background image

1

Finanse-Podstawy

Wykład 3

dr Sławomir Franek

Katedra Finansów

sfranek@uoo.univ.szczecin.pl

background image

2

Etapy rozwoju pieniądza

1) Pieniądz powstał i rozwinął się jako skutek gospodarki 

towarowej, w której spełniał funkcję miernika wartości 
wymiennej, a następnie funkcję środka płatniczego 
(wymiana barterowa)

2) Pieniądz powstał i rozwinął się jako szczególny towar mający 

specyficzne cechy, które umożliwiały mu pełnienie jego 
funkcji (tzw. cechy pieniądza idealnego: podzielność, 
trwałość, niska wartość jednostkowa, łatwość 
przemieszczania). W rozwoju pieniądza ważną rolę odegrało 
złoto

3) Wielość kruszców, z których bito monety, a zwłaszcza 

system bimetaliczny wywoływały zjawisko psucia monety, 
czyli obniżania zawartości danego metalu w monecie, co 
przyczyniało się do tego, że pieniądz gorszy wypierał z 
obiegu pieniądz lepszy (prawo Kopernika-Greshama)

background image

3

Etapy rozwoju pieniądza-c.d.

4) W historii pieniądza widoczna jest wyraźna skłonność do 

zwiększania ilości pieniądza w obiegu, w stopniu 
przewyższającym jego pokrycie. Wyrazem tego było 
pojawienie się pieniądza papierowego, początkowo w pełni 
wymienialnego na złoto a następnie zwiększanie ilości 
pieniądza ponad miarę (Banking School versus Currency 
School
 – Peel’s Act-1844)

5) Zasoby złota nie mogły zapewnić dostatecznej ilości 

pieniądza co prowadziło do procesu demonetyzacji złota 
(upadek systemu z Bretton Woods - The Smithsonian 
Agreement 1971)

6) Miejsce złota jako współczesnego pieniądza zajął pieniądza 

papierowy (substancjalny), oparty na zaufaniu

background image

4

Definicje pieniądza

Pieniądz powstaje w wyniku udzielania 

przez bank kredytu podmiotom spoza 

systemu bankowego

Podejście funkcjonalne do pieniądza 

(„money is what money does”- miernik 

wartości, środek wymiany, środek 

płatniczy, środek tezauryzacji – 

pieniądz jest jednością wszystkich 

swoich funkcji)

Podejście statystyczne (ilościowe) – 

agregaty monetarne

background image

5

background image

6

AGREGATY MONETARNE - POLSKA A STREFA EURO

mld EUR

mld PLN

M0

610,6

7,27%

75,8

14,10%

M1

3819,7

45,48%

309,7

57,65%

M2

7137

84,98%

523,5

97,42%

M3

8398,6 100,00%

537,3 100,00%

Dane na 30.09.2007

Strefa euro

Polska

background image

7

STOPA PROCENTOWA

W gospodarce pieniężnej stopa 

procentowa jest definiowana jako 
cena za czasowe przekazanie do 
dyspozycji siły nabywczej w formie 
pieniężnej (kredyt), normalnie 
odniesiona do jednego roku 

background image

8

Krzywa dochodowości (yield 

curve)

Odwzorowanie zależności między okresem 

do wykupu instrumentu finansowego a 
jego rentownością. Pozwala to na 
wskazanie relacji między wysokością 
krótkoterminowych stóp procentowych a 
wysokością stóp długoterminowych

background image

9

Krzywa rosnąca

US Treasury Bonds Maturity 

Yield 

      Yesterday       Last Week 

                                                                Last Month

3 Month  3.36 

3.34 

3.29 

4.13

6 Month  3.56 

3.58 

3.58 

4.19

2 Year 

3.56 

3.54 

3.55 

4.21

3 Year 

3.51 

3.48 

3.52 

4.22

5 Year 

3.87 

3.84 

3.88 

4.40

10 Year 

4.28 

4.27 

4.31 

4.68

30 Year 

4.61 

4.61 

4.65 

4.91

background image

10

Krzywa odwrócona

B
i

l
l

s

U.K. GOVERNMENT BONDS

CURRENT

PRICE/YIELD

3-Month

5.65 / 5.65

1-Year

98.98 / 4.81

CURRENT

PRICE/YIELD

2-Year

102.05 / 4.69

3-Year

100.2 / 4.68

4-Year

98.52 / 4.74

5-Year

101.16 / 4.7

7-Year

101.41 / 4.76

8-Year

100.08 / 4.74

10-Year

94.74 / 4.74

15-Year

104.04 / 4.66

20-Year

95.21 / 4.62

30-Year

105.05 / 4.45

Notes/Bonds

Bills

background image

11

Teorie terminowej struktury stóp 
procentowych

Teoria preferencji płynności

Teoria oczekiwań

Teoria segmentacji rynków

Teoria oczekiwań

 - krzywa dochodowości 

odzwierciedla przewidywania inwestorów co 

do przyszłych wartości stopy procentowej. 

jeżeli krzywa dochodowości jest nachylona w 

górę, teoria ta mówi, że w przyszłości 

oczekuje się wzrostu krótkoterminowych stóp 

procentowych. Jeżeli natomiast krzywa 

dochodowości jest odwrócona, to należy 

oczekiwać spadku krótkoterminowych stóp 

procentowych. 

background image

12

Teorie terminowej struktury stóp 
procentowych

Teoria preferencji płynności -

podmioty 

dysponujące oszczędnościami preferują lokaty 

krótkoterminowe, a podmioty będące biorcami 

kapitału, zgłaszają zapotrzebowanie na kapitał 

długoterminowy. Jedyną możliwością skojarzenia ofert 

pożyczkobiorców i pożyczkodawców jest wówczas 

uwzględnienie dodatkowej premii za utratę płynności, 

zwiększającej oprocentowanie instrumentów o 

dłuższym terminie zapadalności. Przyczyną 

wyjaśniającą konieczność kształtowania się stóp 

długoterminowych na wyższym poziomie niż  stopy 

krótkoterminowe jest więc występowanie ryzyka 

płynności, które powinno być uwzględnione przy 

szacowaniu oprocentowania instrumentów 

długoterminowych 

background image

13

Teorie terminowej struktury stóp 
procentowych

Teoria segmentacji rynków -

  

brak 

substytucyjności pomiędzy instrumentami o różnych 

terminach wykupu, co prowadzi do sytuacji, w której stopa 

procentowa dla danego terminu kształtuje się niezależnie 

od wysokości oprocentowania instrumentów o innym 

terminie. Tak więc zróżnicowanie stóp procentowych dla 

różnych terminów jest wynikiem odmiennego 

kształtowania się popytu i podaży na każdy z 

instrumentów. W szczególności teoria ta zakłada istnienie 

większego popytu na instrumenty krótkoterminowe, jako 

obarczonych niższym ryzykiem, a w związku z tym 

wymagających niższej stopy procentowej niż instrumenty 

długoterminowe, co tłumaczy charakterystyczne dla 

krzywych dochodowości nachylenie w górę. 

background image

14

Kurs walutowy jest to cena jednej waluty wyrażona w 
innej walucie 
1EUR=3,6235 PLN lub 1PLN=0,2760 USD

Kursy walut są to proporcje ilościowe w jakich 
wymieniane są wzajemnie waluty różnych krajów 

Kursy dewizowe są najważniejszą ceną każdej otwartej 
gospodarki rynkowej oraz gospodarki światowej. Ceny 
rynku dewizowego są punktami odniesienia dla 
wszystkich innych cen

background image

15

USD/PLN

EUR/PLN

EUR/USD

background image

16

Kto ustala kurs walutowy?

background image

17

Zalety i wady systemu kursów sztywnych i kursów płynnych. 

 

System kursu sztywnego 

System kursu płynnego 

Zalety 

 Ograniczenie ryzyka kursowego 

 Zmniejszenie kosztów dostępu do 

międzynarodowych rynków 

finansowych 

 Zmniejszenie wysokości 

krajowych stóp procentowych 

 Wspieranie walki z inflacją 

 

 Neutralizuje wpływ szoków 

zewnętrznych poprzez 

niezależność polityki pieniężnej 

 Neutralizuje wpływ inflacji na 

konkurencyjność eksportu 

 Zmniejszenie  ryzyka wystąpienia 

ataków spekulacyjnych 

Wady 

 Brak autonomii polityki 

monetarnej 

 Wrażliwość na szoki zewnętrzne 

 W sytuacji kryzysu walutowego, 

utrzymanie kursu może być 

kosztowne 

 Ryzyko realnej aprecjacji kursu i 

deficytu rachunku bieżącego 

 Możliwość importu inflacji 

 Zmienność kursu walutowego 

jako czynnik zwiększający koszt 

transakcji handlowych i 

finansowych 

 

 

background image

18

Jak nazywamy zmiany kursu 
walutowego

W systemie kursu sztywnego

Dewaluacja (spadek kursu urzędowego)
Rewaluacja (wzrost kursu urzędowego) 

W systemie kursu płynnego:

Deprecjacja (spadek kursu rynkowego 

waluty krajowej)

Aprecjacja (wzrost kursu rynkowego waluty 

krajowej)

background image

19

Czynniki wpływające na zmiany kursu 

walutowego:

Czynniki fundamentalne 
(makroekonomiczne)

Napływ kapitału zagranicznego (spekulacyjnego i 

bezpośredniego)

Zmiany stóp procentowych
Dane makroekonomiczne (inflacja, PKB, bezrobocie, deficyt 

budżetowy)

Struktura długu publicznego

background image

20

Czynniki wpływające na zmiany kursu 

walutowego (ciąg dalszy):

Czynniki polityczne 

Zmiany rządów i stanowisk politycznych
Wypowiedzi polityków

Czynniki zewnętrzne

Efekt zarażania (kryzys w Rosji, Brazylii, Argentynie)
Czynniki losowe (klęska powodzi)

background image

21

Źródło: opracowanie własne

INFLACJA

Zatrudnienie

POLITYKA PIENIĘŻNA

Eksport

Popyt rządowy

Inwestycje

Popyt

Podaż

Stopa procentowa

Kurs walutowy

Oczekiwania 

inflacyjne

Konsumcja prywatna

Import

Produkcja

Bilans płatniczy

background image

22

Kurs walutowy w mechanizmie transmisji 

monetarnej

-obniżka stóp procentowych bc wpływa 

na:

-obniżkę oprocentowania aktywów 

krajowych (np. obligacji)

-odpływ inwestorów zagranicznych
-spadek kursu waluty krajowej 

(deprecjacja)

-większa opłacalność eksportu
-wyższy wzrost gospodarczy

background image

23

Czy deprecjacja jest lepsza niż 

aprecjacja????

Efekt pass-through (przenoszenia)

Zmiany kursu walutowego mają 

wpływ na ceny towarów 
importowanych, co oddziałuje na 
wysokość stopy inflacji

Według danych NBP długookresowy wskaźnik przeniesienia (pass 
through), wynosi 0,19, z czego 54% efektu przeniesienia kumuluje 
się w pierwszych dwóch kwartałach, a 89% w pierwszym roku.
 

background image

24

Przeczytać

F. S. Mishkin: Ekonomika pieniądza 

bankowości i rynków finansowych
rozdz. 7.3 i 8.1-8.4


Document Outline