Temat 2: Zasady przechowywania ziarna
zbóż, nasion roślin strączkowych i
oleistych.
Dr hab. inż. JÓZEF BŁAŻEWICZ prof. nadzw.
Katedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa
Wydział Nauk o Żywności
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Temat 2: Zasady przechowywania ziarna
zbóż, nasion roślin strączkowych i
oleistych.
Dr hab. inż. JÓZEF BŁAŻEWICZ prof. nadzw.
Katedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa
Wydział Nauk o Żywności
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Masa zbożowa i jej właściwości
Aktywne wietrzenie ziarna zbóż
Tabela (wietrzenia ziarna zbóż) wg Theimera
1. Przeznaczona do suszenia ziarna zbóż i nasion roślin strączkowych,
ziół i cebuli.
2. Jest urządzeniem rozbieralnym i przenośnym. Wykonana jest z blachy
ocynkowanej.
3. Przeznaczona do montażu w magazynach płaskich, wiatach i na
strychach.
4. Składa się z kanału oraz podłogi perforowanej tworzącej płytę
.
SUSZARNIA PODŁOGOWA BIN
Urządzenia do transportu ziarna f.
BIN
Przenośniki ślimakowe
Przenośniki
kubełkowe
Kosz przyjęciowy
1. SILOTERMOMETR STW-100 zbudowany jest z czytnika
i sondy.
2. Czytnik ma gniazdo służące do podłączenia sondy
pomiarowej.
3. Sonda pomiarowa zbudowana jest z czujników temperatury
rozmieszczonych na jej długości co 1m.
4. Czujniki są zamocowane do liny stalowej, której jeden
koniec jest przystosowany do zamocowania w dachu silosu.
5. Wszystkie czujniki są połączone za pomocą przewodu
elektrycznego, który jest zakończony wtyczką
przyłączeniową czytnika temperatury.
Wielopunktowy pomiar temperatury
w silosie
termometr STW-100
termometr STW-100
Dmuchawa do transportu
ziarna
Wentylator połączony z inżektorem, koszem
zasypowym i rurami załadowczymi umożliwia
pneumatyczny załadunek ziarna do silosów.
Jest to najprostszy sposób załadunku silosów
o wielkości od BIN20 do BIN200.
Aktywna wentylacja ziarna prowadzona
w odpowiednich warunkach atmosferycznych,
powoduje schłodzenie oraz dosuszenie ziarna
składowanego w silosie.
Konstrukcja
oraz parametry wentylatora PPZ-7,5-WNT są
dostosowane do współpracy z silosami
o wielkości od BIN10 do BIN100W.
Wentylator PPZ-7,5-WNT
Czyszczalnia wstępna do ziarna zbóż, rzepaku,
kukurydzy
(wydajność do 150 t ziarna/h)
Przewoźne urządzenia czyszczące
Tester wilgotności ziarna
ZAKRES POMIAROWY:
• dla ziarna zbóż 8% - 35%,
• dla rzepaku 4% - 30%,
• dla kukurydzy 8% - 43%,
• dla mąki 8% - 25%
• błąd wskazań testera w stosunku do
metody suszarkowej wynosi od 1% (w
zakresie ok. 10%) do 1,5% (w zakresie
ok. 20%).
Przenośny Tester
Wilgotności Ziarna MGT
Zalecany do użytkowania w: gospodarstwach
rolnych,
punktach
skupu
zbóż,
przechowalniach,
suszarniach i w młynach.
Automatycznie
dokonuje
pomiaru
wilgotności
ziarna,
samoczynnie
uwzględnia
temperaturę
i
masę
badanego ziarna.
pracuje w technice NIRT, jest wyposażony w
procesor wewnętrzny - do oznaczania
składników ziarna, mąki i produktów.
wykonuje szybkie analizy pełnego ziarna i
dostarcza informacji o zawartości białka,
wilgotności, tłuszczu, włókna,
sedymentacji i skrobi.
Analizator Omega G
Wyposażony w oprogramowanie operacyjne pracujące w systemie
Windows 98, które umożliwia pełną obróbkę danych oraz dostęp do
bazy danych.
Analizator Omega G może pracować według niżej zamieszczonego
schematu.
Suszarnia SU-15
Suszarnia uniwersalna do
suszenia rzepaku, kukurydzy, zbóż,
ziarna siewnego i konsumpcyjnego.
Wymiennik ciepła z rozdziałem spalin
do powietrza suszącego, spełnia
obowiązujące normy ekologiczne w
Polsce i UE.
Komora gorącego powietrza
zabezpieczona jest z dwóch stron
kolumnami przesypowymi ziarna
(minimalizacja strat ciepła).
W ciągłym i automatycznym procesie ziarno jest
pobierane, suszone i ekspediowane do magazynów
zbożowych. System przepływu ziarna dwoma kolumnami
zapewnia równomierność suszenia.
SUSZARNIE PRZEPŁYWOWE
PRZEWOŹNE firmy RIELA TYP GDT
200
SUSZARNIE PRZEPŁYWOWE
STACJONARNE firmy RIELA TYP
GDT
1. To oferta dla średnich gospodarstw rolnych.
2. Prosta budowa suszarni pozwala prowadzić optymalnie
proces suszenia rzepaku, zbóż oraz kukurydzy.
3. Suszarnia porcjowa składa się z kolumny suszącej,
wymiennika ciepła oraz szafy sterowniczej.
Suszarnia porcjowe typ
SP
Producent zapewnia możliwość przebudowy suszarni porcjowej w
suszarnię pracującą w ruchu ciągłym.
Temperatury powietrza suszącego
Typ ziarna i
oczekiwana
wilgotność
Wilgotność początkowa
17%
18%
19%
20%
21%
22%
23%
24%
Ziarno siewne 15%
74
o
C
73
o
C
69
o
C
66
o
C
64
o
C
62
o
C
60
o
C
58
o
C
Jęczmień browarny 12%
71
o
C
68
o
C
66
o
C
63
o
C
61
o
C
59
o
C
57
o
C
55
o
C
Pszenica konsumpcyjna
15 %
82
o
C
78
o
C
73
o
C
71
o
C
69
o
C
67
o
C
65
o
C
63
o
C
Ziarno paszowe 15%
97-
104
o
C
89-
100
o
C
89-
97
o
C
89-
94
o
C
84-
92
o
C
84-
90
o
C
84-
88
o
C
79-
86
o
C
Temperatury powietrza suszącego dla ziarna
siewnego oC
Wilgotność
po
suszeniu
.
Wilgotność początkowa
16
%
17
%
18
%
19
%
20
%
21
%
22
%
23
%
24
%
25
%
18 %
68 65 63 61 59
17 %
69 66 64 62 60 58
16 %
71 67 65 63 61 59 57
15 %
73 69 66 64 62 60 58
14 %
74 71 68 65 63 61 59
13 %
75 72 69 67 64 62 60
Właściwości masy zbożowej
• Właściwości sorpcyjne
• Przewodność cieplna
• Masa właściwa
• Gęstość w stanie zsypnym
• Sypkość
• Kąt usypu
• Kąt zsypu
• Zdolność do samosortowania
• Zdolność do samozagrzewania
• Termodyfuzja wody
Masa właściwa ziarna zbóż
Masa właściwa ziarna zależy od jego składu chemicznego ze względu
na zróżnicowane masy właściwe poszczególnych składników.
Największą masą właściwą – 1,458 – 1,630 g/cm3 - charakteryzuje się skrobia.
Masa właściwa białek wynosi 1,345 g/cm3 (w tym glutenu 1,242 – 1,313 g/cm3), a
tłuszczu tylko 0,892-0,999 g/cm3.
Przeciętna masa właściwa ziarna zbóż w stanie absolutnie suchym przedstawia się
następująco [g/cm3]: owies - 0,95 - 1,08; ryż - 1,11 - 1,12; jęczmień - 1,13 - 1,27;
kukurydza - 1,19 - 1,25; żyto - 1,23 - 1,44; pszenica - 1,29 - 1,49.
Gęstość w stanie zsypnym
(gęstość usypna, masa objętościowa)
Gęstość w stanie zsypnym (gęstość usypna, masa objętościowa) oraz porowatość ziarna są ze sobą
ściśle powiązane. Gęstość to masa określonej objętości ziarna, na które składają się ziarna właściwe,
zanieczyszczenia i powietrze z przestrzeni międzyziarnowych. Gęstość w stanie zsypnym decyduje również o
ładowności zbiorników magazynowych, a porowatość ziarna wahająca się dla zbóż w granicach 35 – 60 %, o
łatwości prowadzenia zabiegów konserwacyjnych, (np. aktywnej wentylacji).
Elementy wagi holenderskiej
1) waga, 2) naczynie pomiarowe, 3) nóż, 4) krążek opadowy, 5 nadstawka, 6) odważniki
Przykładowe wartości gęstości w stanie
zsypnym wybranych rodzajów ziarna zbóż
[kg/m3]:
• owies - 300 - 550
• gryka - 460 - 550
• jęczmień - 480 - 680
• pszenżyto - 608 – 675
• żyto - 670 - 750
• proso - 680 - 750
• kukurydza - 600 – 850
• pszenica - 750 - 850
Sypkość masy zbożowej
• To zdolność wzajemnego przemieszczania się ziarniaków pod wpływem działania
sił zewnętrznych ograniczonych jednak przyczepnością i tarciem powierzchni styku
ziarniaków. Sypkość ziarna, zwana też jego ruchliwością, zależy przede wszystkim
od stanu głównego składnika masy ziarna, a mniej od domieszek.
• Przy swobodnym spadaniu ziarniaków na płaszczyznę poziomą powstaje stożek, o
określonym naturalnym stoku, którego kąt nachylenia nazywamy kątem
naturalnego stoku
lub kątem usypu. Kąt ten jest różny dla poszczególnych gatunków ziarniaków i
zależy m.in.
od ich kształtu, budowy, wilgotności i obecności zanieczyszczeń. Największą sypkość
mają
ziarniaki suche, okrągłe lub zbliżone do kuli i o powierzchni gładkiej.
Kąt zsypu masy zbożowej
Jest to najmniejszy kąt nachylenia płaszczyzny, przy którym
następuje ześlizg po niej materiału sypkiego. Wartość tego kąta jest
zazwyczaj o kilka stopni mniejsza niż kąta usypu.
1. Jest zróżnicowana w różnych obszarach masy. Wpływa na to: natężenie
procesów życiowych, temperatura poszczególnych warstw masy ziarna,
wilgotność i temperatura otaczającego powietrza.
2. Największe zmiany wilgotności i temperatury w silosach zachodzą w
górnej warstwie ziarna (miejsce styku ziarna i otaczającego powietrza) .
3. Termodyfuzja wody jako przyczyna samozagrzewania ziarna.
Wilgotność masy zbożowej
Samozagrzewanie masy ziarna:
• Jest przyczyną nieodwracalnego pogorszenia jakości przechowywanego ziarna.
• Jest spowodowane wzmożeniem procesów życiowych ziarna. Oddychające ziarno
wytwarza ciepło, które nie może być odprowadzone z masy, ponieważ ziarno i
powietrze zawarte w przestrzeniach międzyziarnowych źle przewodzą ciepło.
• Może być wywołane silnym zanieczyszczeniem nasionami chwastów.
• Nigdy nie przebiega w całej masie jednocześnie. Na początek powstają tzw.
ogniska zapalne, które z czasem rozszerzają się na pozostałą część masy.
Samozagrzewanie ziarna
• Samozagrzewanie
występuje
przy
niewłaściwych
warunkach magazynowania ziarna zbóż.
• Brak wietrzenia może doprowadzić do podwyższenia się
temperatury masy ziarna, jest ono bowiem złym
przewodnikiem ciepła.
• Źródłem ciepła powstającego w masie ziarna jest
oddychanie
ziarna,
nasion
chwastów
oraz
drobnoustrojów i szkodników.
• Początkowo rozwija się mikroflora mezofilna, później
termofilna;
wzrasta
aktywność
enzymów,
które
powodują rozkład skrobi, białek, węglowodanów.
• Ziarno na skutek samo zagrzewania się ma stęchły
zapach, ciemną barwę, nie nadaje się do przetwórstwa
Lokalizacja ognisk samozagrzewania
1. Powierzchniowe – wzrost temperatury następuje w warstwie znajdującej się na 1/3 wysokości
od powierzchni masy. Jest spowodowane skraplaniem pary wodnej na skutek dużej różnicy
temperatur między ziarnem a otaczającym powietrzem. Występuje na jesieni i wiosną.
2. Gniazdowe – spowodowane jest silnym miejscowym zawilgoceniem ziarna, występowaniem w
masie zbożowej miejsc silnie zanieczyszczonych np. w wyniku zjawiska samosortowania
składników masy.
3. Pionowo-warstwowe – występuje w wyniku nierównomiernego nagrzewania lub oziębiania
ścian silosów, samosortowania się ziarna. Pył i lekkie zanieczyszczenie oraz nasiona chwastów
gromadzą się przy ścianach silosów, stanowiąc doskonałe źródło wzrostu temperatury.
4. Dolne – jest skutkiem nasypania na zimne dno silosu w okresie zimowym ciepłego, natomiast na
wiosnę lub jesienią powoli ochładzającego się ziarna.
Proces samozagrzewania przebiega w trzech stadiach:
W pierwszym stadium ziarno zagrzewa się do temperatury 24-30
0
C i nie można jeszcze
stwierdzić w nim
zmian organoleptycznie.
W drugim stadium temperatura podnosi się do 34-38
0
C, a ziarno „zaczyna się pocić”, zmienia
barwę i
pojawia się zapach słodowy.
W wyniku rozwoju drobnoustrojów szybko następuje trzecie stadium charakteryzujące się
wzrostem
temperatury do ponad 50
0
C. Ziarno zatraca sypkość oraz zmienia swoją barwę i uzyskuje silny
zapach
stęchlizny oraz traci całkowicie zdolność kiełkowania.
Aktywna wentylacja
• Proces aktywnej wentylacji pozwala na schłodzenie lub dosuszenie ziarna, a także na
krótkotrwałe przechowywanie wilgotnego ziarna przy ciągłym odprowadzaniu wydzielanego
ciepła.
• Obniżenie temperatury lub jego wilgotności albo obu tych czynników jednocześnie
pozwala na przedłużenie czasu bezpiecznego przechowywania, co przedstawiono w tabeli:
Temperatu
ra
zboża
o
C
Wilgotność zboża %
14
15,5
17
18,5
20
21,5
23
Czas bezpiecznego przechowywania w dniach
10,0
256
128
62
32
16
8
4
15,5
128
64
32
16
8
4
2
21,5
64
32
16
8
4
4
1
26,6
32
16
8
4
2
1
0
32,2
16
8
4
2
1
0
0
37,7
8
4
2
1
0
0
0
Dawka
powietrza
Różnica między temp. ziarna i
powietrza
o
C
Średnie obniżenie temp. ziarna na
godzinę wietrzenia
o
C
50
10
0,2
50
20
0,4
100
10
0,4
100
20
0,8
150
10
0,6
150
20
1,2
Zalecana dawka powietrza w czasie prowadzenia aktywnego
wietrzenia ziarna :
Wilgotność ziarna %
Ilość powietrza m
3
/h na 1
tonę ziarna
Ilość powietrza m
3
/h na 1 m
3
ziarna
Do 16
10
7,5
16-18
30
22,5
18-20
50
37,5
20-25
100
75,0
Skuteczność chłodzenia 1 tony ziarna za pomocą aktywnej wentylacji:
Suszenie ziarna
•
Aktywna wentylacja powietrzem zewnętrznym, może być prowadzona tylko przy sprzyjających warunkach
atmosferycznych, ponieważ przy zbyt dużej wilgotności powietrza może dochodzić do procesu odwrotnego, czyli
nawilgocenia ziarna.
•
Przy wykorzystaniu podgrzanego powietrza jako czynnika suszącego, można dosuszać ziarno niezależnie od warunków
atmosferycznych.
•
Nagrzanie ziarna ponad dopuszczalną temperaturę może mieć negatywny wpływ na jego jakość technologiczną i siewną.
Maksymalna temperatura nagrzania ziarna w czasie suszenia
Gatunek ziarna
Temperatura w
o
C maksymalnego
nagrzania przy wilgotności
do 20%
powyżej 20%
Żyto
55-60
50-55
Pszenica
50
45
Jęczmień na paszę
55-60
50-55
Jęczmień jary na cele browarne
35-42
34-40
Owies
45-50
45
Proso
40
35
Mieszanka zbożowa
45-50
45
Kukurydza
45-50
45
Po zakończonym procesie suszenia, należy obniżyć temperaturę ziarna w komorze chłodzenia suszarni zbożowej. Temperatura
schłodzonego ziarna w miarę możliwości powinna być równa temperaturze powietrza atmosferycznego, mierzonej w porze nocnej.
Dopuszcza się temperaturę ziarna wyższą od temperatury powietrza, jednak nie więcej niż o 5
0
C. Jeżeli nie ma takiej możliwości, należy
ziarno bezpośrednio po wysuszeniu załadować do silosów i przystąpić do schładzania.
Mikotoksyny / Toksyny pleśniowe
Mikotoksyny to substancje toksyczne produkowane przez pleśnie. Są związkami niskocząsteczkowymi,
termostabilne, nie ulegają destrukcji podczas pasteryzacji, a także w wyższych temperaturach.
Do najważniejszych mikotoksyn z uwagi na powszechność występowania należą: aflatoksyny, ochratoksyna A,
patulina, trichotecyny, sterigmatocystyna, womitoksyna.
Wyróżnia się dwie drogi penetracji mikotoksyn do organizmu człowieka:
Droga pierwotna występuje gdy człowiek spożywa żywność, na której wcześniej rozwijała się pleśń i wytworzyła
mikotoksyny. Jeśli zboże było wcześniej narażone na rozwój grzybów, a mimo to zostało przeznaczone na
przemiał,
można wówczas spodziewać się, że mikotoksyny będą do organizmu wprowadzane wraz z różnymi rodzajami
pieczywa, kaszą lub otrębami. (owoce - soki, dżemy itp.). Poza drogą pokarmową, mikotoksyny mogą przenikać
do
organizmu człowieka przez układ oddechowy i przez skórę.
Droga wtórna prowadzi przez organizmy zwierzęce, które są filtrem dla wielu mikotoksyn. Możliwa jest ich
kumulacja w tkankach miękkich, jak wątroba, nerki, a także mięśniach. Niektóre mikotoksyny w organizmach
zwierzęcych ulegają przekształceniu w inną formę chemiczną o słabszych właściwościach toksycznych.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
http://www.cbr.edu.pl/slownik
Mikotoksyny z grupy trichotecyn
• Trichotecyny są metabolitami o charakterze seskwiterpenów.
Wytwarzają je głównie szczepy Fusarium graminearum i Fusarium
culmorum.
• Obecnie znanych jest około 50 metabolitów z tej grupy mikotoksyn.
Najgroźniejsza jest toksynę T-2 i womitoksyna, występujące w paszach
i ziarnie zbóż.
• Zatrucia metabolitami grzybów rodzaju Fusarium po raz pierwszy
odnotowano w 1890 roku na Syberii. Zatrucia metabolitami
pleśniowymi powodowały krwotoki, wybroczyny, anemię. Chorobę
nazwano żywieniową biegunką toksyczną. Wykazują one również silne
działanie kancerogenne, szczególnie w stosunku do wątroby.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. http://www.cbr.edu.pl/slownik
Kraj
Dopuszczalna zawartość DON μg/kg
Ziarno nieprzetworzone Mąka i przetwory pszenne
UE
1750
750
Austria
650
500
Niemcy
500
350
Holandia
750
-
USA
2000
1000
Kanada
2000
1000
Przykładowe dopuszczalne zawartości deoksyniwalenolu (DON) w μg/kg w
pszenicy i wyrobach z pszenicy obowiązujące w UE i krajach członkowskich,
USA i Kanadzie
J.Chełkowski, Polska Akademia Nauk w Poznaniu, Mikotoksyny i grzyby toksynotwórcze jako istotny wskaźnik
jakości żywności i pasz.
Produkt
Dopuszczalna
zawartość
toksyny
Zearalenon
Ziarno
zbożowe
nieprzetworzone
100
Ziarno
kukurydzy
nieprzetworzone
200
Mąka zbożowa
75
Chleb, wypieki cukiernicze,
płatki śniadaniowe
50
Produkty
zbożowe
dla
niemowląt
20
Maksymalna zawartość wybranych mikotoksyn w produktach
spożywczych
(normy Unii Europejskie ug/kg).
Ochratoksyna A
Rodzynki i inne suszone
produkty winogron
10
Wino (białe lub czerwone)
2
Kawa palona
5
Kawa typu instant
10
Ziarno zbóż nieprzetworzone
5
Żywność dla niemowląt
0,5
Patulina
Soki i nektary owocowe
50
Urządzenia techniczne w
przechowalnictwie zbóż
O
f
e
r
u
j
e
m
y
:
r
u
r
y
z
s
y
p
u
g
r
a
w
i
t
a
c
y
j
n
e
g
o
,
r
o
z
d
z
i
e
l
a
c
z
e
,
t
r
ó
j
n
i
k
i
,
k
o
l
a
n
a
,
o
p
a
s
k
i
,
z
a
s
u
w
y
r
ę
c
z
n
e
i
a
u
t
o
m
a
t
y
c
z
n
e
.
O
f
e
r
u
j
e
m
y
:
r
u
r
y
z
s
y
p
u
g
r
a
w
i
t
a
c
y
j
n
e
g
o
,
r
o
z
d
z
i
e
l
a
c
z
e
,
t
r
ó
j
n
i
k
i
,
k
o
l
a
n
a
,
o
p
a
s
k
i
,
z
a
s
u
w
y
r
ę
c
z
n
e
i
a
u
t
o
m
a
t
y
c
z
n
e
.
Osprzęt technologiczny
rury
opaski
zasuwy ręczne
i
automatyczne
rozdzielacz
e
Elektroniczna
waga
przepływowa do
200 ton/h
Kosz zasypowy z pełną aspiracją: długość 18m, zdolność
przyjęciowa – 100ton/h.
Obieg powietrza w magazynach płaskich
Kanały powietrzne w magazynach płaskich
Magazyn z przejezdnymi
kanałami powietrznymi
Podziemny główny
kanał powietrzny
Główny kanał
powietrzny z blachy
Magazyny płaskie
Elewator zbożowy (silos)
1. Cz. walcowa zbiorników wykonana jest z blachy
ocynkowanej,
2. Elementy konstrukcyjne wykonane ze stali poddane
zostały piaskowaniu, zabezpieczeniu antykorozyjnym i
malowaniu,
3. Silosy posiadają instalację przewietrzania ziarna.
Silosy z lejem zsypowym typu SZG o poj. 200, 300 i
400 m3
Podnośniki kubełkowe (Służą do pionowego przemieszczania
ziarna zbóż, rzepaku, traw itp.)
Współpracują z urządzeniami transportu poziomego
(redlery,
przenośniki ślimakowe), z których odbierane przez
podnośnik ziarno
transportowane jest w pionie
do 40m wysokości.
Konstrukcja podnośnika kubełkowego oparta jest na
systemie
modułowym.
Przedłużenie urządzenia jest możliwe przez dodanie
modułu rur
L=2m oraz pasa gruntowego z kubełkami.
Urządzenia transportujące
podnośnik kubełkowy
przenośnik
ślimakowy
rurowy
Przenośnik
taśmowy
Przenośnik
łańcuchowy
korytowe
o wydajności od 6 do 35t/h, jedno i dwu-
kierunkowe
rurowe
wydajność od 6 do 35t/h, mogą pracować pod kątem
60 stopni
Przenośniki ślimakowe
Przeznaczone są do przemieszczania wszelkiego rodzaju materiałów
sypkich na niewielkie odległości.
Zbiorniki ekspedycyjne
1. Zbudowane z części walcowej, dachu oraz leja umożliwiającego
szybki, grawitacyjny rozładunek.
2. Konstrukcja umożliwia przejazd i załadunek dużych zestawów
transportowych
3. Zbiorniki o pojemności od 20 do 50 m3
Magazyn zbożowy 10 x
2000 ton Kałdus
k. Chełmna
Magazyn zbożowy 4 × 2000
ton,
4 × 500 ton, 2 × 150 ton
Podławki k. Kętrzyna
Magazyn zbożowy 4 × 3000
ton,
2 × 500 ton
Grabowiec k. Braniewa
Magazyn zbożowy 9 × 500
ton
Nowa Wieś Mała k.
Grodkowa
Magazyn zbożowy 4 ×
2000 ton
Tomice k. Ząbkowic
Śląskich
Silosy zbożowe BIN 500
o ładowności 500 ton
ARAJ Kąty Wrocławskie
ARAJ Kąty Wrocławskie
ARAJ Kąty Wrocławskie
Budowa silosów płaskodennych BIN.
Cennik wybranych produktów firmy BIN
2007rok
Uwaga: Cena silosu zawiera cenę montażu oraz cenę bloczków
betonowych
Produkt
Ładowność (t)
Cena brutto
Silos BIN10
10
3 966 zł
Silos BIN20R
20
6 787 zł
Silos BIN20WR
28
7 714 zł
Silos BIN60R
60
10 594 zł
Silos BIN60WR
70
12 058 zł
Silos BIN100RU
100
17 224 zł
Silos
BIN100WRU
130
20 237 zł
Silos BIN200U
200
28 494 zł
Sieć sprzedaży silosów BIN
Zmiany zachodzące podczas
magazynowania surowców roślinnych.
• Podczas oddychania surowców roślinnych ulegają utlenianiu węglowodany, czemu
towarzyszy wydzielanie CO2, H2O i energii cieplnej.
• Intensywność oddychania mierzy się ilością CO2 wydzielanego z 1kg masy w
ciągu godziny.
• W czasie oddychania następują ubytki węglowodanów i ogólnej masy
surowców, im proces jest intensywniejszy, tym ubytki są większe. Procesy
oddychania przebiegają najwolniej w temperaturze 0
0
C, intensywność ich wzrasta w
miarę wzrostu temperatury.
• Oddychanie jest najbardziej intensywne w warzywach liściowych, owocach
jagodowych i pestkowych, dlatego też nie można ich długo magazynować.
• W czasie magazynowania surowce powinny być ułożone dosyć luźno i należycie
wietrzone, aby odprowadzić wydzielające się ciepło i CO2. W przeciwnym razie
może nastąpić samozagrzewanie się i zaparzenie.
• Zaparzone owoce i warzywa tracą barwę, brązowieją, nabierają nieprzyjemnego
smaku i zapachu. Rozpoczyna się w nich proces rozkładu.
ODDYCHANIE TLENOWE
• Proces utraty wody przez żywe organizmy roślinne nazywamy transpiracją.
Woda jest wydzielana przez szparki i bezpośrednio przez nabłonek.
• Podczas magazynowania następuje jedynie wydzielanie wody na zewnątrz
bez jej pobierania.
• Intensywność transpiracji zależy od temperatury i wilgotności w
pomieszczeniu.
• W przypadku ziarna zbóż, nasion roślin strączkowych i oleistych proces ten
nie jest szkodliwy.
• W przypadku owoców i warzyw intensywna transpiracja jest szkodliwa.
Tracą one jędrność, podwyższają wilgotność względną powietrza i obniżają
temperaturę w czasie magazynowania owoców i warzyw.
Transpiracja
• W czasie przechowywania dojrzewają niektóre owoce, np. jabłka, gruszki,
cytryny, pomarańcze, banany.
• Dojrzewanie owoców polega na rozkładaniu skrobi do cukrów prostych,
przemianach kwasów organicznych i powstawaniu substancji zapachowych.
• Do przyśpieszenia procesu dojrzewania owoców w czasie magazynowania
stosuje się etylen.
Dojrzewanie
• Do niekorzystnych zjawisk występujących podczas magazynowania
ziemniaków, ziarna zbóż i nasion strączkowych należy kiełkowanie.
• Ziemniaki zaczynają kiełkować na skutek wzrostu temperatury
otoczenia, głównie w okresie wiosennym.
• Następują duże ubytki skrobi, białek, wzmaga się działalność
enzymów. Przy kiełkach długości 3 – 4 cm straty masy w ziemniakach
wynoszą 10%.
Kiełkowanie
Porastanie
• Porastanie ziarna, nasion strączkowych i oleistych
następuje głównie przy zawilgoceniu ziarna.
• W ziarnie zachodzą znaczne zmiany składników
organicznych, wzrasta aktywność enzymów.
• Zwykle towarzyszy tym procesom intensywny rozwój
mikroflory. Ziarno porośnięte nie nadaje się do
przetwórstwa.
Zmiany mikrobiologiczne
• Drobnoustroje mogą rozwijać się w masie surowca lub na jego
powierzchni.
• Na powierzchni rozwijają się najczęściej pleśnie, powodują one zmiany
w postaci nalotów o różnym zabarwieniu, zależnie od rodzaju pleśni.
Zmieniony jest smak i zapach surowców. Powierzchnia jest uszkodzona,
co umożliwia rozwój innych drobnoustrojów. Warunkiem sprzyjającym
rozwojowi jest zawilgocenie lub uszkodzenie powierzchni. Pleśnieniu
mogą ulegać wszystkie surowce magazynowe w niewłaściwych
warunkach.
• Drobnoustroje rozwijające się w surowcach, np. w owocach o dużej
zawartości wody, mogą wywoływać procesy fermentacji mlekowej lub
alkoholowej.
• Warzywa, ziemniaki, owoce o uszkodzonej powierzchni skórki są łatwo
atakowane przez mikroflorę gnilną. Surowce uszkodzone przez larwy
szkodników nie nadają się do magazynowania. Owoc uszkodzony i
zanieczyszczony odchodami gnije.
• Wiele chorób, które porażają surowce w okresie wegetacji, rozwija się
dalej w czasie magazynowania. Są to najczęściej różne rodzaje zgnilizny,
występującej na powierzchni lub sięgającej w głąb surowca.
Pojęcia związane z przechowywaniem
żywności
Minimalna aktywność wody w
środowisku dla różnych
drobnoustrojów
Minimalna
a
w
Przykłady drobnoustrojów
0,95
prawie wszystkie drobnoustroje
0,95
gramujemne bakterie, niektóre
drożdże
0,92
glony morskie
0,91
wegetatywne komórki rodzaju
Bacillus, Lactobacillus, niektóre
pleśnie
0,88
większość drożdży
0,85
gronkowce Staphylococcus aureus
0,80
większość pleśni
0,75
bakterie halofilne, glony halofilne
0,60
osmofilne drożdże, kserofilne
pleśnie
Aktywność wody
Aktywność wody w żywności jest definiowana jako stosunek ciśnienia pary wodnej
nad żywnością do ciśnienia pary wodnej nad czystą wodą w tej samej temperaturze.
Wartość tę przyjęto w celu określenia zapotrzebowania drobnoustrojów na wodę. Czysta
chemicznie woda ma aktywność aw=1. Ze wzrostem stężenia związków rozpuszczalnych
aktywność wody spada poniżej wartości 1. Większość drobnoustrojów może rosnąć w
środowiskach, których aktywność wody wynosi powyżej 0,95 jakkolwiek wzrost niektórych z nich
można stwierdzić w środowiskach o aktywności wody wynoszącej 0,6.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
http://www.cbr.edu.pl/slownik
Konserwant / Substancja
konserwująca
Substancje konserwujące to związki chemiczne dodawane do żywności w celu przedłużenia
jej
przydatności do spożycia. Do tych substancji zaliczamy np. kwasy spożywcze: octowy, mlekowy,
cytrynowy, jabłkowy lub winowy. Substancje te są dodawane do żywności w ilości od 0,3% do
3%.
Do chemicznych środków konserwujących zalicza się takie związki, które wywołują
skuteczne
utrwalenie żywności już przy stężeniu 0,1-0,2%, a niekiedy jeszcze niższych. Z tego względu
konserwowanie za pomocą cukru, soli kuchennej, etanolu czy kwasów organicznych nie jest
zaliczane do metod chemicznych.
Chemiczne substancje konserwujące to m.in.:
• bezwodnik kwasu siarkawego i sole tego kwasu,
• kwas benzoesowy i jego sól sodowa,
• estry kwasu p-hydroksybenzoesowego (parabeny),
• kwas mrówkowy i jego sole - wapniowa i sodowa,
• kwas sorbowy i jego sole - potasowa, wapniowa i sodowa,
• kwas propionowy i jego sole,
• azotany (sodu, potasu),
• azotyn sodu,
• i inne.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.
http://www.cbr.edu.pl/slownik
Poziomy przejawów życiowych
• Bioza - pełny stan życiowy.
• Anabioza - stan utajonego życia, może być osiągnięty przez ostrożne
wysuszenie, schłodzenie, zamrożenie, lub potraktowanie odpowiednim
gazem. Stan ten jest odwracalny tj. organizm może wrócić do stanu biozy po
jego rehydratacji czy rozmrożeniu.
• Cenoanabioza - odpowiada utajonemu (raczej już nieodwracalnemu)
stanowi życiowemu w następstwie hamującego działania produktów
wytworzonych przez drobnoustroje (np. kwas mlekowy w kapuście kiszonej,
alkohol w winie).
• Abioza - oznacza całkowite zatrzymanie procesów życiowych łącznie z pełną
inaktywacją enzymów i zabiciem lub usunięciem wszystkich drobnoustrojów
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. http://www.cbr.edu.pl/slownik
Pestycydy
• Związki chemiczne stosowane do walki z chorobami i szkodnikami roślin,
a także w ramach różnych działań sanitarnych.
• Największą grupę pestycydów stanowią środki ochrony roślin.
• Pestycydy to związki o dużej toksyczności.
• Niewłaściwe stosowanie tych związków może być przyczyną kumulowania
się pestycydów i ich metabolitów w organizmie człowieka i powodowania
zatruć przewlekłych, trwałych uszkodzeń układu nerwowego i narządów
wewnętrznych.
• Ważny jest także szkodliwy wpływ pestycydów na biocenozę środowiska.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. http://www.cbr.edu.pl/slownik
Raduryzacja
• Metoda nietermicznego przedłużania przydatności do spożycia
żywności, stosuje się promieniowanie jonizujące w dawkach do 1
kGy.
• W produktach (np. składowanym mięsie, rybach, owocach,
warzywach) zmniejsza się o kilka cykli logarytmicznych ogólna liczba
drobnoustrojów oraz zostaje zahamowane rozmnażanie pozostałych
przy życiu komórek.
• Dla pełnego utrwalenia żywności raduryzację stosuje się z
pasteryzacją.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. http://www.cbr.edu.pl/slownik
Radycydacja
• nietermiczna metoda utrwalania żywności z zastosowaniem
promieniowania jonizującego,
• następuje redukcja liczby bakterii chorobotwórczych oraz
ograniczenie produkcji toksyn (np. jadu kiełbasianego).
• przydatna do utrwalania żywności o niskiej aktywności wody
(poniżej 0,6) zanieczyszczonej mikroflorą patogenną, głównie z
rodzaju Salmonella i Clostridium.
• stosuje się średnie dawki promieniowania jonizującego (1-10
kGy).
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. http://www.cbr.edu.pl/slownik
Radapertyzacja
• Nietermiczana metoda utrwalania żywności. Czynnikiem
utrwalającym jest promieniowanie jonizujące w dawkach od 10 do
50 kGy.
• Sterylizacja (w połączeniu z wysoką temperaturą) mięsa, drobiu,
owoców morza, przypraw, żywności dla szpitali i wojska, posiłków
dla astronautów.
Danuta Kołożyn-Krajewska, Monika Trząskowska. Słownik terminologii z zakresu zapewnienia
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. http://www.cbr.edu.pl/slownik