Ludność
Ludność
osoby fizyczne zamieszkujące
osoby fizyczne zamieszkujące
terytorium określonego państwa i
terytorium określonego państwa i
podlegających jego jurysdykcji
podlegających jego jurysdykcji
1.
1.
Obywatele
Obywatele
2.
2.
Cudzoziemcy
Cudzoziemcy
→
→
osoby posiadające jedno lub
osoby posiadające jedno lub
więcej obywatelstw
więcej obywatelstw
→
→
apatrydzi (bezpaństwowcy) ni
apatrydzi (bezpaństwowcy) ni
e
e
mający żadnego obywatelstwa
mający żadnego obywatelstwa
Źródła
Źródła
Europejska konwencja o obywatelstwie z
Europejska konwencja o obywatelstwie z
1997
1997
Konwencja haska z 12.04.1930 o
Konwencja haska z 12.04.1930 o
rozstrzyganiu konfliktów ustaw o
rozstrzyganiu konfliktów ustaw o
obywatelstwie (!) nie weszła w życie ale
obywatelstwie (!) nie weszła w życie ale
jest istotna dla zwyczajowego prawa
jest istotna dla zwyczajowego prawa
Konwencja RE z 06.05.1963 o eliminowaniu
Konwencja RE z 06.05.1963 o eliminowaniu
przypadków podwójnego obywatelstwa
przypadków podwójnego obywatelstwa
Konwencja nowojorska z 20.02.1957 o
Konwencja nowojorska z 20.02.1957 o
obywatelstwie kobiet zamężnych
obywatelstwie kobiet zamężnych
Dla Polski: Ustawa o obywatelstwie polskim
Dla Polski: Ustawa o obywatelstwie polskim
z 15.02.1962
z 15.02.1962
określenie położenia prawnego
określenie położenia prawnego
ludności należy do kompetencji
ludności należy do kompetencji
wewnętrznej państwa
wewnętrznej państwa
status prawny regulowany jest przez
status prawny regulowany jest przez
ustawodawstwo wewnętrzne
ustawodawstwo wewnętrzne
poszczególnych państw
poszczególnych państw
umowy międzynarodowe o
umowy międzynarodowe o
współpracy międzynarodowej w
współpracy międzynarodowej w
sprawach dotyczących obywateli jak i
sprawach dotyczących obywateli jak i
cudzoziemców
cudzoziemców
Obywatelstwo
Obywatelstwo
trwały związek prawny łączący osobę
trwały związek prawny łączący osobę
fizyczną z jakimś państwem, podmiotem
fizyczną z jakimś państwem, podmiotem
prawa międzynarodowego
prawa międzynarodowego
powstaje wraz z powstaniem państwa i nie
powstaje wraz z powstaniem państwa i nie
jest uzależnione od wydawania ustaw o
jest uzależnione od wydawania ustaw o
obywatelstwie
obywatelstwie
wraz z ustaniem państwa przestaje istnieć
wraz z ustaniem państwa przestaje istnieć
również jego obywatelstwo
również jego obywatelstwo
nabycie obywatelstwa następuje
nabycie obywatelstwa następuje
automatycznie wraz ze spełnieniem
automatycznie wraz ze spełnieniem
przesłanek ustawowych (wyjątek
przesłanek ustawowych (wyjątek
naturalizacja)
naturalizacja)
Obywatelstwo w Konstytucji
Obywatelstwo w Konstytucji
RP
RP
Art 35
Art 35
Rzeczpospolita Polska zapewnia
Rzeczpospolita Polska zapewnia
obywatelom polskim
obywatelom polskim
należącym do
należącym do
mniejszości narodowych i etnicznych
mniejszości narodowych i etnicznych
wolność zachowania i rozwoju
wolność zachowania i rozwoju
własnego języka, zachowania
własnego języka, zachowania
obyczajów i tradycji oraz rozwoju
obyczajów i tradycji oraz rozwoju
własnej kultury.
własnej kultury.
Art. 52 ust. 4
Art. 52 ust. 4
Obywatela polskiego
Obywatela polskiego
nie można
nie można
wydalić z kraju ani zakazać mu
wydalić z kraju ani zakazać mu
powrotu do kraju.
powrotu do kraju.
Art. 55 ust. 1
Art. 55 ust. 1
Ekstradycja
Ekstradycja
obywatela polskiego
obywatela polskiego
jest zakazana.
jest zakazana.
Zasada prawa do
Zasada prawa do
obywatelstwa
obywatelstwa
1.
1.
Zmiana obywatelstwa jednego z
Zmiana obywatelstwa jednego z
małżonków nie wpływa
małżonków nie wpływa
automatycznie na współmałżonka
automatycznie na współmałżonka
2.
2.
Przepisy krajowe nie dyskryminują
Przepisy krajowe nie dyskryminują
ze względu na płeć, religię, rasę itd.
ze względu na płeć, religię, rasę itd.
3.
3.
Niedyskryminacje między
Niedyskryminacje między
obywatelami z urodzenia i z nabycia
obywatelami z urodzenia i z nabycia
1.
1.
Charakter pierwotny – wskutek
Charakter pierwotny – wskutek
urodzenia
urodzenia
2.
2.
Charakter pochodny – przez
Charakter pochodny – przez
naturalizację, zamążpójście,
naturalizację, zamążpójście,
reintegrację, służba wojskowa w
reintegrację, służba wojskowa w
siłach zbrojnych danego państwa,
siłach zbrojnych danego państwa,
adopcję, opcję (wybór obywatelstwa
adopcję, opcję (wybór obywatelstwa
jednego z państw), repatriację
jednego z państw), repatriację
Nabycie obywatelstwa
Nabycie obywatelstwa
Nabycie obywatelstwa przez
Nabycie obywatelstwa przez
urodzenia
urodzenia
1.
1.
Prawo krwi (ius sanguinis) – dziecko
Prawo krwi (ius sanguinis) – dziecko
zrodzone z obywatela danego
zrodzone z obywatela danego
państwa automatycznie nabywa
państwa automatycznie nabywa
obywatelstwo
obywatelstwo
2.
2.
Prawo ziemi (ius soli) – wszystkie
Prawo ziemi (ius soli) – wszystkie
dzieci narodzone na terytorium
dzieci narodzone na terytorium
danego państwa nabywają z mocy
danego państwa nabywają z mocy
prawa jego obywatelstwo
prawa jego obywatelstwo
Naturalizacja
Naturalizacja
Nadanie obywatelstwa przez
Nadanie obywatelstwa przez
właściwy organ państwowy
właściwy organ państwowy
Wymogi określone w
Wymogi określone w
ustawodawstwie wewnętrznym
ustawodawstwie wewnętrznym
OGRANICZENIE: nie wolno nadać
OGRANICZENIE: nie wolno nadać
obywatelstwa osobie dorosłej wbrew
obywatelstwa osobie dorosłej wbrew
jej woli
jej woli
Ułatwienia naturalizacji
Ułatwienia naturalizacji
Europejska Konwencja o obywatelstwie z
Europejska Konwencja o obywatelstwie z
06.11.1997
06.11.1997
1.
1.
Współmałżonek obywatela
Współmałżonek obywatela
2.
2.
Dzieci własne lub adoptowane
Dzieci własne lub adoptowane
3.
3.
Dzieci urodzone na terytorium danego
Dzieci urodzone na terytorium danego
państwa
państwa
4.
4.
Osoby mieszkające na stałe i legalnie na
Osoby mieszkające na stałe i legalnie na
terytorium danego państwa
terytorium danego państwa
5.
5.
Bezpaństwowcy
Bezpaństwowcy
6.
6.
Uchodźcy
Uchodźcy
Reintegracja
Reintegracja
Odzyskanie obywatelstwa poprzedniego
Odzyskanie obywatelstwa poprzedniego
kobiety, które utraciły obywatelstwo w
kobiety, które utraciły obywatelstwo w
skutek nabycia obcego w wyniku
skutek nabycia obcego w wyniku
zamążpójścia
zamążpójścia
ustanie lub unieważnienie małżeństwa
ustanie lub unieważnienie małżeństwa
W RP złożenie oświadczenie przed
W RP złożenie oświadczenie przed
odpowiednim organem polskim, który
odpowiednim organem polskim, który
wydaje akt o przyjęciu oświadczenia.
wydaje akt o przyjęciu oświadczenia.
Adopcja
Adopcja
Adoptowany uzyskuje obywatelstwo
Adoptowany uzyskuje obywatelstwo
adoptującego
adoptującego
Opcja
Opcja
Możliwość wyboru obywatelstwa
Możliwość wyboru obywatelstwa
jednego z państw
jednego z państw
Repatriacja
Repatriacja
Z mocy prawa uzyskują osoby
Z mocy prawa uzyskują osoby
mające zamiar się osiedlić pod
mające zamiar się osiedlić pod
warunkiem określonej narodowości
warunkiem określonej narodowości
lub pochodzenia
lub pochodzenia
Utrata obywatelstwa
Utrata obywatelstwa
Pr. międz. przewiduje wprowadzenie takiej możliwości do
Pr. międz. przewiduje wprowadzenie takiej możliwości do
ustawodawstwa wewnętrznego (Konwencja Rady Europy
ustawodawstwa wewnętrznego (Konwencja Rady Europy
1997)
1997)
Można się zrzec (art. 34 ust 2 Konstytucji RP) – jedyny
Można się zrzec (art. 34 ust 2 Konstytucji RP) – jedyny
sposób w Polsce
sposób w Polsce
Ex lege
Ex lege
można gdy:
można gdy:
1.
1.
Nabycie obcego obywatelstwa
Nabycie obcego obywatelstwa
2.
2.
Nabycie za pomocą oszustwa
Nabycie za pomocą oszustwa
3.
3.
Podjęcie służby wojskowej w siłach zbrojnych obcego
Podjęcie służby wojskowej w siłach zbrojnych obcego
państwa
państwa
4.
4.
Zachowanie przynoszące poważne szkody państwu
Zachowanie przynoszące poważne szkody państwu
obywatela
obywatela
5.
5.
Braku rzeczywistej więzi
Braku rzeczywistej więzi
6.
6.
Adopcja dzieci przez obywateli innego państwa
Adopcja dzieci przez obywateli innego państwa
Podwójne lub wielorakie
Podwójne lub wielorakie
obywatelstwo
obywatelstwo
W przypadku konfliktu:
W przypadku konfliktu:
zasada efektywnego obywatelstwa
zasada efektywnego obywatelstwa
zasada wyłączności obywatelstwa
zasada wyłączności obywatelstwa
prawo opcji
prawo opcji
Regulowane w Europejskiej
Regulowane w Europejskiej
Konwencji o obywatelstwie z 1997
Konwencji o obywatelstwie z 1997
art. 14-17
art. 14-17
Bezpaństwowcy
Bezpaństwowcy
Na gruncie obowiązującego prawa osoba
Na gruncie obowiązującego prawa osoba
nie posiadająca obywatelstwa żadnego
nie posiadająca obywatelstwa żadnego
państwa
państwa
Konwencja nowojorska z 28.09.1954 o
Konwencja nowojorska z 28.09.1954 o
statusie bezpaństwowców
statusie bezpaństwowców
Konwencja z 28.08.1961 w sprawie
Konwencja z 28.08.1961 w sprawie
zredukowania i wyeliminowania
zredukowania i wyeliminowania
przypadków bezpaństwowości
przypadków bezpaństwowości
Szczególny sposób ochrony : Konwencja
Szczególny sposób ochrony : Konwencja
nowojorska z 20.02.1957 o obywatelstwie
nowojorska z 20.02.1957 o obywatelstwie
kobiet zamężnych
kobiet zamężnych
Cudzoziemcy
Cudzoziemcy
nie ma obowiązku wpuszczenia cudzoziemców
nie ma obowiązku wpuszczenia cudzoziemców
klauzula narodowa, zrównująca obywateli
klauzula narodowa, zrównująca obywateli
określonego państwa w prawach obywatelskich z
określonego państwa w prawach obywatelskich z
własnymi obywatelami
własnymi obywatelami
klauzula największego uprzywilejowania, dająca
klauzula największego uprzywilejowania, dająca
obywatelom innego państwa takie same prawa,
obywatelom innego państwa takie same prawa,
jakie maja lub z jakich mogą korzystać na
jakie maja lub z jakich mogą korzystać na
terytorium tego kraju obywatele jakiegokolwiek
terytorium tego kraju obywatele jakiegokolwiek
państwa trzeciego
państwa trzeciego
zobowiązany do respektowania ustawodawstwa i
zobowiązany do respektowania ustawodawstwa i
zarządzeń regulujących jego pobyt w państwie
zarządzeń regulujących jego pobyt w państwie
Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966
Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966
Uchodźca
Uchodźca
Konwencja genewska regulująca status uchodźców 28.07.1951
Konwencja genewska regulująca status uchodźców 28.07.1951
Protokół Nowojorski 31.01.1967
Protokół Nowojorski 31.01.1967
osoba, która na skutek uzasadnionej
osoba, która na skutek uzasadnionej
obawy przed prześladowaniem z
obawy przed prześladowaniem z
powodu swej rasy, religii,
powodu swej rasy, religii,
narodowości i przynależności do
narodowości i przynależności do
określonej grupy społecznej lub z
określonej grupy społecznej lub z
powodu przekonań politycznych
powodu przekonań politycznych
przebywa poza granicami państwa,
przebywa poza granicami państwa,
którego jest obywatelem i nie może
którego jest obywatelem i nie może
bądź nie chce z tych powodów
bądź nie chce z tych powodów
korzystać z ochrony tego państwa.
korzystać z ochrony tego państwa.
Wyłączeni sprawcy zbrodni przeciwko
Wyłączeni sprawcy zbrodni przeciwko
pokojowi, zbrodni wojennych, zbrodni
pokojowi, zbrodni wojennych, zbrodni
przeciwko ludzkości, sprawcy zamachów
przeciwko ludzkości, sprawcy zamachów
terrorystycznych
terrorystycznych
Prawo krajowe reguluje sytuacje prawna
Prawo krajowe reguluje sytuacje prawna
uchodźcy
uchodźcy
Zasada traktowania narodowego
Zasada traktowania narodowego
Klauzula największego uprzywilejowania
Klauzula największego uprzywilejowania
Zasada
Zasada
non-refoulment
non-refoulment
zakaz wydalania uchodźców
zakaz wydalania uchodźców
zakaz zawracania ich do granic terytoriów,
zakaz zawracania ich do granic terytoriów,
na których groziłoby im niebezpieczeństwo
na których groziłoby im niebezpieczeństwo
Ochrona tymczasowa
Ochrona tymczasowa
Osoby, które nie spełniają wymogów
Osoby, które nie spełniają wymogów
określonych w artykule 1 Konwencji
określonych w artykule 1 Konwencji
Genewskiej z 1951
Genewskiej z 1951
W wyniku masowych naruszeń praw
W wyniku masowych naruszeń praw
człowieka, wojen domowych
człowieka, wojen domowych
Prześladowania mają charakter masowy
Prześladowania mają charakter masowy
Za zgodą państw-stron Konwencji
Za zgodą państw-stron Konwencji
rozciągnięto mandat Wysokiego Komisarza
rozciągnięto mandat Wysokiego Komisarza
NZ do spraw uchodźców
NZ do spraw uchodźców
Objęci ochroną na czas trwania przyczyn
Objęci ochroną na czas trwania przyczyn
ucieczki
ucieczki
Azyl terytorialny
Azyl terytorialny
udzielanie zezwolenia na wyjazd oraz
udzielanie zezwolenia na wyjazd oraz
pobyt cudzoziemcom dyskryminowanych
pobyt cudzoziemcom dyskryminowanych
czy prześladowanym za swe przekonania i
czy prześladowanym za swe przekonania i
działalność polityczną, religijną lub
działalność polityczną, religijną lub
naukową
naukową
wyłączenie ekstradycji
wyłączenie ekstradycji
nie przysługuje osobom winnym
nie przysługuje osobom winnym
popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi,
popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi,
zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko
zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko
ludzkości
ludzkości
Powszechna Deklaracja Praw
Powszechna Deklaracja Praw
Człowieka z roku 1948
Człowieka z roku 1948
art.14, że: „każdy człowiek ma prawo
art.14, że: „każdy człowiek ma prawo
ubiegać się o azyl i korzystać z niego
ubiegać się o azyl i korzystać z niego
w innym kraju w razie
w innym kraju w razie
prześladowania ”.
prześladowania ”.
Azyl dyplomatyczny
Azyl dyplomatyczny
wyjmuje osobę spod zwierzchnictwa
wyjmuje osobę spod zwierzchnictwa
terytorialnego państwa pobytu
terytorialnego państwa pobytu
teren misji dyplomatycznej, pokład
teren misji dyplomatycznej, pokład
okrętów wojennych/samolotów, bazy
okrętów wojennych/samolotów, bazy
wojskowe
wojskowe
Ekstradycja
Ekstradycja
Wydanie osoby podejrzanej o popełnienie
Wydanie osoby podejrzanej o popełnienie
przestępstw na terytorium jakiegoś państwa w
przestępstw na terytorium jakiegoś państwa w
celu przeprowadzenia postępowania karnego lub
celu przeprowadzenia postępowania karnego lub
wykonania kary
wykonania kary
W znacznej mierze regulowany umowami o
W znacznej mierze regulowany umowami o
charakterze regionalnym
charakterze regionalnym
→
→
Europejska Konwencja o ekstradycji 13.12.1957
Europejska Konwencja o ekstradycji 13.12.1957
→
→
w UE Konwencja o uproszczonej procedurze
w UE Konwencja o uproszczonej procedurze
ekstradycyjnej 10.03.1995
ekstradycyjnej 10.03.1995
→
→
w UE Konwencja dotycząca ekstradycji
w UE Konwencja dotycząca ekstradycji
→
→
Konwencja panamerykańska 1981
Konwencja panamerykańska 1981
→
→
Konwencja Ligi Państw Arabskich 1952
Konwencja Ligi Państw Arabskich 1952
→
→
umowy dwustronne
umowy dwustronne
Zasady ekstradycji
Zasady ekstradycji
wydanie tylko w przypadku obowiązywania umowy
wydanie tylko w przypadku obowiązywania umowy
międzynarodowej
międzynarodowej
podstawę ekstradycji stanowić może tylko czyn, który
podstawę ekstradycji stanowić może tylko czyn, który
zagrożony jest karą w obu państwach (zasada
zagrożony jest karą w obu państwach (zasada
podwójnej karalności)
podwójnej karalności)
niewydawanie własnych obywateli
niewydawanie własnych obywateli
ne bis in idem
ne bis in idem
osobę wydaną można ścigać wyłącznie za
osobę wydaną można ścigać wyłącznie za
przestępstwa, które były podstawą wydania, jak
przestępstwa, które były podstawą wydania, jak
również wykonać wobec niego taką karę, do wykonania
również wykonać wobec niego taką karę, do wykonania
której została wydana
której została wydana
nie podlegają wydaniu osoby, które w państwie pobytu
nie podlegają wydaniu osoby, które w państwie pobytu
korzystają z prawa azylu
korzystają z prawa azylu
możliwe jest wyłączenie ekstradycji w przypadku
możliwe jest wyłączenie ekstradycji w przypadku
niektórych przestępstw oraz gdy osobie podlegającej
niektórych przestępstw oraz gdy osobie podlegającej
wydaniu groziła wzywającym kara śmierci lub
wydaniu groziła wzywającym kara śmierci lub
nieludzkie traktowanie
nieludzkie traktowanie
Europejski nakaz
Europejski nakaz
aresztowania
aresztowania
Decyzja ramowa UE w sprawawie
Decyzja ramowa UE w sprawawie
europejskiego nakazu aresztowania
europejskiego nakazu aresztowania
13.06.2002
13.06.2002
Decyzja sądu upoważniająca do
Decyzja sądu upoważniająca do
aresztowania i przekazania podejrzanego
aresztowania i przekazania podejrzanego
Postępowanie toczy się przed organami
Postępowanie toczy się przed organami
wymiaru sprawiedliwości
wymiaru sprawiedliwości
Odejście od zasady podwójnej karalności
Odejście od zasady podwójnej karalności
Możliwość wydawania własnych obywateli
Możliwość wydawania własnych obywateli