Mierzymy dochód narodowy

Oskar Morgenstern, jeden z najwybitniejszych ekonomistów i

statystyków, opublikował w 1950 r. pracę "On the Accuracy

of Economic Observations", w której wykazał, że błąd

pomiaru produktu krajowego brutto (i innych wielkości

makroekonomicznych) może wynosić 5 proc., a w skrajnych

wypadkach nawet 20 proc. Dlatego Morgenstern mawiał, że

GDP (angielski skrót od Gross Domestic Product, czyli

produkt krajowy brutto) znaczy "Grossly Distorted Picture",

(P….. K…….B…..?)

Przekaz Kardynalnie Bzdurny (2007/8)

2008/9



Pragmatyczna Konfabulacja
Bezpodmiotowa



Prosty Kłamliwy Bełkot



Piękne Kłamstwa Bilansowe



Parę Karkołomnych Bezsensów



Piracki Krzywy Banał



Przekaźnik Kryptograficznego Bezładu



Pierońsko Krzywy Bohomaz



Państwa Komórka Błędów



Państwowa Kumulacja Braków



PostKomunistyczny Bajzel



Pęk Karygodnych Bzdur



Pakiet Kiepskich Bajtów



Popis Kiepskiego Bajkopisarza



Pokaz Krasomówczej
Błazenady

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

System rachunków narodowych (system
of national account SNA)



opublikowany przez ONZ po raz
pierwszy w 1952 roku zbiór zasad
pomiaru wyników pracy
społeczeństwa. Ulepszona wersja
SNA, 1993.



Simon Kuznetz (Amerykanin) Richard
Stone (Brytyjczyk) – twórcy
standardu



Simon Smith Kuznets,

Charkow, Rosja, (1901-1985)



1971 - Nagroda Nobla

„economic statistics, notably

the study of national income

and economic growth”.



1927-63 – National Bureau of

Economic Research.

Książki:



National Income and Its

Composition, 1919 to 1938

(1941)



National Product Since 1869

(1946)



Economic Growth of Nations

(1971).



John Richard
Nicholas Stone
(1913-1991)



1984 - Nagroda Nobla
„fundamental
contributions to the
development of
systems of national
accounts”



Po wojnie – profesor
ekonomii stosowanej
(applied economics)
Cambridge University



1978 – tytuł szlachecki

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Podmioty gospodarcze



Gospodarstwa domowe



Przedsiębiorstwa



Państwo (?)

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Produkt Krajowy Brutto
(PKB, GDP)



PKB jest strumieniem nowych
produktów – mierzony najczęściej w
pieniądzu (dolarach lub złotówkach)



by mierzyć realną wartość należy
uwzględnić inflację (wtedy realny
PKB)



PKB odnosi się do produkcji w
określonym czasie (najczęściej roku
lub kwartału)

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Trzy sposoby liczenia PKB



suma wydatków na dobra i usługi
różnych podmiotów gospodarczych
(gosp. domowych, przedsiębiorstw,
państwa i cudzoziemców).



suma wielkości produkcji (wartości
dodanej) w różnych gałęziach gospodarki
(rolnictwo, górnictwo, przemysł, usługi,
itp.)



suma płac i zysków uzyskanych przez
różne grupy wytwarzające PKB.

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Pomiar dochodu przez sumowanie
wydatków



PKB=Y

X

G

I

C

Y









Y – produkt krajowy brutto
C – konsumpcja;
I – inwestycje;
G – zakupy rządowe;
X – eksport netto (export minus
import) – bilans wymiany z zagranica.

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Realny PKB



Licząc PKB w bieżących złotówkach liczymy PKB

nominalny, ale złotówka w 1995 roku to nie ta sama

złotówka w roku 2000.



Zatem należy policzyć realny PKB –najlepiej byłoby

to w fizycznych sztukach, ale jak dodawać

samochody do pomarańcz?



Dlatego liczy się wartość produktu po cenach

realnych (np. w złotówkach z roku 1995)



np. 5 mld zł wydano w 1991 roku na zakup koszul



Ile wydano w cenach z 1987?



5 * (10/12) (cena koszuli w 1987 do ceny koszuli w

1991) = 4,17 mld zł z 1987



Najczęściej liczy się tzw. deflator (związany ze

średnią zmianą cen w danym roku w stosunku do

roku bazowego).

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

KOnwergencja

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Stopy wzrostu PKB

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

pomiar PKB poprzez produkcje:
wartość dodaną

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

PKB jako suma wynagrodzeń czynników produkcji
(suma dochodów)

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Produkt krajowy i narodowy Irlandii

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Dochody



Dochód osobisty – uwzględniają wypłacane przez państwo i

przedsiębiorstwa renty, emerytury, zasiłki, jest to zatem

całkowity dochód uzyskiwany przez obywateli przed

opłaceniem podatków.



Dochód rozporządzalny (niekiedy nazywany dochodem do

dyspozycji gospodarstw domowych) – od dochodów osobistych

odejmujemy płacone podatki.

Y

d

= Y+(S

b

-T

e

)+(B-T

d

)-D=Y-Te-Td+B+Sb-D

S

b

– płatności transferowe (subsydiowanie przedsiębiorstw)

B – płatności transferowe (dla gospodarstw domowych)
T

e

– podatki pośrednie

T

d

– podatki bezpośrednie

D – dochody państwa z własności czynników produkcji.

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Y=C+I+G
Y

d

=C+S

Y

d

= Y+(S

b

-T

e

)+(B-T

d

)-D=Y-T

e

-T

d

+B+S

b

-D

Łącząc te równania i przekształcając mamy:



I+G+B+S

b

=S+T

e

+T

d

+D

Przypływy = Odpływy



Zatem przypływy pieniądza w ruchu okrężnym (dochody

przedsiębiorstw nie będące wydatkami gospodarstw domowych

sfinansowanymi dzięki sprzedaży czynników produkcji) =

odpływy (czyli dochody gospodarstw domowych i państwa,

które nie zostają wydane na konsumpcję)

W gospodarce bez państwa:



G=B=S

b

=T

e

=T

d

=D=0

wtedy



I=S

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Gospodarka otwarta

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Y=C+I+G+X-Z
Y

d

=Y-T

e

-T

d

+B+S

b

-D

Y

d

=C+S

z powyższych trzech równań wynika tożsamość:
D+T

d

+T

e

+Z+S= I+G+X+B+S

b

to równanie można napisać też w innej postaci
S-I= (G+B+S

b

-T

e

-T

d

-D) + (X-Z)

Sektor prywatny może oszczędzać więcej, niż

inwestuje, pod warunkiem, że zapłaci za to

państwo i (lub) zagranica.

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Gospodarka otwarta + państwo



F – transfer z sektora państwowego do prywatnego (S

b

+B),



N – odsetki od długu państwowego,



T – podatki, (T

e

+T

d

)



V – dochody z czynników produkcji i płatności transferowe z

zagranicy (netto),



S

p

– oszczędności prywatne,



S

g

– oszczędności państwa,



S

r

– oszczędności reszty świata,



Y – PKB,



C – konsumpcja,



I – inwestycje,



G – zakupy rządowe,



X – export netto (często X eksport Z import, wówczas eksport

netto X=X-Z). (jeśli X<0 to mówimy o deficycie handlowym)

C

T

N

F

V

Y

S

p













)

(

G

N

F

T

S

g









)

(

V

X

S

r







W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

I

X

G

C

Y

X

V

G

N

F

T

C

T

N

F

V

Y

S

S

S

r

g

p







































)

(

)

(

W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w

Globalne inwestycje i oszczędności (jako
% ‘światowego PKB’)



przyjmijmy, ze istnieją tylko dwa typy aktywów finansowych:
obligacje państwowe (B) i pieniądze emitowany przez państwo
(M).



Niech  oznacza zmianę w ciągu roku.



oszczędności państwa na redukcję długu państwowego lub
redukcje ilości pieniądza (równaniem budżetu państwa)



nadwyżka oszczędności prywatnych lokowana jest albo w
pieniądzach, albo w obligacjach.



Reszta świata inwestuje w obligacje rządowe:



Dodając aktywa z trzech powyższych równań otrzymujemy
powtórnie:

Decyzje oszczędnościowo-inwestycyjne

)

(

B

M

S

g











p

p

B

M

I

S











r

r

B

S





r

g

p

S

S

S

I







W

it

o

ld

K

w

a

śn

ic

ki

(

IN

E

,

U

W

r)

,

N

o

ta

tk

i

d

o

w

y

k

ła

d

ó

w



Wynika stąd, że deficyt budżetowy
państwa jest finansowany przez
wzrost ilości pieniądza lub/i obligacji
państwowych.



Deficyt handlu zagranicznego jest
finansowany przez deficyt budżetowy
(jeśli nie ma szarej strefy!).