Samorząd terytorialny w

Samorząd terytorialny w

Estonii

Estonii



Estonia to państwo w

Estonia to państwo w

Europie Północnej, nad

Europie Północnej, nad

Morzem Bałtyckim,

Morzem Bałtyckim,

graniczy z Łotwą od

graniczy z Łotwą od

południa i z Rosją od

południa i z Rosją od

wschodu oraz z

wschodu oraz z

Finlandią przez Zatokę

Finlandią przez Zatokę

Fińską.

Fińską.



Zajmuje powierzchnię

Zajmuje powierzchnię

42,2 tys. km

42,2 tys. km

²

²



Liczba ludności 1,3 mln

Liczba ludności 1,3 mln



Stolica Tallin

Stolica Tallin



Od 1 maja 2004 roku

Od 1 maja 2004 roku

członek Unii Europejskiej

członek Unii Europejskiej

Podstawy prawne

Podstawy prawne

funkcjonowania samorządu

funkcjonowania samorządu

•

Konstytucja Estonii z 28 czerwca

Konstytucja Estonii z 28 czerwca

1992r.

1992r.

•

Ustawa z 2 czerwca 1993r. O

Ustawa z 2 czerwca 1993r. O

organizacji samorządu

organizacji samorządu

terytorialnego

terytorialnego

Ustrój polityczny

Ustrój polityczny

Zgodnie z konstytucją z 1992 Estonia jest republiką. Na jej czele

Zgodnie z konstytucją z 1992 Estonia jest republiką. Na jej czele

stoi prezydent, wybierany na 5-letnią kadencję przez parlament.

stoi prezydent, wybierany na 5-letnią kadencję przez parlament.

Władzy ustawodawcza należy do 1-izbowego parlamentu -

Władzy ustawodawcza należy do 1-izbowego parlamentu -

Riigikogu, który wyłaniany jest w wyborach powszechnych,

Riigikogu, który wyłaniany jest w wyborach powszechnych,

bezpośrednich, równych i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym,

bezpośrednich, równych i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym,

na 4-letnią kadencję; liczy 101 posłów.

na 4-letnią kadencję; liczy 101 posłów.

Władzę wykonawczą piastuje rząd (Rada Ministrów), który składa

Władzę wykonawczą piastuje rząd (Rada Ministrów), który składa

się z premiera i ministrów; prezydent mianuje premiera, jeżeli 2

się z premiera i ministrów; prezydent mianuje premiera, jeżeli 2

kolejnych kandydatów nie uzyska akceptacji parlamentu lub nie

kolejnych kandydatów nie uzyska akceptacji parlamentu lub nie

zdoła stworzyć rządu, prawo zgłoszenia kandydata przejmuje

zdoła stworzyć rządu, prawo zgłoszenia kandydata przejmuje

parlament. Rząd jest politycznie odpowiedzialny przed

parlament. Rząd jest politycznie odpowiedzialny przed

parlamentem.

parlamentem.

Władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy: terytorialne i Sąd

Władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy: terytorialne i Sąd

Państwowy, który jest sądem kasacyjnym i pełni funkcję trybunału

Państwowy, który jest sądem kasacyjnym i pełni funkcję trybunału

konstytucyjnego.

konstytucyjnego.

Samorząd terytorialny

Samorząd terytorialny

Estonia jest krajem unitarnym ( jednolitym)

Estonia jest krajem unitarnym ( jednolitym)

Podział państwa jest dwustopniowy: dzieli się na regiony, te

Podział państwa jest dwustopniowy: dzieli się na regiony, te

zaś na gminy .W strukturze terytorialno-administracyjnej

zaś na gminy .W strukturze terytorialno-administracyjnej

występują też miasta. Większe z nich zostały wydzielone z

występują też miasta. Większe z nich zostały wydzielone z

otaczających ich regionów i podporządkowane bezpośrednio

otaczających ich regionów i podporządkowane bezpośrednio

władzom centralnym, są to tzw. Miasta republikańskie

władzom centralnym, są to tzw. Miasta republikańskie

.Ponadto istnieją jeszcze tzw. Osiedla typu wiejskiego jako

.Ponadto istnieją jeszcze tzw. Osiedla typu wiejskiego jako

jednostki pośrednie między miastem a wsią - jest ich (27).

jednostki pośrednie między miastem a wsią - jest ich (27).

Samorząd w Estonii jest jednoszczeblowy, występuje na

Samorząd w Estonii jest jednoszczeblowy, występuje na

poziomie gminnym, drugi szczebel podziału terytorialnego

poziomie gminnym, drugi szczebel podziału terytorialnego

kraju - powiat (których jest 15) należy do władzy centralnej.

kraju - powiat (których jest 15) należy do władzy centralnej.

Cały kraj podzielony jest na 255 gmin, z czego 208 ma

Cały kraj podzielony jest na 255 gmin, z czego 208 ma

charakter wiejski, a 47 miejski.

charakter wiejski, a 47 miejski.

W Estonii działa również 15 prowincji

W Estonii działa również 15 prowincji

jako jednostek terytorialnych

jako jednostek terytorialnych

administracji rządowej. Na ich czele stoi

administracji rządowej. Na ich czele stoi

starosta, powoływany przez rząd po

starosta, powoływany przez rząd po

uprzedniej akceptacji Zgromadzenia

uprzedniej akceptacji Zgromadzenia

Powiatowego, które tworzone jest przez

Powiatowego, które tworzone jest przez

przedstawicieli samorządów gminnych.

przedstawicieli samorządów gminnych.

Podział na 15 okręgów

Podział na 15 okręgów

administracyjnych

administracyjnych

maakonnad (prowincji)

maakonnad (prowincji)

Stolica Estonii

Stolica Estonii

Tallinn - stolica Estonii

Tallinn - stolica Estonii

położony jest na

położony jest na

południowym wybrzeżu

południowym wybrzeżu

Zatoki Fińskiej, w

Zatoki Fińskiej, w

północno - zachodniej

północno - zachodniej

części kraju.

części kraju.

Ilość mieszkańców -

Ilość mieszkańców -

ok. 400 tys.

ok. 400 tys.

Talinn traktowany jest jak inne gminy

Talinn traktowany jest jak inne gminy

miejskie, bez szczególnego

miejskie, bez szczególnego

wyodrębnienia. Podzielony na jest

wyodrębnienia. Podzielony na jest

na 8 dzielnic o ograniczonych

na 8 dzielnic o ograniczonych

uprawnieniach. Każda dzielnica ma

uprawnieniach. Każda dzielnica ma

swoją Radę, której przewodniczy

swoją Radę, której przewodniczy

Dzielnicowy będący jednocześnie

Dzielnicowy będący jednocześnie

członkiem Zarządu Dzielnicy.

członkiem Zarządu Dzielnicy.

Organy samorządu

Organy samorządu



Rada Gminy

Rada Gminy



Burmistrz i Zarząd

Burmistrz i Zarząd

Rada Gminy

Rada Gminy



Wybierana jest w wyborach bezpośrednich i powszechnych

Wybierana jest w wyborach bezpośrednich i powszechnych



Liczebność Rady zmienna i zależy od liczy mieszkańców.

Liczebność Rady zmienna i zależy od liczy mieszkańców.

Liczy co najmniej 7członków w gminach ponad 2 tys.

Liczy co najmniej 7członków w gminach ponad 2 tys.

mieszkańców- 13, powyżej 5 tys. mieszkańców- 17, powyżej

mieszkańców- 13, powyżej 5 tys. mieszkańców- 17, powyżej

10 tys. mieszkańców – 21, powyżej 50 tys. mieszkańców- 31,

10 tys. mieszkańców – 21, powyżej 50 tys. mieszkańców- 31,

stolica liczy 64 radnych

stolica liczy 64 radnych



Kadencja trwa 3 lata

Kadencja trwa 3 lata



Do głównych kompetencji należy ustalanie komitetów,

Do głównych kompetencji należy ustalanie komitetów,

uchwala i nadzoruje wykonywanie lokalnych budżetów,

uchwala i nadzoruje wykonywanie lokalnych budżetów,

ustanawia lokalne podatki, uchwala plany rozwoju gminy,

ustanawia lokalne podatki, uchwala plany rozwoju gminy,

wybiera i odwołuje Burmistrza

wybiera i odwołuje Burmistrza

Burmistrz i Zarząd

Burmistrz i Zarząd



Burmistrz jest wybierany przez Radę na 3 letnią kadencję. Jest

Burmistrz jest wybierany przez Radę na 3 letnią kadencję. Jest

on równocześnie przewodniczącym zarządu i na jego wniosek

on równocześnie przewodniczącym zarządu i na jego wniosek

Rada zatwierdza pozostałych członków zarządu.

Rada zatwierdza pozostałych członków zarządu.



W skład zarządu wchodzi także sekretarz gminy (miasta)

W skład zarządu wchodzi także sekretarz gminy (miasta)



Burmistrz nie może być równocześnie Przewodniczącym Rady

Burmistrz nie może być równocześnie Przewodniczącym Rady



Do kompetencji Burmistrza należy: przewodniczenie

Do kompetencji Burmistrza należy: przewodniczenie

Zarządowi, może stać na czele Urzędu Gminy, oraz

Zarządowi, może stać na czele Urzędu Gminy, oraz

reprezentuje gminę na zewnątrz

reprezentuje gminę na zewnątrz



Zarząd odpowiada za przygotowanie spraw dla rady oraz

Zarząd odpowiada za przygotowanie spraw dla rady oraz

wykonuje zadania określone przez przepisy prawne oraz Radę.

wykonuje zadania określone przez przepisy prawne oraz Radę.

Prawo wyborcze

Prawo wyborcze

Prawa wyborcze przysługują

Prawa wyborcze przysługują

obywatelom Estonii po ukończeniu 18

obywatelom Estonii po ukończeniu 18

roku życia, a cudzoziemcom pod

roku życia, a cudzoziemcom pod

dodatkowym warunkiem

dodatkowym warunkiem

zamieszkiwania na terenie kraju

zamieszkiwania na terenie kraju

przez min. 5 lat.

przez min. 5 lat.

Kompetencje samorządu

Kompetencje samorządu

terytorialnego

terytorialnego



Samorząd terytorialny Estonii

Samorząd terytorialny Estonii

odpowiada za: szkolnictwo (od edukacji

odpowiada za: szkolnictwo (od edukacji

przedszkolnej do poziomu licencjata),

przedszkolnej do poziomu licencjata),

biblioteki, muzea, budynki publiczne,

biblioteki, muzea, budynki publiczne,

sport, opiekę społeczną, dostawy wody,

sport, opiekę społeczną, dostawy wody,

oczyszczania ścieków, lokalne

oczyszczania ścieków, lokalne

planowanie przestrzenne, utrzymanie

planowanie przestrzenne, utrzymanie

lokalnych dróg i ulic, lokalny transport

lokalnych dróg i ulic, lokalny transport

zbiorowy.

zbiorowy.

Nadzór nad samorządem

Nadzór nad samorządem

w Estonii

w Estonii



Kontrola sprawowana jest przez państwo.

Kontrola sprawowana jest przez państwo.



Stanowe Biuro Audytu nadzoruje

Stanowe Biuro Audytu nadzoruje

administrację w gminach

administrację w gminach



Instytucja Kanclerza bada zgodność

Instytucja Kanclerza bada zgodność

ć

ć

prawa samorządowego z prawem

prawa samorządowego z prawem

krajowym

krajowym



Każda Rada tworzy Komitet nadzorujący

Każda Rada tworzy Komitet nadzorujący

działanie wykonawczych organów

działanie wykonawczych organów

administracji samorządowej

administracji samorządowej

Dochody samorządu

Dochody samorządu

Wydatki samorządu w Estonii znajdują swoje

Wydatki samorządu w Estonii znajdują swoje

pokrycie w dochodach z udziału w podatkach

pokrycie w dochodach z udziału w podatkach

stanowych (50% podatku od nieruchomości i

stanowych (50% podatku od nieruchomości i

52% podatku dochodowego zasila budżety

52% podatku dochodowego zasila budżety

lokalne). Średnio pomiędzy 20-30% wpływów

lokalne). Średnio pomiędzy 20-30% wpływów

pochodzi z pomocy państwa. Samorządy mają

pochodzi z pomocy państwa. Samorządy mają

swój udział (obecnie to jest znikome źródło

swój udział (obecnie to jest znikome źródło

dochodu) w prywatyzacji majątku

dochodu) w prywatyzacji majątku

państwowego. Organy samorządu mają prawo

państwowego. Organy samorządu mają prawo

zaciągać pożyczki i ustanawiać lokalne

zaciągać pożyczki i ustanawiać lokalne

podatki.

podatki.

Bibliografia

Bibliografia

1.Sarnecki.P.,

1.Sarnecki.P.,

Ustrój Unii Europejskiej i ustroje

Ustrój Unii Europejskiej i ustroje

państw członkowskich

państw członkowskich

, Wydawnictwo

, Wydawnictwo

Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007.

Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2007.

2.Bukowski.Z, Jędrzejewski T., Rączka P.,

2.Bukowski.Z, Jędrzejewski T., Rączka P.,

Ustrój samorządy terytorialnego

Ustrój samorządy terytorialnego

,

,

Wydawnictwo Dom Organizatora Toruń

Wydawnictwo Dom Organizatora Toruń

2011r, s.120.

2011r, s.120.

3.

3.

Konstytucja Republiki Estońskiej z 28

Konstytucja Republiki Estońskiej z 28

czerwca 1992r.

czerwca 1992r.

4.

4.

Ustawa z 2 czerwca 1993r. O organizacji

Ustawa z 2 czerwca 1993r. O organizacji

samorządu terytorialnego

samorządu terytorialnego