Slajd 1

Fizjologia



Między blaszką ścienną a blaszką

trzewną jamy opłucnej, osierdziowej i

otrzewnej



Płyn niskobiałkowy, niewielka zawartość

limfocytów i złuszczonych komórek

międzybłonka



Główne przyczyny nadmiernej produkcji:

niewydolność krążenia, stany zapalne,

choroba nowotworowa.

Płyny z jam ciała

– co

oceniamy



cechy makroskopowe



gęstość względna



stężenie białka



ocena aktywności LDH



ocena aktywności amylazy

Pobieranie materiału



50-100 ml na skrzep – ocena parametrów

fizycznych i biochemicznych



10-20 ml na antykoagulant (heparyna

litowa) – ilościowa, morfologiczna i

cytologiczna ocena składników

upostaciowanych



Sterylna probówka lub podłoże

transportowe – badania mikrobiologiczne

Badanie fizykochemiczne



Barwa



Zapach



Przejrzystość



Ciężar właściwy



Tendencja do wykrzepiania

Badania biochemiczne



Białko



Albumina



Fibrynogen



CRP



Aktywność LDH i a-amylazy



Glukoza



Markery nowotworowe

PRZESIĘK



Przedostawanie się płynnych,

niskobiałkowych składników surowicy

krwi poza łożysko naczyniowe



surowiczy



niez

palny



zmiany ciśnienia

hydrostatycznego



Sprzyja: hipoproteinemia, niewydolność

krążenia, niektóre wady serca,

zaawansowany proces nowotworowy

PRZESIĘK



klarowny



bezbarwny lub jasno żółty



niewielka ilość elementów morfotycznych



pojedyncze RBC i WCB



komórki nabłonkowe



jeśli są – NOWOTWÓR !!!



ciężar właściwy <1,016 g/ml



białk

g/dl



albuminy



mało globulin i fibrynogen

WYSIĘK



wzrost przepuszczalności naczyń



proces

zapalny



chorob

nowotworow

WYSIĘK



przezroczysty lub mętny



ciemnożółty, krwisty, mleczny lub brunatny



może być domieszka fibrynogenu



surowiczy



surowiczo-włóknikowy - gruźlica

(limfocyty)



ropny



krwotoczny - choroby nowotworowe



lipemiczny

WYSIĘK



cytoza >1000

kom/ml



ciężar właściwy >1,016

g/ml



stężenie białka > 3 g/dl (najczęściej

> 6)



fibrynogen = skrzep!

Cytoza



Monocyty i makrofagi –

et.autoimmunologiczna



Makrofagi i kom. piankowate – et.

miażdżycowa



Makrofagi i kom. żerne z ziarnami

pigmentu – wysięk krwisty



Neutrofile – et. bakteryjna



Limfocyty – et. gruźlicza lub wirusowa



Eozynofile – et. alergiczna

Płyn puchlinowy w jamie

otrzewnej



Wodobrzusze jako skutek powikłań

marskości wątroby.



Nowotwory, choroby serce, gruźlica,

niedoczynność tarczycy



Niezapalny, klarowny, ubogi w

białko, leukocyty <250 tys/ul

Płyn w jamie opłucnej



Wysięk - przerzuty nowotworowe do

opłucnej i węzłów chłonnych

śródpiersia, zakażenie gruźlicze



Przesięk – zastoinowa niewydolność

krążenia, marskość wątroby, zespół

nerczycowy.

Płyny wysiękowe

nowotworowe



Skutek proliferacji komórek

nowotworowych w obrębie błon

surowiczych



Liczne komórki nowotworowe

bogate w figury podziałowe



Badanie poszerzyć o markery

nowotworowe

Przesięk

Wysięk

białko

całkowite

<3 g%

>3g%

ciężar właściwy

<1,016 g/ml

>1,016 g/ml

białko w

płynie/białka

w sur.

<0,5

>0,5

LDH

<200

>200 (max.

choroby

nowotworow

e, zapalenie

trzustki)

LDH pł/LDH

sur

<0,6

>0,6

LDH pł

<2/3 górnej gr.

w sur

>2/3 górnej gr.

w sur

PŁYN STAWOWY



klarowny, bezbarwny lub jasnożółty



duża lepkość (kwas hialuronowy)



w stanach zapalnych



ropny, mętny, krzepnie



komórki jednojądrzaste



w stanach zapalnych granulocyty > 50000/ml



testy serologiczne - czynnik reumatoidalny



dna moczanowa - moczany

Płyn mózgowo-rdzeniowy



Mieszanina przesączu osocza krwi i

części płynu wytwarzanego przez

sploty naczyniowe komór

mózgowych



Produkcja 40 ml/24h



Objętość 130-150 ml

PMR – pobieranie

materiału



Nakłucie lędźwiowe



Nakłucie podpotyliczne



Nakłucie komór bocznych (w czasie

zabiegu neurochirurgicznego lub u

dzieci przez strzemiączko)



Do badań mikrobiologicznych ze

środkowego strumienia



Szybki transport do laboratorium,

szczególnie w przypadku podbarwienia



wg wskazań 2-3 probówki po 2ml



praktyka – 1-2 ml

PMR



Bezbarwny



Przejrzysty



Nie wykazuje tendencji do

wykrzepiania



Niskie stężenie białka



Niewielka cytoza



Swoiste stężenie elektrolitów i glukoza

Efekt wybiórczej przepuszczalności

bariery krew-mózg.

PMR – co oceniamy



Wygląd (barwa, przejrzystość)



Cytoza i cytogram



Badania biochemiczne



Białko



Odczyn globulinowy Nonne-Apelta



Odczyn białkowy Pandy’ego



Glukoza



Chlorki



Aktywność enzymów

Skład PMR

Składnik

Zawartość

Białko całkowite

15-45 mg/dl

Albuminy

10-30 mg/dl

Ca całkowity

2,1-2,7 mEq/l (1,05-

1,35 mmol/l)

Chlorki

115-130 mEq/l

Glukoza

50-80 mg/dl

LDH

0-25 UI

Cytoza

Dorośli:0-5 kom/1ul

Niemowlęta:0-30

kom/ul

Cytoza



Cytozę liczymy na kamerze Fuchsa-

Rosethala



N: 0-3 leukocytów/mm3



Pleocytoza mierna 5-10 kom



Pleocytoza średnia 10-25 kom



Pleocytoza wysoka >30 kom

W ZOMR pleocytoza może przekraczać

1000 kom/mm3

Po 2 h od pobrania dochodzi do autolizy

Pleocytoza –

występowanie



Zespół nieswoistego podrażnienia opon i rdzenia



Zespół infekcyjny w ropnych bakteryjnych ZOMR



Zespół infekcyjny w nieropnych bakteryjnych

ZOMR



Zespół infekcyjny niebakteryjny



Zespół krwawienia do przestrzeni płynowych



Zespół komórkowy w ogniskowym niedokrwieniu

mózgu



Zespół komórkowy w chorobach

demielinizacyjnych



Zespół komórkowy w przebiegu chorób

nowotworowych



Zapalenie ucha środkowego, ropne zapalenie

zatok nosa, ropień mózgu

Elementy morfotyczne

Prawidłowy PMR zawiera małe

limfocyty, monocyty i neutrofile z

krwioobiegu.



Eozynofile – ZOMR i nowotwory



Bazofile – przewlekłe stany zapalne



Plazmocyty



Kom. nowotworowe



Kom. wyściółki

Barwa i przejrzystość

Bezbarwny, całkowicie przejrzysty i nie

wykazuje tendencji do wykrzepiania.

Kolor krwisty – przypadkowe uszkodzenie

naczynia przy pobieraniu lub krwotok do

przestrzeni płynowych.

Różnicowanie!!

Ksantochromia – krwotok

podpajęczynówkowy, żółtaczki u

dorosłych (BIL > 256 umol/l), żółtaczka

poporodowa.

Zmętnienie – pleocytoza 300-400,

bakteriemia, domieszka krwi.

Badania biochemiczne -

białko



N: 0,15-0,45 g/l



80% - przesącz

surowicy, 20% -

powstaje lokalnie



Odczyny półilościowe

białkowe– Pandy’ego,

Nonne-Apelta i

Weichenbrodta



Odczyny półilościowe

koloidowe – złotowy

Langego i

benzoesowy

Frakcja

Surowica

(%)

PMR (%)

Pre-

albuminy

1,2

albuminy

56,1

a1-

globuliny

5,7

4,7

a2-

globuliny

9,4

7,5

globuliny

12,4

14,1

tau

Gamma-

globuliny

16,5

6,4

Odczyny



Odczyn białkowy Pandy’ego

Fenol wytrąca albuminy i globuliny na

drodze denaturacji (>40mg/dl)



Odczyn globulinowy Nonne – Apelta

Nasycony siarczan amonu wytrąca

globuliny.

Wynik dodatni świadczy o chorobach

zapalnych z towarzyszącą miejscową

syntezą fibrynogenu.

Badanie funkcji bariery

krew-mózg

I = albuminy w PMR/albuminy w

surowicy

I<0,09 – prawidłowa funkcja bariery

I 0,09-0,14 – lekkie upośledzenie funkcji

I 0,15-0,30 – umiarkowane upośledzenie

funkcji

I 0,31-1 – poważne upośledzenie funkcji

I>1 – całkowite załamanie bariery krew-

mózg

Badania biochemiczne



Glukoza

Stężenie zależy od stężenia we krwi.

Stosunek stężenia w PMR do osocza wynosi

2/3





Urazy

Udary

Cukrzyca





Hipoglikemia

Grzybica OUN

Białaczki

Bakteryjne ZOMR



Chlorki

Stężenie wyższe niż w surowicy





Zapalenie mózgu

Zapalenie rdzenia kręgowego

Guzy mózgu





Gruźlicze ZOMR

Kiła

Pląsawica



Enzymy – LDH (izozymy 1 i 2 - wirusowe

ZOMR, 4 i 5 – bakteryjne ZOMR), ALT, AST,

lizozym, rybonukleaza (schorzenia naczyń

mózgowych, endolaza (nowotwory), kinaza

adenylowa, acetylocholinesteraza, esteraza

arginianowa (bóle migrenowe)

Bakteryjne zapalenie

mózgu



Płyn opalizujący lub mętny



Często tendencja do wykrzepiania



Wielojadrzasta pleocytoza > 100





białka





glukozy



Odczyn granulocytowy z

degranulacją

Wirusowe zapalenie

mózgu



Płyn wodojasny, przejrzysty, rzadziej

opalizujący



Pleocytoza jednojądrzasta (limfocyty) <

100





N białko



N glukoza



Odczyn limfocytowy (miejscowa synteza

przeciwciał i cytokin)



Przewaga limfocytów B i NK

Różnicowanie bakteryjnego

i wirusowego ZOMR

Składnik

Bakteryjne

ZOMR

Wirusowe

ZOMR

Białko

+++

CRP

>5mg/l

<5mg/l

Cl-





Glukoza



komórki

neutrofile

limfocyty

Document Outline