Jerzy Jendrośka
1
Aktualne problemy
prawne z GMO w Polsce
Jerzy Jendrośka
Jerzy Jendrośka
1
Aktualne problemy
prawne z GMO w Polsce
Jerzy Jendrośka
Ustawa o paszach - zakaz
• 15. 1. Zabrania się wytwarzania,
wprowadzania do obrotu i
stosowania w żywieniu zwierząt:
– ….
– 4)
pasz genetycznie
zmodyfikowanych oraz organizmów
genetycznie zmodyfikowanych
przeznaczonych do użytku paszowego
Uniwersytet Opolski, WPiA
2
Problem z zakazem
• Zagrozenie dla konkurencyjności
polskiego rolnictwa (zwłaszcza hodowli
drobiu i trzody chlewnej)
• ok. 95 proc. soi sprowadzanej do kraju
jest genetycznie zmodyfikowane i
znacznie tańsze niż soja
wyprodukowana naturalnie i
niesubsydiowana przez amerykański
rząd
Uniwersytet Opolski, WPiA
3
Rozwiązanie - moratorium
Art. 65. Ustawa wchodzi w życie po
upływie 14 dni od dnia ogłoszenia,
z wyjątkiem art. 15 ust. 1 pkt 4 oraz
art. 53 ust. 1 pkt 5 w zakresie
dotyczącym art. 15 ust. 1 pkt 4, które
wchodzą w życie z dniem 1 stycznia
2017 r
Uniwersytet Opolski, WPiA
4
Ustawa o nasiennictwie z
2003 r. w wersji z 2006r
• Art.5 ust. 4. Odmian genetycznie
zmodyfikowanych nie wpisuje się do
krajowego rejestru.
• Art. 57 ust3. Materiał siewny odmian
genetycznie zmodyfikowanych nie
może być dopuszczony do obrotu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Uniwersytet Opolski, WPiA
5
Wyrok TSUE z 16 lipca 2009 w
sprawie C‑165/08 KE p-ko
Polsce
• Zakazując swobodnego obrotu materiałem siewnym
odmian genetycznie zmodyfikowanych oraz wpisu
odmian genetycznie zmodyfikowanych do krajowego
rejestru odmian, Rzeczpospolita Polska uchybiła
zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 22 i 23
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów
zmodyfikowanych genetycznie i uchylającej dyrektywę
Rady 90/220/EWG, jak również na mocy art. 4 ust. 4
i art. 16 dyrektywy Rady 2002/53/WE z dnia 13 czerwca
2002 r. w sprawie wspólnego katalogu odmian
gatunków roślin rolniczych.
Uniwersytet Opolski, WPiA
6
Wyrok WSA W-wa z 9 I
2007 (IV SA/Wa
2044/06)
– Ustanowiony w ustawie o nasiennictwie
zakaz rejestracji odmian genetycznie
zmodyfikowanych, stoi w sprzeczności z
głównymi celami i założeniami
Dyrektywy 2002/53/EWG. (Dyrektywy
Rady 2002/53/WE z dnia 13 czerwca
2002 r. w sprawie wspólnego katalogu
odmian gatunków roślin rolniczych (Dz.
Urz. UE L 193 z 20 lipca 2002 r., s. 1 ze
zm.),
Uniwersytet Opolski, WPiA
7
Wyrok WSA W-wa z 9 I
2007 (IV SA/Wa
2044/06)
• W sytuacji gdy dana odmiana została wprowadzona
do obrotu i objęta wspólnym katalogiem odmian
gatunków roślin rolniczych, jest możliwe
wprowadzenie zakazu jej stosowania na terenie
państwa członkowskiego, ale po uzyskaniu zgody
Komisji Europejskiej. W konsekwencji nie istnieje
generalny zakaz obrotu na terytorium Wspólnoty
odmianami GMO. A wprowadzenie zakazu
rejestracji odmian genetycznie zmodyfikowanych w
prawie krajowym jako zasady generalnej, stoi
jednoznacznie w sprzeczności z celami dyrektyw w
tym przedmiocie
Uniwersytet Opolski, WPiA
8
Wyrok WSA W-wa z 9 I
2007 (IV SA/Wa
2044/06)
• Wojewódzki Sąd Administracyjny po
rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia
2007 r. sprawy ze skarg P. International z
siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej i P. Northern Europe GmbH
Oddział w Polsce z siedzibą w S. na decyzję
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24
sierpnia 2006 r., w przedmiocie umorzenia
postępowania w sprawie wpisania odmiany
do krajowego rejestru:
Uniwersytet Opolski, WPiA
9
Wyrok WSA W-wa z 9 I
2007 (IV SA/Wa
2044/06)
• 1) uchyla zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią
w mocy decyzję organu pierwszej instancji;
• 2) odrzuca skargę P. International z siedzibą
w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej;
• 3) zasądza od Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi na rzecz P. Northern Europe GmbH
Oddział w Polsce z siedzibą w S. kwotę 500 zł
(pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania sądowego.
Uniwersytet Opolski, WPiA
10
Ustawa o nasiennictwie z
2012
• Uchyla ustawę z 2003 (a wraz z nią i
zakazy z art.5 ust 4 i art.57 ust 3)
• Wprowadziła w art.104 ust 9
podstawę prawną do wprowadzenia
zakazów stosowania GMO w drodze
rozporządzeń Rady Ministrów
• Koalicja rządząca obiecała niezwłoczne
skorzystanie z tego upoważnienia
Uniwersytet Opolski, WPiA
11
Ustawa o nasiennictwie z
2012 – art. 104
9. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia,
wprowadzić zakaz stosowania materiału siewnego
określonych odmian, kierując się ich nieprzydatnością
do uprawy w warunkach klimatycznoglebowych
RP lub
koniecznością uniknięcia zagrożeń zdrowia ludzi,
zwierząt, roślin oraz dla środowiska
10. Minister właściwy do spraw rolnictwa powiadamia
Komisję Europejską o wydaniu rozporządzenia, o którym
mowa w ust. 9, i przyczynach uzasadniających wydanie
tego rozporządzenia.
Uniwersytet Opolski, WPiA
12
Rozporządzenia RM z 2 I
2013
• Rozporządzenie w sprawie zakazu
stosowania materiału siewnego
odmian kukurydzy MON 810
• Rozporządzenie w sprawie zakazu
stosowania materiału siewnego
ziemniaka odmiany Amflora
Uniwersytet Opolski, WPiA
13
Zakaz uprawy kukurydzy
MON 810 - uzasadnienie
•
Zagrożenie zanieczyszczeniem
zmodyfikowanym pyłkiem miodów
produkowanych w Polsce,
•
Brak autoryzacji pyłku tej kukurydzy zgodnie
z przepisami unijnymi
•
Załącznik: wykaz 235 odmian kukurydzy
MON 810, których materiał siewny nie może
być stosowany w uprawach
•
Podobny zakaz wprowadziły Francja, Austria
i Węgry
Uniwersytet Opolski, WPiA
14
Zakaz uprawy ziemniaka
Amflora - uzasadnienie
• Doszło do zanieczyszczenia tej
odmiany
inną, testowaną i niedopuszczoną
do uprawy odmianą Amadea
• Genetycznie zmodyfikowanego ziemniaka
Amadeo, nieautoryzowanegow Unii,
znaleziono na polach w północnej Szwecji w
uprawie ziemniaka odmiany Amflora
• Podobny zakaz wprowadziły Węgry i Austria
Uniwersytet Opolski, WPiA
15