ZAPALENIA WSIERDZIA
ZAPALENIA WSIERDZIA
ZAPALENIA WSIERDZIA
ZAPALENIA WSIERDZIA
PODZIAŁ
PODZIAŁ
•
Nieinfekcyjne zapalenia wsierdzia
–
reumatyczne zapalenie wsierdzia
–
zapalenie wsierdzia Libmann-Sachsa (LED)
–
wyniszczeniowe zapalenie wsierdzia
•
Infekcyjne zapalenia wsierdzia
Choroba reumatyczna (RF)
Choroba reumatyczna (RF)
-
-
wieloukładowy odczyn zapalny
występujący u podatnych osób w
następstwie zakażenia paciorkowcem
beta-hemolizującym grupy A
Choroba reumatyczna- występowanie
Choroba reumatyczna- występowanie
•
powszechna w krajach rozwijających się
•
w krajach rozwiniętych występowanie RF jest funkcją
statusu społecznego (głównie u ludzi biednych)
•
częstsze występowanie w miejscach zaludnionych, w
okresie roku szkolnego, w zimnych porach roku
•
w USA zanotowano wzrost zachorowań w grupach ludzi o
wyższym statusie społeczno ekonomicznym (pojawienie się
szczepów o większej zjadliwości)
Choroba reumatyczna
Choroba reumatyczna
•
jednakowo często u obu płci
•
wiek: najczęściej 5-15 lat, może jednak wystąpić w
każdej grupie wiekowej
•
2 różne postaci kliniczne:
-
postać z nagłym początkiem, zwykle 2-6 tygodni po
przebytej ropnej anginie, zwykle przebiega z
gorączką i cechami toksemii
-
postać podkliniczna z cechami zapalenia serca
•
skłonność do nawrotów choroby
Kryteria rozpoznawania choroby
Kryteria rozpoznawania choroby
reumatycznej
reumatycznej
(zmodyfikowane kryteria Jones’a- 1992 r.)
(zmodyfikowane kryteria Jones’a- 1992 r.)
•
Objawy duże
Objawy duże
- zapalenie serca
- zapalenie serca
- zapalenie wielostawowe
- zapalenie wielostawowe
- pląsawica
- pląsawica
- rumień brzeżny
- rumień brzeżny
- guzki podskórne
- guzki podskórne
•
Objawy małe
Objawy małe
- kliniczne:
- kliniczne:
bóle stawowe
bóle stawowe
gorączka
gorączka
- podwyższony poziom wskaźników
- podwyższony poziom wskaźników
ostrej fazy (CRP, OB)
ostrej fazy (CRP, OB)
- wydłużenie odstępu PR
- wydłużenie odstępu PR
•
Cechy poprzedzającej infekcji paciorkowcem grupy A
Cechy poprzedzającej infekcji paciorkowcem grupy A
- dodatnie posiewy z gardła lub dodatni test antygenowy
- dodatnie posiewy z gardła lub dodatni test antygenowy
- podwyższony lub narastający poziom ASO
- podwyższony lub narastający poziom ASO
Rozpoznanie choroby reumatycznej wysoce prawdopodobne, jeżeli są cechy
poprzedzającej infekcji paciorkowcem grupy A i stwierdza się:
- 2 objawy duże lub
- jeden duży i dwa małe
Względna częstość dużych
Względna częstość dużych
objawów choroby reumatycznej
objawów choroby reumatycznej
Choroba reumatyczna- zajęcie serca
Choroba reumatyczna- zajęcie serca
•
u 40-50% pacjentów
•
pancarditis
•
zapalenie wsierdzia
szmery: -skurczowy fali zwrotnej
-rozkurczowy Carey-Coombsa
•
zapalenie mięśnia sercowego
kardiomegalia, objawy niewydolności serca, zaburzenia rytmu, wydłużenie
PR, zmiany ST-T
•
zapalenie osierdzia
ból osierdziowy, płyn w jamie osierdzia
•
wada serca rozpoznawana zwykle po 10-20 latach od
przebytego ostrego rzutu choroby
- najczęściej wada zastawki mitralnej
- wada aortalna zwykle współistnieje z wadą mitralną
- rzadko zajęta zastawka III
Choroba reumatyczna- zapalenie
Choroba reumatyczna- zapalenie
stawów
stawów
•
u 70-75% pacjentów
•
wczesny objaw choroby
•
różny stopień zajęcia stawów:
od antralgii bez ewidentnych zmian obiektywnych do jawnego
zapalenia z silnymi bólami, obrzękiem i zaczerwieniem
•
zmiany dotyczą dużych stawów
(stawy kolanowe, skokowe, łokciowe, nadgarstkowe)
•
„wędrowanie” zmian
•
dobra reakcja na salicylany
Choroba reumatyczna- duże objawy
Choroba reumatyczna- duże objawy
(c.d.)
(c.d.)
•
guzki podskórne
- u 3-10% pacjentów
- zwykle na wyprostnych powierzchniach nadgarstków, łokci
i kolan
•
rumień obrączkowy (brzeżny)
- u ok. 5 % pacjentów
•
pląsawica
- u 5-13 % pacjentów
- późny objaw choroby- do kilku miesięcy od początkowych
Choroba reumatyczna- badania
Choroba reumatyczna- badania
dodatkowe
dodatkowe
•
badania laboratoryjne
- nie jest znany pojedynczy specyficzny dla choroby test
- ASO
- wskaźniki ostrej fazy: ESR (OB), CRP
- posiewy z gardła w kierunku paciorkowców grupy A
•
ekg:
- wydłużenie PR (u 25% pacjentów)
- zmiany ST-T
•
badanie echokardiograficzne
Choroba reumatyczna- leczenie
Choroba reumatyczna- leczenie
•
leczenie infekcji paciorkowcowej
- penicylina prokainowa (dorośli 2 400 000 U im,
dzieci poniżej 25 kg 600 000 U im)
•
salicylany
- kwas acetylosalicylowy 100 mg/kg w 6 porcjach w ciągu całej doby,
zmniejszając stopniowo dawkę,
•
sterydy
- u pacjentów z cechami zapalenia serca
- prednizon (Encorton) (dorośli początkowo 60-80 mg/dobę, dzieci 2
mg/kg/dobę, dawki
należy stopniowo zmniejszać)
•
leczenie objawów niewydolności krążenia
•
leczenie pląsawicy
- haloperidol
Choroba reumatyczna- prewencja
Choroba reumatyczna- prewencja
•
prewencja pierwotna
- właściwe leczenie infekcji paciorkowcowych gardła (angina ropna)
•
prewencja wtórna
- właściwe leczenie infekcji paciorkowcowych gardła
- przewlekłe podawanie antybiotyków:
- penicylina benzatynowa (debecylina)- domięśniowo 1 200 000 U co
3-4 tygodnie
- fenoksymetylopenicylina (Ospen)- 2 razy dziennie 1 tabl. (500 000
U)
- erutromycyna- dla uczulonych na penicylinę 250 mg 2 razy
dziennie
Czas trwania prewencji
Czas trwania prewencji
wtórnej
wtórnej
Choroba reumatyczna z
zajęciem serca i cechami
uszkodzenia zastawek
Co najmniej 10 lat po
ostatnim rzucie choroby,
nie krócej niż do 40 r. ż.,
niekiedy przez całe życie*
Choroba reumatyczna z
zajęciem serca i bez cech
uszkodzenia zastawek
Dorośli 10 lat lub u dzieci do
osiągnięcia wieku
dorosłego (nie krócej niż
10 lat)
Choroba reumatyczna bez
zajęcia serca
Dorośli 5 lat lub u dzieci do
21 r. ż. (nie krócej niż 5 lat)
*- pacjenci mający częsty kontakt z infekcjami paciorkowcowymi
(nauczyciele, żołnierze w koszarach, osoby przebywające często w
zatłoczonych pomieszcze-niach)