Agencja
Wywiadu
Opracowanie:
Agencja
Wywiadu
Opracowanie:
Geneza Agencji Wywiadu
Agencja Wywiadu powstała 29 czerwca
2002, w wyniku rozwiązania Urzędu
Ochrony Państwa (ustawa z dnia 24 maja
2002 o Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu). Po
rozwiązaniu Urzędu Ochrony Państwa
(UOP) utworzono dwie odrębne agencje:
Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego
oraz Agencję Wywiadu, które przejęły jego
dotychczasowe zadania. Ustawa
uregulowała między innymi warunki
przejścia do służby w Agencji Wywiadu
funkcjonariuszy Zarządu Wywiadu byłego
UOP oraz problem sukcesji prawnej po
UOP.
O Agencji Wywiadu
Agencja Wywiadu
(AW) to służba
wywiadowcza, której
zadanie polega na
pozyskiwaniu jawnych
i niejawnych
informacji poza
granicami kraju, które
mogą mieć znaczenie
dla bezpieczeństwa i
żywotnych interesów
kraju.
zadania
Zadania Agencji Wywiadu są przez nią
realizowane poza granicami kraju, zaś jej
działalność na terytorium Polski może być
prowadzona tylko w ograniczonym zakresie -
wyłącznie w związku z jej zagraniczną
działalnością. Do zadań AW należy:
• uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i
przekazywanie właściwym organom informacji
mogących mieć istotne znaczenie dla
bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji
Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału
ekonomicznego i obronnego;
• rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom
zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo,
obronność, niepodległość i nienaruszalność
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
c.d.
• ochrona zagranicznych przedstawicielstw
Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracowników
przed działaniami obcych służb specjalnych i
innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę
interesom Rzeczypospolitej Polskiej;
• zapewnienie ochrony kryptograficznej
łączności z polskimi placówkami
dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty
kurierskiej;
• rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu,
ekstremizmu oraz międzynarodowych grup
przestępczości zorganizowanej;
•prowadzenie wywiadu elektronicznego;
c.d.
• rozpoznawanie międzynarodowego obrotu
bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi,
środkami odurzającymi i substancjami
psychotropowymi oraz towarami, technologiami i
usługami o znaczeniu strategicznym dla
bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie
międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady
i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej
broni oraz środków jej przenoszenia;
• rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń
występujących w rejonach napięć, konfliktów i
kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na
bezpieczeństwo państwa oraz podejmowanie
działań mających na celu eliminowanie tych
zagrożeń.
Ogólną organizację wewnętrzną Agencji
Wywiadu określa STATUT, nadawany jej - w
drodze zarządzenia - przez Prezesa Rady
Ministrów.
Z kolei wewnętrzną strukturę jednostek
organizacyjnych Agencji Wywiadu
określają ich regulaminy organizacyjne,
nadawane – w drodze zarządzenia - przez
Szefa Agencji Wywiadu.
Szef Agencji Wywiadu może również - w
drodze zarządzenia - tworzyć,
przekształcać i likwidować ośrodki
szkolenia Agencji Wywiadu.
W skład Agencji Wywiadu wchodzą
następujące jednostki organizacyjne oraz
samodzielne stanowisko:
Biuro "A"
Biuro "B"
Biuro "C"
Biuro "D"
Biuro "E"
Biuro Finansów
Biuro Informacji i Analiz
Biuro Kadr
Biuro Pełnomocnika Ochrony
Gabinet Szefa
Ośrodek Szkolenia
Samodzielny Wydział Prawny
Samodzielne Stanowisko do Spraw Audytu
Wewnętrznego
Kontrola i nadzór
Działalność Szefa Agencji Wywiadu oraz
funkcjonowanie Agencji Wywiadu podlega
cywilnej, w tym parlamentarnej, kontroli oraz
nadzorowi władzy wykonawczej, co wyraża się w
szczególności w odpowiednich
kompetencjach:
• Prezesa Rady Ministrów
• Kolegium do Spraw Służb Specjalnych,
• Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych.
c.d.
Prezes Rady Ministrów -
sprawuje bezpośredni
nadzór nad działalnością
wykonywaną przez Agencję
Wywiadu, wydaje Szefowi
Agencji Wywiadu wiążące
wytyczne i polecenia. Szef
Agencji Wywiadu
przedstawia Prezesowi Rady
Ministrów corocznie -
najpóźniej na 3 miesiące
przed końcem roku
kalendarzowego - roczny
plan działania Agencji
Wywiadu na rok następny
oraz przedstawia corocznie
- do dnia 31 stycznia
sprawozdanie z za poprzedni
rok kalendarzowy.
Szef AW gen. bryg. Maciej
Hunia
działalności Agencji
Wywiadu
Do zadań Kolegium do Spraw Służb Specjalnych
należy formułowanie ocen lub wyrażanie opinii w
sprawach:
• powoływania i odwoływania Szefa Agencji Wywiadu;
• szczegółowych projektów budżetu Agencji Wywiadu
przed rozpatrzeniem ich przez Radę Ministrów;
• wykonywania przez Agencję Wywiadu powierzonych
jej zadań;
• organizacji wymiany między organami administracji
rządowej informacji istotnych dla bezpieczeństwa
zewnętrznego i międzynarodowej pozycji
Rzeczypospolitej Polskiej.
c.d.
c.d.
Do zakresu działania sejmowej Komisji do Spraw
Służb Specjalnych należy w szczególności:
• badanie skarg dotyczących działalności Agencji
Wywiadu;
• ocena współdziałania Agencji Wywiadu z
organami administracji państwowej;
• rozpatrywanie corocznych sprawozdań z
działalności Agencji Wywiadu;
• opiniowanie kierunków pracy Agencji Wywiadu
w oparciu o informacje przedstawiane przez
Szefa Agencji Wywiadu;
• rozpatrywanie corocznych sprawozdań z
działalności Agencji Wywiadu.
Szpiega Zatrudnimy od zaraz
Jeśli skończyłeś niedawno
prestiżowy kierunek studiów,
najlepiej prawo czy
stosunki międzynarodowe,
znasz dwa języki obce, lubisz
ludzi masz szanse zostać
polskim Bondem. Agent
wysyłany na zagraniczne
misje to najczęściej
absolwent elitarnych
kierunków studiów, np.
prawa,
stosunków międzynarodowych, matematyki czy
informatyki. Musi znać przynajmniej dwa języki
obce. Idealny układ to: język angielski jako
pierwszy, a drugi nietypowy, np. rumuński czy
chiński. Kandydat nie może być związany z żadną
partią.
Agencja Wywiadu nie prowadzi regularnych rekrutacji. Można przysłać
mailem swoje CV z listem motywacyjnym i czekać.
Istnieje jednak drugi, ważniejszy kanał tzw. „własny”: sami typują
kandydatów. Do służb werbowane są głównie osoby młode, bo
szkolenie profesjonalnego szpiega trwa nawet dziesięć lat. A oficer
operacyjny musi być w pełni sił fizycznych. Rekrutacja do AW jest
objęta tajemnicą państwową. Trwa zazwyczaj kilka miesięcy i ma kilka
etapów. Pierwszy kontakt z Agencją to rozmowa z oficerem
prowadzącym nabór. Jeśli wypadniemy pozytywnie, musimy napisać test
sprawdzający ogólną wiedzę. To ok. 40 pytań o świecie współczesnym,
historii, polityce, obyczajowości. Jeśli test wypadnie dobrze, kandydat
przechodzi badania psychologiczne. Sprawdzane są zdolności werbalne,
analityczne, kojarzenie faktów, myślenie logiczne, a także tzw. inteligencja
emocjonalna i odporność na stres.
c.d.
Podczas badań psychologicznych sprawdzana się
hierarchię wartości kandydata. Kolejny etap to
prześwietlanie życiorysu kandydata: czy był karany,
jaki ma majątek. Oprócz tego przeprowadza się
dyskretny wywiad środowiskowy. Tajni oficerowie
badają, jak kandydat odbierany jest w pracy, jakie ma
osiągnięcia. Pytają sąsiadów, kolegów ze studiów. Nie
dyskwalifikują tzw. wybryki młodości, jak palenie na
studiach skrętów czy wykroczenia drogowe. Ale już
wybryki chuligańskie, skazanie za jazdę po pijanemu
czy przestępstwa skarbowe nie pozwalają na podjęcie
pracy w AW. Kandydat na oficera służb specjalnych
musi się bowiem odznaczać postawą patriotyczną i
moralną, czyli być osobą, która w swoim życiu
przestrzega prawa, zachowuje się godnie i
racjonalnie, np. regularnie płaci rachunki.
Agencja sprawdza też dokładnie rodzinę: rodziców,
rodzeństwo, męża, żonę.
c.d.
Problem pojawia się, gdy np. brat kandydata jest
przestępcą, bo kontakty z osobami ze świata
przestępczego dyskwalifikują osobę starającą się o
pracę. Kandydata ratuje, jeśli zerwał z takim bratem
stosunki. Dopiero po tak szczegółowych ustaleniach
okazuje się, czy kandydat jest "czysty". Jeśli
zasługuje na ten przymiotnik, przechodzi
c.d.
dalej, czyli trafia na
badania lekarskie. Musi
być okazem zdrowia.
Dyskwalifikuje wada
serca, poważna wada
wzroku, astma czy
poważne skrzywienie
kręgosłupa. Na koniec,
aby potwierdzić uzyskane
od kandydata informacje,
badają go wariografem.
Nieliczni przechodzą przez sito selekcji. Po przyjęciu
do służby oficerowie od razu trafiają na kursy
zawodowe. Np. matematycy stają kryptologami
tworzącymi nowe szyfry. Wszyscy mają jeden cel:
zdobyć informacje, dzięki którym można zapobiec
atakom terrorystycznym czy handlowi bronią. Jeśli
trzeba, agenci śledzą, zakładają podsłuchy,
przeszukują mieszkania, podglądają przesyłki.
c.d.
Oficjalnie nie mogą
łamać prawa. Jednak
muszą być skuteczni,
a to wiąże się z
podejmowaniem
ryzyka. Czasem
pracują jawnie przy
ambasadach, czasem
o ich istnieniu nie
wie nikt. Zarobki są
Top Secret.
Stopnie słuZbowe
W Agencji Wywiadu obowiązują następujące korpusy i
stopnie służbowe:
korpus szeregowych:
szeregowy, starszy szeregowy
korpus podoficerów:
kapral, starszy kapral, plutonowy, starszy plutonowy,
sierżant, starszy sierżant, sierżant sztabowy, starszy
sierżant sztabowy
korpus
chorążych:
młodszy chorąży, chorąży, starszy chorąży,
młodszy chorąży, sztabowy, chorąży sztabowy,
starszy chorąży sztabowy
korpus oficerów:
podporucznik, porucznik, kapitan, major,
podpułkownik,
pułkownik, generał brygady
Pilnie strzeżony i niedostępny dla osób postronnych
Ośrodek Szkolenia Agencji Wywiadu w Kiejkutach
na Mazurach.
Na sam teren szkoły wstępu nie ma. Wszystko ze
względów bezpieczeństwa zarówno kursantów -
choć występują tam wszyscy pod fałszywymi
nazwiskami, jak i wykładowców - ponieważ to wciąż
czynni oficerowie wywiadu. Za bramą z napisem
„Zakaz fotografowania” znajdują się sale
wykładowe, bursa, kasyno i strzelnice. To wszystko
mieści się w zewnętrznej strefie, drugiej
graniczącej z jeziorem. Wewnętrzna, pierwsza
strefa, jest ściśle tajna.
Kiejkuty – polska szkoła
agentów
Obiekt jest bowiem
bardzo dobrze strzeżony.
Są wieżyczki, jest
podwójne ogrodzenie, a w
około krąży Łada Niwa z
żołnierzem za kierownicą.
c.d.
Oficer, który kończy tę
szkołę, wie bardzo
dużo –
jak funkcjonuje prawo
międzynarodowe,
organizacje; zna
protokół
dyplomatyczny.
Nic dziwnego, że lista przedmiotów przyszłych
oficerów wywiadu jest naprawdę bardzo długa –
strzelanie, walka wręcz, minimum dwa języki obce,
sporo wiedzy politycznej i oczywiście przedmioty
zawodowe – techniki inwigilacji, unikania
inwigilacji, pozyskiwania agentów, przekazywanie
tajnych informacji czy łamania szyfrów. Rekruci
mają dostęp do każdej literatury i do każdych
materiałów, tak żeby mogli dyskutować na każdy
temat.
Z kilku tysięcy absolwentów wyższych uczelni,
którymi każdego roku interesuje się Agencja
Wywiadu, do Klejkut trafia dokładnie
wyselekcjonowana i prześwietlona grupa około 30
osób.
To zarówno mężczyźni, jak i kobiety
.
c.d.
W 2006 roku Agencja Wywiadu zatrudniała 607
osób. Dziś stan etatowy wzrósł o jedną trzecią
(około 809). Liczba kadrowych oficerów powoli
dochodzi do tysiąca. Każdy z nich pracuje w
jednym z dziewięciu biur, z których
najważniejsze jest pięć biur operacyjnych (A, B,
C, D, E), z których każde obejmuje swoim
zasięgiem jeden kontynent (bez Antarktydy,
Australia jest w zainteresowaniu biura
zajmującego się Ameryką Południową). Dla
polskiego wywiadu kierunkiem strategicznym
jest Rosja, Niemcy, kraje Europy Środkowo –
Wschodniej i państwa kaukaskie. Podejmowanie
działań wywiadowczych w Ameryce Południowej
czy dalekiej Azji angażuje ludzi i pieniądze i nie
wplata się w potrzeby polityczne Polski.
Pracownicy
Tajni współpracownicy
Tajnych współpracowników może
werbować osiem służb. Na
pierwszym miejscu jest policja, bo
ma najwięcej informatorów - ok.
15 tysięcy.
Agencja Bezpieczeństwa
Wewnętrznego jest druga na
liście, jeśli chodzi o liczbę tajnych
agentów. Z nieoficjalnych danych
wynika, że jest ich ok. 2 tysięcy.
Dalej Wojskowe Służby
Informacyjne i Agencja Wywiadu.
Ocenia się każdą z nich na
kilkuset współpracowników.
W sumie mamy ok. 18-
19 tys. tajnych
informatorów
Nieco ponad 100 informatorów ma straż graniczna.
Wywiad skarbowy - posiada obecnie kilkadziesiąt
osób.
Tajnych współpracowników mogą też werbować
służby celne, ale jeszcze nie zaczęły i Biuro Ochrony
Rządu, któremu jednak brakuje przepisów
wykonawczych.
c.d.