BEZROBO
CIE
BEZROBO
CIE
jest ono przejawem
nierównowagi na rynku pracy.
Polega ono na tym, że pewna
część osób zdolnych do pracy i
chcących ją podjąć nie może
otrzymać zatrudnienia przy
istniejących stawkach płac.
Bezrobocie
(nadwyżka potencjału pracy)
Ludność w wieku
produkcyjnym
Aktywni
zawodowo
Bierni
zawodowo
Zatrudnieni
Bezrobotni
Ludność w wieku
produkcyjnym dzielimy na:
Aktywni zawodowo
Zasoby siły roboczej
Bierni
zawodo
wo
Do tej grupy należą osoby
pracujące oraz osoby
poszukujące pracy i zdolne
do jej podjęcia –
bezrobotni.
Do grupy tej należą: emeryci
i renciści w wieku
produkcyjnym; osoby uczące
się; osoby, które zaniechały
poszukiwania pracy ze
względu na zniechęcenie
bezskutecznością
poszukiwania pracy oraz
inne powody, w tym osobiste
lub rodzinne.
Współczynnik aktywności
zawodowej
Jest to stosunek liczby ludzi aktywnych zawodowo
(Sr), do liczby ludzi w wieku produkcyjnym (Lp).
a
z
=
S
r
L
p
Miarą bezrobocia ( w wielkościach
relatywnych) jest wskaźnik bezrobocia,
który wyraża stosunek liczby bezrobotnych
do zasobu siły roboczej.
b – wskaźnik bezrobocia
B – liczba bezrobotnych
Sr – liczba aktywnych zawodowo
STOPA BEZROBOCIA
są bez pracy
nie pobierają nauki w systemie dziennym,
mogą podjąć zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy,
są zarejestrowane w urzędach pracy,
mają skończone 18 lat, z wyjątkiem młodocianych
absolwentów,
nie nabyły prawa do emerytur lub rent ze względu na
niezdolność do pracy,
- nie posiadają i nie są właścicielami nieruchomości rolnych o
powierzchni powyżej 2 ha przeliczeniowych,
W Polsce w świetle Ustawy o zatrudnieniu i
przeciwdziałaniu bezrobociu za
BEZROBOTNYCH uznaje się osoby, które:
nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej,
jeżeli są niepełnosprawne, stan ich zdrowia pozwala podjąć
pracę co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy w danym
zawodzie,
nie są aresztowane ani nie odbywają kary pozbawienia
wolności,
nie otrzymują świadczeń przedemerytalnych,
nie odbywają szkoleń ani stażu u pracodawcy,
nie ukończyły 65 lat w przypadku mężczyzn, a 60 lat w
przypadku kobiet,
nie są właścicielami lub posiadaczami gospodarstw
stanowiących dział specjalny produkcji rolnych,
nie uzyskuje miesięcznie dochodu
przekraczającego połowę najniższego
wynagrodzenia.
KLASYFIKACJA
BEZROBOCIA
strukturalne,
technologiczne,
koniunkturalne,
frykcyjne,
sezonowe,
klasyczne.
Ze względu na
przyczynę:
powszechne,
lokalne,
agrarne.
Ze względu na zakres
przestrzenny:
krótkookresowe,
rodzaj bezrobocia, który
obejmuje osoby pozostające bez pracy do 3 miesięcy.
średniookresowe,
rodzaj bezrobocia,
który obejmuje osoby pozostające bez pracy przez 3
do 6 miesięcy.
długookresowe,
rodzaj bezrobocia, który
obejmuje osoby pozostające bez pracy przez 6 do 12
miesięcy.
chroniczne,
określenie bezrobocia, niekiedy
wyróżniane jako podrodzaj bezrobocia
długookresowego. Bezrobocie chroniczne dotyczy
ludzi, którzy pozostają bez pracy przynajmniej 12
miesięcy. Bezrobotni długotrwale posiadają często
cechy, które ograniczają ich szanse powrotu na rynek
pracy.
Ze względu na czas
trwania:
utajone,
dobrowolne,
przymusowe,
naturalne,
jawne,
pozorne.
Ze względu na formę
występowania:
Bezrobocie frykcyjne
Powstaje ono w związku z powolnością przystosowań
struktury podaży siły roboczej i struktury popytu na siłę
roboczą na niedoskonale funkcjonującym rynku pracy.
Jest ono związane z niedopasowaniami strukturalnymi
strukturalnymi.
Jest to spowodowane tym, iż ciągle zachodzą procesy
dotyczące:
tworzenia i likwidacji miejsc pracy,
napływu siły roboczej na rynek pracy i odpływu,
zmian miejsc pracy przez pracowników.
W wyniku wymienionych wyżej procesów, zawsze
występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób
bezrobotnych.
Bezrobocie strukturalne
Jest związane z niedopasowaniami
strukturalnymi.
Powstaje w wyniku niedopasowań struktury
podaży siły roboczej i popytu na siłę roboczą,
przede wszystkim w aspekcie kwalifikacyjnym,
zawodowym i regionalnym.
W Polsce bezrobocie strukturalne pojawiło się
wraz z restrukturyzacją podstawowych branż
przemysłu takich jak górnictwo, hutnictwo, a
także na skutek likwidacji PGR-ów.
Bezrobocie cykliczne
Jest ono związane z nadwyżką całkowitej podaży siły
roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą.
Inaczej nazywane koniunkturalne czy keynesowskie.
Bezrobocie cykliczne zwane również koniunkturalnym
zostało po raz pierwszy zdefiniowane przez
angielskiego ekonomistę J.M. Keynesa. Postulat
wysuwany przez Keynesa podnosił kwestię roli państwa
w łagodzeniu i wydłużaniu cykli koniunkturalnych.
Polityka, która w mniemaniu Keynesa miała
doprowadzić do skutecznego przeciwdziałania
bezrobociu opierała się w znacznej mierze na
tworzeniu popytu inwestycyjnego ze strony państwa.
Najbardziej znanym przykładem takiej polityki były
zakrojone na szeroką skalę roboty publiczne.
Jest to zapotrzebowanie na pracę zgłaszane
przez pracodawców, czyli ilość pracy, jaką
pracodawcy mają do zaoferowania przy
określonych stawkach płac.
Popyt na pracę zależy od:
kosztów i wydajności pracy
wielkości popytu globalnego na dobra i usługi
postępu technicznego
struktury produkcji i jej zmiany
rentowności inwestycji; wysokości stóp
procentowych
wysokości wydatków publicznych w budżecie
POPYT NA PRACĘ
To liczba osób, które chcą w danym okresie pracować za
określoną stawkę płacy.
Pojęcie to nie jest jednoznaczne. Na rynku pracy
występują bowiem osoby, które poszukują zatrudnienia,
ale gotowe są je podjąć za wyższe stawki, niż w danym
momencie się za nią oferuje.
PODAŻ PRACY
Czynniki wpływające na
podaż pracy
Czynniki
demograficzne
Przyrost naturalny
Struktura ludności wg
wieku
Saldo migracji ludności w
wieku produkcyjnym
Struktura zamieszkania
"miasto-wieś"
Struktura ludności wg płci
System szkolenia i
kształcenia
Czynniki
ekonomiczne
Wysokość płacy realniej
Wysokość podatków od
dochodów
Wysokość płacy
nominalnej
Stopień aktywacji
zawodowej kobiet
wysoki przyrost naturalny;
wyczerpywanie zasobów naturalnych - likwidacja
niektórych gałęzi gospodarki np. górnictwo;
automatyzacja i komputeryzacja procesów
produkcji;
brak odpowiednich kwalifikacji bezrobotnych;
zły przepływ informacyjny o wolnych miejscach
pracy oraz wolnej sile roboczej;
niskie stawki płacy;
korzystne zasiłki dla bezrobotnych.
PRZYCZYNY BEZROBOCIA:
W działalności państwa w zakresie
bezrobocia możemy wyróżnić:
politykę aktywną,
politykę pasywną.
POLITYKA PAŃSTWA
NA RYNKU PRACY
AKTYWNA POLITYKA PAŃSTWA
NA RYNKU PRACY:
Polityka
makroekonomiczna:
Polityka
mikroekonomiczna:
Stymulowanie
globalnego popytu na
towary – niskie
podatki, niska stopa
%, podaż pieniądza;
Odpowiednie
wydatki budżetowe;
Stworzenie
producentom
najkorzystniejszych
warunków do rozwijania
produkcji;
Publiczne programy
zatrudnienia
Szkolenia zawodowe
Usługi pośrednictwa
pracy świadczone przez
biura pracy
nowe miejsca pracy w sektorze państwowym – roboty
publiczne;
dotacje (subsydia) w sektorze prywatnym np. ulgi
podatkowe, zwolnienie pracodawcy od opłat
ubezpieczeń społecznych w przypadku zatrudnienia
absolwentów szkół;
wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
oraz pracy na własny rachunek;
poprawa warunków BHP na stanowiskach uciążliwych;
SPOSOBY WALKI
Z BEZROBOCIEM:
prowadzenie doradztwa zawodowego i pracy;
dokształcanie, kształcenie i przekwalifikowanie
bezrobotnych;
pomoc finansowa np. wypłacanie zasiłków szkoleniowych,
dodatków wyrównawczych, przyznanie pożyczek ze
środków Funduszu Pracy;
redukcja nadgodzin;
zatrudnianie w niepełnym wymiarze czasu pracy;
kierowanie do pracy za granicą;
dłuższy czas kształcenia młodzieży;
Pasywna polityka państwa na rynku pracy obejmuje
różnorodne formy pomocy finansowej dla bezrobotnych.
Należy wymienić przede wszystkim:
zasiłki dla bezrobotnych,
jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z
pracy
dodatki związane z wcześniejszym przechodzeniem na
emeryturę.
PASYWNA POLITYKA
PAŃSTWA NA RYNKU PRACY
SPOŁECZNE (spadek poziomu życia,
frustracja i niezadowolenie),
MAKROEKONOMICZNE (niepełne
wykorzystanie zasobów siły roboczej i
spadek dochodów budżetu państwa).
Indywidualne korzyści i społeczne
koszty bezrobocia.
Pozytywne skutki
bezrobocia
korzystny wpływ na konkurencyjność na rynku
pracy, stymulacja wzrostu poziomu wykształcenia
i kwalifikacji zawodowych wśród osób
poszukujących pracy,
wzrost motywacji do kształcenia, do
zwiększania nakładów na inwestycje w kapitał
ludzki, co prowadzi do przyspieszenia procesów
długofalowego wzrostu gospodarczego kraju,
możliwość realokacji zasobów ludzkich przy
głębokich przemianach strukturalnych gospodarki
z zawodów nieopłacalnych i nieefektywnych do
zawodów nowoczesnych i efektywnych,
walka z inflacją, wyższy poziom bezrobocia
oznacza bowiem osłabienie pozycji pracowników i
związków zawodowych w przetargach płacowych z
pracodawcami, co z kolei prowadzi do zmniejszenia
presji na wzrost płac. Wzrost bezrobocia osłabia
także dynamikę popytu na towary, która odgrywa
rolę w kształtowaniu inflacji,
wzrost motywacji pracowników do bardziej
efektywnej i solidnej pracy oraz ograniczenie
nadmiernej fluktuacji kadr, przez co dochodzi do
racjonalizacji zatrudnienia i poprawy efektywności
gospodarowania.