Do zaburzeń wyższych czynności nerwowych należą:

Do zaburzeń wyższych czynności nerwowych należą:

zaburzenia mowy (afazja),

zaburzenia mowy (afazja),

zaburzenia poznania (agnozja),

zaburzenia poznania (agnozja),

zaburzenia działania (apraksja),

zaburzenia działania (apraksja),

zaburzenia myślenia, uczenia się, pamięci i orientacji.

zaburzenia myślenia, uczenia się, pamięci i orientacji.

Wyżej wymienione zaburzenia występują na skutek uszkodzeń

Wyżej wymienione zaburzenia występują na skutek uszkodzeń

ogniskowych mózgu: udary naczyniowe mózgu, guzy i urazy

ogniskowych mózgu: udary naczyniowe mózgu, guzy i urazy

mózgowe, procesy zapalne i zwyrodnieniowe centralnego

mózgowe, procesy zapalne i zwyrodnieniowe centralnego

układu nerwowego (CUN), choroba Alzheimera.

układu nerwowego (CUN), choroba Alzheimera.

AFAZJA

AFAZJA

– jest to zaburzenie mowy pochodzenia ośrodkowego.

– jest to zaburzenie mowy pochodzenia ośrodkowego.

Powstaje ono wskutek uszkodzenia ośrodka mowy w korze

Powstaje ono wskutek uszkodzenia ośrodka mowy w korze

mózgowej.

mózgowej.

Za funkcję mowy u prawie wszystkich praworęcznych i u

Za funkcję mowy u prawie wszystkich praworęcznych i u

znacznej części leworęcznych (ok. 50%) odpowiedzialna jest

znacznej części leworęcznych (ok. 50%) odpowiedzialna jest

lewa półkula mózgu.

lewa półkula mózgu.

Rodzaje afazji:

Rodzaje afazji:



afazja Brocka (ruchowa),

afazja Brocka (ruchowa),



afazja Wernickego (czuciowo – sensoryczna),

afazja Wernickego (czuciowo – sensoryczna),



afazja przewodzeniowa,

afazja przewodzeniowa,



afazja nominalna,

afazja nominalna,



afazja globalna

afazja globalna

.

.



Afazja typu Brocka

Afazja typu Brocka

charakteryzuje się zachowanym

charakteryzuje się zachowanym

rozumieniem, ale zaburzoną ekspresją (mowa

rozumieniem, ale zaburzoną ekspresją (mowa

powolna, niepłynna, słowa wypowiadane z

powolna, niepłynna, słowa wypowiadane z

wysiłkiem, styl telegraficzny).

wysiłkiem, styl telegraficzny).



Afazja Wernickego

Afazja Wernickego

charakteryzuje się płynnością

charakteryzuje się płynnością

mówienia, z prawidłowym rytmem i artykulacją, ale

mówienia, z prawidłowym rytmem i artykulacją, ale

też dużą rozwlekłością wypowiedzi, w których

też dużą rozwlekłością wypowiedzi, w których

pojawia się sporo wyrazów „pustych”, parafazje

pojawia się sporo wyrazów „pustych”, parafazje

(zniekształcenia, np. „bal” zamiast „ból” ,albo „tu

(zniekształcenia, np. „bal” zamiast „ból” ,albo „tu

jest moja książka” zamiast „ tu jest moja ręka”).

jest moja książka” zamiast „ tu jest moja ręka”).



Afazja przewodzeniowa

Afazja przewodzeniowa

to mowa płynna, ale nieprawidłowa,

to mowa płynna, ale nieprawidłowa,

rozumienie jest zachowane, występują parafazje.

rozumienie jest zachowane, występują parafazje.



Afazja nominalna

Afazja nominalna

cechuje się płynną ale rozwlekłą mową, w

cechuje się płynną ale rozwlekłą mową, w

której występują parafazje.

której występują parafazje.



Afazja globalna

Afazja globalna

polega natomiast na całkowitej niemożności

polega natomiast na całkowitej niemożności

mówienia i rozumienia.

mówienia i rozumienia.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z CHORYM Z AFAZJĄ

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z CHORYM Z AFAZJĄ

1. Ocena zaburzenia mowy

1. Ocena zaburzenia mowy

.

.

Bardzo ważne jest określenie stopnia tego zaburzenia podczas

Bardzo ważne jest określenie stopnia tego zaburzenia podczas

pierwszych kontaktów z chorym. W ocenie należy zwrócić uwagę

pierwszych kontaktów z chorym. W ocenie należy zwrócić uwagę

na następujące kryteria:

na następujące kryteria:



płynność,

płynność,



spontaniczność,

spontaniczność,



poprawność wypowiedzi,

poprawność wypowiedzi,



formułowanie zdań ,

formułowanie zdań ,



a także czy zdania są wypowiadane z wysiłkiem i czy pacjent z

a także czy zdania są wypowiadane z wysiłkiem i czy pacjent z

trudem dobiera wyrazy.

trudem dobiera wyrazy.

2. Nawiązanie pozytywnego emocjonalnego kontaktu z

2. Nawiązanie pozytywnego emocjonalnego kontaktu z

pacjentem:

pacjentem:



zachować wyraz spokoju na twarzy,

zachować wyraz spokoju na twarzy,



mimika twarzy wyrażająca spokój, zrozumienie,

mimika twarzy wyrażająca spokój, zrozumienie,

zainteresowanie,

zainteresowanie,



nie stresować chorego niezrozumiałymi dlań dźwiękami,

nie stresować chorego niezrozumiałymi dlań dźwiękami,

wymawiać wyraźnie poszczególne wyrazy, wyłapywać słowa

wymawiać wyraźnie poszczególne wyrazy, wyłapywać słowa

zrozumiałe i za ich pomocą uczyć następnych (zdecydowanie,

zrozumiałe i za ich pomocą uczyć następnych (zdecydowanie,

prostymi, krótkimi zdaniami),

prostymi, krótkimi zdaniami),



w razie potrzeby powtarzać przekazywane informacje,

w razie potrzeby powtarzać przekazywane informacje,



każdą podjętą przez chorego próbę współpracy i odnoszone

każdą podjętą przez chorego próbę współpracy i odnoszone

w niej sukcesy wzmacniać wyraźną akceptacją.

w niej sukcesy wzmacniać wyraźną akceptacją.

3.

3.

Postępowanie przy defektach artykulacyjnych mowy

Postępowanie przy defektach artykulacyjnych mowy

(afazja ruchowa – trudności w mówieniu):

(afazja ruchowa – trudności w mówieniu):



zachęcać do mówienia, ale nie zmuszać – chorzy z afazją

zachęcać do mówienia, ale nie zmuszać – chorzy z afazją

ruchową maja zachowany samokrytycyzm, wiedzą, że mówią

ruchową maja zachowany samokrytycyzm, wiedzą, że mówią

źle, dlatego starają się nie mówić nic. Należy ich przekonać,

źle, dlatego starają się nie mówić nic. Należy ich przekonać,

że ćwiczenia wypowiedzi i ich stylu jest niezbędne,

że ćwiczenia wypowiedzi i ich stylu jest niezbędne,



dostrzegać i chwalić nawet minimalne postępy,

dostrzegać i chwalić nawet minimalne postępy,



powstrzymywać się od krytyki.

powstrzymywać się od krytyki.

4. Postępowanie przy trudnościach rozumienia mowy( afazja

4. Postępowanie przy trudnościach rozumienia mowy( afazja

sensoryczna):

sensoryczna):



stosować komunikację pozawerbalną, polegającą na

stosować komunikację pozawerbalną, polegającą na

porozumiewaniu się za pomocą mimiki, gestów, zachowań, tzn.

porozumiewaniu się za pomocą mimiki, gestów, zachowań, tzn.

bez posługiwania się skodyfikowanymi (np. literowymi) formami

bez posługiwania się skodyfikowanymi (np. literowymi) formami

językowymi,

językowymi,



chwalić prawidłowe reakcje gestem, uśmiechem, słowem,

chwalić prawidłowe reakcje gestem, uśmiechem, słowem,



powstrzymywać się od krytyki, także przekazywanej w formie

powstrzymywać się od krytyki, także przekazywanej w formie

komunikatów pozawerbalnych,

komunikatów pozawerbalnych,



zachęcać do rozmowy, chociażby przez umiejętność aktywnego

zachęcać do rozmowy, chociażby przez umiejętność aktywnego

słuchania,

słuchania,



wyrażać akceptację.

wyrażać akceptację.

AGNOZJA –

AGNOZJA –

jest to zaburzenie poznania pochodzenia ośrodkowego.

jest to zaburzenie poznania pochodzenia ośrodkowego.

Najbardziej znane rodzaje agnozji: wzrokowa, słuchowa i dotykowa.

Najbardziej znane rodzaje agnozji: wzrokowa, słuchowa i dotykowa.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI W PRZYPADKU PACJENTA Z

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI W PRZYPADKU PACJENTA Z

AGNOZJĄ

AGNOZJĄ



organizować otoczenie chorego w celu stymulacji prawidłowej percepcji,

organizować otoczenie chorego w celu stymulacji prawidłowej percepcji,



korygować nieprawidłową percepcję,

korygować nieprawidłową percepcję,



zachęcać pacjenta do dotykania i patrzenia na części swojego ciała,

zachęcać pacjenta do dotykania i patrzenia na części swojego ciała,



wykorzystywać funkcjonujące drogi odbioru rzeczywistości, by jej obraz

wykorzystywać funkcjonujące drogi odbioru rzeczywistości, by jej obraz

w świadomości chorego był jak najmniej zaburzony.

w świadomości chorego był jak najmniej zaburzony.

APRAKSJA

APRAKSJA

– jest to zaburzenie działania pochodzenia ośrodkowego.

– jest to zaburzenie działania pochodzenia ośrodkowego.

Polega ono na niemożności wykonywania wyuczonych, celowych

Polega ono na niemożności wykonywania wyuczonych, celowych

czynności ruchowych (np. ubieranie się, jedzenie), przy braku

czynności ruchowych (np. ubieranie się, jedzenie), przy braku

niedowładów, zaburzeń czucia lub ataksji.

niedowładów, zaburzeń czucia lub ataksji.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI W PRZYPADKU PACJENTA Z

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI W PRZYPADKU PACJENTA Z

APRAKSJĄ

APRAKSJĄ



minimalizować epizody perseweracji poprzez podpowiadanie, uczenie,

minimalizować epizody perseweracji poprzez podpowiadanie, uczenie,

interwencję mającą na celu przerwanie powtarzanych przez pacjenta

interwencję mającą na celu przerwanie powtarzanych przez pacjenta

tych samych czynności,

tych samych czynności,



uczyć manipulacji (czyli czynności wykonywanych za pomocą rąk, np.

uczyć manipulacji (czyli czynności wykonywanych za pomocą rąk, np.

zapinania guzików),

zapinania guzików),



zapobiegać samo okaleczeniom w przypadku braku ruchów

zapobiegać samo okaleczeniom w przypadku braku ruchów

precyzyjnych, przez odpowiedni dobór sprzętu i przedmiotów, którymi

precyzyjnych, przez odpowiedni dobór sprzętu i przedmiotów, którymi

posługuje się pacjent oraz bezpieczną organizację jego otoczenia.

posługuje się pacjent oraz bezpieczną organizację jego otoczenia.

ZABURZENIE ORIENTACJI -

ZABURZENIE ORIENTACJI -

do zaburzeń orientacji zalicza się:

do zaburzeń orientacji zalicza się:

zaburzenie orientacji przestrzennej, czasowej i dotyczącej własnej

zaburzenie orientacji przestrzennej, czasowej i dotyczącej własnej

osoby.

osoby.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z PACJENTEM Z ZABURZENIAMI

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z PACJENTEM Z ZABURZENIAMI

ORIENTACJI

ORIENTACJI



zwracać się do chorych po nazwisku lub imieniu,

zwracać się do chorych po nazwisku lub imieniu,



korygować informacje pacjenta o miejscu, celu pobytu itp.,

korygować informacje pacjenta o miejscu, celu pobytu itp.,



pokazywać fotografie bliskich i rozmawiać o nich z pacjentem,

pokazywać fotografie bliskich i rozmawiać o nich z pacjentem,



zachęcać do ubierania się w rzeczy osobiste, własne,

zachęcać do ubierania się w rzeczy osobiste, własne,



pozostawić przyćmione światło w sali chorego na noc,

pozostawić przyćmione światło w sali chorego na noc,



wyprowadzać chorego z sali i pozwalać mu samemu wracać.

wyprowadzać chorego z sali i pozwalać mu samemu wracać.

ZABURZENIE MYŚLENIA –

ZABURZENIE MYŚLENIA –

w przebiegu wielu chorób neurologicznych

w przebiegu wielu chorób neurologicznych

występuje myślenie konkretno – obrazowe, natomiast pacjent ma

występuje myślenie konkretno – obrazowe, natomiast pacjent ma

trudności z myśleniem abstrakcyjnym.

trudności z myśleniem abstrakcyjnym.



Podczas uczenia się chorzy nie potrafią uogólniać ani przenosić

Podczas uczenia się chorzy nie potrafią uogólniać ani przenosić

doświadczeń z jednej sytuacji na inną, np. chory otrzymuje polecenie

doświadczeń z jednej sytuacji na inną, np. chory otrzymuje polecenie

wykonania jakiejś czynności i powtarza ją aż do momentu otrzymania

wykonania jakiejś czynności i powtarza ją aż do momentu otrzymania

sygnału o jej zaprzestaniu.

sygnału o jej zaprzestaniu.



Ponadto pewną czynność chory potrafi wykonać w obecności jednego

Ponadto pewną czynność chory potrafi wykonać w obecności jednego

terapeuty, a w obecności drugiego jest to już niemożliwe.

terapeuty, a w obecności drugiego jest to już niemożliwe.



Chory ma trudności nie tylko z uogólnianiem myśli, treści, informacji,

Chory ma trudności nie tylko z uogólnianiem myśli, treści, informacji,

ale też z wykonywaniem innych procesów myślowych jak: analiza,

ale też z wykonywaniem innych procesów myślowych jak: analiza,

synteza, korelacja.

synteza, korelacja.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z PACJENTEM Z ZABURZENIAMI

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z PACJENTEM Z ZABURZENIAMI

MYŚLENIA

MYŚLENIA



polecać choremu wykonywanie zadań myślowych, adekwatnych

polecać choremu wykonywanie zadań myślowych, adekwatnych

do jego możliwości,

do jego możliwości,



włączać pacjenta do pracy w grupie terapii zajęciowej,

włączać pacjenta do pracy w grupie terapii zajęciowej,



zalecać czytanie, oglądanie programów TV i słuchanie radia oraz

zalecać czytanie, oglądanie programów TV i słuchanie radia oraz

rozmawianie na tematy związane z zagadnieniami, które pacjent

rozmawianie na tematy związane z zagadnieniami, które pacjent

poznał podczas audycji radiowo – telewizyjnych, a także z lektury

poznał podczas audycji radiowo – telewizyjnych, a także z lektury

książek,

książek,



akceptować urojenia i fantazje chorego, ale nie pozwalać, aby

akceptować urojenia i fantazje chorego, ale nie pozwalać, aby

narastały one w sposób niekontrolowany.

narastały one w sposób niekontrolowany.

ZABURZENIA PAMIĘCI

ZABURZENIA PAMIĘCI

– pamięć

– pamięć

jest to zdolność przyjmowania,

jest to zdolność przyjmowania,

przechowywania i odtwarzania informacji, doznanych przeżyć i

przechowywania i odtwarzania informacji, doznanych przeżyć i

doświadczeń.

doświadczeń.



Większość problemów związanych z percepcją wynika z zaburzeń

Większość problemów związanych z percepcją wynika z zaburzeń

pamięci.

pamięci.



Powtarzanie czynności w sposób motoryczny nie poprawia pamięci –

Powtarzanie czynności w sposób motoryczny nie poprawia pamięci –

należy wykorzystywać dodatkowo zachowane możliwości ponownego

należy wykorzystywać dodatkowo zachowane możliwości ponownego

uczenia się.

uczenia się.



W tej sytuacji niezbędne jest zastosowanie odpowiednich sposobów

W tej sytuacji niezbędne jest zastosowanie odpowiednich sposobów

uczenia.

uczenia.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z PACJENTEM Z ZABURZENIAMI

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARKI Z PACJENTEM Z ZABURZENIAMI

PAMIĘCI

PAMIĘCI



uczyć pacjenta przez rozwijanie zdolności zapamiętywania

uczyć pacjenta przez rozwijanie zdolności zapamiętywania

mnemotechnicznego, polegającego na podpowiadaniu pierwszej litery,

mnemotechnicznego, polegającego na podpowiadaniu pierwszej litery,

pokazywaniu rysunku i kojarzeniu,

pokazywaniu rysunku i kojarzeniu,



wracać do punktu wyjścia, np. pacjent zapomina po co przyszedł,

wracać do punktu wyjścia, np. pacjent zapomina po co przyszedł,

wtedy powinien wrócić do miejsca, gdzie wyjściowy bodziec

wtedy powinien wrócić do miejsca, gdzie wyjściowy bodziec

zainicjował działanie i najczęściej tenże bodziec o charakterze

zainicjował działanie i najczęściej tenże bodziec o charakterze

wizualnym spowoduje przypomnienie celu przyjścia,

wizualnym spowoduje przypomnienie celu przyjścia,



pracować nad usprawnianiem pamięci prospektywnej (dotyczącej

pracować nad usprawnianiem pamięci prospektywnej (dotyczącej

przyszłości) i zastępować nią pamięć retrospektywną (dotyczącą

przyszłości) i zastępować nią pamięć retrospektywną (dotyczącą

przeszłości) w myśl zasady „ ucz i przypominaj”

przeszłości) w myśl zasady „ ucz i przypominaj”

ZADANIA PIELĘGNIARKI WOBEC CHORYCH Z ZABURZENIEM

ZADANIA PIELĘGNIARKI WOBEC CHORYCH Z ZABURZENIEM

WYŻSZYCH CZYNNOŚCI NERWOWYCH

WYŻSZYCH CZYNNOŚCI NERWOWYCH



za pomocą testu MMSE ( Mini Mental State Examination) określić stan

za pomocą testu MMSE ( Mini Mental State Examination) określić stan

wyższych czynności nerwowych (ocena zaburzeń funkcji poznawczych,

wyższych czynności nerwowych (ocena zaburzeń funkcji poznawczych,

ekspresji i rozumienia mowy, orientacji w czasie i przestrzeni,

ekspresji i rozumienia mowy, orientacji w czasie i przestrzeni,

zdolności liczenia, zapamiętywania i myślenia konstrukcyjnego)

zdolności liczenia, zapamiętywania i myślenia konstrukcyjnego)



badać stan emocjonalny chorego w oparciu o skalę samooceny

badać stan emocjonalny chorego w oparciu o skalę samooceny

nastroju

nastroju



informować członków zespołu terapeutycznego o aktualnym stanie

informować członków zespołu terapeutycznego o aktualnym stanie

wyższych czynności nerwowych pacjenta

wyższych czynności nerwowych pacjenta



uczyć rodzinę właściwego stosunku do chorego, aby traktowała go ona

uczyć rodzinę właściwego stosunku do chorego, aby traktowała go ona

jak równoprawnego członka, nie wyłączała z żadnych sytuacji i decyzji,

jak równoprawnego członka, nie wyłączała z żadnych sytuacji i decyzji,

starała się uwzględniać jego opinię, nawet jeśli chory może ją wyrazić

starała się uwzględniać jego opinię, nawet jeśli chory może ją wyrazić

tylko za pomocą mimiki, gestów lub na piśmie

tylko za pomocą mimiki, gestów lub na piśmie



zalecać podtrzymywanie kontaktów towarzyskich z osobami, z którymi

zalecać podtrzymywanie kontaktów towarzyskich z osobami, z którymi

stosunki chorego przed zachorowaniem miały pozytywną wartość

stosunki chorego przed zachorowaniem miały pozytywną wartość

emocjonalną

emocjonalną



formułować wobec chorego, adekwatne do jego stanu, zadania w

formułować wobec chorego, adekwatne do jego stanu, zadania w

zakresie samoopieki i konsekwentnie egzekwować ich wykonanie

zakresie samoopieki i konsekwentnie egzekwować ich wykonanie



unikać przeciążeń, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa dekompensacji

unikać przeciążeń, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa dekompensacji

(przeciwdziałanie kompensacji braków). Uaktywniać chorego w sposób

(przeciwdziałanie kompensacji braków). Uaktywniać chorego w sposób

umiarkowany

umiarkowany



współpracować z logopedą, rehabilitantem i psychologiem

współpracować z logopedą, rehabilitantem i psychologiem



wyrażać akceptację w przypadku pożądanych zachowań i

wyrażać akceptację w przypadku pożądanych zachowań i

chwalić nawet minimalne osiągnięcia

chwalić nawet minimalne osiągnięcia



motywować chorego i jego rodzinę do wysiłku oraz dążyć do

motywować chorego i jego rodzinę do wysiłku oraz dążyć do

właściwych zachowań prozdrowotnych

właściwych zachowań prozdrowotnych



wykazywać cierpliwość i zrozumienie

wykazywać cierpliwość i zrozumienie

SAMOOBSŁUGA -

SAMOOBSŁUGA -

jest procesem fizycznym polegającym na

jest procesem fizycznym polegającym na

umiejętności radzenia sobie z czynnościami dnia

umiejętności radzenia sobie z czynnościami dnia

codziennego, ale posiada też wymiar psychologiczny,

codziennego, ale posiada też wymiar psychologiczny,

bowiem deficyt sprawności fizycznej wpływa niekorzystnie

bowiem deficyt sprawności fizycznej wpływa niekorzystnie

na samopoczucie pacjenta oraz jakość jego życia.

na samopoczucie pacjenta oraz jakość jego życia.



Pacjent samodzielny to pacjent radzący sobie z

Pacjent samodzielny to pacjent radzący sobie z

codziennymi czynnościami i obowiązkami, mimo deficytów

codziennymi czynnościami i obowiązkami, mimo deficytów

funkcjonalnych, np. w postaci niedowładów.

funkcjonalnych, np. w postaci niedowładów.



Nie jest on balastem dla innych, wywołuje właściwe reakcje

Nie jest on balastem dla innych, wywołuje właściwe reakcje

u otoczenia, które go wspiera, a nie wyręcza.

u otoczenia, które go wspiera, a nie wyręcza.

NIEDOWŁAD ( PARESIS) –

NIEDOWŁAD ( PARESIS) –

jest to osłabienie siły mięśniowej.

jest to osłabienie siły mięśniowej.

PORAŻENIE (PARALYSIS, PLEGIA) –

PORAŻENIE (PARALYSIS, PLEGIA) –

to zniesienie siły

to zniesienie siły

mięśniowej, czyli ruchów dowolnych kończyn.

mięśniowej, czyli ruchów dowolnych kończyn.

Według umownej skali liczbowej stopnie niedowładu określa się

Według umownej skali liczbowej stopnie niedowładu określa się

w sposób następujący:

w sposób następujący:



5 – normalna siła,

5 – normalna siła,



4 – dany ruch zachowany, ale utrudniony przy pokonywaniu

4 – dany ruch zachowany, ale utrudniony przy pokonywaniu

oporu,

oporu,



3 – brak ruchu przy oporze,

3 – brak ruchu przy oporze,



2 – ruch możliwy tylko przy podtrzymywaniu,

2 – ruch możliwy tylko przy podtrzymywaniu,



1 – ślad ruchu,

1 – ślad ruchu,



0 – brak ruchu.

0 – brak ruchu.

Ze względu na

Ze względu na

rozległość i umiejscowienie (topografię)

rozległość i umiejscowienie (topografię)

porażeń i niedowładów wyróżnia się niedowład/ porażenie

porażeń i niedowładów wyróżnia się niedowład/ porażenie

(n/p):

(n/p):



jednej kończyny (monoparesis s., monoplegia)

jednej kończyny (monoparesis s., monoplegia)



dwóch kończyn (paraparesis s., paraplegia)

dwóch kończyn (paraparesis s., paraplegia)



połowicze (hemiparesis s., hemiplegia)

połowicze (hemiparesis s., hemiplegia)



czterech kończyn (quadriparesis s., quadriplegia)

czterech kończyn (quadriparesis s., quadriplegia)

Innym kryterium podziału niedowładów/ porażeń jest

Innym kryterium podziału niedowładów/ porażeń jest

napięcie

napięcie

mięśni:

mięśni:



wiotkie

wiotkie



spastyczne

spastyczne

Niedowłady/ porażenia wiotkie

Niedowłady/ porażenia wiotkie

charakteryzują się

charakteryzują się

obniżonym napięciem mięśniowym i są następstwem

obniżonym napięciem mięśniowym i są następstwem

uszkodzenia neuronu obwodowego( komórka ruchowa rogu

uszkodzenia neuronu obwodowego( komórka ruchowa rogu

przedniego w rdzeniu kręgowym – motoneuron), korzenia

przedniego w rdzeniu kręgowym – motoneuron), korzenia

przedniego, nerwu obwodowego oraz uszkodzenia samego

przedniego, nerwu obwodowego oraz uszkodzenia samego

mięśnia.

mięśnia.

Niedowłady/ porażenia spastyczne

Niedowłady/ porażenia spastyczne

charakteryzują się

charakteryzują się

wzmożonym napięciem mięśniowym i powstają wskutek

wzmożonym napięciem mięśniowym i powstają wskutek

uszkodzenia neuronu ruchowego ośrodkowego w korze

uszkodzenia neuronu ruchowego ośrodkowego w korze

mózgowej (piramidowy, górny) lub drogi korowo –

mózgowej (piramidowy, górny) lub drogi korowo –

rdzeniowej(droga piramidowa).

rdzeniowej(droga piramidowa).

Niedowłady/ porażenia połowicze

Niedowłady/ porażenia połowicze

występują najczęściej w

występują najczęściej w

chorobach naczyniopochodnych centralnego układu

chorobach naczyniopochodnych centralnego układu

nerwowego( udary mózgowe), ale mogą też pojawiać się w

nerwowego( udary mózgowe), ale mogą też pojawiać się w

guzach o ostrym przebiegu, urazach mózgu, procesach

guzach o ostrym przebiegu, urazach mózgu, procesach

zapalnych lub zwyrodnieniowych CUN.

zapalnych lub zwyrodnieniowych CUN.

Pęcherz neurogenny

Pęcherz neurogenny



Pęcherz neurogenny oznacza utratę zdolności pęcherza

Pęcherz neurogenny oznacza utratę zdolności pęcherza

moczowego do utrzymania stałego ciśnienia

moczowego do utrzymania stałego ciśnienia

wewnątrzpęcherzowego.

wewnątrzpęcherzowego.



Pęcherz odchamowany charakteryzuje się utratą zdolności

Pęcherz odchamowany charakteryzuje się utratą zdolności

hamowania oddawania moczu mimo zachowanej świadomości i

hamowania oddawania moczu mimo zachowanej świadomości i

zachowanego czucia parcia na mocz,ponieważ ośrodki

zachowanego czucia parcia na mocz,ponieważ ośrodki

odpowiedzialne za pracę pęcherza, znajdujące się w korze

odpowiedzialne za pracę pęcherza, znajdujące się w korze

mózgowej, uległy uszkodzeniu i nie wysyłają impulsów

mózgowej, uległy uszkodzeniu i nie wysyłają impulsów

hamujących łuk odruchowy.

hamujących łuk odruchowy.



Postęoowanie pielęgniarskie:

Postęoowanie pielęgniarskie:



Gimnastyka pęcherzai kształcenie umiejętności regularnego

Gimnastyka pęcherzai kształcenie umiejętności regularnego

jego opróżniania od 1,5h, potem co 2,5do 3,5h

jego opróżniania od 1,5h, potem co 2,5do 3,5h



Podawanie leków blokujących łuk odruchu(atropina)

Podawanie leków blokujących łuk odruchu(atropina)

Pęcherz automatyczny

Pęcherz automatyczny

(odruchowy

(odruchowy

)

)



Występuje przy uszkodzeniu neuronu górnego (odcinek

Występuje przy uszkodzeniu neuronu górnego (odcinek

szyjny i piersiowy rdzenia kręgowego). Pęcherz ten opróżnia

szyjny i piersiowy rdzenia kręgowego). Pęcherz ten opróżnia

się po wypełnieniu, niezależnie od woli chorego.

się po wypełnieniu, niezależnie od woli chorego.



Postępowanie pielęgniarskie:

Postępowanie pielęgniarskie:

- podawanie basenu w równych odstępach czasu

- podawanie basenu w równych odstępach czasu

(kształtowanie odruchu warunkowego),

(kształtowanie odruchu warunkowego),

- stosowanie wkładek „pampers”.

- stosowanie wkładek „pampers”.

Pęcherz

Pęcherz

autonomiczny

autonomiczny



Występuje przy uszkodzeniu neuronu dolnego (odcinek

Występuje przy uszkodzeniu neuronu dolnego (odcinek

lędźwiowo-krzyżowy rdzenia kręgowego) wydalanie moczu

lędźwiowo-krzyżowy rdzenia kręgowego) wydalanie moczu

odbywa się pod wpływem ręcznego wyciskania moczu.

odbywa się pod wpływem ręcznego wyciskania moczu.



Postępowanie pielęgniarskie:

Postępowanie pielęgniarskie:

- nauczyć pacjenta rozpoznawania objawów pełnego

- nauczyć pacjenta rozpoznawania objawów pełnego

pęcherza,

pęcherza,

- nauczyć opukiwania, ćwiczeń mięśni tłoczni brzusznej,

- nauczyć opukiwania, ćwiczeń mięśni tłoczni brzusznej,

- nauczyć uciskania powłok brzusznych okolicy nadłonowej.

- nauczyć uciskania powłok brzusznych okolicy nadłonowej.

U paraplegików w ostrej fazie (uszkodzenie neuronu górnego)

U paraplegików w ostrej fazie (uszkodzenie neuronu górnego)

zakłada się cewnik na stałe z okresowym opróżnianiem, a

zakłada się cewnik na stałe z okresowym opróżnianiem, a

później stosuje się cewnikowanie trzy razy na dobę. Należy

później stosuje się cewnikowanie trzy razy na dobę. Należy

dążyć do wytworzenia automatyzmu pęcherza przez

dążyć do wytworzenia automatyzmu pęcherza przez

systematyczne ćwiczenia usprawniające mikcję.

systematyczne ćwiczenia usprawniające mikcję.

Pęcherz atoniczny

Pęcherz atoniczny



Charakteryzuje się zatrzymaniem lub nietrzymaniem moczu

Charakteryzuje się zatrzymaniem lub nietrzymaniem moczu

wskutek uszkodzenia ośrodka rdzeniowego ogona końskiego

wskutek uszkodzenia ośrodka rdzeniowego ogona końskiego

lub korzonków krzyżowych.

lub korzonków krzyżowych.