USZKODZENIA SKÓRY
POCHODZENIA
MECHANICZNEGO
I TERMICZNEGO
USZKODZENIA SKÓRY
POCHODZENIA
MECHANICZNEGO
I TERMICZNEGO
Rumień cieplny
Rumień cieplny pojawiający się po kilkunastu
minutach działania podczerwonych promieni
słonecznych, które wnikają w skórę na głębokość
3 cm i odczuwamy je jako ciepło. Występuje on w
trakcie naświetlania, jego nasilenie wzrasta w
miarę upływu czasu oddziaływania
promieniowania podczerwonego i zanika po
zakończeniu naświetlania.
Są to brunatne nierówne (plamiste) przebarwienia
(zaczerwienienia) o układzie siateczkowatym,
występujące w miejscach przewlekłego działania
ciepła, wywołane np. przykładaniem termoforów,
przesiadywaniem przy rozgrzanym piecu. Nie
mają związku ze zmianami naczyniowymi.
Oparzenia
Oparzenie - uszkodzenie skóry (i w zależności od stopni oparzenia
także głębiej położonych tkanek lub narządów) wskutek działania
ciepła, żrących substancji chemicznych (stałych, płynnych,
gazowych), prądu elektrycznego, promieni słonecznych – (UV),
promieniowania (RTG, UV i innych ekstremalnych czynników
promiennych).
Nasilenie zmian zależy od natężenia działającego czynnika
(wysokości temperatury) i czasu jego działania.
Uszkodzenie skóry w następstwie oparzenia polega na
koagulacyjnej martwicy ze zmianami w obrębie naczyń
włosowatych. Prowadzi to do wzmożonej przepuszczalności naczyń
i utraty osocza. Przy rozległych oparzeniach może to wywołać
ogólnoustrojowy wstrząs prowadzący czasem do zgonu.
Oparzenia
Podział:
Oparzenie I stopnia – Obejmuje tylko naskórek,
objawami są zaczerwienienie skóry i ból (zmiany
obrzękowo-rumieniowe ), objawy ustępują po kilku dniach
bez pozostawienia blizn.
Oparzenie II stopnia – Obejmuje naskórek i część skóry
właściwej, pojawiają się zmiany rumieniowe, w obrębie
których powstają bolesne pęcherze wypełnione
surowiczym płynem, a powstające na ich podłożu nadżerki
goją się 10-21 dni, nie pozostawia blizn.
Oparzenie III stopnia – Zmiany martwicze obejmują
skórę właściwą z naczyniami i nerwami skórnymi wraz z
podskórną tkanką tłuszczową. Skóra przyjmuje barwę od
perłowo białej, przez białoszarą do brunatnej, jest twarda i
sucha. Goi się długo i zazwyczaj wymaga przeszczepu.
Pozostawia widoczne, często zniekształcające blizny.
Oparzenie IV stopnia - Martwica sięga tkanek głębiej
położonych. Obejmuje mięśnie, ścięgna, kości. W
najcięższych przypadkach tego typu oparzeń cechą
charakterystyczną jest zwęglenie oparzonej części ciała.
Czasami nie wyróżnia się odrębnego IV stopnia i wszystkie
oparzenia tego typu zalicza się do oparzeń III stopnia.
W rozległych oparzeniach II i III stopnia występują objawy
ogólne, aż do wstrząsu. Oparzenia II, III i IV stopnia
zajmujące >15% powierzchni powinny być leczone w
szpitalu. Zajmujące >30% powłok są groźne dla życia.
Oparzenia
Ocena powierzchni:
Reguła dziewiątek
Służy do orientacyjnego określenia poparzonej powierz-
chni ciała. Pozwala przy uwzględnieniu głębokości opa-
rzeń ustalić ciężkość urazu. Powierzchnia głowy,
każdej z kończyn górnych stanowi 9% powierzchni
ciała. Po- wierzchnia przednia tułowia to 18% (9%
powierzchnia brzucha oraz 9% powierzchnia
klatki piersiowej). Po- wierzchnia tylna
tułowia stanowi również 18% powierzchni ciała. Powierzchnia każdej
kończyny dolnej to odpowiednio 18%. Powierzchnia krocza 1%.
Reguła dłoni służy do oceny rozległości oparzeń ciała u osób dorosłych. Wg niej
powierzchnia dłoni osoby oparzonej odpowiada 1% łącznej powierzchni jej ciała.
Reguła piątek ma zastosowanie do oceny rozległości oparzeń u niemowląt. Wg niej
powierzchnia głowy, przodu i tyłu tułowia stanowi po 20% powierzchni ciała. Na każdą
kończynę przypada 10% ogólnej powierzchni.
Metody tabelaryczno-diagramowe - Do oceny służą gotowe tabele i diagramy zawierające
informacje o dokładnej powierzchni różnych części ciała u osób w poszczególnych grupach wiekowych
(czasem także dodatkowe dane korygujące zależne np. od budowy ciała pacjenta). Rozwiązania te
pozwalają na dokładną ocenę powierzchni oparzenia i są stosowane przede wszystkim w ośrodkach
leczenia oparzeń.
Oparzenia
Oparzenia dzielą się na lekkie, średnio
ciężkie i ciężkie. Aby dokładnie ocenić
uraz należy uwzględnić głębokość i
powierzchnię oparzenia.
Głębokość
oparzenia
Lekkie
Średnio
ciężkie
Ciężkie
I i II stopień
<15%
15-30%
>30%
III stopień
<5%
5-15%
>15%
Oparzenia
Postępowanie i leczenie:
Przemycie skóry czystą ,chłodną (nie lodowatą) wodą przez 20 minut
lub do ustania bólu i założenie wilgotnego opatrunku z jałowej gazy,
delikatnie nałożyć bandaż. Przy poparzeniu jamy ustnej
poszkodowany powinien ssać kawałki lodu, lub płukać gardło zimną
wodą;
wzywamy pogotowie gdy nastąpiło poparzenie:
I stopnia obejmuje 30% powierzchni ciała
II stopnia obejmuje 20% powierzchni ciała
III stopnia obejmuje 5-10% powierzchni ciała
Najczęściej popełnianym błędem jest stosowanie na poparzoną skórę
wszelkiego rodzaju maści lub płynów oraz przekłuwanie pęcherzy.
Nie zdejmujemy ubrania z miejsca oparzenia w przypadku przywarcia
do skóry
.
Leczenie – miejscowe – żele, aerozole, zawiesiny, kremy sterydowe i z antybiotykiem.
Ogólne – leki p/bólowe, nawodnienie i.v. i p.o. środki krążeniowe, antybiotyki.
Odmrożenie
Odmrożenie – uszkodzenie skóry, powstające w wyniku działania
na nią niskiej temperatury (poniżej 0st.C). Ciężkość i rozległość
uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w
jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i
duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania zimna (mrozu).
Zmiany powstają wskutek skurczu naczyń, krążenie ulega
zahamowaniu z powodu uszkodzenia śródbłonków tętniczek,
zbijania się trombocytów i tworzenia się zakrzepów. Dochodzi do
wynaczynień i odwodnienia. Zmiany w naczyniach krwionośnych,
spowodowane spożyciem dużej ilości alkoholu, powodują u
poszkodowanych ciężkie odmrożenia, często przyczyniając się do
nadmiernego wychłodzenia ciała i – w wyniku tego – śmierci.
Czynniki predysponujące to: upośledzone krążenie w miejscach
przylegania skóry do chrząstek i kości (nos, małżowiny uszne),
odsiebne części kończyn (palce), ucisk hamujący prawidłowe
krążenie (ciasne obuwie), osobnicza nadwrażliwość na zimno.
Szczególnie niebezpieczne jest działanie zimna z wilgocią.
Odmrożenie
Podział
Ciężkość odmrożenia, podobnie oparzenia,
określa się w stopniach.
I stopień charakteryzuje się przejściowymi
zaburzeniami w krążeniu krwi w skórze,
bólem, często silnym, bladością lub
sinoczerwonym zabarwieniem skóry,
obrzękiem, pieczeniem i świądem skóry.
II stopień odmrożenia to pojawiające się
na skórze pęcherze z płynem surowiczym,
III stopień – martwica powierzchowna
skóry,
IV stopień – martwica głęboka, której
ulegają np. palce, uszy lub nos. W takim
przypadku może dojść do samoistnej
amputacji odmrożonej części ciała.
nie ma groźby wystąpienia wstrząsu.
Odmrożenie
Pierwsza pomoc
Co należy robić?
Poszkodowanego należy niezwłocznie przenieść do ciepłego pomieszczenia,
Przy powierzchownych odmrożeniach pierwszą czynnością jest rozluźnienie obcisłej odzieży i
rozsznurowanie butów, co zmniejszy ucisk na odmrożone okolice ciała i poprawi ich ukrwienie.
Najkorzystniejsze jest ogrzewanie ciepłem własnym człowieka, zmarznięte dłonie można
wsunąć np. pod pachy.
Należy zadbać o dodatkowe okrycie poszkodowanego.
Można zanurzyć odmrożone kończyny w wodzie o temperaturze nie wyższej niż 40-42°C,
wyższa temperatura może spowodować oparzenie.
Poszkodowanemu podawać ciepłe napoje z dużą zawartością cukru.
jałowym opatrunek.
Pacjenta należy ułożyć w pozycji zapobiegającej uciskowi na nerwy obwodowe kończyn.
W przypadku odmrożenia bez równoczesnego wychłodzenia całego ciała można wykonywać
czynne ruchy dotkniętymi kończynami, nie wolno wykonywać ruchów biernych.
Jeśli na skutek przebywania na mrozie skóra zaczyna być zaczerwieniona i w miejscach
zaczerwienionych staje się bolesna, można spodziewać się odmrożenia. Należy wtedy udać się
do ciepłego pomieszczenia i delikatnie ogrzać miejsca przechłodzone. Natomiast bladość
skóry i ustąpienie bólu świadczą już o jej odmrożeniu.
Czego nie wolno robić?
W przypadku głębokich odmrożeń nie zaleca się żadnych czynności
mających na celu ogrzanie odmrożonych powierzchni.
Jeśli wytworzyły się pęcherze, nie wolno ich przekłuwać ani uciskać.
Nie należy stosować nacierania śniegiem odmrożonych okolic.
Nie należy podawać poszkodowanemu napojów alkoholowych.
Poszkodowany nie powinien palić papierosów.
Pacjent z odmrożonymi nogami nie powinien chodzić, ponieważ praca
mięśni wymaga zwiększonego ukrwienia, a zwężone naczynia mogą temu
nie podołać.
Nie należy nacierać i masować odmrożonych miejsc, gdyż nie powoduje to
wzrostu temperatury a jest przyczyną utraty ciepła.
Odmroziny
Są to sinoczerwone, niekiedy siatkowate
i ciastowate nacieki, umiejscowione
głównie w obrębie części dystalnych
kończyn, związane z nadwrażliwością na
zimno, spowodowane zaburzeniami
naczynioruchowymi.
Odmroziny
Odmroziny właściwe – chłodne, sine ręce i
stopy, wilgotne, co jest spowodowane
czynnikami neurogennymi.
Sinica siateczkowa goleni – często współistnieje
rogowacenie mieszkowe. Zwłaszcza u dziewcząt
z zaburzeniami układu współczulnego.
Umiejscowiona głównie na podudziach, często
również na kolanach i udach. Współistnieją
ciastowate obrzęki.
Zapalenie tkanki podskórnej z zimna –
najczęściej kończyny dolne i pośladki.
Najczęściej po jeździe na nartach i sankach.
Trwa około kilku tygodni i ustępuje bez
pozostawienia śladu.
Nagniotek
Nagniotek, odcisk – reakcja obronna skóry na miejscowy ucisk,
w postaci zwiększonego wytwarzania spłaszczonych
komórek rogowych. Wywierany ucisk wgniata te twarde komórki w głąb
skóry pobudzając w ten sposób ich dalsze wytwarzanie.
Tworzy się
czop rogowy
, który ma kształt stożka i skierowany jest w głąb
skóry, co może powodować podrażnienie zakończeń nerwowych i
następowy napadowy ból.
lokalizacja
to stopa, a okolice pięty, łuku stopy i podeszwowej strony
palców.
Powikłania – bolesne zapalenie (tzw ropień nagniotkowy), przejście w
martwicę i owrzodzenie.
W leczeniu stosuje sie maści i płyny złusz-
czające, zwykle w których składzie znajduje
się
kwas salicylowy.
Przyspieszenie
złusz- czania się
nagniotka można uzyskać po-
przez wcześniejsze zastosowanie gorącej
kąpieli.
Modzel
Modzel - ograniczone zgrubienie warstwy rogowej
naskórka spowodowane przez powtarzalny ucisk,
dlatego pojawiający się najczęściej w
obrębie strony podeszwowej stopy i
strony dłoniowej ręki.
Każde odchylenie kształtu stopy pociąga za sobą zmiany chodu.
Tarcie powoduje powstanie miejsc ciągłego ucisku. Im naskórek
będzie bardzie ścierany tym skóra będzie się bardziej broniła
produkując kolejne komórki naskórka, wynikiem czego mogą
być nadmierne zrogowacenia.
W odróżnieniu od nagniotka w ich części środkowej nie
występuje rogowy czop.
Leczenie polega na stosowaniu
maści złuszczających opartych
na kwasie salicylowym.
Odleżyna
Jest to niedokrwienna martwica,
spowodowana ciągłym, prze-
wlekłym uciskiem powierzchni
skóry.
Występuje przeczulica i znaczny ból.
Stopnie:
I – zaczerwienienie
II – owrzodzenie skóry
III – dalsze (głębsze) niszczenie części
miękkich np. mięśni
Przyczyną jest przerwanie mikrokrążenia
uwarunkowane uciskiem, powodujące w
następstwie martwicę niedokrwienną.
Szczególnie
predysponowane miejsca to wyrośla kostne,
cienka tkanka tłuszczowa.
