

1. W węższym znaczeniu —
szczegółowa teoria wartości,
wchodząca w skład poszczególnych
dyscyplin naukowych, dziedzina
rozważań nad wartościami określonego
rodzaju, np. moralnymi, estetycznymi,
poznawczymi, ekonomicznymi,
religijnymi...



2. W szerokim znaczeniu — ogólna
teoria wartości, nauka o wartościach,
wieloaspektowe rozważania
teoretyczne dotyczące pojęcia
wartości, wywodzące się z etycznych
koncepcji dobra.



Aksjologia w szerokim znaczeniu zajmuje się:



w aspekcie teoretycznym

›

analizą natury wartości (tego, co cenne, dobre), a więc zagadnieniem,

czym jest wartość, jaki jest jej charakter (subiektywny, obiektywny,

absolutny, względny itp.),

›

dociekaniem źródeł i mechanizmów powstawania wartości;



w aspekcie systematyzującym i postulatywnym

›

podstawami i kryteriami wartościowania,

›

klasyfikacją wartości (np. wyodrębnianiem wartości autotelicznych

(jako celów samych w sobie) i służących do ich realizacji wartości

instrumentalnych),

›

budowaniem ich hierarchii i ustalaniem, co stanowi wartość najwyższą

(tzw. summum bonum),

›

ich statusem ontycznym, relacjami z innymi bytami, sposobami ich

poznawania i realizowania;



w aspekcie socjologicznyczm i teoretyczno-kulturowym

›

badaniem społecznego funkcjonowania wartości w danej epoce

historycznej, zbiorowości społecznej i kulturze.



Erik Erikson (ur. 15 czerwca 1902 we

Frankfurcie, zm. 12 maja 1994 w Harwich) –

amerykański psychoanalityk i psycholog rozwoju

człowieka niemieckiego pochodzenia.



Twórca teorii rozwoju psychospołecznego. Uczeń

Anny Freud, córki Zygmunta Freuda, stworzył

swoją teorię, którą zaliczono do podstaw

psychoanalizy. Kładł w niej nacisk na

rozwiązywanie kryzysów rozwojowych,

pojawiających się w życiu każdego człowieka.

Według Erika Eriksona człowiek przeżywa osiem

kryzysów rozwojowych od wczesnego

dzieciństwa do późnej starości. Ich rozwiązanie

decyduje o konstrukcji osobowości człowieka.



Dzieła wydane po polsku



Dopełniony cykl życia



Dzieciństwo i społeczeństwo



Tożsamość a cykl życia



Osobowość –

wewnętrzny system

regulacji pozwalający

na adaptację i

wewnętrzną integrację

myśli, uczuć i

zachowania w

określonym środowisku

w wymiarze czasowym

(poczucie stabilności).

Jest to zespół względnie

trwałych cech lub

dyspozycji psychicznych

jednostki, różniących ją

od innych jednostek.



Osobowość jest także definiowana jako
charakterystyczny, względnie stały sposób
reagowania jednostki na środowisko
społeczno-przyrodnicze, a także sposób
wchodzenia z nim w interakcje.



Nie jest jedynym wyznacznikiem działania
– to co i jak człowiek robi zależy tez od
doraźnego stanu fizycznego i
psychicznego, emocji, stopnia
przygotowania do danego działania.



Osobowość

kształtowana jest przez

całe życie, szczególnie

w okresie dzieciństwa

oraz młodości poprzez

wpływ bodźców

zewnętrznych w

procesie socjalizacji, a

także własnej

aktywności jednostki.

Istotną rolę odgrywają

tu również wrodzone

cechy biofizyczne.



Rozwija się stopniowo. W rezultacie utworzenia

się osobowości człowiek osiąga zdolność

przetwarzania napływających informacji, dzięki

czemu tworzy sobie obraz świata i siebie,

integruje techniki i sposoby ustosunkowania się

do przedmiotów, osób, sytuacji, przez co jego

zachowanie nabiera cech stałości i

powtarzalności.



Kształtuje się przez doświadczenia, kontakty z

osobami znaczącymi dla danej jednostki, role

społeczne pełnione przez daną osobę, a także

wydarzenia powtarzające się lub wyjątkowo silne.



W polskiej szkole psychocybernetyki i

cybernetyki społecznej, zapoczątkowanej

przez Mariana Mazura, zespół zmiennych

właściwości sterowniczych systemu

autonomicznego (w tym, jako przypadek

szczególny – człowieka) nazywa się

"osobowością". Odróżnia się ją wyraźnie od

zespołu sztywnych właściwości

sterowniczych, czyli "charakteru". Zmienne

właściwości sterownicze są zależne od

"woli" systemu autonomicznego, zaś

sztywne są od niej niezależne



Różnorodne poglądy na konstrukcję osobowości

człowieka doprowadziły do powstania licznych

teorii:



Psychodynamiczne

›

Teoria freudowska

›

Teorie neopsychoanalityczne – podkreślają

znaczenie podstawowych popędów oraz interakcji

społecznych w kształtowaniu osobowości jednostki.

Przedstawiciele: Carl Jung, Alfred Adler, Harry Stack

Sullivan, Karen Horney, Erik Erikson;



Teorie pola



Teorie czynnikowe



Teorie uczenia się



Teorie humanistyczne



Teorie systemowe



Stadium IV: Pracowitość- niższość



Przypada na wczesne lata szkolne (młodszy wiek

szkolny)



Stadium V: Tożsamość- pomieszanie ról



Okres ten przypada na lata dojrzewania

fizycznego i psychicznego czyli między 12 a 18

rokiem życia.



Stadium VI: Intymność- izolacja



Obejmuje wczesny wiek dojrzały i początki życia

rodzinnego (okres pomiędzy 20- 24 rokiem życia)



Stadium VII: Generatywność (produktywność)-

zaabsorbowanie własną osobą (stagnacja)



Przypada na lata między 25 a 64 rokiem życia.



Stadium VIII: Integralność

– rozpacz



Obejmuje lata życia

człowieka , w których

pojawia się intensywna

refleksja nad własnym

życiem.



W świetle koncepcji człowiek

jest istota rozwijającą się i

twórczą. Nieprzystosowanie,

zaburzenia i dewiacje

powstają wówczas gdy

nieprawidłowo niezgodnie z

wzorcami kulturowymi

jednostka zaspokaja swoje

potrzeby i nieumiejętnie,

niepomyślnie rozwija

problemy charakterystyczne

dla poszczególnych etapów.



Czesław Czapów (ur. 1925, zm.
1980) - profesor Uniwersytetu
Warszawskiego, twórca warszawskiej
szkoły resocjalizacji oraz Instytutu
Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji.



Biografia



Od 16 roku życia uczestniczył w działalności zbrojnego podziemia

AK. W roku 1944 został ciężko ranny. Odznaczony Krzyżem

Walecznych.



Po wojnie rozpoczął studia na Wydziale Filozoficzno-Społecznym

Uniwersytetu Warszawskiego, studiując równocześnie socjologię,

antropologię, psychologię i pedagogikę.



Od września do grudnia 1953 Czapów był więziony przez Urząd

Bezpieczeństwa, ale nie został formalnie oskarżony. W

październiku 1954 w celu uwolnienia się od obserwacji UB

upozorował własne samobójstwo i ukrywał się do grudnia 1955.

Rozpoczął współpracę z tygodnikiem „Po prostu” i z Klubem

Krzywego Koła, gdzie założył sekcję Diagnostyki Społecznej.

Pracował też w Biurze Listów Polskiego Radia. Przyczynił się do

powstania w roku 1958 Ośrodka Badania Opinii Publicznej przy

Polskim Radiu. W roku 1960 rozpoczął pracę naukową na

Uniwersytecie Warszawskim. Z inicjatywy Czapowa w r. 1972

powstał na Uniwersytecie Warszawskim Instytut Profilaktyki

Społecznej i Resocjalizacji. W roku 1976 został usunięty z UW.

Zmarł przedwcześnie wskutek chorób nabytych podczas pobytu w

partyzantce i w więzieniu.



Publikacje książkowe



Czy Johnny stanie się gangsterem? Uwagi o

metodach walki z przestępczością młodzieży,

1959



Niebezpieczne ulice, 1960 (współautor: Stanisław

Manturzewski)



Rodzina a wychowanie, 1968



Pedagogika resocjalizacyjna, 1971 (współautor:

Stanisław Jedlewski)



Socjotechnika w zakładzie pracy, 1975



Wychowanie resocjalizujące: elementy metodyki

i diagnostyki, 1978



Młodość, miłość... i co dalej, 1980



Sformułował on ogólny zarys kierunków rozwoju

osobowości zdrowej.



Uznawał, że istotnymi elementami tzw. ideału

wychowawczego są:



Optymalne uspołecznienie i optymalne eliminowanie

egoizmu



Optymalny rozwój osobowości manifestujący się

aktywnością twórczą i eliminowanie zahamowań i

dewiacji rozwojowych



Szczególną wagę przywiązywał do tzw. twórczej

samodzielności człowieka rozwijającego się zgodnie

z własnym wewnętrznym rytmem

psychospołecznym, pozwalającym mu w

poszczególnych fazach życia osiągać stany

równowagi funkcjonalnej, zarówno w sensie rozwoju

poznawczego, emocjonalnego, moralnego jak i

społecznego.



Uważał twórczość za szczególnie ważkie

świadectwo progresywnego rozwoju osobowości,

przedstawiano owy rozwój jako szereg zmian

wektorów prowadzących:



1) od postrzegania synkretycznego (całościowe,

globalne) do analitycznego a następnie do

spostrzegania intelektualnego

2) od myślenia zmysłowo-ruchowego do myślenia

dotyczącego operacji konkretnych a następnie do

myślenia dotyczącego operacji formalnych i

logicznych i przyczynowo skutkowych

3) od syntonii do sympatii a następnie do

meliczności

4) od egoizmu do altruizmu a następnie do miłości



5) od emocjonalności do impulsywności a

następnie do refleksyjności

6) od pasywności do transformatywności

7) od responsywności reaktywnej do

responsywności reproduktywnej a następnie do

proaktywności

8) od irracjonalnej stymulacji ze strony

środowiska wew. Do irracjonalnej stymulacji ze

strony środowiska zew. A następnie do

racjonalnej stymulacji

9) od spontaniczności do konformizmu a

następnie do prospołecznej autonomii

10) od integracji na niskim poziomie do

dezintegracji pozytywnej a następnie do

integracji na wysokim poziomie



Według Cz. Czapówa pedagogika resocjalizacyjna

jest inspirowana 3 założeniami tj. założeniem

hormizmu czyli teorią instynktów i ich kanalizowania,

behawioryzmu (trening interpersonalny) oraz

humanizmu psychologizującego i

socjologizującego. Zdaniem Czapówa rozwój

dokonuje się poprzez konflikty, kryzysy i dysharmonie,

które powinny być rozwiązywane twórczo. Aksjologia

pedagogiczna Czapówa streszcza się w 6 ogólnych

zasadach dotyczących realizacji funkcji

wychowawczych, opiekuńczych i terapeutycznych tj.

zasadzie reedukacji oraz wielostronnego rozwoju

osobowości wychowanka, zasadzie

perspektywistycznej i wszechstronnej opieki oraz

wymagań wobec podopiecznego, a także zasadzie

akceptowania i respektowania osoby wychowanka.



Pedagogika resocjalizacyjna Cz. Czapówa

charakteryzuje się „radykalnym

humanizmem”. W nieletnim przestępcy

dostrzega się ofiarę własnego środowiska

i skrzywdzonego przez los, ale także

despotę i tyrana dla którego przestępstwo

staje się techniką radzenia sobie w życiu.

Teoria „wektorów rozwoju osobowości”

daje racjonalną nadzieje na możliwość

zmiany poprzez odpowiednie formy opieki

i wychowania resocjalizującego.



Dziękujemy za uwagę 

Paulina Daniłowicz
Małgorzata Peczyńska
Aleksandra

Wędołowska