Slajd 1

Przeobrażenie paradygmatyczne w pedagogice przedszkolnej

Aktualne tendencje rozwojowe wychowania przedszkolnego zależą od
czynników :

Ewolucja poglądów

dokonuje się w pedagogice ogólnej

możliwości finansowe

państwa (samorządy

terytorialne)

oczekiwania
społeczeństw
a

regulacje

prawne

dalej zmiany
demograficzn
e

Pedagogika przedszkolna

-subdyscyplina pedagogiki ogólnej

Dokonujące się zmiany uwzględnić należy w szerokim kontekście z
perspektywy przeobrażeń podstaw teoretycznych i metodologicznych

rozumianych jako

przeobrażenia

paradygmatyczne

Dynamiczny rozwój polskiej pedagogiki

Przyczyna, główny impuls – transformacja ustrojowa

Edukacja

bilans stanu polskiej pedagogiki

przewartościowanie dotychczasowych poglądów

wsparcie w źródłach filozoficznych, psychologicznych i

socjologicznych

dogłębne zapoznanie się z tendencjami rozwojowymi pedagogiki

światowej

zorientowanie się w rozwiązaniach praktycznych stosowanych w

krajach o długiej tradycji demokratycznej

naprawcze reformowanie oświaty

23 lata po transformacji pedagogika ma inny wymiar i stanowi nową
jakość.

Uprawianie

Interpretowanie

Projektowanie
praktyczne

Przenika

naturalnie

wszystkich

obszarów

pedagogiki

przedszkoln

Przemiany w pedagogice ogólnej to „metamorfoza” myślenia o małym
dziecku i procesie jego wychowania.

D.
Waloszek

Przeobrażenia paradygmatyczne dokonujące się w polskiej pedagogice
ogólnej

Przechodzenie do orientacji technologicznej na rzecz alternatywy
humanistycznej

Nurt technologiczny

– tradycyjny, konserwatywny, herbatowski,

pozytywistyczny, funkcjonalno- behawiorystyczny, adaptacyjny.

Kierunek humanistyczny

– orientacja podmiotowa, liberalna,

progresywistyczna, nowoczesna, postmodernistyczna, dialogowa,
kulturowa.

Różnica w nazwach

– zależne są od założeń filozoficzno-

psychologiczno- socjologicznych.

Dwuparadygmatyczność obecna jest w pedagogice przedszkolnej.

Orientacja humanistyczna skierowana na dziecko człowieka

Orientacja oparta na swoistej teorii urabiania, modelowania,
kształtowania jednostki.

Orientacja

podmiotow

przedmiotow

autonomiczno

ść jednostki

swoisty sprawca

informacji

Jednostka

podlega

zewnętrznemu

sterowaniu w

procesie

rozwoju

praca

pedagogiczna

- wspomaga rozwój,

samorealizacja

jednostki

5 dyskursów pedagogiki wieku dziecięcego:

dyskurs funkcjonalno- behawiorystyczny

dyskurs humanistyczno- adaptacyjny

dyskurs konstruktywistyczno- społeczny

dyskurs krytyczno- emancypacyjny

2 pierwsze najbardziej popularne

Pozostałe wkraczają do pedagogiki na zasadzie retoryki i
formułowanych dążeń.

Pedagogika przedszkolna nurtu technologicznego

Opiera się na filozofii pozytywnej, której cechy są następujące:

najwartościowsze jest poznanie naukowe,

wartość zapewnia nauce stosowanie „twardej metodologii” badań

empirycznych,

najlepsze wzory badań – nauki przyrodnicze, a szczególnie w fizyce,

dzięki metodologii wytwarzana jest „wiedza pozytywna”, która czyni

przedmiotem badań „nagie fakty” prowadzące do zwerbalizowania
twierdzeń o wysokim stopniu generalizacji.

„wiedza pozytywna” gwarantuje racjonalne rozwiązanie konkretnych

problemów jednostek,

należy koncentrować się na wytwarzaniu „wiedzy pozytywnej”

przydatnej do rozwiązywania konkretnych problemów społecznych.

Pedagogika pozytywistyczna

(naukowa,

scjentyczna, konserwatywna, technologiczna)
opiera swoje założenia na osiągnięciach
psychologii nurtu behawiorystycznego, który
przyczynił się do swoistego traktowania
wychowanka i procesów edukacyjnych.

Behawioryzm

– jedynym naukowo

uzasadnionym przedmiotem badań
psychologicznych jest obserwowalne i mierzalne
zachowanie

stymulowanie rozwoju wychowanków od najmłodszych lat

Przedstawiciele behawioryzmu :

J.Watson

J. P.Pawłow

Neobehawioryzmu :

B. F.Skinner

Naśladowcy :

C. L.Hull

E. C.Tolman

J. Watson

„ Każde dziecko można dowolnie ukształtować, opierając się na
zasadach teorii uczenia się”.

B. F. Skinner

„ Nawet złożone sprawności językowe i umiejętności rozwiązywania
problemów można rozumieć jako zachowania produkowane w
odpowiedzi na bodźce środowiskowe”.

M. Łobocki

„ Wychowanie dziecka w myśl behawioryzmu radykalnego jest
bezpośrednim oddziaływaniem wychowawcy na wychowanka,
polegającym na jawnym kierowaniu jego rozwojem, nieuwzględnianiu i
lekceważeniu przysługującego mu prawa do własnej aktywności i
samodzielności”.

Polega na manipulacji wzmocnieniami – nagrodami i karami w celu
sterowania zachowaniami i ich modyfikowania.

Behawioryzm wyjaśnia charakter interakcji

Pedagogika technologiczna może być oparta na teorii socjologicznej

W. Durkheima

„ Społeczeństwo jako całość jest czymś więcej, niż sumą składających
się nań jednostek”.
 funkcjonalizmie, który wyjaśnia aktywność społeczną w
kategoriach zamierzonych celów i efektów, narzuconych odgórnie,
niepodległych społecznemu kwestionowaniu.

Pedagogika przedszkolna oparta na koncepcji pozytywizmu

wywodzi

teorię badań empirycznych o

charakterze ilościowym

stanowią
podstawę do

wiedzy pewnej,
obiektywnej,
niepodważalnej

Cele edukacji dziecięcej narzucone odgórnie przez

MEN

Cele

- wytyczają kierunki działań nauczycielskich, natomiast ich

konkretyzacja służy nakreśleniu sylwetki dziecka kończącego edukacje
przedszkolną.

Realizacji procesu edukacyjnego służy program wychowania
przedszkolnego, który nauczyciel może samodzielnie opracować w
oparciu o wytyczne podstawy programowej.

Program ma być zgodny z przyjętą ideologią.

Przyjęcie określonego programu oznacza w nurcie technologicznym
jego pełną realizację, nie zawsze zgodną z oczekiwaniami dzieci lub
nawet ich możliwościami psychofizycznymi.

Nauczyciel

- osoba odpowiedzialna za :

planowanie

organizowanie

realizowanie

ewidencję

procesu

wychowawczo-

dydaktycznego

Pozytywne aspekty technologicznego ujmowania wychowania
przedszkolnego :

przewidywalność efektów edukacyjnych,

dynamiczne tempa nabywanych kompetencji,

możliwość odnoszenia poziomu rozwoju dzieci do przyjętych norm

(psychologia, biomedyka).

porównywalności zakresu kompetencji dziecięcych z Polski i Europy,

łagodnego przejścia na kolejny etap edukacji, realizowany według

założeń pedagogiki herbartowskiej,

kontynuacji wychowania domowego, w sytuacji gdy dziecko

przedmiotowo traktowane jest przez rodziców

Negatywne aspekty technologizmu

blokowanie dziecięcej indywidualności,

prowadzenie do schematycznego, rutynowego działania,

zakłócenia w rozwoju harmonijnym (koncentracja na intelekcie),

ograniczenie indywidualnych doświadczeń społecznych,

ubezwłasnowolnienie, oczekiwanie na impuls, odtwórczy charakter

podejmowanych działań,

utrudnienia w rozpoznawaniu własnych preferencji,

zakłócenia równowagi psychicznej, społecznej poprzez

marginalizowanie roli zabawy jako naturalnej formy aktywności
dziecięcej.

Dziecko podporządkowane woli, co ogranicza jego:

swobodę

samodzielność

poznawanie własnych możliwości

poczucie wartości

poczucie osobistej godności

Humanistyczna wizja edukacji małych dzieci

Humanizm – prąd epoki Odrodzenia, „człowiek może i powinien stawać
się człowiekiem”

E. From – pedagogika humanistyczna

Wiara we wspólnotę ludzi

Wiara w to, że nie ma nic takiego co jest nieludzkie,

Wyeksponowanie ludzkiej godności

Człowiek posiada zdolność do dalszego rozwoju i doskonalenia

Zaakceptowanie rozsądku, obiektywizmu i pokoju

Źródeł paradygmatu humanistycznego upatruje się w progresywiżmie
pedagogicznym.

Centralna postać w procesie edukacji -

dziecko

Uwzględniano:

Potrzeby wychowanków,

Wyzwalanie możliwości rozwojowych,

Swobodę,

Aktywność spontaniczne uczenie się,

Metody aktywizacji twórczej,

Metody nauczania i uczenia się problemowego,

Pracę,

Personalizm – człowiek jest osobą.

Edukacja jest zorientowana na osobę.

Przejęcie kierownictwa nad własnym procesem rozwoju.

Wzbudzenie osoby w wychowanku.

Źródło dyskursu humanistyczno- adaptacyjnego

Naturalizm Jana Jakuba Rousseau.

Naturalizm antyintelektualistyczny:

Filozofia uczuć,

Zrywanie z rozumem i nauką na rzecz marzenia i impresji, nadając

pozory wiedzy

Zdaniem J. J. Rousseau:

„Wychowanie człowieka należy oprzeć na kształceniu uczuć, tylko
wtedy wychowanie może być zgodne z naturą, oparte na formowaniu w
człowieku tych właściwości, które przynależą mu wraz z życiem”

Swobodny rozwój naturalnych skłonności człowieka,

poszanowanie dla natury,

samodzielność jednostki,

zamiłowanie do cnoty oraz wierność teku co przez prawo natury i głos

serca zostaje uznane za dobre.

Naturalistyczne i personalistyczne podejście do człowieka

odpowiednik

Koncepcja humanistyczna

Abraham H. Maslow, Carl R. Rogers

Unikalność jednostki – ważność wolnej woli człowieka i realizowania
przez niego posiadanych możliwości.

Według tej koncepcji:

CZŁOWIEK

Jednostka
aktywna
i
samodzielna

Podejmuje
zadania
rozwiązuje
problemy

Podmiot
działania
odpowiedzial
ny za
kierowanie
własnym
życiem

Zdolny do
decydowani
a o własnym
losie

Ma swoje
życie i
własną
tożsamość

Humanizm – wspomaganie wychowanków w ich naturalnym rozwoju,
kreuje osoby wrażliwe, otwarte na nowe doświadczenia, utrzymujące
poprawne stosunki z innymi ludźmi, niezależne, wewnątrzsterowne,
świadome tego co robią.

Dyskurs humanistyczny jest obecny w teorii pedagogiki przedszkolnej
oraz w praktycznym wymiarze wychowania przedszkolnego oraz w
praktycznym wymiarze wychowania przedszkolnego.

Przejawy realizacji w praktyce przedszkolnej założeń paradygmatu
humanistycznego:

Preferowanie przez dyrekcję demokratycznego stylu zarządzania

placówką przedszkolną,

Przyzwolenie na autorskie (niezatwierdzone przez MEN) programy

wychowania przedszkolnego,

Publikowanie programów opartych na humanistycznej koncepcji

rozwoju człowieka,

Indywidualizowania podejścia do dzieci,

Opracowanie scenariuszy zajęć (w miejsce konspektów),

Prowadzenie stałej obserwacji rozwoju dzieci,

Stosowanie w szerszym zakresie metod aktywizujących,

wyzwalających u dzieci samodzielność,

Eliminowanie czynników lękotwórczych, stresogennych (programy

adaptacyjne),

Uatrakcyjnienie form współpracy z rodzicami w celu angażowania ich

w pracę wychowawczo-dydaktyczną,

Rozumienie popełnionych przez dzieci błędów jako naturalnych

elementów,

Zakładanie przedszkoli niepublicznych (praca polega na ideach

humanistycznych),

Propagowanie wartości idei humanistycznych wśród nauczycieli w

czasie ich przygotowania zawodowego, studiów podyplomowych,
kursów, szkoleń, warsztatów etc.,

Stosowanie w publikacjach metodycznych właściwej dla podejścia

humanistycznego w edukacji retoryki,

Paradygmat

edukacji

humanistyczn

Paradygmat edukacji
humanistycznej:

Podmiotowe podejście do

wychowania,

Większa swoboda w

działaniu,

Możliwość subiektywnej

interpretacji rzeczywistości,

Współodpowiedzialność,

samorealizacja

Paradygmat w

nurcie

technologiczny

Zagrożenia:

Absolutyzacja jednostki,

Walka pomiotów,

Infantylizowanie treści kształcenia,

Brak pewności efektów nauczania,

Trudności z określeniem i porównaniem wyników pracy dydaktycznej

przedszkoli,

Marginalizowanie roli nauczyciela,

Problemy z dostosowaniem dzieci do wymagań w kolejnych etapach

kształcenia,

Zróżnicowanie metod wychowawczych stosowanych przez rodziców i

nauczycieli,

Wielość podejść i interpretacji do humanizacji pedagogiki

przedszkolnej

Edukacja oparta na strukturalizmie

Strukturalizm – teoria, która zakłada zę
programy nauczania w szkole są
przeładowane niepotrzebnymi treściami,
co powoduje wiele negatywnych następstw.

Strukturalizm głosi że, dla zrozumienia
zjawisk niezbędne jest uchwycenie struktury,
w której one występują. Nie ma wytyczonego programu.

Deprecjacja (umniejszanie wartości) roli podmiotu w poznaniu.

Edukacja o podstawi fenomenologicznej

Fenomenologia – kierunek filozoficzny XX wieku, metoda badań
filozoficznych, opis, ogląd tego, co bezpośrednio jest dane.

Edukacji ku emancypacji

Emancypacja – uwolnienie od zależności, równouprawnienie,
usamodzielnienie, uniezależnienie.

Nauczyciel przedszkola:

Ma orientować się w przeobrażeniach paradygmatycznych,

Organizować edukację zgodnie z wybraną koncepcją,

Istotą pedagogiki przedszkolnej jest poszukiwanie
filozoficznych, psychologicznych oraz socjologicznych
podstaw do interpretacji zjawisk wiążących się z
wychowaniem dzieci oraz formułowanie wytycznych
do praktycznego oddziaływania na rozwój
wychowanków.

Charakter teoretyczno – praktyczny pedagogiki
przedszkolnej

Praktyka - podstawa do empirycznych dociekań.

Empiryczny charakter pedagogiki przedszkolnej
wymaga odniesień do założeń metodologii badań
pedagogicznych.

Obserwowana tendencja odchodzenia od badań
ilościowych na rzecz badań jakościowych

Tendencje – trendy w pedagogice przedszkolnej

Różne odmiany dyskursów pedagogiki przedszkolnej:

Nowa wartość,

Wyznacza tendencję do pluralizmu edukacyjnego (przyzwolenie na

różnorodność podejść teoretycznych i wynikających z nich wielu
sposobów praktycznej realizacji procesu wychowawczo –
dydaktycznego).
Orientacja podmiotowa w wychowaniu przedszkolnym

Wspomaganie dziecka w procesie identyfikowania własnej

tożsamości,

Rozwijanie poczucia sprawstwa,

Poszerzenie poczucia świadomości swojej roli w otaczającej

rzeczywistości,

1.Konieczność dokonania przeobrażeń e hierarchii funkcji jakie
sprawuje przedszkole wobec dziecka

Funkcja opiekuńcza – historycznie najważniejsza.

Późniejszy okres:

-funkcja wychowawcza,

-funkcja dydaktyczna,

Dążenie do wspomagania rozwoju dziecka – współcześnie
najistotniejsza funkcja.

Swoista, harmonijna synteza poprzednich funkcji – dążenie do niesienia
pomocy dziecku w procesie stawania sie coraz bogatszą osobowością.

2.Reorientacja celów:

Zmiana hierarchii preferowanych wartości.

Postawy – określona jakość ludzi otwartych z wyobraźnią, zdolnych do
nieustannej samorealizacji i intelektualnej autonomii.

Wartość podstawowa – człowiek

Celem edukacji przedszkolnej jest niesienie pomocy dziecku w procesie
poznawania siebie samego i swoich możliwości w przekształcaniu
środowiska.

-wiadomości

-umiejętności

-wartości

-postawy

-umiejętności

-wiadomości

postawy

-inicjatywa

-ludzka twórczość

-umiejętność myślenia i współdziałania w skali
globalnej

priorytety

Postulowana indywidualizacja procesu edukacyjnego

Możliwości podmiotu

jego dążenia

Cele stawiane przez nauczyciela konfrontowane z celami dziecka:



Wzajemne powiązania,



Wspólne priorytety,



Obustronnie akceptowane rozwiązania,



Wzajemne uczestnictwo w realizacji pomysłów,



Współtworzenie kryteriów wartościowania

postępów w dążeniu do realizacji zamierzeń,

3.Omienne podejście do programowania procesu edukacyjnego
w przedszkolu

Program wychowania w przedszkolu – w pełni autorski, zgodność z
zaleceniami podstawy programowej, akceptacja dyrekcji placówki.

Nauczyciel:



Opiera się na własnych koncepcjach,



Odpowiada za przebieg i charakter w kontaktach z dziećmi,



Wykazuje dowolność interpretacji treści zawartych w programie pod

kątem zainteresowań dziecięcych, ich możliwości, aktywnych
warunków,

Dezaktualizacja stosowanego wyrażenia „realizacji
programu” na rzecz interpretacji treści i ich łączenia z
oczekiwaniami dziecięcymi.



Wnikliwa obserwacja dzieci,



Wsłuchiwanie się w ich rozmowy,



Aktywne uczestnictwo w zabawach,

Naturalne sytuacje wykorzystywane do wspomagania
rozwoju dzieci.



Ujmowanie treści w perspektywie kompetencji,



Tempo pracy dostosowane do dynamiki rozwoju

dziecka



Humanistyczne podejście do założeń programowych

4.Przywrócenie właściwej rangi zabawie jako naturalnej formie
działalności dziecka w wieku przedszkolnym.

Zabawa wcześniej zamieniana w zajęcia dydaktyczne

10 h – cało dniowy pobyt dziecka w placówce,

2 h – zabawa dowolna,

2 h – zabawa na świeżym powietrzu,

(grupy młodsze – czas wydłużony)

4 h – czynności opiekuńcze, organizacyjne i samoobsługowe,

 Posiłki,
 Odpoczynek,
 Przygotowanie pomocy do zajęć,
 Czynności dyżurnego,
 Porządkowanie miejsc pracy, np. półek

indywidualnych,

2 h – zajęcia związane z treściami programowymi,

Znormalizowanie pracy wychowawczo –
dydaktycznej w przedszkolu:



Uwzględnienie potrzeb rozwojowych dzieci,



Praktyczna realizacja,



Działalność ograniczająca swobodę na rzecz
aktywności zgodnej z naturą.

5.Diagnozowanie rozwoju dziecka – wzrost ranki.

Monitorowanie zachowań dziecięcych

Testy – narzędzia pomiarowe

Opracowanie nowych narzędzi do określenia poziomu gotowości
szkolnej – dzieci 5-letnie.

Opracowanie indywidualnych programów wspomagania i korygowania
rozwoju dzieci.

Techniki
obserwacyjne

Analiza gotowości dziecka
do podjęcia nauki w szkole
– diagnoza przedszkolna

6.Zmiana relacji przedszkole a rodzice

Wzrastające zrozumienie obopólnych korzyści – dobrze zorganizowana
współpraca.

Przedszkole dba o swoją renomę – rywalizacja olbrzymia

Rodzice starają się zapewnić dziecku jak najlepsze warunki dla jego
rozwoju. Bardziej atrakcyjne formy współpracy przedszkolnej z
rodzicami.

Liczne atrakcje, nowoczesne przedsięwzięcia:

 Zajęcia warsztatowe,
 Pikniki
 Kiermasze
 Wieczory literackie
 Programy adaptacyjne
 Poradnictwo specjalistyczne
 Badania sondażowe

Partnerstwo

Współudział

Współodpowiedzialność

Idea otwartych drzwi

Aktywna obecność rodziców

Rodzic – asystentem

Wolontariat rodzicielski

Czynny udział rodziny

Pełnienie funkcji pomocniczych

Integracja środowiska
przedszkolnego z
domem rodzinnym
dziecka

Reforma edukacyjna wdrażana od roku szkolnego 2009/2010

Bardzo ścisła współpraca przedszkola z rodzicami w zakresie:



Przekazywania informacji o realizowanych zadaniach,
założeniach programowych, sukcesach i problemach
dziecięcych,



Wyników diagnozy przedszkolnej,



Zachęcania rodzica do angażowania się w proces
wychowawczo – dydaktyczny,



Włączania się w istotne sprawy dotyczące funkcjonowania
placówki

Przedszkole współpracuje:



Ze szkołami,



Fundacjami,



Władzami lokalnymi



Organizacjami dziecięcymi i młodzieżowymi

7. Zadania

MEN

Upowszechnianie edukacji przedszkolnej dla dzieci w wieku od3 do 5
lat,
Zagwarantowanie każdemu dziecku co najmniej rocznej edukacji
przedszkolnej, przygotowującej do nauki w szkole,
Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez
realizowanie całej podstawy programowej,
Dostosowanie form wychowania przedszkolnego do potrzeb lokalnego
środowiska,

Tendencja do upowszechniania edukacji przedszkolnej.

Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci zagrożonych wykluczeniem
społecznym

Nowe formy wychowania przedszkolnego:

•W zespołach wychowania przedszkolnego gdzie prowadzone są
zajęcia w niektóre dni tygodnia,

•W punktach przedszkolnych – gdzie zajęcia są prowadzone
codziennie.

Uzupełnienie sieci przedszkolnej

Ministerstwo określiło zasady organizowania i prowadzenia
nowych form edukacji przedszkolnej i zamieściło w specjalnie
opracowanych broszurach informacyjnych.

8.Indywidualizacja odziaływań pedagogicznych w
zależności od potrzeb, możliwości i zainteresowań
dzieci.

9.Praca z dziećmi wybitnie zdolnymi traktowana
intencjonalnie – unikatowo.

Wiek przedszkolny – dostrzeganie ponadprzeciętnych
uzdolnień dziecka

Sprzyjanie harmonijnemu rozwojowi wszystkich sfer, funkcji,
procesów, sprawności, umiejętności.

Należy zwrócić uwagę na:

• Obserwacje dzieci,
• Diagnozę osiągnięć,
• Zindywidualizowane podejście w konkretnych sytuacjach,
• Konsultacje z rodzicami,
• Poradnictwo specjalistyczne,

Różnorodność wychowanków

Nowe zadania dla nauczyciela

Angażowanie się w sprawy każdego dziecka z osobna

10.Technopolizacja życia

 Kamery (zachowanie dzieci, nauczycieli),
 Komórki
 Pejdżery,
 Kieszonkowe komputery,

Dziecko
– mały konsument nowinek technologicznych
– potrzeba edukacji w tym procesie

Przeobrażenia w wyposażeniu przedszkoli:

 Uzupełnienie sprzętu do edukacji medialnej,
 Przygotowanie nauczycieli do tej edukacji,

Kompetencje informatyczne nauczycieli.

Przedszkole wirtualne – środki elektroniczne.

11. Wielokulturowość

Zróżnicowanie pod względem:

 Rasowym
 Językowym
 Religijnym
 Pokoleniowym
 Subkulturowym

Tendencja stawiająca sobie za cel wychowanie
„ małego Europejczyka” świadomego swoich korzeni
z zachowanie tożsamości narodowej

12. Wielokulturowość

Zróżnicowanie pod względem:

 Rasowym
 Językowym
 Religijnym
 Pokoleniowym
 Subkulturowym

Tendencja stawiająca sobie za cel wychowanie
„ małego Europejczyka” świadomego swoich
korzeni z zachowanie tożsamości narodowej

Przygotowanie do życia w integrującej się Europie

umiejętności

Dzieci przedszkolne

wiedza

Afirmacja

własnych wartości

Otwartość na inne

kręgi kulturowe

poprzez zabawę

Identyfikacja

kulturowa dziecka

i rozwój jego

zainteresowań

Pluralizm kulturowy –
poszanowanie zróżnicowań
społecznych i kulturowych,
uznanie równości poglądów

Wprowadzenie przedszkolaków w różnorodność
kulturową poprzez:

 Bezpośrednie kontakty z przedstawicielami

innych kultur,

 Przekaz bezsłowny,
 Przekaz linearny,
 Przekaz audytywny,
 Przekaz audiowizualny,
 Przekaz multimedialny,
 Reklamę.

12. Wzmożona działalność innowacyjna nauczycieli.

Nowatorstwo pedagogiczne obejmuje:

 Przedszkola alternatywne
 Programy autorskie
 Metody pracy
 Niekonwencjonalne formy współpracy z rodzicami i

środowiskiem lokalnym

 Pozyskiwanie funduszy na uatrakcyjnienie działalności

przedszkola

Działania nowatorskie służą:



Rozwojowi dzieci,



Uatrakcyjnieniu procesu edukacyjnego,



Podnoszeniu aktywności zawodowej nauczycieli,

Zainteresowanie instytucjonalnym wychowaniem małych dzieci.

Document Outline