Pałeczki G(-),
niefermentujące
Pseudomonas, Acinetobacter,
Neisseria, Moraxella,
Burkholderia,
Stenotrophomonas
Pałeczki G(-),
niefermentujące
Pseudomonas, Acinetobacter,
Neisseria, Moraxella,
Burkholderia,
Stenotrophomonas
„... Do tej licznej grupy należy wiele
rodzajów i gatunków bakterii, które
stanowią podgrupę bakterii
niewybrednych lub inaczej łatwo
hodowlanych, podgupę bakterii
wybrednych ... oraz podgrupę bakterii
niezwykłych lub rozmaitych. Wszystkie te
podgrupy charakteryzuje brak zdolności
fermentacji glukozy, tzn. Rozkładania
glukozy bez udzuału tlenu ...”
„... Pałeczki niefermentujące – niewybredne, z
nielicznymi wyjatkami (P. aeruginosa, B. mallei,
B. pseudomallei) charakteryzują się niskim
stopniem zjadliwosci i uczestniczą w
wiekszości przypadków w zakażeniach
nabywanych przez pacjentów w szpitalach,
jako zakażenia wtórne. Ze względu na wzrost
liczby pacjentów z chorobami zagrażającymi
życiu i z obniżoną odpornością obserwuje się
wzrost zakazeń wywołanych przez niektóre
bakterie; głównie dotyczy to pałeczek rodzajów
Pseudomonas, Stenotrophomonas,
Bulgholderia i Acinetobacter. ...”
„... Powinny być uwzględnione nastepujące ich
właściwości: zużytkowanie glukozy, zdolność do
wzrostu na podłożu MacConkeya i aktywność
oksydazy cytochromowej jako wstępne testy oceny
tych bakterii, a także dodatkowe: ruch, wytwarzanie
barwników, hydroliza mocznika, redukcja azotanów,
denitryfikacja azotanów/azotynów, produkcja indolu,
dekarboksylacja, hydroliza eskuliny i morfologia
rzęsek(mikroskop świetlny), które umożliwiają
zaszeregowanie tych bakterii do pozimu rodzaju,
niekiedy gatunku. Dla badania cech metabolizmu
wykorzystywane są specjalne podłoża dla tych
bakterii opracowane przez Hugh-Leifsona, znane
jako podłoża O/F ...”
Rodzaj Pseudomonas
Pseudomonas aeruginosa
Pseudomonas stutzeri
Pseudomonas fluorescens
Pseudomonas putida
Pseudomonas mallei
Pseudomonas pseudomallei
P. aeruginosa - charakterystyka
szeroko rozpowszechnione w środowisku
naturalnym
mogą stanowić przejściową florę p.
pokarmowego
bezwzględnie tlenowe
niskie wymagania odżywcze
wzrastają w temp. +4 - 43 st. C, optimum 30-
37
na agarze z krwią, kolonie mają szarozielony
kolor z metalicznym połyskiem
P. aeruginosa - charakterystyka
w diagnostyce stosuje się podłoże wybiórcze z
cetrymidem i kwasem nalidyksowym –
PseudoSelAgar, Cetrymide Agar – PYA, King B,
Pseudomonas agar
zabarwiają podłoża na kolory: od jasnożółtego do
brązowgo
wytwarzają barwniki:
- piocyjaninę – niebieska
- piowerdynę (fluorescencja w UV – 254nm)
- piorubinę – czerwona
- melaninę - brązowa
świerze hodowle mają zapach jaśminu, owoców,
kredek świecowych
P. aeruginosa – czynniki
zjadliwości
cz. adhezyjne
- fimbrie
- otoczka polisacharydowa
- śluz alginianowy
cz. inwazyjne
- enzymy proteolityczne: elastaza, kolagenaza,
żelatynaza, fibrynolizyna
- fosfataza zasadowa
- hemolizyny (fosfolipaza C)
- cytotoksyna
- siderofory
- piocyjanina
P. aeruginosa – czynniki
zjadliwości
toksyny
- egzoenzym S – syntetyzowany przez
szczepy izolowane z ran oparzeniowych,
hamuje aktywnosć fagocytów
- egzotoksyna A – syntetyzowana przez 90%
szczepów, działa tak jak toksyna błonicza, jej
synteza jest regulowana dostępnością Fe 3+,
hamuje aktywnosc fagocytów
- enterotoksyna – odpowiada za biegunkę 5-cio
dniową
występującą w tropikach
LPS
P. aeruginosa -
chorobotwórczość
„... Zakażenia wywołane przez P.
aeruginosa mogą być zlokalizowane
w każdym miejscu, zwykle jednak
rozpoczynają sie w miejscach
wilgotnych, np. przy rurce
tracheostomijnej, cewnikach, w
miejscach oparzeń, uchu
zewnętrznym(”ucho pływaka”) oraz
w ranach ...”
P. aeruginosa -
chorobotwórczość
zakażenia układu oddechowego (VAP),
często w przebiegu mukowiscydozy, bo:
- ułatwiona kolonizacja – nasilona sekrecja
kw. sialowego, zwiększona ekspresja
asialogangliozydu 1 (aGM1), uszkodzenie
nabłonków przez proteazy bakteryjne i
zapalne - ułatwia adhezję
- wzmożona zjadliwość – szczepy
izolowane od chorych na mukowiscydozę
produkują dużo egzotoksyny A i mają
dobrze wykształconą otoczkę
P. aeruginosa -
chorobotwórczość
Zakażenia układu moczowego
Bakteriemie i posocznice – 10% zakazeń
uogólnionych G(-) – 50% śmiertelność
ZOMR
Zakażenie wrzodu rogówki o piorunującym
przebiegu
Zapalenie ucha zawnętrznego – otitis
externa(maligna)- ucho pływaka
Zakażenia ran operacyjnych i oparzeniowych
IZW – najczęściej konieczne leczenie operacyjne
Zapalenia kości i stawów
P. aeruginosa - oporność
Naturalna oporność na:
- penicylinę, ampicylinę
- cefalosporyny I + II
- tetracykliny
- linkosamidy
Synteza enzymów modyfikujących leki
Efflux
Zaburzenia przepuszczalnosci osłon
komórkowych(m.inn. mutacje genów
kodujacych białka porynowe)
P.aeruginosa - leczenie
Karbenicylina, tikarcylina
Piperacylina + tazobactam
Cefalosporyny III+IV
Aminoglikozydy
Fluorochinolony
Monobactamy
Karbapenemy
kolistyna
Rodzaj Acinetobacter
Acinetobacter baumanii
Acinetobacter calcoaceticus
Acinetobacter lwofii
Acinetobacter junii
Acinetobacter haemolyticus
Acinetobacter radioresistens
Rodzaj Acinetobacter
21 grup DNA
co najmniej 17 fenotypów
składnik mikroflory skóry ludzi: A.
Johnsonii, A. lwoffii, A. radioresistent
rzadko uczestniczy w zakażeniach
pozaszpitalnych
zakażenia pacjentów intensywnej
opieki, oddziałów onkologicznych,
chirurgicznych, transplantologii
A. baumanii - charakterystyka
G (-) ziarniakopałeczki
nie wytwarzają rzęsek
mogą wytwarzać mikrootoczkę
szeroko rozpowszechnione w środowisku
w środowisku szpitalnym występują w
miejscach wilgotnych
mogą kolonizować skórę
dobrze wzrastają na rutynowo
stosowanych podłożach
laktozo - ujemne, oksydazo - dodatnie
A. baumanii – czynniki wirulencji
hemolizyny
lecytynazy
proteazy
lipazy
właściwości adhezyjne (fimbrie,
mikrootoczka)
A. baumanii - chorobotwórczość
zakażenia układu oddechowego – pacjenci
z tracheostomią
bakteriemia
ZUM
IZW
ZOMR
zapalenia otrzewnej – u pacjentów
dializowanych
zakażenia ran
zakażenia kości i szpiku
A. baumanii – mechanizmy
oporności
ESβLs
mutacje genów kodujacych PBP
synteza enzymów
mutacje w genie gyrazy
A. baumanii - leczenie
penicyliny szerpokowachlarzowe z
inhibitorami β-laktamaz
sulbactam wykazuje aktywność w
stosunku do Acinetobacter spp.
aminoglikozydy
cefalosporyny
fluorochinolony
karbapenemy
Stenotrophomonas maltophila -
charakterystyka
ponad 95% zakażeń w szpitalach – w ostatnich latach
kilkukrotny wzrost częstości, szczególnie wśród
pacjentów leczonych imipenemem
nie stanowi flory człowieka
powszechny w środowisku
małe wymagania odżywcze
kolonie z zielonkawym nalotem o zapachu amoniaku
oksydazo (-)
charakteryzują sie zdolnością do wytwarzania dużych
ilości enzymów zewnatrzkomórkowych, np.: proteaz,
chitynazy, lipazy, hialuronidazy, mucynazy i toksyn
cytolitycznych, np.: hemolizyny – czynniki wirulencji
Stenotrophomonas maltophila -
chorobotwórczość
zakażenia oportunistyczne
bakteriemie
zgorzelinowe zapalenie skóry
IZW
zakażenia ran pooperacyjnych i
pourazowych
ZOMR
zapalenia płuc
Stenotrophomonas maltophila
mechanizmy oporności:
- naturalna opornosć na β-laktamy –
synteza MBL
leczenie - kotrimoksazol
Rodzaj Burgholderia
Burgholderia cepacia
Burgholderia mallei
Burgholderia pseudomallei
Burgholderia pisketii
Burgholderia gladioli
B. cepacia - charakterystyka
oportunista
odporny na wiele środków dezynfekcyjnych
wzrasta nawet w wodzie destylowanej
na zwykłych podłożach tworzy czerwone,
gładkie kolonie o śr. ok 2 mm.
identyfikacja – podłoża wybiórcze z
polimyksyną, solami żółci i fioletem
krystalicznym, zestawy API 20 NE
zakażenia przenoszą sie przez sprzęt
medyczny i płyny lecznicze
B. cepacia – czynniki zjadliwości
pilina – adhezja
enzymy: hemolizyna, lipaza,
lecytynaza, proteaza
lekooporność! – często aktywność
chemioterapeutyków in vitro nie
odpowiada tej in vivo
odporność na środki dezynfekcyjne
B. cepacia – chorobotwórczość
bakteriemie
ZOMR
IZW
zapalenia płuc (w przebiegu
mukowiscydozy)
ZUM
zakażenia ran
B. cepacia – leczenie
temocylina + aminoglikozyd
temocylina + ceftazydym
dawniej powszechnie: kotrimoksazol,
chloramfenikol
Rodzina Neisseriaceae
Rodzaj Neisseria
- N. gonorrheae
- N. meningitidis
- N. lactamica
- N. sicca
- N. subflava
- N. mucosa...
Rodzaj Kingella
- K. kingae
- K. denityficans
Rodzaj Moraxella
-M. catharrhalis
Neisseria meningitidis -
charakterystyka
układa sie w preparacie w dwoinki – ziarna
kawy
bardzo wrażliwe na niekorzystne warunki
środowiska
wysokie wymagania odżywcze
wzrost wyłacznie na podłożach
wzbogaconych w atmosferze wzbogaconej
10% CO2
oksydazo i katalazo (+)
może wytwarzać barwniki
Neisseria meningitidis – czynniki
wirulencji
Czynniki adhezyjne: fimbrie
LPS – 10 x większa aktywność niż u
innych G (-)
proteazy IgA
otoczka o właściwościach
antyfagocytarnych
Neisseria meningitidis –
chorobotwórczość
zakażenie drogą kropelkową
przylega i namnaża się na błonie
śluzowej noso-gardzieli
u osób wrażliwych wnikają do
krwioobiegu – docierają do OUN
Neisseria meningitidis –
chorobotwórczość
choroba gorączkowa
- najłagodniejsza postać – ustępuje
samoistnie, można obserwować bakteriemię
ZOMR
- bóle głowy, dodatnie objawy oponowe
- zaburzenia świadomosci
- objawy ogniskowe
- nudności, wymioty
- bóle mieśniowo-stawowe
- śpiączka
Neisseria meningitidis –
chorobotwórczość
Ostra posocznica meningokokowa
- zakażenie uogólnione prowadzące w ciagu 8-12h do
śmierci
- zaczerwienienie skóry i wybroczyny
- zmiany martwiczo-zgorzelinowe
- wstrząs septyczny i niewydolność wielonarządowa
Zespół Waterhouse’a-Friedrichsen’a
- posocznica meningokokowa o piorunującym
przebiegu
- zapalenie mięśnia sercowego
- ogniska zawałowe w nadnerczach
Neisseria meningitidis – leczenie
cefalosporyny III i IV
monobaktamy
karbapenemy
chloramfenikol
likwidacja nosicielstwa:
ciprofloksacyna, ceftriakson
Rodzaj Moraxella
ziarniaki układające się w preparatach
podobnie jak Neisseria – w dwoinki –
ziarna kawy
mikroflora górnych dróg oddechowych
Dobry wzrost na rutynowych podłożach
Kolonie szare i białe, gładkie
oksydazo i katalazo (+)
wytwarzaja DNA-zę, redukują azotany
Rodzaj Moraxella -
chorobotwórczość
zapalenie górnych dr. Oddechowych
– szczególnie nawracające zapalenia
oskrzeli
zapalenia ucha środkowego
zapalenia kości i szpiku
ZOMR
Rodzaj Moraxella - leczenie
większosć szczepów wytwarza β-
laktamazy
tetracyklina
trimetoprim/sulfametoksazol
cefuroksym