background image

 

 

 

 

Leczenie zakażeń 

Leczenie zakażeń 

wirusem HIV. 

wirusem HIV. 

Leczenie AIDS. 

Leczenie AIDS. 

Nowak Magdalena 

Nowak Magdalena 

GS 15 a

GS 15 a

background image

 

 

 

 

 

 

H

H

 = human 

 = human 

  

  

I

I

 

 

= immunodeficiency 

= immunodeficiency 

 

 

V

V

 = virus

 = virus

 

 

Ludzk

i

wiru

s

upośledzenia 

odporności

background image

 

 

 

 

Budowa wirusa HIV 

Budowa wirusa HIV 

1.

1.

nić RNA, 

nić RNA, 

2.

2.

enzym odwrotna 

enzym odwrotna 

transkryptaza, 

transkryptaza, 

3.

3.

enzym integraza, 

enzym integraza, 

4.

4.

zewnętrzna 

zewnętrzna 

otoczka wirusa 

otoczka wirusa 

utworzona:

utworzona:

a

a

. ze struktur 

. ze struktur 

lipidowych,

lipidowych,

b

b

. z białka, 

. z białka, 

5.

5.

rdzeń zbudowany 

rdzeń zbudowany 

z białka, 

z białka, 

6.

6.

otoczka rdzenia. 

otoczka rdzenia. 

background image

 

 

 

 

Transkrypcja

(DNA→RNA)

Wirus 

Wirus 

HIV

HIV

Komórka 

gospodarza

(limfocyt T CD4+)

RNA-HIV

DNA-HIV

Produkcja 

otoczki

Replikacja

DNA 

gospodarza

INTEGRAZA HIV

PROTEAZA HIV

ZAKAŻENI

ZAKAŻENI

WIRUSEM 

WIRUSEM 

HIV

HIV

ODWROTNA 

TRANSKRYPTAZA

background image

 

 

 

 

Cel terapii:

Cel terapii:

Poprawa stanu zdrowia 

Poprawa stanu zdrowia 

Wydłużenie życia 

Wydłużenie życia 

Poprawa jakości życia w wyniku zmniejszenia 

Poprawa jakości życia w wyniku zmniejszenia 

ryzyka nowotworów i zakażeń oportunistycznych\

ryzyka nowotworów i zakażeń oportunistycznych\

Wykorzystywane dziś metody są nadal 

Wykorzystywane dziś metody są nadal 

niewystarczające do eradykacji wirusa

niewystarczające do eradykacji wirusa

Pacjent leczony antyretrowirusowo stwarza 

Pacjent leczony antyretrowirusowo stwarza 

mniejsze zagrożenie epidemiczne. 

mniejsze zagrożenie epidemiczne. 

Stężenie HIV-RNA w surowicy nie koreluje ze 

Stężenie HIV-RNA w surowicy nie koreluje ze 

stężeniem HIV-RNA w innych płynach 

stężeniem HIV-RNA w innych płynach 

ustrojowych, takich jak nasienie, wydzielina 

ustrojowych, takich jak nasienie, wydzielina 

pochwy, płyn mózgowo-rdzeniowy, dlatego też 

pochwy, płyn mózgowo-rdzeniowy, dlatego też 

pacjent z niewykrywalną wiremią w surowicy 

pacjent z niewykrywalną wiremią w surowicy 

nadal jest zakaźny. 

nadal jest zakaźny. 

background image

 

 

 

 

Wskazania do włączenia leków 

Wskazania do włączenia leków 

przeciwwirusowych w zakażeniu 

przeciwwirusowych w zakażeniu 

HIV:

HIV:

objawy kliniczne (choroby) związane z zakażeniem 

objawy kliniczne (choroby) związane z zakażeniem 

HIV: ostre zakażenie HIV, schorzenia z kategorii B, 

HIV: ostre zakażenie HIV, schorzenia z kategorii B, 

oraz chorych na AIDS

oraz chorych na AIDS

 

 

liczba kopii RNA w 1 ml > 5000, a liczba limfocytów 

CD4+ < 350/ml

liczba kopii RNA > 30 000 w ml, niezależnie 

od liczby limfocytów CD4.

pełnoobjawowe AIDS

ostry zespół zakażenia retrowirusem 

→ 

→ 

przywrócenie swoistej reakcji odpornościowej wobec 

HIV

background image

 

 

 

 

Monitorowanie skuteczności 

Monitorowanie skuteczności 

terapii:

terapii:

Skuteczność „wirusologiczna

Skuteczność „wirusologiczna

”: 

”: 

Oznaczenia stężenia HIV-RNA w surowicy krwi; 

Oznaczenia stężenia HIV-RNA w surowicy krwi; 

Oznaczanie wiremii przed rozpoczęciem leczenia oraz po miesiącu od 

Oznaczanie wiremii przed rozpoczęciem leczenia oraz po miesiącu od 

rozpoczęcia terapii, a następnie po każdych

rozpoczęcia terapii, a następnie po każdych 

kolejnych 3 miesiącach. 

kolejnych 3 miesiącach. 

O nieskuteczności terapii świadczy obecność HIV-RNA w surowicy po 24 

O nieskuteczności terapii świadczy obecność HIV-RNA w surowicy po 24 

tygodniach leczenia lub wzrost po okresie niewykrywalności. 

tygodniach leczenia lub wzrost po okresie niewykrywalności. 

Skuteczność „immunologiczna”;

Skuteczność „immunologiczna”;

odpowiedź limfocytów CD4 na skuteczne leczenie ARW ma przebieg dwufazowy. 

odpowiedź limfocytów CD4 na skuteczne leczenie ARW ma przebieg dwufazowy. 

Najwyższy wzrost obserwuje się w pierwszych tygodniach i jest on 

Najwyższy wzrost obserwuje się w pierwszych tygodniach i jest on 

spowodowany redystrybucją limfocytów T z węzłów chłonnych oraz obniżeniem 

spowodowany redystrybucją limfocytów T z węzłów chłonnych oraz obniżeniem 

apoptozy. W drugiej fazie liczba limfocytów zmienia się wolniej i jest wynikiem 

apoptozy. W drugiej fazie liczba limfocytów zmienia się wolniej i jest wynikiem 

produkcji nowych komórek. 

produkcji nowych komórek. 

skutecznego leczenie - liczba limfocytów CD4 wzrasta co najmniej o 50 

skutecznego leczenie - liczba limfocytów CD4 wzrasta co najmniej o 50 

komórek/ml po 2 miesiącach oraz o 100–150 komórek/ml surowicy w ciągu roku. 

komórek/ml po 2 miesiącach oraz o 100–150 komórek/ml surowicy w ciągu roku. 

Skuteczność kliniczna

Skuteczność kliniczna

:

:

Korzystny wpływ terapii na stan kliniczny pacjenta jest konsekwencją poprawy 

Korzystny wpływ terapii na stan kliniczny pacjenta jest konsekwencją poprawy 

wirusologicznej i immunologicznej. 

wirusologicznej i immunologicznej. 

ustąpienie objawów choroby i brakiem nawrotów zakażeń oportunistycznych.

ustąpienie objawów choroby i brakiem nawrotów zakażeń oportunistycznych.

background image

 

 

 

 

Zasady terapii 

Zasady terapii 

wielolekowej

wielolekowej

HAART (

HAART (

Highly Active Antyretro viral Therapy

Highly Active Antyretro viral Therapy

), intensywne leczenia 

), intensywne leczenia 

antyretrowirusowe (ARW). 

antyretrowirusowe (ARW). 

Obecnie standardem jest stosowanie zestawu leków złożonych :

Obecnie standardem jest stosowanie zestawu leków złożonych :

2 nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy (NRTI) +1 

2 nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy (NRTI) +1 

nienukleozydowym inhibitorem odwrotnej transkryptazy (NNRTI) lub 

nienukleozydowym inhibitorem odwrotnej transkryptazy (NNRTI) lub 

inhibitorem proteazy HIV (IP), wzmocnionym małą dawką RTV. 

inhibitorem proteazy HIV (IP), wzmocnionym małą dawką RTV. 

Wyjątkowo terapię można rozpocząć odpowiednio dobranym zestawem złożonym z 

Wyjątkowo terapię można rozpocząć odpowiednio dobranym zestawem złożonym z 

trzech nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy.

trzech nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy.

 

 

 

 

znaczenie mają: toksyczność wczesna i późna, wygoda w 

znaczenie mają: toksyczność wczesna i późna, wygoda w 

dawkowaniu, tolerancja oraz zachowanie możliwości leczenia w 

dawkowaniu, tolerancja oraz zachowanie możliwości leczenia w 

przyszłości, współistniejące obciążenia, takie jak: przewlekłe 

przyszłości, współistniejące obciążenia, takie jak: przewlekłe 

zapalenia wątroby, cukrzyca, zaburzenia lipidowe, czynność nerek, 

zapalenia wątroby, cukrzyca, zaburzenia lipidowe, czynność nerek, 

oraz stosunek do posiadania potomstwa i konieczność stosowania 

oraz stosunek do posiadania potomstwa i konieczność stosowania 

innych leków. 

innych leków. 

Leczenie rozpoczyna się jednocześnie wszystkimi lekami, w pełnej 

Leczenie rozpoczyna się jednocześnie wszystkimi lekami, w pełnej 

zalecanej dawce. Wyjątkiem od tej zasady jest NVP, którą ze względu 

zalecanej dawce. Wyjątkiem od tej zasady jest NVP, którą ze względu 

na bezpieczeństwo w początkowym okresie stosuje się w obniżonej 

na bezpieczeństwo w początkowym okresie stosuje się w obniżonej 

dawce.

dawce.

background image

 

 

 

 

Leki antyretrowirusowe

Leki antyretrowirusowe

:

:

Nukleozydowe 

Nukleozydowe 

inhibitory 

inhibitory 

odwrotnej 

odwrotnej 

transkryptazy

transkryptazy

Nienukleozydo

Nienukleozydo

we inhibitory 

we inhibitory 

odwrotnej 

odwrotnej 

transkryptazy

transkryptazy

Inhibitory 

Inhibitory 

proteazy

proteazy

 

 

zydowudyna, 

zydowudyna, 

 

 

didanozyna, 

didanozyna, 

 

 

stawudyna, 

stawudyna, 

 

 

lamiwudyna,

lamiwudyna,

 

 

abakawir,

abakawir,

 

 

azydotymidyna, 

azydotymidyna, 

 

 

zalcytabina,

zalcytabina,

 

 

newirapina,

newirapina,

 

 

efawirez,

efawirez,

 

 

delawirydyna,

delawirydyna,

 

 

sakwinawir,

sakwinawir,

 

 

indinawir, 

indinawir, 

 

 

ritonawir, 

ritonawir, 

 

 

nelfinawir,

nelfinawir,

 

 

ampenawir,

ampenawir,

 

 

lopinawir

lopinawir

background image

 

 

 

 

Transkrypcja

(DNA→RNA)

Wirus 

Wirus 

HIV

HIV

Komórka 

gospodarza

(limfocyt T CD4+)

RNA-HIV

DNA-HIV

Produkcja 

otoczki

Replikacja

DNA 

gospodarza

INTEGRAZA HIV

PROTEAZA HIV

ODWROTNA 

TRANSKRYPTAZA

Inhibitory 

Inhibitory 

odwrotnej 

odwrotnej 

transkrypt

transkrypt

azy

azy

background image

 

 

 

 

Nukleozydowe i 

Nukleozydowe i 

nukleotydowe inhibitory 

nukleotydowe inhibitory 

odwrotnej transkryptazy 

odwrotnej transkryptazy 

(NRTI i NtRTI)

(NRTI i NtRTI)

najstarsza klasa leków antyretrowirusowych

najstarsza klasa leków antyretrowirusowych

element składowy wszystkich rekomendowanych schematów lekowych

element składowy wszystkich rekomendowanych schematów lekowych

Syntetyczne nukleozydy→fosforylacja do aktywnych metabolitów → konkurencja 

Syntetyczne nukleozydy→fosforylacja do aktywnych metabolitów → konkurencja 

z fizjologicznymi nukleotydami w procesie transkrypcji→ wbudowanie 

z fizjologicznymi nukleotydami w procesie transkrypcji→ wbudowanie 

„fałszywego” nukleotydu → przedwczesne zakończenie jego syntezy.

„fałszywego” nukleotydu → przedwczesne zakończenie jego syntezy.

 

 

Analogi nukleotydowe (NtRTI) są monofosforanami nukleozydów→ fosforylaca do 

Analogi nukleotydowe (NtRTI) są monofosforanami nukleozydów→ fosforylaca do 

dwufosforanów kompetycyjnie → hamowani enzymu i blok elongacji nici HIV-DNA

dwufosforanów kompetycyjnie → hamowani enzymu i blok elongacji nici HIV-DNA

Na ogół dobrze tolerowane

Na ogół dobrze tolerowane

Objawy niepożądane

Objawy niepożądane

: bóle głowy, objawy żołądkowo-jelitowe (uczucie 

: bóle głowy, objawy żołądkowo-jelitowe (uczucie 

dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, wymioty i biegunki) oraz uczucie 

dyskomfortu w jamie brzusznej, nudności, wymioty i biegunki) oraz uczucie 

zmęczenia

zmęczenia

Działanie toksyczne: u

Działanie toksyczne: u

szkodzenie szpiku, kwasica mleczanowa, 

szkodzenie szpiku, kwasica mleczanowa, 

polineuropatia, miopatia (uszkodzenie mitochondriów).

polineuropatia, miopatia (uszkodzenie mitochondriów).

Dawkowanie nie jest skomplikowane, większość z nich można 

Dawkowanie nie jest skomplikowane, większość z nich można 

stosować raz na dobę.

stosować raz na dobę.

 

 

background image

 

 

 

 

Abakawir (ABC, Ziagen)

Abakawir (ABC, Ziagen)

Syntetycznym analog guaniny, 

Syntetycznym analog guaniny, 

Jeden z najsilniejszych leków tej klasy

Jeden z najsilniejszych leków tej klasy

In vitro 

In vitro 

wykazuje aktywność w stosunku do HIV-1 i HIV-2. 

wykazuje aktywność w stosunku do HIV-1 i HIV-2. 

We wnętrzu komórki ulega przemianie do trójfosforanu karbowiru. Aktywny 

We wnętrzu komórki ulega przemianie do trójfosforanu karbowiru. Aktywny 

metabolit konkuruje z fizjologicznym dGTP w procesie inkorporacji do 

metabolit konkuruje z fizjologicznym dGTP w procesie inkorporacji do 

prowirusowego DNA. 

prowirusowego DNA. 

Abakawir jest słabym inhibitorem ludzkich polimeraz: α, β i γ. 

Abakawir jest słabym inhibitorem ludzkich polimeraz: α, β i γ. 

Ma zastosowanie w leczeniu przewlekłego zakażenia HIV oraz profilaktyce 

Ma zastosowanie w leczeniu przewlekłego zakażenia HIV oraz profilaktyce 

poekspozycyjnej.

poekspozycyjnej.

Duża, niezależna od posiłków biodostępność (83%), penetracja do płynu 

Duża, niezależna od posiłków biodostępność (83%), penetracja do płynu 

mózgowo-rdzeniowego, osiągając 27–33% stężenia w surowicy. Okres półtrwania 

mózgowo-rdzeniowego, osiągając 27–33% stężenia w surowicy. Okres półtrwania 

wynosi 1,5 godziny w surowicy i ponad 12 godzin w komórkach, co daje 

wynosi 1,5 godziny w surowicy i ponad 12 godzin w komórkach, co daje 

możliwość stosowania leku raz na dobę.

możliwość stosowania leku raz na dobę.

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

występujące u 4–6% pacjentów reakcje 

występujące u 4–6% pacjentów reakcje 

nadwrażliwości (dusznością, gorączka, bólami mięśni i gardła, wysypki w 70% 

nadwrażliwości (dusznością, gorączka, bólami mięśni i gardła, wysypki w 70% 

przypadków), ↑ AlAT, ↑ AspAT, ↑ kinazy kreatyninowej , eozynofilia i limfopenia. 

przypadków), ↑ AlAT, ↑ AspAT, ↑ kinazy kreatyninowej , eozynofilia i limfopenia. 

Ryzyko reakcji nadwrażliwości jest wyższe u chorych w okresie ostrego zakażenia 

Ryzyko reakcji nadwrażliwości jest wyższe u chorych w okresie ostrego zakażenia 

HIV (18%), dlatego nie jest on rekomendowany do leczenia tej grupy chorych. 

HIV (18%), dlatego nie jest on rekomendowany do leczenia tej grupy chorych. 

background image

 

 

 

 

Azydotymidyna = 

Azydotymidyna = 

Zydowudyna

Zydowudyna

(AZT, ZVD, Retrovir)

(AZT, ZVD, Retrovir)

Azydotymidyna jest najstarszym lekiem ARW. 

Azydotymidyna jest najstarszym lekiem ARW. 

Stanowi ważną komponentę wielu schematów leczniczych 

Stanowi ważną komponentę wielu schematów leczniczych 

zarówno u dorosłych, jak i dzieci. 

zarówno u dorosłych, jak i dzieci. 

Dobra penetracja do płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym 

Dobra penetracja do płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym 

osiąga wysokie stężenia (68% u dzieci, 60% u dorosłych). 

osiąga wysokie stężenia (68% u dzieci, 60% u dorosłych). 

Przenika przez łożysko do płynu owodniowego, tkanek płodu i 

Przenika przez łożysko do płynu owodniowego, tkanek płodu i 

mleka. 

mleka. 

Lek z wyboru w profilaktyce poekspozycyjnej i zakażeń 

Lek z wyboru w profilaktyce poekspozycyjnej i zakażeń 

wertykalnych.

wertykalnych.

Działanie niepożądane:

Działanie niepożądane:

  osłabienie, bezsenność, bóle głowy, 

  osłabienie, bezsenność, bóle głowy, 

brzucha, sporadycznie występujące w pierwszych 3–4 

brzucha, sporadycznie występujące w pierwszych 3–4 

miesiącach leczenia uszkodzenie szpiku, toksyczny wpływ na 

miesiącach leczenia uszkodzenie szpiku, toksyczny wpływ na 

mitochondria. 

mitochondria. 

background image

 

 

 

 

Didanozyna (ddI, Videx)

Didanozyna (ddI, Videx)

syntetyczna pochodna inozyny. 

syntetyczna pochodna inozyny. 

umiarkowana biodostępność (30–40%). Obecność pokarmu zmniejsza wchłanianie leku 

umiarkowana biodostępność (30–40%). Obecność pokarmu zmniejsza wchłanianie leku 

o 27–47%, dlatego lek należy przyjmować co najmniej 30 minut przed posiłkiem lub 2 

o 27–47%, dlatego lek należy przyjmować co najmniej 30 minut przed posiłkiem lub 2 

godziny po posiłku. 

godziny po posiłku. 

długim okresem półtrwania w surowicy (1,5 godziny) i komórkach (25–40 godzin). 

długim okresem półtrwania w surowicy (1,5 godziny) i komórkach (25–40 godzin). 

Produkowany jest w postaci buforowanych tabletek do żucia, buforowanego proszku do 

Produkowany jest w postaci buforowanych tabletek do żucia, buforowanego proszku do 

sporządzania roztworów, a od 2000 roku również w postaci kwasoopornych kapsułek. 

sporządzania roztworów, a od 2000 roku również w postaci kwasoopornych kapsułek. 

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 zapalenie trzustki, polineuropatia obwodowa, kwasica 

 zapalenie trzustki, polineuropatia obwodowa, kwasica 

mleczanowa.

mleczanowa.

Analog tymidyny 

Analog tymidyny 

Zwykle jest dobrze tolerowana

Zwykle jest dobrze tolerowana

Ze względu na toksyczność jest stosowana jedynie wyjątkowo. Spośród 

Ze względu na toksyczność jest stosowana jedynie wyjątkowo. Spośród 

wszystkich analogów nuklezydowych jest najsilniejszym inhibitorem γ-

wszystkich analogów nuklezydowych jest najsilniejszym inhibitorem γ-

polimerazy DNA → toksyczne zmiany w mitochondriach

polimerazy DNA → toksyczne zmiany w mitochondriach

Stawudyna (d4T, Zerit)

Stawudyna (d4T, Zerit)

background image

 

 

 

 

Lamiwudyna (3TC, 

Lamiwudyna (3TC, 

Epivir)

Epivir)

syntetyczny analog cytydyny o aktywności w stosunku do HIV i HBV. 

syntetyczny analog cytydyny o aktywności w stosunku do HIV i HBV. 

wysoka biodostępność. Po podaniu doustnym osiąga stężenie w surowicy sięgające 

wysoka biodostępność. Po podaniu doustnym osiąga stężenie w surowicy sięgające 

86% i niską, ale wystarczającą do zahamowania replikacji HIV, penetracją do OUN, 

86% i niską, ale wystarczającą do zahamowania replikacji HIV, penetracją do OUN, 

ocenianą na 10%. 

ocenianą na 10%. 

Okres półtrwania w surowicy wynosi 5–7 godzin oraz 18–22 godzin w komórkach.

Okres półtrwania w surowicy wynosi 5–7 godzin oraz 18–22 godzin w komórkach.

Może być stosowana w jednej dawce dobowej. 

Może być stosowana w jednej dawce dobowej. 

Składnik preparatów złożonych 

Składnik preparatów złożonych 

Combivir 

Combivir 

(AZT + 3TC), 

(AZT + 3TC), 

Trizivir 

Trizivir 

(AZT + 3TC + 

(AZT + 3TC + 

ABC), 

ABC), 

Kivexa 

Kivexa 

(ABC + 3TC) i jest obecnie jednym z najczęściej stosowanych leków 

(ABC + 3TC) i jest obecnie jednym z najczęściej stosowanych leków 

antyretrowirusowych. 

antyretrowirusowych. 

W porównaniu z innymi analogami nukleozydów jest słabszym inhibitorem 

W porównaniu z innymi analogami nukleozydów jest słabszym inhibitorem 

transkryptazy 

transkryptazy 

i charakteryzuje się niską barierą genetyczną (mutacje punktowe M184V 

i charakteryzuje się niską barierą genetyczną (mutacje punktowe M184V 

obserwuje się już po kilku tygodniach monoterapii lamiwudyną)

obserwuje się już po kilku tygodniach monoterapii lamiwudyną)

Lek o minimalnej toksyczności. U chorych ze współistniejącym zakażeniem HBV 

Lek o minimalnej toksyczności. U chorych ze współistniejącym zakażeniem HBV 

powinna być stosowana w połączeniu z innymi lekami o skuteczności przeciwko 

powinna być stosowana w połączeniu z innymi lekami o skuteczności przeciwko 

HBV. 

HBV. 

background image

 

 

 

 

Emtrycytabina (FTC, 

Emtrycytabina (FTC, 

Emtriva)

Emtriva)

analog cytydyny o aktywności w stosunku do HBV i HIV.

analog cytydyny o aktywności w stosunku do HBV i HIV.

Po podaniu doustnym, niezależnie od posiłku, szybko i prawie 

Po podaniu doustnym, niezależnie od posiłku, szybko i prawie 

całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając 

całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając 

maksymalne stężenie po 1–2 godzinach. Charakteryzuje się 

maksymalne stężenie po 1–2 godzinach. Charakteryzuje się 

wysoką biodostępnością (93%) oraz długim okresem półtrwania w 

wysoką biodostępnością (93%) oraz długim okresem półtrwania w 

surowicy (10 godzin) i komórkach (39 godzin), w minimalnym 

surowicy (10 godzin) i komórkach (39 godzin), w minimalnym 

stopniu wiąże się z białkami osocza. 

stopniu wiąże się z białkami osocza. 

Łatwo przenika do tkanek. W nasieniu osiąga wyższe stężenia niż 

Łatwo przenika do tkanek. W nasieniu osiąga wyższe stężenia niż 

w surowicy, brakuje natomiast wyników badań oceniających 

w surowicy, brakuje natomiast wyników badań oceniających 

penetrację leku do płynu mózgowo-rdzeniowego i mleka. 

penetrację leku do płynu mózgowo-rdzeniowego i mleka. 

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 Niewielkia toksyczność. W 

 Niewielkia toksyczność. W 

początkowym okresie -  nudności i biegunka, zawroty i bóle głowy, 

początkowym okresie -  nudności i biegunka, zawroty i bóle głowy, 

astenia lub wysypka. Hyperpigmentacja skóry (najczęściej na 

astenia lub wysypka. Hyperpigmentacja skóry (najczęściej na 

dłoniach i stopach).

dłoniach i stopach).

niską bariera genetyczna, wytworzenie mutacji M184V. 

niską bariera genetyczna, wytworzenie mutacji M184V. 

background image

 

 

 

 

Nienukleozydowe inhibitory 

Nienukleozydowe inhibitory 

odwrotnej transkryptazy 

odwrotnej transkryptazy 

(NNRTI)

(NNRTI)

hamują aktywność odwrotnej transkryptazy 

hamują aktywność odwrotnej transkryptazy 

poprzez bezpośrednie i niekompetytywne 

poprzez bezpośrednie i niekompetytywne 

połączenie z enzymem, co powoduje całkowite 

połączenie z enzymem, co powoduje całkowite 

zablokowanie jego centrum katalitycznego, 

zablokowanie jego centrum katalitycznego, 

uniemożliwiając połączenie z nukleotydami 

uniemożliwiając połączenie z nukleotydami 

i zmniejszając polimeryzację. 

i zmniejszając polimeryzację. 

Niska bariera genetyczna, co umożliwia rozwój 

Niska bariera genetyczna, co umożliwia rozwój 

mutacji, jeśli są stosowane w monoterapii

mutacji, jeśli są stosowane w monoterapii

background image

 

 

 

 

Newirapina (NVP, 

Newirapina (NVP, 

Viramune)

Viramune)

Lek charakteryzuje się wysoką biodostępnością, bardzo dobrą 

Lek charakteryzuje się wysoką biodostępnością, bardzo dobrą 

penetracją do płynu mózgowo-rdzeniowego (>45%) oraz długim 

penetracją do płynu mózgowo-rdzeniowego (>45%) oraz długim 

okresem pół-trwania w surowicy (25–30 godzin). Po podaniu 

okresem pół-trwania w surowicy (25–30 godzin). Po podaniu 

doustnym, niezależnie od posiłku wchłania się w 93%. Newirapina jest 

doustnym, niezależnie od posiłku wchłania się w 93%. Newirapina jest 

metabolizowana w wątrobie przez CYP3A4, którego jest induktorem. 

metabolizowana w wątrobie przez CYP3A4, którego jest induktorem. 

Zmienia biodostępność m.in. doustnych środków antykoncepcyjnych, 

Zmienia biodostępność m.in. doustnych środków antykoncepcyjnych, 

ketokonazolu, inhibitorów proteazy HIV, ryfampicyny i metadonu.

ketokonazolu, inhibitorów proteazy HIV, ryfampicyny i metadonu.

Przeciwwskazaniem do stosowania newirapiny jest ciężkie 

Przeciwwskazaniem do stosowania newirapiny jest ciężkie 

uszkodzenie wątroby oraz wysoka liczba limfocytów CD4 (>250 k/ml u 

uszkodzenie wątroby oraz wysoka liczba limfocytów CD4 (>250 k/ml u 

kobiet i >400 k/ml u mężczyzn). 

kobiet i >400 k/ml u mężczyzn). 

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 reakcje alergiczne: wysypka występuje u 

 reakcje alergiczne: wysypka występuje u 

15–20%, do rzadkości należą ciężkie, alergiczne zapalenia skóry (4%) 

15–20%, do rzadkości należą ciężkie, alergiczne zapalenia skóry (4%) 

lub występujący sporadycznie zespół Stevensa-Johnsona. 

lub występujący sporadycznie zespół Stevensa-Johnsona. 

W porównaniu z inhibitorami proteazy HIV i efawirenzem newirapina 

W porównaniu z inhibitorami proteazy HIV i efawirenzem newirapina 

ma korzystniejszy wpływ na profil lipidów.

ma korzystniejszy wpływ na profil lipidów.

background image

 

 

 

 

Efawirenz 

Efawirenz 

(EFV, Stocrin, Sustiva)

(EFV, Stocrin, Sustiva)

Biodostępność leku wynosi 40–45% po przyjęciu na czczo, posiłek o dużej zawartości tłuszczu 

Biodostępność leku wynosi 40–45% po przyjęciu na czczo, posiłek o dużej zawartości tłuszczu 

zwiększa wchłanianie o 39% leku w postaci tabletek i o 79% w postaci kapsułek. 

zwiększa wchłanianie o 39% leku w postaci tabletek i o 79% w postaci kapsułek. 

Ponad 99% wiąże się z białkami, słabo penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym osiąga 

Ponad 99% wiąże się z białkami, słabo penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym osiąga 

0,25–1,2% stężenia w surowicy. 

0,25–1,2% stężenia w surowicy. 

Okres półtrwania w surowicy wynosi 36–100 godzin. Metabolizowany w wątrobie w układzie 

Okres półtrwania w surowicy wynosi 36–100 godzin. Metabolizowany w wątrobie w układzie 

cytochromu P450 (CYP3A4 i CYP2B6), jest in duktorem i jednocześnie słabym inhibitorem izoenzymu 

cytochromu P450 (CYP3A4 i CYP2B6), jest in duktorem i jednocześnie słabym inhibitorem izoenzymu 

CYP3A4, co ma istotne znaczenie dla interakcji z innymi lekami. 

CYP3A4, co ma istotne znaczenie dla interakcji z innymi lekami. 

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 niekorzystny wpływ na czynność CUN, zaburzenia snu (bezsenność, 

 niekorzystny wpływ na czynność CUN, zaburzenia snu (bezsenność, 

koszmarne sny, trudności w zasypianiu), zaburzenia koncentracji uwagi, pamięci, halucynacje, 

koszmarne sny, trudności w zasypianiu), zaburzenia koncentracji uwagi, pamięci, halucynacje, 

depersonalizacja, euforia lub depresja, zmienność nastroju, nadmierna senność, zaburzenia procesów 

depersonalizacja, euforia lub depresja, zmienność nastroju, nadmierna senność, zaburzenia procesów 

myślenia. Rzadko obserwuje się ciężkie depresje lub psychozy. Łagodne i ustępujące samoistnie 

myślenia. Rzadko obserwuje się ciężkie depresje lub psychozy. Łagodne i ustępujące samoistnie 

wysypki obserwuje się u 15–27% chorych, sporadycznie powikłaniem leczenia jest zespół Stevensa-

wysypki obserwuje się u 15–27% chorych, sporadycznie powikłaniem leczenia jest zespół Stevensa-

Johnsona, ginekomastia, wzrost stężenia trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, 

Johnsona, ginekomastia, wzrost stężenia trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, 

W celu złagodzenia objawów lek przyjmuje się tuż przed snem i na czczo. Pacjent przed leczeniem 

W celu złagodzenia objawów lek przyjmuje się tuż przed snem i na czczo. Pacjent przed leczeniem 

powinien być poinformowany o możliwości wystąpienia takich objawów, jak również o 

powinien być poinformowany o możliwości wystąpienia takich objawów, jak również o 

synergistycznym działaniu alkoholu i środków psychoaktywnych w generowaniu zaburzeń 

synergistycznym działaniu alkoholu i środków psychoaktywnych w generowaniu zaburzeń 

psychicznych. Alkohol i środki psychoaktywne mogą nasilać działania uboczne EFV, o czym należy 

psychicznych. Alkohol i środki psychoaktywne mogą nasilać działania uboczne EFV, o czym należy 

informować pacjenta przed rozpoczęciem leczenia.

informować pacjenta przed rozpoczęciem leczenia.

Lek ze względu na teratogenny wpływ na płód jest bezwzględnie przeciwwskazany w 1. trymestrze 

Lek ze względu na teratogenny wpływ na płód jest bezwzględnie przeciwwskazany w 1. trymestrze 

ciąży i nie powinien być stosowany u kobiet w wieku rozrodczym. Bezpieczeństwo leku w 

ciąży i nie powinien być stosowany u kobiet w wieku rozrodczym. Bezpieczeństwo leku w 

późniejszych okresach ciąży nie zostało określone. 

późniejszych okresach ciąży nie zostało określone. 

Zaleca się stosowanie na czczo lub po niskotłuszczowym posiłku, zwłaszcza w początkowym okresie 

Zaleca się stosowanie na czczo lub po niskotłuszczowym posiłku, zwłaszcza w początkowym okresie 

leczenia, co zmniejsza nasilenie obja wów ze strony OUN.

leczenia, co zmniejsza nasilenie obja wów ze strony OUN.

background image

 

 

 

 

Transkrypcja

(DNA→RNA)

Wirus 

Wirus 

HIV

HIV

Komórka 

gospodarza

(limfocyt T CD4+)

RNA-HIV

DNA-HIV

Produkcja 

otoczki

Replikacja

DNA 

gospodarza

INTEGRAZA HIV

PROTEAZA HIV

ODWROTNA 

TRANSKRYPTAZA

Inhibitor

Inhibitor

proteaz

proteaz

y

y

background image

 

 

 

 

Inhibitory proteazy HIV 

Inhibitory proteazy HIV 

(IP)

(IP)

Proteaza HIV jest enzymem o charakterze 

Proteaza HIV jest enzymem o charakterze 

endopeptydazy 

endopeptydazy 

i jej rola polega na rozszczepieniu prekursorowego 

i jej rola polega na rozszczepieniu prekursorowego 

polipeptydu, kodowanego przez gen 

polipeptydu, kodowanego przez gen 

gag-pol

gag-pol

, na 

, na 

białka rdzeniowe wirusa p6, p7, p17, p24 oraz białka 

białka rdzeniowe wirusa p6, p7, p17, p24 oraz białka 

prekursorowe enzymów. 

prekursorowe enzymów. 

W wyniku zahamowania proteazy HIV potomne 

W wyniku zahamowania proteazy HIV potomne 

cząstki wirusa są niedojrzałe i pozbawione zakaźności. 

cząstki wirusa są niedojrzałe i pozbawione zakaźności. 

Inhibitory proteazy HIV stanowią ważną komponentę 

Inhibitory proteazy HIV stanowią ważną komponentę 

HAART. 

HAART. 

Wszystkie inhibitory proteazy HIV są metabolizowane 

Wszystkie inhibitory proteazy HIV są metabolizowane 

w wątrobie przez różne izoenzymy cytochromu P450 

w wątrobie przez różne izoenzymy cytochromu P450 

(różnorodne interakcje).

(różnorodne interakcje).

background image

 

 

 

 

Rytonawir (RTV, Norvir)

Rytonawir (RTV, Norvir)

zalecany w terapii dorosłych i dzieci od 1. miesiąca życia. 

zalecany w terapii dorosłych i dzieci od 1. miesiąca życia. 

Wykazuje wysoką aktywność w stosunku do HIV-1 i w mniejszym stop 

Wykazuje wysoką aktywność w stosunku do HIV-1 i w mniejszym stop 

niu do HIV-2.

niu do HIV-2.

Dobrze wchłania się po podaniu doustnym, osiągając maksymalne 

Dobrze wchłania się po podaniu doustnym, osiągając maksymalne 

stężenie w ciągu 2–4 godzin, w 98–99% wiąże się z białkami surowicy i 

stężenie w ciągu 2–4 godzin, w 98–99% wiąże się z białkami surowicy i 

słabo penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego. 

słabo penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego. 

bardzo silnym inhibitor izoenzymu 3A4, należącego do układu 

bardzo silnym inhibitor izoenzymu 3A4, należącego do układu 

cytochromu P450, który metabolizuje wiele innych leków, w tym 

cytochromu P450, który metabolizuje wiele innych leków, w tym 

inhibitory proteazy HIV. 

inhibitory proteazy HIV. 

Z powodu wpływu na aktywność metaboliczną cytochromu P450 lista 

Z powodu wpływu na aktywność metaboliczną cytochromu P450 lista 

leków, których nie można stosować łącznie z RTV, jest długa. 

leków, których nie można stosować łącznie z RTV, jest długa. 

Obecnie ze względu na działania niepożądane nie stosuje się RTV w 

Obecnie ze względu na działania niepożądane nie stosuje się RTV w 

pełnej dawce terapeutycznej 

pełnej dawce terapeutycznej 

background image

 

 

 

 

Nelfinawir (NLV, 

Nelfinawir (NLV, 

Viracept)

Viracept)

Metylosulfan nelfinawiru jest stosowany w leczeniu 

Metylosulfan nelfinawiru jest stosowany w leczeniu 

przewlekłego zakażenia HIV, a także w  profilaktyce 

przewlekłego zakażenia HIV, a także w  profilaktyce 

poekspozycyjnej oraz u kobiet w ciąży. Hamuje replikację HIV-1 

poekspozycyjnej oraz u kobiet w ciąży. Hamuje replikację HIV-1 

i HIV-2. 

i HIV-2. 

Po podaniu doustnym osiąga maksymalne stężenie po upływie 

Po podaniu doustnym osiąga maksymalne stężenie po upływie 

2–4 go dzin, w 98% wiąże się z białkami surowicy i praktycznie 

2–4 go dzin, w 98% wiąże się z białkami surowicy i praktycznie 

nie przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego. Okres półtrwania 

nie przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego. Okres półtrwania 

w surowicy u osób powyżej 13. roku życia wynosi 3,5–5 godzin, 

w surowicy u osób powyżej 13. roku życia wynosi 3,5–5 godzin, 

natomiast u młodszych okres eliminacji wydłuża się dwu-, a 

natomiast u młodszych okres eliminacji wydłuża się dwu-, a 

nawet trzykrotnie. 

nawet trzykrotnie. 

Metabolizowany jest w wątrobie przez liczne izoenzymy 

Metabolizowany jest w wątrobie przez liczne izoenzymy 

cytochromu P450, w tym CYP3A4 i CYP2C19.

cytochromu P450, w tym CYP3A4 i CYP2C19.

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 biegunki (10–30% przypadków), 

 biegunki (10–30% przypadków), 

nudności, zaburzenia metabolizmu lipidów i glukozy, zwiększa 

nudności, zaburzenia metabolizmu lipidów i glukozy, zwiększa 

ryzyko krwawień u pacjentów z hemofilią.

ryzyko krwawień u pacjentów z hemofilią.

background image

 

 

 

 

Sakwinawir 

Sakwinawir 

(SQV, Invirase, Forovase)

(SQV, Invirase, Forovase)

Metanosulfan (mezylan) sakwinawiru jest 

Metanosulfan (mezylan) sakwinawiru jest 

najstarszym peptydowym in hibitorem proteazy HIV.

najstarszym peptydowym in hibitorem proteazy HIV.

Biodostępność sakwinawiru jest niewielka, wynosi 

Biodostępność sakwinawiru jest niewielka, wynosi 

4% po podaniu doustnym i dlatego może być on 

4% po podaniu doustnym i dlatego może być on 

stosowany wyłącznie w połączeniu z małą dawką 

stosowany wyłącznie w połączeniu z małą dawką 

RTV. Podobnie jak większość IP, wiąże się w 97% z 

RTV. Podobnie jak większość IP, wiąże się w 97% z 

białkami surowicy krwi, praktycznie nie penetruje 

białkami surowicy krwi, praktycznie nie penetruje 

do płynu mózgowo-rdzeniowego. 

do płynu mózgowo-rdzeniowego. 

Po podaniu doustnym osiąga maksymalne stężenie 

Po podaniu doustnym osiąga maksymalne stężenie 

po upływie około 3 godzin, okres półtrwania w 

po upływie około 3 godzin, okres półtrwania w 

surowicy wynosi 1–2 godzin.

surowicy wynosi 1–2 godzin.

background image

 

 

 

 

Atazanawir (ATV, Reyataz)

Atazanawir (ATV, Reyataz)

Silny, selektywnym azapeptydowym inhibitor proteazy HIV

Silny, selektywnym azapeptydowym inhibitor proteazy HIV

Może być stosowany raz na dobę. 

Może być stosowany raz na dobę. 

Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając 

Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, osiągając 

maksymalne stężenie w czasie 2–2,5 godzin. Optymalna 

maksymalne stężenie w czasie 2–2,5 godzin. Optymalna 

absorpcja leku następuje w obecności kwasu żołądkowego i 

absorpcja leku następuje w obecności kwasu żołądkowego i 

posiłku. 

posiłku. 

Słabo penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego i nasienia. 

Słabo penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego i nasienia. 

Niezależnie od stężenia w 86% wiąże się z białkami surowicy 

Niezależnie od stężenia w 86% wiąże się z białkami surowicy 

krwi. Atazanawir jest inhibitorem CYP3A4 i UDP-

krwi. Atazanawir jest inhibitorem CYP3A4 i UDP-

glukonylotransferazy.

glukonylotransferazy.

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 ↑ stężenia wolnej bilirubiny z powodu 

 ↑ stężenia wolnej bilirubiny z powodu 

zahamowania transferazy UDP-glukonylotransferazy, wydłużenie 

zahamowania transferazy UDP-glukonylotransferazy, wydłużenie 

odcinka P-R w EKG lub blok przedsionkowo-komorowy I stopnia

odcinka P-R w EKG lub blok przedsionkowo-komorowy I stopnia

 

 

background image

 

 

 

 

Lopinawir/Rytonawir 

Lopinawir/Rytonawir 

(LPV/r, Kaletra)

(LPV/r, Kaletra)

Pierwszy lek antyretrowirusowy będący połączeniem dwóch inhibitorów 

Pierwszy lek antyretrowirusowy będący połączeniem dwóch inhibitorów 

proteazy HIV. 

proteazy HIV. 

Może być stosowany w leczeniu zakażenia HIV u dorosłych i dzieci od 7. 

Może być stosowany w leczeniu zakażenia HIV u dorosłych i dzieci od 7. 

miesiąca życia. 

miesiąca życia. 

Silne działanie hamujące replikację HIV zarówno u pacjentów wcześniej 

Silne działanie hamujące replikację HIV zarówno u pacjentów wcześniej 

nieleczonych, jak i u tych, u których leczenie innymi lekami było 

nieleczonych, jak i u tych, u których leczenie innymi lekami było 

nieskuteczne. 

nieskuteczne. 

Po podaniu doustnym maksymalne stężenie osiąga w czasie 4 godzin, w 

Po podaniu doustnym maksymalne stężenie osiąga w czasie 4 godzin, w 

98–99% łączy się z białkami surowicy. W postaci metabolitów jest wy 

98–99% łączy się z białkami surowicy. W postaci metabolitów jest wy 

dalany w 83% z kałem. 

dalany w 83% z kałem. 

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 bóle brzucha, nudności, wymioty, zapalenie 

 bóle brzucha, nudności, wymioty, zapalenie 

trzustki, zaburzenia lipidowe występują u 20% pacjentów, rzadziej 

trzustki, zaburzenia lipidowe występują u 20% pacjentów, rzadziej 

pogorszenie tolerancji glukozy i wzrost ryzyka rozwoju lub zaostrzenie 

pogorszenie tolerancji glukozy i wzrost ryzyka rozwoju lub zaostrzenie 

wcześniej istniejącej cukrzycy redystrybucja tkanki tłuszczowej ( jeden z 

wcześniej istniejącej cukrzycy redystrybucja tkanki tłuszczowej ( jeden z 

objawów zespołu lipodystrofii (LDHIV). U chorych z hemofilią wzrasta 

objawów zespołu lipodystrofii (LDHIV). U chorych z hemofilią wzrasta 

ryzyko krwawień. 

ryzyko krwawień. 

LPV/r można stosować raz dziennie, u dzieci i u pacjentów z 

LPV/r można stosować raz dziennie, u dzieci i u pacjentów z 

niepowodzeniami wcześniejszych terapii częściej. 

niepowodzeniami wcześniejszych terapii częściej. 

background image

 

 

 

 

Inhibitory fuzji (IF)

Inhibitory fuzji (IF)

do leczenia zakażenia HIV u dorosłych i dzieci >6. roku życia. 

do leczenia zakażenia HIV u dorosłych i dzieci >6. roku życia. 

Enfuwirtyd (ENF, T-20, Fuzeon)

Enfuwirtyd (ENF, T-20, Fuzeon)

Zalecany wyłącznie w terapiach ratunkowych u pacjentów z wieloma 

Zalecany wyłącznie w terapiach ratunkowych u pacjentów z wieloma 

wcześniejszymi niepowodzeniami terapii.

wcześniejszymi niepowodzeniami terapii.

Syntetyczny oligopeptyd złożony z 36 aminokwasów. 

Syntetyczny oligopeptyd złożony z 36 aminokwasów. 

Może być stosowany wyłącznie parenteralnie i w połączeniu z innymi lekami 

Może być stosowany wyłącznie parenteralnie i w połączeniu z innymi lekami 

skutecznie hamującymi replikację wirusa.

skutecznie hamującymi replikację wirusa.

Mechanizm działania polega na przyłączeniu do części gp41, która ulega 

Mechanizm działania polega na przyłączeniu do części gp41, która ulega 

odsłonięciu w czasie fuzji HIV z komórką. Połączenie to blokuje zmiany 

odsłonięciu w czasie fuzji HIV z komórką. Połączenie to blokuje zmiany 

konformacyjne i  uniemożliwia wnikanie wirusa do komórki.

konformacyjne i  uniemożliwia wnikanie wirusa do komórki.

Po podaniu podskórnym wchłania się w 84,3%, w 92% łączy się z białkami. 

Po podaniu podskórnym wchłania się w 84,3%, w 92% łączy się z białkami. 

Okres półtrwania leku wynosi 3,8 godziny. 

Okres półtrwania leku wynosi 3,8 godziny. 

Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

:

:

 odczyny w miejscach wstrzyknięcia, zwiększoną 

 odczyny w miejscach wstrzyknięcia, zwiększoną 

podatność na bakteryjne zapalenie płuc.

podatność na bakteryjne zapalenie płuc.

background image

 

 

 

 

Powikłania terapii 

Powikłania terapii 

antyretrowirusowej

antyretrowirusowej

Toksyczne uszkodzenie mitochondriów

Toksyczne uszkodzenie mitochondriów

Miopatia polekowa

Miopatia polekowa

Toksyczna polineuropatia obwodowa

Toksyczna polineuropatia obwodowa

Wpływ terapii ARW na procesy metaboliczne 

Wpływ terapii ARW na procesy metaboliczne 

(kwasica mleczanowa, hyperlaktemia 

(kwasica mleczanowa, hyperlaktemia 

bezobjawowa, objawowa hyperlaktemia, zespół 

bezobjawowa, objawowa hyperlaktemia, zespół 

lipodystrofii= LD-HIV)

lipodystrofii= LD-HIV)

Hepatotoksyczność

Hepatotoksyczność

Jałowa martwica kości

Jałowa martwica kości

Osteoporoza i osteopenia

Osteoporoza i osteopenia

Zespół rekonstrukcji odpornościowej 

Zespół rekonstrukcji odpornościowej 

(immunologicznej)

(immunologicznej)

background image

 

 

 

 

Proflakyka poekspozycyjna:

Proflakyka poekspozycyjna:

W przypadku kontaktu krwi lekarza z krwią osoby zakażonej 

W przypadku kontaktu krwi lekarza z krwią osoby zakażonej 

Należy to miejsce dokladnie umyć wodą i mydlem, a następnie 

Należy to miejsce dokladnie umyć wodą i mydlem, a następnie 

środkami dezynfekującymi 

środkami dezynfekującymi 

Nie należy tamować krwawienia 

Nie należy tamować krwawienia 

Następnie należy pobrać krew w celu przeprowadzenia badań 

Następnie należy pobrać krew w celu przeprowadzenia badań 

dotyczących ewentualnych zakażeń. W przypadku ujemnego 

dotyczących ewentualnych zakażeń. W przypadku ujemnego 

wyniku test powtarzam po 6 tyg. oraz po 3, 6, 12 m-cach

wyniku test powtarzam po 6 tyg. oraz po 3, 6, 12 m-cach

W przypadkach uzasadnionych, powinna być przeprowadzona 

W przypadkach uzasadnionych, powinna być przeprowadzona 

jak najwcześniej farmakoterapia. Najlepiej w czasie pierwszej 

jak najwcześniej farmakoterapia. Najlepiej w czasie pierwszej 

godziny po ekspozycji. 

godziny po ekspozycji. 

Proponowane kombinacje:

Proponowane kombinacje:

zydowudyna + lamiwudyna + indinawir

zydowudyna + lamiwudyna + indinawir

zydowudyna + lamiwudyna + nelfinawir

zydowudyna + lamiwudyna + nelfinawir

część lekarzy neguje potrzebę leczenia przeciwwirusowego, 

część lekarzy neguje potrzebę leczenia przeciwwirusowego, 

które jest drogie i obarczone działaniami niepożądanymi. 

które jest drogie i obarczone działaniami niepożądanymi. 

background image

 

 

 

 

Opieka nad ciężarną 

Opieka nad ciężarną 

z wirusem HIV:

z wirusem HIV:

zajmuje się nią zespół lekarzy, w skład którego wchodzi 

zajmuje się nią zespół lekarzy, w skład którego wchodzi 

położnik oraz specjalista chorób zakaźnych.

położnik oraz specjalista chorób zakaźnych.

W każdym trymestrze ciąży sprawdza się 

W każdym trymestrze ciąży sprawdza się 

poziom wirusa 

poziom wirusa 

we krwi

we krwi

 kobiety (oznacza się liczbę kopii wirusa).  

 kobiety (oznacza się liczbę kopii wirusa).  

Jeżeli jest ich < 1000 → ryzyko zakażenia dziecka jest 

Jeżeli jest ich < 1000 → ryzyko zakażenia dziecka jest 

równe 0. Jeżeli jest ich >1000, prawdopodobieństwo 

równe 0. Jeżeli jest ich >1000, prawdopodobieństwo 

gwałtownie wzrasta.

gwałtownie wzrasta.

pacjentki często otrzymują we wczesnej ciąży 3 leki 

pacjentki często otrzymują we wczesnej ciąży 3 leki 

antywirusowe. Zaleca się podawanie AZT od 2. trymestru 

antywirusowe. Zaleca się podawanie AZT od 2. trymestru 

ciąży (14 tydzień), przez cały okres, dożylnie w trakcie 

ciąży (14 tydzień), przez cały okres, dożylnie w trakcie 

porodu i u dziecka po porodzie przez 6 tygodni. 

porodu i u dziecka po porodzie przez 6 tygodni. 

Nevirapina -jego podanie tuż przed porodem matce i 

Nevirapina -jego podanie tuż przed porodem matce i 

dziecku ma podobne działanie jak lek AZT stosowany 

dziecku ma podobne działanie jak lek AZT stosowany 

przez cały okres ciąży.

przez cały okres ciąży.

background image

 

 

 

 

 

 

A

A

 = 

 = 

aquired 

  

  

I

I

 

 

= immuno 

= immuno 

 

 

D

D

 = deficiency

 = deficiency

 

 

S

S

 = 

 = 

syndrome

nabyt

nabyt

y

y

zespó

zespó

ł

ł

upośledzenia 

upośledzenia 

odporności

odporności

background image

 

 

 

 

AIDS

AIDS

schorzenie układu immunologicznego 

spowodowane zakażeniem wirusem HIV 

AIDS charakteryzuje się niedoborami 

immunologicznymi typu komórkowego 

(↓ liczby limfocytów T-helper CD4+). 

W wyniku tych niedoborów dochodzi do 

rozwijania się zakażeń oportunistycznych 

(tj. zakażeń wywołanych drobnoustrojami, 

które w warunkach normalnych nie są 

patogenne), do powstawania nowotworów, 

oraz do pojawiania się rozmaitych defektów 

i zaburzeń neurologicznych, szczególnie w 

ośrodkowym układzie nerwowym.

background image

 

 

 

 

Leczenie ludzi 

chorych na AIDS

zwalczanie 

wirusa HIV

zwalczanie chorób 

związanych z AIDS

background image

 

 

 

 

Zakażenia oportunistyczne w 

Zakażenia oportunistyczne w 

AIDS: 

AIDS: 

Pierwotniako

Pierwotniako

we

we

 

 

toksoplazma

toksoplazma

 

 

pneumocystozowe zapalenie płuc   

pneumocystozowe zapalenie płuc   

   

   

(PCP)

(PCP)

Bakteryjne

Bakteryjne

 

 

gruźlica 

gruźlica 

 

 

kiła

kiła

Wirusowe

Wirusowe

 

 

opryszczka (HSV) 

opryszczka (HSV) 

 

 

półpasiec (VZU) 

półpasiec (VZU) 

 

 

wirusowe zapalenie wątroby typu 

wirusowe zapalenie wątroby typu 

   

   

(WZW B) 

(WZW B) 

 

 

cytomegalia (CMU

cytomegalia (CMU

Grzybicze

Grzybicze

 

 

kandydozy

kandydozy

background image

 

 

 

 

Nowotwory występujące 

Nowotwory występujące 

w AIDS:

w AIDS:

mięsak Kaposiego (KS) 

mięsak Kaposiego (KS) 

rak szyjki macicy 

rak szyjki macicy 

chłoniaki nieziarnicze

chłoniaki nieziarnicze

pierwotny chłoniak mózgu

pierwotny chłoniak mózgu

background image

 

 

 

 

NOWOŚCI

NOWOŚCI

background image

 

 

 

 

ATRIPLA

ATRIPLA

®

®

Tabletka zawierająca trzy czynne substancje

Tabletka zawierająca trzy czynne substancje

 :

 :

efavirenz 600 mg

efavirenz 600 mg

emtricitabine 200 mg

emtricitabine 200 mg

tenofovir disoproxil fumarate 300 mg).

tenofovir disoproxil fumarate 300 mg).

Przyjmowana raz dziennie

Przyjmowana raz dziennie

Została zarejestrowana w USA 12 lipca 2006 roku. 

Została zarejestrowana w USA 12 lipca 2006 roku. 

Jest wskazana w monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami 

Jest wskazana w monoterapii lub w połączeniu z innymi lekami 

antyretrwirusowymi dla osób dorosłych zakażonych wirusem HIV-1.

antyretrwirusowymi dla osób dorosłych zakażonych wirusem HIV-1.

W najbiedniejszych krajach oraz państwach w których > 1 proc. 

W najbiedniejszych krajach oraz państwach w których > 1 proc. 

dorosłej populacji jest zakażony wirusem HIV Lek ten sprzedawany 

dorosłej populacji jest zakażony wirusem HIV Lek ten sprzedawany 

będzie po kosztach produkcji. Taka cena przysługuje 67 krajom.

będzie po kosztach produkcji. Taka cena przysługuje 67 krajom.

background image

 

 

 

 

Transkrypcja

(DNA→RNA)

Wirus 

Wirus 

HIV

HIV

Komórka 

gospodarza

(limfocyt T CD4+)

RNA-HIV

DNA-HIV

Produkcja 

otoczki

Replikacja

DNA 

gospodarza

INTEGRAZA HIV

PROTEAZA HIV

ISENTRESS

ISENTRESS

®

®

 

 

raltegravir,

raltegravir,

(inhibitor integrazy)

(inhibitor integrazy)

ODWROTNA 

TRANSKRYPTAZA

background image

 

 

 

 

ISENTRESS

ISENTRESS

®

®

 = 

 = 

raltegravir

raltegravir

MK-0418

MK-0418

Badania kliniczne III fazy:

Badania kliniczne III fazy:

Dane uzyskano po pierwszych 16 tygodniach badań, 

Dane uzyskano po pierwszych 16 tygodniach badań, 

zaplanowanych w całości na 156 tygodni badań

zaplanowanych w całości na 156 tygodni badań

Ponad 75 % pacjentów

Ponad 75 % pacjentów

 przyjmujących ISENTRESS osiągnęło 

 przyjmujących ISENTRESS osiągnęło 

 liczby kopii RNA wirusa HIV do poziomu 4

 liczby kopii RNA wirusa HIV do poziomu 4

00/mL

00/mL

. Taki 

. Taki 

wynik udało się uzyskać jedynie u ok. 40% pacjentów, 

wynik udało się uzyskać jedynie u ok. 40% pacjentów, 

którzy do optymalnej terapii otrzymywali placebo 

którzy do optymalnej terapii otrzymywali placebo 

Leczenie było ogólnie dobrze tolerowane przez pacjentów

Leczenie było ogólnie dobrze tolerowane przez pacjentów

Zaobserwowano kilka działań niepożądanych, najczęstsze 

Zaobserwowano kilka działań niepożądanych, najczęstsze 

to: biegunka, mdłości, zmęczenie, bóle głowy oraz świąd 

to: biegunka, mdłości, zmęczenie, bóle głowy oraz świąd 

background image

 

 

 

 

Bakterie mlekowe 

Bakterie mlekowe 

producentem leków p/HIV:

producentem leków p/HIV:

 

 

Bakterie mlekowe, które biorą udział w produkcji 

Bakterie mlekowe, które biorą udział w produkcji 

jogurtu, serów czy śmietany, mogą po genetycznej 

jogurtu, serów czy śmietany, mogą po genetycznej 

modyfikacji produkować białko blokujące wirusa HIV. 

modyfikacji produkować białko blokujące wirusa HIV. 

Naukowcy, którzy wyhodowali takie zmienione 

Naukowcy, którzy wyhodowali takie zmienione 

bakterie, liczą, że będzie je można wykorzystać jako 

bakterie, liczą, że będzie je można wykorzystać jako 

aktywne składniki tzw. 

aktywne składniki tzw. 

mikrobicydów

mikrobicydów

 - preparatów 

 - preparatów 

wprowadzanych do pochwy lub do odbytu w celu 

wprowadzanych do pochwy lub do odbytu w celu 

ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą 

ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą 

płciową. W tym przypadku byłaby to ochrona przed 

płciową. W tym przypadku byłaby to ochrona przed 

infekcją wirusem HIV. 

infekcją wirusem HIV. 

Mikrobicydy mogą mieć postać pianki, kremu, żelu 

Mikrobicydy mogą mieć postać pianki, kremu, żelu 

czy czopków. 

czy czopków. 

background image

 

 

 

 

Tropikalne żaby przeciw 

Tropikalne żaby przeciw 

HIV

HIV

pewne substancje wydzielane przez skórę tropikalnych żab 

pewne substancje wydzielane przez skórę tropikalnych żab 

skutecznie blokują infekcję wirusa HIV. 

skutecznie blokują infekcję wirusa HIV. 

wytwarzają na swojej skórze granulowane gruczoły, które 

wytwarzają na swojej skórze granulowane gruczoły, które 

produkują i przechowują małe, białkopodobne molekuły. W 

produkują i przechowują małe, białkopodobne molekuły. W 

odpowiedzi na zranienie żaba wydziela duże ilości tych 

odpowiedzi na zranienie żaba wydziela duże ilości tych 

antymikrobowych peptydów na powierzchnię skóry aby zwalczyć 

antymikrobowych peptydów na powierzchnię skóry aby zwalczyć 

czynniki chorobotwórcze, takie jak: bakterie, grzyby i wirusy.

czynniki chorobotwórcze, takie jak: bakterie, grzyby i wirusy.

Prawdopodobnie peptydy selektywnie niszczą wirusa, być może 

Prawdopodobnie peptydy selektywnie niszczą wirusa, być może 

poprzez umieszczanie się w zewnętrznej otoczce HIV i tworzeniu 

poprzez umieszczanie się w zewnętrznej otoczce HIV i tworzeniu 

otworu, co powoduje rozpad cząsteczki wirusa

otworu, co powoduje rozpad cząsteczki wirusa

peptydy te nie niszczą limfocytów T w stężeniach, przy których 

peptydy te nie niszczą limfocytów T w stężeniach, przy których 

są skutecznie przeciw HIV, zauważył naukowiec. 

są skutecznie przeciw HIV, zauważył naukowiec. 

pozwolono komórkom dendrytycznym schwytać aktywnego 

pozwolono komórkom dendrytycznym schwytać aktywnego 

wirusa HIV. Następnie inkubowano je z żabimi peptydami anty-

wirusa HIV. Następnie inkubowano je z żabimi peptydami anty-

mikrobowymi, a później po usunięciu peptydów dodano limfocyty 

mikrobowymi, a później po usunięciu peptydów dodano limfocyty 

T.

T.

Wirus został zniszczony, nie przeszedł do limfocytu. 

Wirus został zniszczony, nie przeszedł do limfocytu. 

background image

 

 

 

 

Dziękuj

Dziękuj

ę 

ę 

za 

za 

uwagę.

uwagę.


Document Outline