 
Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu
MORFOLOGIA
PĘDÓW
Kierunek: rolnictwo
Studia stacjonarne
 
Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu
Budowa pąka
Na szczycie każdej łodygi znajdyje się pąk 
wierzchołkowy ( odpowiada za wzrost rośliny)– 
składa się:
-ze stożka wzrostu;
-zawiązków liści ( wytworzonych u podstawy sożka 
wzrostu)
-pędów bocznych.
Pąki są bardzo wrażliwe więc chronione są przez:
-starsze zawiązki liści;
-łuski (u pąków drzew i krzewów 
podczasniesprzyjających warunków, np. podczas 
zimy)  
 
PĄK KLONU POLNEGO
 
ROZGAŁĘZIENIA PĘDÓW
*jednoosiowe, czyli monopoidalne- 
powstaje, gdy z pączków szczytowych 
rozwijają się corocznie nowe pędy 
rosnące w tym samym kierunku, co pędy 
zeszłoroczne, a wzrost pędu głównego 
ma przewagę nad pędami bocznymi.
 
ROZGAŁĘZIENIA PĘDÓW
JEDNOOSIOWE
ŚWIERK
DĄB
AGREST
 
ROZGAŁĘZIENIA PĘDÓW
* wieloosiowe, czyli sympodialne- 
powstaje, kiedy pączek szczytowy po 
pewnym czasie zamiera, a jego funkcje 
przejmuje najbliżej leżący pączek boczny. 
Rozwijający się z niego pęd nie rośnie w 
bok, lecz w kierunku pedu poprzedniego i 
przedłuża go, odchylając na bok oś 
pierwszego rzędu. Wzrost tego pędu 
wkrótce ustaje, a dalszy rozwój przejmuje 
nowy pączek boczny
 
BRZOZA
JABŁOŃ
 
LIPA
ORZECH WŁOSKI
POMIDOR
 
ROZGAŁĘZIENIA PĘDÓW
*pseudodychotomiczne- powstaje, gdy wskutek 
zaniku pączka szczytowego rozwijają się z dwóch 
naprzeciwległych pączków bocznych kolejno po dwie 
równoważne gałęzie, z których żaden nie stanowi osi 
głównej.
 
ROZGAŁĘZIENIA PĘDÓW
*krzewienie u traw- pędy zbóż i innych traw 
rozgałęziają się tylko w górnej części, gdzie tworzą się 
kwiatostany tj. wiechy lub kłosy złożone. Ich ulistnione 
łodygi, czyli źdźbła nie rozgałęziają się, a pączki boczne i 
pączki przybyszowe wytwarzają się tylko na dolnych 
węzłach jeszcze podziemnych lub leżących tuż nad 
powierzchnią ziemi. Węzły te tworzą skupienia zwane 
węzłami  krzewienia, z których rozwijają się wydłużone 
pędy nadziemne lub płożące się po ziemi.
 
ROZGAŁĘZIENIA PĘDÓW
KRZEWIENIE U TRAW
ŻYTO
JĘCZMIEŃ
 
RODZAJE PĘDÓW
DŁUGIE I SKRÓCONE
Pędy długie- mają długie międzywęźla, a liście i pączki 
boczne osadzone są w wyraźnych od siebie odległościach; 
pędy te nazywa się także długopędami
Pędy skrócone, czyli krótkopędy, mają międzywęźla 
bardzo krótkie, a li ście gęsto osadzone i często skupione. 
Liście marchwi, buraka, sałaty, cykorii w pierwszym roku życia 
wyrastają w gęstym okółku z krótkopędu tuż nad korzeniem. 
Skróconym pędem jest także główka
kapusty lub zgrubiały pęd
kalarepy. Krótkopęd tych dwu roślin jest jednocześnie organem 
spichrzowym, w którym zgromadzone są materiały zapasowe. U wielu 
drzew, np. jabłoni, pączki boczne bardzo często rozwijają się w
krótkopędy, które po kilku latach przestają rosnąć i 
zamierają.
 
SOSNA I JABŁOŃ
 
RODZAJE PĘDÓW
ZDREWNIAŁE I ZIELNE
Zdrewniałe- pędy drzew i krzewów mają trwałe, 
zdrewniałe łodygi tworzące pień i gałęzie.
rośliny zielne- mają pędy o łodygach zielonych, 
niezdrewniąłych. 
Wyróżniamy:
-Pędy wznoszące się- rosną w górę i utrzymują
się w pozycji pionowej dzięki sztywnym tkankom 
mechanicznym. 
 
PĘDY WZNIESIONE
ŹDŹBŁO
 
RODZAJE PĘDÓW
PĘDY PŁOŻĄC
E
-Pędy płożące- pędy mają słabo wykształcone tkanki
mechaniczne i nie wznoszą się w górę, a ścielą się na podłożu.
       Wśród pędów płożących się rozróżniamy rozłogi i wici.
        -rozłogi są ulistnione (np. u koniczyny białej, truskawki, 
ogórka),
        -wici  nie mają liści zielonych, lecz tylko małe, łuskowate 
listki. 
       Pędy płożące zakorzeniają się w ziemi za pomocą korzeni 
przybyszowych, wyrastających z
węzłów, w których mogą także
powstać pączki rozwijające się w nowe pędy.
 
PĘDY PŁOŻĄCE
WICI
TRUSKAWKI
 
RODZAJE PĘDÓW
ZIELNE-PNĄCZA
 Istnieje szereg roślin, które mają także pędy 
wiotkie, lecz mogą się piąć po podporach. 
Takie rośliny nazywamy pnącymi (pnącza), 
a ich pędy pędami pnącymi. 
  Pędy pnące dzielimy na:
     - wijące się (u fasoli tycznej, chmielu) 
     - czepne, przymocowujące się do podpory 
za pomocą tzw. wąsów (u wyki, grochu).
 
PNĄCZA
WIJĄCE SIĘ
POWÓJ
 
PNĄCZA
CZEPNE
WINOGRONO
 
PĘDY ZMODYFIKOWANE
PĘDY NADZIEMNE
spichrzowe (magazynujące) pędy te rozwijają się nad powierzchnią 
gleby. pędy nadziemne mają postać organów spichrzowych. Np. kalarepa 
wykształca w pierwszym roku życia zgrubiałą bulwiasto, krótkopędową 
łodygę, w której gromadzi zapasowe materiały pokarmowe. 
Także kapusta głowiasta wytwarza zmodyfikowany spichrzowy pęd 
nadziemny – główkę kapusty. Gromadzi ona materiały zapasowe zarówno 
w skróconej łodydze zwanej głąbem, jak i w liściach, które wyrastają z 
głąba i zwijają się w główkę, tworząc jakby duży pączek. Na wiosnę
z
pączków główki wyrastają normalnie ulistnione pędy 
kwiatonośne.
 
KAPUSTA GŁOWIASTA
 
PĘDY ZMODYFIKOWANE
PĘDY PODZIEMNE
są to pędy rosnące pod powierzchnią 
ziemi. Umożliwiają one przetrwanie zimy 
wieloletnim roślinom zielnym, spełniają 
rolę zarówno organów spichrzowych, jak i 
rozmnażania wegetatywnego. Rozróżnia 
się trzy zasadnicze ich postacie: kłącza, 
bulwy i cebule. 
 
PĘDY ZMODYFIKOWANE
KŁĄCZA
Kłącza są to wydłużone, zazwyczaj poziomo układające 
się wieloletnie pędy podziemne, zawierające dużo 
materiałów zapasowych w postaci skrobi i cukrów. Z ich 
węzłów wyrastają korzenie przybyszowe, a także pędy 
nadziemne. Kłącza są różnej grubości.
- Grube kłącza mają szparagi,kosaćce,zawilec i rabarbar.
-Cienkie kłącza, tzw. rozłogi podziemne, mają niektóre 
chwasty, np. perz. 
Kłącza wytwarzają liczne pędy nadziemne i
w ten sposób
służą do wegetatywnego rozmnażania roślin. Kłącza często są 
podobne do korzeni, różnią się jednak od nich obecnością 
łuskowatych liści oraz pączków, a także bliznami po pędach
nadziemnych i liściach.
 
Kliknij, aby
edytować format 
tekstu konspektu
Drugi poziom
konspektu
Trzeci poziom 
konspektu
Czwarty
poziom 
konspektu
Piąty 
poziom 
konspekt
u
Szósty 
poziom 
konspekt
u
Siódmy 
poziom 
konspekt
u
Ósmy 
poziom 
konspekt
u
Dziewiąty poziom 
konspektuKliknij, 
aby edytować style 
wzorca tekstu
 Drugi poziom
 Trzeci poziom
 Czwarty poziom
 Piąty poziom
KŁĄCZA CIENKIE
PODZIEMNE ROZŁOGI
PERZU
 
Kliknij, aby
edytować format 
tekstu konspektu
Drugi poziom
konspektu
Trzeci poziom 
konspektu
Czwarty
poziom 
konspektu
Piąty 
poziom 
konspekt
u
Szósty 
poziom 
konspekt
u
Siódmy 
poziom 
konspekt
u
Ósmy 
poziom 
konspekt
u
Dziewiąty poziom 
konspektuKliknij, 
aby edytować style 
wzorca tekstu
 Drugi poziom
 Trzeci poziom
 Czwarty poziom
 Piąty poziom
KŁĄCZA GRUBE
KOSAĆA I RABARBARU
 
PĘDY ZMODYFIKOWANE
BULWY
Bulwy są silnie zgrubiałymi i skróconymi 
zakończeniami pędów podziemnych, tzw. 
stolonów. 
Występują one u ziemniaka i bulwy 
(topinamburu). Na bulwach znajdują się pączki 
boczne, tzw. oczka, z których w odpowiednich 
warunkach wyrastają pędy nadziemne. Bulwy 
gromadzą duże ilości substancji zapasowych
 
BULWY ZIEMNIAKA
 
PĘDY ZMODYFIKOWANE
CEBULE
Cebula jest podziemnym krótkopędem 
składającym się z niewielkiej łodyżki zwanej 
piętką oraz z gęsto wyrastających z niej 
łuskowatych liści (u lilii) lub łuskowatych pochew 
liściowych (u cebuli jadalnej). W wewnętrznych 
warstwach pochew gromadzone są substancje 
zapasowe, natomiast zewnętrzne, cienkie i 
suche chronią cebulę przed gniciem i 
wysychaniem.
 W drugim roku wegetacji ze szczytowego 
pączka piętki wyrasta pęd nadziemny, a z
dolnej strony — korzenie przybyszowe. 
Cebule występują np. u cebuli jadalnej, 
czosnku, tulipana oraz lilii.
 
Kliknij, aby
edytować format 
tekstu konspektu
Drugi poziom
konspektu
Trzeci poziom 
konspektu
Czwarty
poziom 
konspektu
Piąty 
poziom 
konspekt
u
Szósty 
poziom 
konspekt
u
Siódmy 
poziom 
konspekt
u
Ósmy 
poziom 
konspekt
u
Dziewiąty poziom 
konspektuKliknij, 
aby edytować style 
wzorca tekstu
 Drugi poziom
 Trzeci poziom
 Czwarty poziom
 Piąty poziom
CEBULE TULIPANA, CEBULA
JADALNA