Rynek kapitałowy
• Ogół transakcji kupna-sprzedaży,
których przedmiotem są instrumenty
finansowe
o terminie wykupu dłuższym niż rok
• Środki uzyskane z emisji
przeznaczane są na działalność
rozwojową emitenta
Rynek kapitałowy
• Ogół transakcji kupna-sprzedaży,
których przedmiotem są instrumenty
finansowe
o terminie wykupu dłuższym niż rok
• Środki uzyskane z emisji
przeznaczane są na działalność
rozwojową emitenta
Rynek regulowany
• działa w sposób stały i zorganizowany
• dotyczy instrumentów dopuszczonych do
tego obrotu
• zapewnia inwestorom powszechny i równy
dostęp do informacji rynkowej w tym
samym czasie, przy kojarzeniu ofert nabycia
i zbycia instrumentów finansowych
• zapewnia jednakowe warunki zbywania i
nabywania instrumentów finansowych
• podlega nadzorowi właściwego organu
Alternatywny system
obrotu
•
organizowany przez firmę inwestycyjną lub
spółkę prowadzącą rynek regulowany,
wielostronny system obrotu dokonywanego poza
rynkiem regulowanym, którego przedmiotem są
papiery wartościowe lub instrumenty rynku
pieniężnego,
•
zapewniający koncentrację podaży i popytu w
sposób umożliwiający zawieranie transakcji
pomiędzy uczestnikami tego systemu;
•
nie stanowi alternatywnego systemu obrotu
rynek organizowany na podstawie umowy z
emitentem papierów wartościowych, o ile
emitentem jest Skarb Państwa lub NBP;
MODELE SYSTEMÓW
FINANSOWYCH
• System zorientowany bankowo,
kontynentalny (Niemcy)
• System o dominacji rynku
kapitałowego (USA, Wielka
Brytania)
REGULACJE RYNKU KAPITAŁOWEGO
•Ustawa z dn. 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi
•Ustawa z dn. 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
•Ustawa z dn. 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem
kapitałowym, zastąpiona Ustawą z dn. 21 lipca 2006 r. o
nadzorze nad rynkiem finansowym (połączenie trzech urzędów
nadzoru nad rynkiem: ubezpieczeniowo-emerytalnym,
giełdowym i bankowym)
•Ustawa z dn. 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych
•Ustawa z dn. 29 czerwca 2000 r. o obligacjach
•Ustawa z dn. 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu
funduszy emerytalnych i Ustawa z 27 sierpnia 2003 r. o zmianie
ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
oraz niektórych innych ustaw
•Ustawa z dn. 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
Instytucje polskiego rynku
kapitałowego
• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, która
organizuje giełdowy obrót instrumentami finansowymi
• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, który
dokonuje rozliczeń transakcji, realizuje zobowiązania
emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych
i przechowuje instrumenty finansowe
• biura maklerskie, które pośredniczą w zawieraniu
transakcji
• bankiem rozliczeniowym, w którym KDPW dokonuje
rozliczeń pieniężnych, jest Narodowy Bank Polski
• regulowany rynek pozagiełdowy, organizowany jest
przez spółkę BondSpot (dawniej MTS-CeTO), gdzie
dokonywane są przede wszystkim hurtowe transakcje
instrumentami dłużnymi. Spółka BondSpot należy do
grupy kapitałowej GPW
• nadzór nad rynkiem kapitałowym sprawuje Komisja
Nadzoru Finansowego
Zadania Komisji Nadzoru
Finansowego
• podejmowanie działań służących prawidłowemu
funkcjonowaniu rynku finansowego
• nadzór nad przestrzeganiem reguł uczciwego
obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu
papierami wartościowymi
• podejmowanie działań mających na celu rozwój
rynku finansowego i jego konkurencyjności
• podejmowanie działań edukacyjnych i
informacyjnych
w zakresie funkcjonowania rynku finansowego
• udział w przygotowywaniu projektów aktów
prawnych związanych z rynkiem finansowym
• stwarzanie możliwości polubownego rozstrzygania
sporów między uczestnikami rynku finansowego
Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych SA
Jest centralną instytucją
odpowiedzialną
za prowadzenie i nadzorowanie
systemu depozytowo-rozliczeniowego
w zakresie obrotu papierami
wartościowymi. Obrót ten odbywa się
w oparciu
o dematerializację obrotu.
Podstawowe zadania
KDPW
• Rejestrowanie papierów wartościowych
dopuszczonych do publicznego obrotu
• Prowadzenie rachunków papierów wartościowych
oraz kont depozytowych dla podmiotów
przechowujących
w nim papiery wart. (domy maklerskie, banki,
emitenci papierów wartościowych)
• Rejestracja transakcji na tych kontach
• Obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec
akcjonariuszy (np. wypłata dywidendy)
• Organizowanie i prowadzenie rozliczeń transakcji
zawieranych na rynku regulowanym
BondSpot (MTS–CeTo)
BondSpot S.A. (dawniej MTS-CeTO
S.A.) powstała w styczniu 1996 r. pod
nazwą Centralna Tabela Ofert S.A. z
inicjatywy ponad 20 największych
polskich banków i domów maklerskich.
Od listopada 2000 r. Spółka znajduje się
w grupie kapitałowej Giełdy Papierów
Wartościowych w Warszawie S.A.
BondSpot (MTS–CeTo)
Od maja 2009 roku wiodącym
akcjonariuszem BondSpot S.A. jest GPW,
zwiększając swoje zaangażowanie
kapitałowe w spółce do 92,47 %
udziałów w kapitale zakładowym.
Pozostałe akcje należą do banków (3,56
%), domów maklerskich (3,88 %) oraz
innych podmiotów (0,09 %) w tym
Skarbu Państwa, reprezentowanego
przez Ministra Finansów.
Obszary działalności
BondSpot
Rynek Treasury BondSpot Poland - hurtowy rynek obrotu
obligacjami i bonami skarbowymi. Jest on integralną częścią
prowadzonego przez Ministerstwo Finansów Systemu
Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych. W Rynku
uczestniczy 31 największych krajowych i zagranicznych
banków.
Regulowany rynek pozagiełdowy - Przedmiotem obrotu
są obligacje skarbowe oraz papiery dłużne (obligacje
komunalne, obligacje korporacyjne, listy zastawne), które od
30 września 2009 r. są notowane w ramach rynku Catalyst.
Notowanie na rynku umożliwia emitentom dostęp do
szerokiej grupy inwestorów, zwłaszcza instytucjonalnych.
Catalyst
W dniu 30 września 2009 r. BondSpot
wraz z Giełdą Papierów Wartościowych
w Warszawie S.A. uruchomiła: Catalyst
- segment hurtowego regulowanego
rynku dłużnych papierów
wartościowych, na którym przedmiotem
obrotu są obligacje emitowane przez
przedsiębiorstwa oraz jednostki
samorządu terytorialnego.
Uczestnicy obrotu
giełdowego
• emitenci – zgłaszają zapotrzebowanie
na kapitał, poprzez emisję uzyskują środki
na finansowanie działalności
(przedsiębiorstwa prywatne – spółki
akcyjne, Skarb Państwa, jednostki
samorządu terytorialnego)
• pośrednicy: giełdy papierów
wartościowych, domy maklerskie, banki
• inwestorzy: indywidualni i instytucjonalni
(fundusze emerytalne i inwestycyjne,
banki, towarzystwa ubezpieczeniowe)
Historia rynku
kapitałowego
w Polsce
Tradycje rynku kapitałowego w
Polsce sięgają roku 1817, kiedy to
powołano do działania pierwszą w
Warszawie Giełdę Kupiecką. Swoją
działalność w obecnej formie Giełda
rozpoczęła w dniu 16 kwietnia 1991
r., od początku organizując obrót
papierami wartościowymi w formie
elektronicznej.
Giełda Papierów Wartościowych w
Warszawie jest spółką akcyjną powołaną
przez Skarb Państwa. Kapitał zakładowy
Spółki wynosi 41.972.000 złotych i jest
podzielony na 15.185.470 akcji imiennych
uprzywilejowanych serii A oraz
26.786.530 akcji zwykłych na okaziciela
serii B, o wartości nominalnej 1 złoty każda.
Podstawy prawne działania
Giełdy
• Kodeks spółek handlowych z 2000 r.,
• Ustawa O obrocie instrumentami
finansowymi z 29 lipca 2005 r.,
• Statut Giełdy Papierów Wartościowych
w Warszawie SA,
• Regulamin Giełdy Papierów
Wartościowych w Warszawie SA.
• Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego
Przedmiotem działalności
GPW jest
1. prowadzenie giełdy, lub innej
działalności w zakresie organizowania
obrotu instrumentami finansowymi oraz
działalności związanej z tym obrotem,
2. prowadzenie działalności w zakresie
edukacji, promocji i informacji związanej
z funkcjonowaniem rynku kapitałowego,
3. organizowanie alternatywnego
systemu obrotu.
Giełda Papierów
Wartościowych w
Warszawie zapewnia
• koncentrację podaży i popytu na
papiery wartościowe dopuszczone do
obrotu giełdowego
• bezpieczny i sprawny przebieg
transakcji i rozliczeń
• upowszechnianie jednolitych
informacji, umożliwiających ocenę
bieżącej wartości papierów
wartościowych dopuszczonych do
obrotu giełdowego
System kierowany
zleceniami
Obowiązujący na Giełdzie Warszawskiej system
obrotu charakteryzuje się tym, że kursy
poszczególnych instrumentów finansowych
ustalane są w oparciu o zlecenia kupujących i
sprzedających, stąd też zwany jest on rynkiem
kierowanym zleceniami. Oznacza to, że w celu
ustalenia ceny instrumentu sporządza się
zestawienie zleceń zawierających dyspozycje
kupna i sprzedaży. Kojarzenia tych zleceń
dokonuje się według ściśle określonych zasad,
zaś realizacja transakcji odbywa się w trakcie
sesji giełdowych.
Prawa poboru
Są to prawa do objęcia nowych akcji
danej
spółki przysługujące akcjonariuszom
spółek
giełdowych. Obrót prawami poboru
odbywa
się w tym samym systemie notowań,
w którym notowane są akcje danej spółki.
Prawa do akcji (PDA)
Są papierami wartościowymi
umożliwiającymi nabywcom akcji
nowej emisji ich odsprzedanie, zanim
zostaną wprowadzone do obrotu
giełdowego. Prawa do akcji notowane
są w tym samym systemie notowań,
w którym są lub mają być notowane
akcje danej spółki.
Produkty strukturyzowane
To instrumenty finansowe, których cena jest
uzależniona od wartości określonego
wskaźnika
rynkowego (np. kursu akcji lub koszyków
akcji, wartości indeksów giełdowych,
kursów walut). Są emitowane przez
instytucje
finansowe, najczęściej banki lub domy
maklerskie.
Rynki na GPW
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
prowadzi obrót instrumentami finansowymi na
czterech rynkach:
• Główny Rynek Giełdy działa od dnia
uruchomienia GPW w dniu 16 kwietnia 1991 r.
Jest to rynek regulowany podlegający nadzorowi
KNF. Przedmiotem handlu są tu akcje, obligacje,
prawa poboru, prawa do akcji (PDA), certyfikaty
inwestycyjne, produkty strukturyzowane,
warranty, ETF-y oraz instrumenty pochodne:
kontrakty terminowe, opcje i jednostki indeksowe.
Od 1 lipca 2010 r. inwestorzy uzyskali możliwość
zawierania transakcji w ramach tzw. krótkiej
sprzedaży na najbardziej płynnych akcjach i
obligacjach.
Rynki na GPW
• NewConnect to zorganizowany i
prowadzony przez Giełdę rynek działający w
formule alternatywnego systemu obrotu,
który rozpoczął działalność 30 sierpnia 2007
r. Jest to rynek przeznaczony przede
wszystkim dla młodych, prężnie
rozwijających się firm, działających w
obszarze nowych technologii. Przedmiotem
handlu na NewConnect mogą być akcje,
prawa do akcji (PDA), prawa poboru, kwity
depozytowe oraz inne udziałowe papiery
wartościowe.
Rynki na GPW
• Catalyst - rynek instrumentów dłużnych
– obligacji komunalnych, korporacyjnych i
listów zastawnych, który powstał 30
września 2009 r. Tworzą go dwie
platformy obrotu w formule rynku
regulowanego i dwie - w formule
alternatywnego systemu obrotu
przeznaczone zarówno dla inwestorów
detalicznych, jak i hurtowych.
Rynki na GPW
• Poee Rynek Energii GPW
– jest najmłodszym rynkiem warszawskiej
giełdy, rozpoczął działalność 11 grudnia
2010 r. Rozszerzył działalność operacyjną
GPW o obszar rynku towarowego – jest
platformą zawierania transakcji energią
elektryczną i kontraktami terminowymi na
energię dla wszystkich kategorii
uczestników rynku energii – producentów,
spółek obrotu i odbiorców końcowych.
Rynek NewConnect
NewConnect jest rynkiem dla spółek o:
• dużej dynamice wzrostu,
• historii nie dłuższej niż 3-4 lata lub dopiero
powstających, które budują swoją "historię",
• przewidywanej kapitalizacji do ok. 20 mln zł,
• poszukujących kapitału rzędu od kilkuset tysięcy do
kilkunastu milionów złotych,
• reprezentujących sektory innowacyjne, oparte
przede wszystkim na aktywach niematerialnych
(m.in. IT, media elektroniczne, telekomunikacja,
biotechnologie, ochrona środowiska, energia
alternatywna, nowoczesne usługi),
• z wizją i prawdopodobieństwem debiutu na rynku
giełdowym w nieodległej przyszłości.
Członkowie giełdy
• Członkiem giełdy jest podmiot
dopuszczony do działania na giełdzie,
a w szczególności do zawierania
transakcji giełdowych.
• Decyzja o dopuszczeniu do działania
na GPW podejmowana jest przez
Zarząd Giełdy.
Członkowie giełdy
Zdalne członkostwo to dla
zagranicznych brokerów możliwość
bezpośredniego dostępu do systemu
GPW bez konieczności fizycznej
obecności w Polsce lub korzystania z
pośrednictwa lokalnych brokerów.
Animatorzy rynku
Dla poprawienia płynności
notowanych instrumentów,
członkowie giełdy lub inne instytucje
finansowe mogą pełnić funkcję
animatora rynku, składając (na
podstawie odpowiedniej umowy z
Giełdą) zlecenia kupna lub sprzedaży
danego instrumentu na własny
rachunek.
Władze Giełdy
Najwyższym organem Giełdy jest Walne
Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy.
Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu
mają wszyscy akcjonariusze Giełdy. Do
kompetencji walnego zgromadzenia należy
m.in. dokonywanie zmian w Statucie oraz
wybór członków Rady Giełdy.
Władze Giełdy
Rada Giełdy nadzoruje działalność
Giełdy. Składa się z 5 do 7 członków.
Rada Giełdy odbywa posiedzenia co
najmniej raz na kwartał. Kadencja jej
członków jest wspólna i wynosi 3
lata.
Władze Giełdy
Zarząd Giełdy kieruje bieżącą
działalnością Giełdy, dopuszcza do obrotu
giełdowego papiery wartościowe, określa
zasady wprowadzania papierów
wartościowych do obrotu, nadzoruje
działalność maklerów giełdowych i członków
giełdy w zakresie obrotu giełdowego.
Zarząd Giełdy składa się z 3 do 5 członków.
Pracami Zarządu kieruje Prezes Zarządu
powoływany przez Walne Zgromadzenie.
Główny cel - platforma
obrotu dla gospodarki
regionu
Stworzenie regionalnego,
środkowoeuropejskiego centrum
obrotu instrumentami finansowymi, z
GPW jako wiodącym elementem tego
centrum.
Kluczowe warunki realizacji
celu strategicznego
- Konkurencyjność polskiego rynku
giełdowego w obliczu międzynarodowej
konkurencji między rynkami kapitałowymi w
zakresie przyciągania inwestycji i kapitału.
- Innowacyjność w procesie wzmacniania
rynku.
- Atrakcyjność rynku giełdowego dla
przedsiębiorstw i dla inwestorów, jako
mechanizmu alokacji i pozyskiwania kapitału
oraz zajmowania pozycji rynkowej.
Korzyści z wprowadzenia
spółki
na giełdę
• Korzystne warunki pozyskiwania kapitału na
rozwój
• Wzrost prestiżu i wiarygodności
• Promocja przedsiębiorstwa i jego produktów
• Obiektywna wycena majątku spółki
• Zapewnienie płynności akcji
• Uzyskanie środków motywowania
pracowników i menedżerów
• Możliwość efektywnego sfinansowania
zakupu przedsiębiorstw
• Uporządkowane działalności przedsiębiorstwa
Obawy związane z wejściem
spółki do obrotu
giełdowego
• Koszty – ich struktura i wysokość
• Konieczność ujawniania informacji
• Ryzyko przejęcia kontroli nad spółką
• Wielkość spółki (obawa, że giełda jest
tylko dla dużych spółek)
Liczba spółek - stan na 5
grudnia 2012
Krajowe
Zagraniczne
Razem
Rynek podstawowy
328
40
368
Rynek równoległy 65
2
67
RAZEM
393
42
435
Kapitalizacja (mln zł) –
na 5 grudnia 2012 r.
Krajowe Zagraniczne Razem
Rynek podstawowy
494 407,80
206 839,84 701 247,64
Rynek równoległy
6 330,10 369,98 6 700,08
RAZEM
500 737,90 207 209,82
707 947,72
stan na listopad 2012
Rok Kapitalizacja spółek krajowych Liczba spółek Obroty akcjami Obroty obligacjami Wolumen obrotu
Stopa zwrotu
(mln zł) (mln zł)
(mln zł) kontraktami
WIG (%)
2012
493 487,99
435
186 805,00
998,00 9 649 042
19,73
2011
446 151,22
426
268 139,00
836,00 14 608 953
-20,83
2010
542 646,12
400
234 288,00
1 428,00 14 009 202
18,77
2009
421 178,00
379
175 943,00
1 476,00 13 424 593
46,85
2008
267 359,31
374
165 658,00
2 500,00 12 233 935
-51,07
2007
509 887,41
351
239 740,00
1 748,00 9 477 868
10,39
2006
437 719,22
284
169 348,00
2 768,00 6 386 046
41,60
2005
308 417,62
255
98 517,00
2 754,00
5 378
517
33,66
2004
214 312,57
230
59 759,00
4 177,00 3 609 125
27,94
2003
140 001,47
203
40 118,00
6 337,00
4 231
949
44,92
2002
110 564,64
216
31 834,00
2 066,00
3 175
890
3,19
2001
103 369,91
230
40 300,00
2 567,00
3 754
854
-21,99
2000
130 085,00
225
84 637,00
2 295,00
1 516
042
-1,30
1999
123 411,00
221
44 672,00
2 383,00
207
372 41,30
1998
72 442,00
198
31 191,00
4 291,00
24
320
-12,80
1997
43 766,00
143
26 171,00
6 744,00 ---
2,30
1996
24 000,00
83
14 948,00 8 110,00
--
89,10
1995
11 271,00
65
6 836,00 9 638,00
---
1,50
1994
7 450,00 44
11 710,00
1 650,00
---
-39,90
1993
5 845,00
22
3 937,00 279,00 ---
1 095,30
1992
351,00 16
114,00 11,00 ---
13,20
1991
161,00 9
15,00
0,00
---
-8,09