Chemiczne czynniki środowiska pracy- materiały pędne, smary

Materiały

pędne- paliwa płynne

(ciekłe)

Paliwa płynne dzielą się na:



naturalne (ropa naftowa i jej

pochodne, oleje łupkowe, smoła
łupkowa);



sztuczne (alkohole, oleje roślinne).

Ropa naftowa



Jest głównym paliwem ciekłym,



pochodzi z trzeciorzędu (sprzed 1-60 mln lat);



jest to mieszanina około 3000 węglowodorów;



prekursorem w jej wydobywaniu jest Polak Ignacy Łukasiewicz

•

zapoczątkował eksploatację ropy naftowej- 1853r.;

•

dokonał pierwszej destylacji ropy naftowej;

•

wynalazł lampę naftową;

•

uruchomił pierwsza na świecie kopalnie ropy naftowej;

•

z zawodu był aptekarzem;.

Produkty naftowe



gaz płynny;



paliwa silnikowe (benzyny, oleje napędowe, paliwa
odrzutowe nafty);



oleje opalowe;



stałe węglowodory naftowe (parafiny, cerezyny,
wazeliny);



asfalty drogowe i przemysłowe;



surowce węglowodorowe do syntez organicznych.

FRAKCJE ROPY NAFTOWEJ I ICH

ZASTOSOWANIE

Temperatur

a wrzenia, w

°C

Skład

Frakcje

Zastosowanie

0-30

C1-C6

Gaz

gaz i gaz płynny

10-60

C5-C7

Eter naftowy

rozpuszczalniki

60-120

C7-C8

Benzyna lekka

paliwa silnikowe lekkie

70-150

C6-C9

Benzyna ciężka

paliwa silnikowe

175-300

C10-C16

Nafta

paliwo lotnicze, dieslowskie

300

C16-C18

Olej opałowy

paliwo dieslowskie

300

C18-C20 Oleje woskowe

oleje smarne, oleje mineralne

300

C21-C40

Woski

parafinowe

świecarstwo, papiernictwo

>300

>C40

Reszta

smoły, asfalty, utleniacze

Benzyna

Benzyna

to podstawowe paliwo motorowe do silników z zapłonem

iskrowym składające się z lotnych frakcji ropy naftowej.

Najważniejsze właściwości benzyny:

•

zdolność do tworzenia mieszanek palnych;

•

skłonność do tworzenia osadów żywicznych;

•

charakterystyka stukowa (liczba oktanowa LO).

Przykłady benzyn samochodowych: LO 95, LO 98

Oleje napędowe

Oleje napędowe (Diesla)

zawierają cięższe frakcje węglowodorów. Średni

skład to C

12,9

23,9

Ważniejsze właściwości to:

•

Lepkość

•

Odporność na samozapłon

•

Temperatura krzepnięcia

•

Zawartość siarki

Zastosowanie:

silniki tłokowe z zapłonem samoczynnym, turbiny gazowe.

Alkohole

Alkohole metylowy i etylowy

mogą być silnikowymi paliwami

zastępczymi w stosunku do węglowodorów.

Wytwarzanie alkoholi:



Metanol

można produkować na skale przemysłową z takich

surowców jak: gaz ziemny, węgiel, drewno i odpady.



Etanol

jest wytwarzany z biomasy przez fermentacje i destylacje

Ciekawostką jest to, że metanol ma 96 oktanów i jest używany
jako paliwo w motocyklach żużlowych.

Oleje smarowe

służą do zapewnienia możliwie minimalnego zużycia części

współpracujących oraz jak najmniejszych strat energii na pokonanie oporów

tarcia. Olej smarowy służy jednocześnie do odprowadzenia ciepła

wytworzonego w skutek tarcia, uszczelnienia luzów pomiędzy elementami

urządzenia, zabezpieczeniem urządzenia przed działaniem czynników

zewnętrznych.

Oleje smarowe

ze względu na przeznaczenia dzielą się na:

•

silnikowe;

•

przekładniowe;

•

maszynowe;

•

turbinowe;

•

cylindrowe;

•

do sprężarek powietrznych;

•

do sprężarek chłodniczych;

•

hydrauliczne;

•

do przyrządów pomiarowych;

•

o różnym przeznaczeniu.

Smary plastyczne

Smary plastyczne służą do osłabienia tarcia współpracujących części i
mechanizmów

Ze względu na przeznaczenie smary plastyczne dzieli się na smary:

•

do łożysk tocznych;

•

do łożysk ślizgowych;

•

do przekładni zębatych;

•

do przyrządów.

Paliwa i smary w środowisku pracy

ocena zagrożenia

Europejska norma PN EN 689:2002 „Powietrze na stanowiskach
pracy. Wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na czynniki
chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i
strategią pomiarową” mówi nam o trzech głównych kryteriach
oceny zagrożenia miejsca pracy związanych z natężeniem
substancji szkodliwych w powietrzu. Są to:



Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS);



Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh);



Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe

Najwyższe dopuszczalne

stężenie chwilowe (NDSCh)

Wartość stężenia, które nie powinno spowodować
zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje
w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie
częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w
odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina. NDSCh to
uzupełniający, dodatkowy normatyw do NDS ( nie
wszystkim substancjom z wykazu NDS przypisano
również wartości NDSCh)

Najwyższe dopuszczalne

stężenie pułapowe (NDSP)

Wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie
zdrowia lub życia pracownika nie może być
przekroczona w żadnym momencie. Interpretacje
wyników pomiarów są oparte na próbkach powietrza
o możliwie najkrótszym i w zasadzie nie
przekraczającym 15 minut czasie pobierania. NDSP
dotyczy substancji drażniących, blokujących
mechanizm oddychania i innych substancji
szczególnie niebezpiecznych.

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki

Identyfikacja substancji/preparatu



Nazwa produktu; zastosowanie

Skład i informacja o składnikach



Charakterystyka chemiczna; Składniki niebezpieczne

Identyfikacja zagrożeń



Zagrożenie pożarowe; zagrożenie dla zdrowia; zagrożenie dla środowiska

Pierwsza pomoc



Zalecenia ogólne; wdychanie; połknięcie; kontakt ze skórą; kontakt z oczami

Postępowanie w przypadku pożaru



Zalecenia ogólne; środki gaśnicze (właściwe, niewłaściwe); gaszenie pożaru;
produkty spalania; sprzęt ochronny dla ludzi biorących udział w akcji
gaśniczej

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska



Zalecenia ogólne; indywidualne środki ostrożności; środki ostrożności
dotyczące środowiska; metody oczyszczania/ usuwania

Postępowanie z substancją/preparatem i jej/jego magazynowanie



Postepowanie (zapobieganie zatruciom, pożarom i wybuchom);
magazynowanie

Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej



Zalecenia w zakresie środków technicznych; kontrola narażenia; środki
ochrony indywidualnej; zalecenia higieniczne

Właściwości fizykochemiczne



Stan fizyczny; zapach; barwa; itd..

10.

Stabilność i reaktywność



Stabilność; warunki, których należy unikać; materiały, których należy unikać;
niebezpieczne produkty rozkładu

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

11.

Informacje toksykologiczne



Działanie; drogi wnikania do organizmu; skutki narażenia ostrego; skutki narażenia
przewlekłego; toksyczność ostra; działanie drażniące; działanie uczulające.

12.

Informacje ekologiczne



Toksyczność dla organizmów wodnych; dopuszczalne zanieczyszczenie środowiska

13.

Postępowanie z odpadami



Klasyfikacja odpadów; postepowanie z odpadowym produktem; postepowanie z
opakowaniami opakowaniowymi

14.

Informacje o transporcie



Klasyfikacja (prawidłowa nazwa przewozowa, numer rozpoznawczy materiału, kod
klasyfikacyjny, grupa opakowania, oznakowanie opakowań, numer rozpoznaczy
zagrożenia)

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

Przykład dla benzyny bezołowiowej:

Klasyfikacja

Prawidłowa nazwa przewozowa

ADR

PALIWO SILNIKOWE

(BENZYNY)

RID

BENZYNA

Numer rozpoznawczy materiału UN 1203

Klasa / Kod klasyfikacyjny 3 / F1

Grupa pakowania II

Oznakowanie opakowań napis „UN 1203”, nalepka
ostrzegawcza nr 3

Numer rozpoznawczy zagrożenia 33

Oznaczanie substancji

niebezpiecznych

karta charakterystyki c.d.

15.

Informacje dotyczące przepisów prawnych



Klasyfikacja produktu; oznakowanie opakowań; obowiązujące przepisy
krajowe

Oznaczenia na benzynie bezołowiowej:

(F+) PRODUKT SKRAJNIE ŁATWOPALNY

(T) PRODUKT TOKSYCZNY

(N) PRODUKT NIEBEZPIECZNY DLA ŚRODOWISKA

16.

Inne informacje

Środki zabezpieczenia przed

benzyną bezołowiową w środowisku

pracy



Używanie odzieży ochronnej (rękawice ochronne, okulary ochronne w
szczelnej obudowie, fartuch lub ubranie ochronne powlekane)



Unikanie dużego stężenie par w powietrzu- wentylowanie
pomieszczeń zamkniętych



Eliminowanie potencjalnych źródeł zapłonu



Magazynowanie w przeznaczonych do tego opakowaniach



Przestrzeganie higieny pracy ( nie wolno jeść i pić w miejscu pracy)

Benzyna bezołowiowa jest zagrożeniem dla człowieka poprzez wszystkie

trzy sposoby zatruwania się substancjami chemicznymi: drogą
oddechową, drogą pokarmową oraz przez skórę.

Transportowanie ropy naftowej i jej

pochodnych

Transport większych ilości ropy i produktów odbywa się cysternami
kolejowymi, zbiornikowcami lub rurociągami.
Cysterny kolejowe mają zazwyczaj

pojemność 30 ÷ 75 m3

. Powinny być

wykonane ze stali o odpowiedniej

grubości

, z zamontowanymi wewnątrz

przegrodami zapobiegającymi falowaniu cieczy w trakcie transportu, a
jednocześnie umożliwiającymi czyszczenie cystern Cysterny do
transportu materiałów naftowych powinny być

pomalowane na biało lub

farbą odblaskową

, mogą również być zaopatrzone w daszki metalowe

chroniące przed

promieniowaniem słonecznym.

Pytanie nr. 1

Który alkohol z poniższych jest wykorzystywany jako
paliwo do motocykli żużlowych:

Etanol

Butanol

Metanol

Propanol

Pytanie nr. 2

Które z poniższych to główne właściwości benzyny:

Charakterystyka stukowa

Lepkość

Odporność na samozapłon

Zdolność do tworzenia mieszanek palnych

Bibliografia c.d.



Artykuł "Bezpieczeństwo pracy przy magazynowaniu i transporcie
ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych", doc. dr hab.
ZBIGNIEW MAKLES (CIOP-PIB) , Bezpieczeństwo pracy, 2004, nr 1



„Pomiary i ocena stężeń czynników chemicznych i pyłów w
środowisku pracy”, dr Jan Piotr Gromiec, Warszawa 2004



http://www.ciop.pl/6079.html



http://pl.wikipedia.org/wiki/Benzyna



http://www.ciop.pl/1288.html



http://pl.wikipedia.org/wiki/Smar



http://pl.wikipedia.org/wiki/Oleje_smarowe



http://sbart.pl/wp-content/uploads/2011/08/smarowanie-lozysk.jpg



http://jdkulej.pl/images/poradniki/wymianaoleju1.gif



http://static1.menstream.pl/i/art/90/215898_in.jpg?rnd=133567414?
t=1337550485435

Document Outline