można wykryć nieprawidłowości w 

osoczowym układzie krzepnięcia.  PT jest to czas, który 

trwa do utworzenie skrzepu, po dodaniu do osocza 

czynnika tkankowego i wapnia.

Nieprawidłowości związane z PT mogą być wywołane przez:

 Antykoagulanty, takie jak Warfaryna

 Uszkodzenie wątroby

 Niedobór witaminy K

 Przedawkowanie Warfaryny

Współczynnik INR

     Współczynnik INR został wprowadzony przez Swiatową 

Organizację Zdrowia w 1983 roku, w celu zapewnienia 

wspólnego odniesienia dla wyników testu PR (Czas 

Protrombinowy), które było by niezależne od 

tromboplastyny, posiadającej różną aktywność w 

poszczególnych laboratoriach.  INR jest obliczane na 

podstawie wyniku PT pacjenta i parametru nazywanego 

Międzynarodowym Współczynnikiem Czułości (ISI).

Badania krwi

7

background image

 

 

8

Wapń

Wapń jest w kolejności piątym spośród najbardziej 
powszechnych składników naszego ciała.  Wapń w 
osoczu jest niezbędny dla prawidłowej czynności 
bodźcotwórczej mięśnia serca, funkcjonowania 
neuronów, skurczu mięśni a także krzepnięcia krwi.

Niski poziom wapnia w osoczu (hipokalcemia) 
może wskazywać na:

 Niski poziom parathormonu - hormony 

wydzielanego przez przytarczyce (gruczoły 
endokrynne znajdujące się na tarczycy, lub w 
jej pobliżu.

 Niedobór witaminy D

 Uszkodzenie nerek

 Niektóre choroby kości

 Niska zawartość wapnia w diecie

Wysoki poziom wapnia w osoczu (hiperkalcemia) 
może wskazywać na:

   Przedawkowanie witaminy D

   Zwiększony poziom parathormonu

   Niektóre nowotwory

   Wysoki poziom wapnia w diecie

Badania krwi

Badania krwi

background image

 

 

Badania krwi

Cholesterol

Cholesterol jest głównym składnikiem błon 

komórkowych.  Ponieważ organizm nie może 

rozłożyć steroidowego jądra, cholesterol jest 

wydzielany z żółcią, bądź metabolizowany do 

kwasów żółciowych.  Wysokie stężenia 

cholesterolu we krwi mogą być przyczyną 

poważnych problemów, związanych z żylnym 

i tętniczym układem naczyniowym.  

Cholesterol może odkładać się w naczyniach, 

będąc przyczyną zapaleń i uszkodzeń ich 

powierzchni a także zablokowania przepływu 

krwi.

Glukoza

Glukoza jest prostym monosacharydem, 

wytwarzanym w wyniku procesu trawienia 

skrobii 

i sacharozy a także występującym w 

owocach wraz z fruktozą.  Poziom glukozy 

jest prezycyjnie regulowany przez funkcję 

endokrynną trzustki.

9

Badania 

krwi


Document Outline