Maria Gańczak

Stolec prawidłowy



mężczyźni: waga

mężczyźni: waga 102-195 g

, kobiety:

waga

waga 31-81 g



zawartość wody

zawartość wody 60-84%

, zawartość

substancji suchej

substancji suchej 40-16%



poniżej 15% substancji suchej: stolce

papkowate



poniżej 10% substancji suchej: stolce

biegunkowe

Zmiana w prawidłowym

rytmie wypróżnień,

charakteryzująca się

zwiekszeniem zawartości

wody w stolcu, jego objętości

lub częstotliwości wypróżnień

Zmiana w prawidłowym

rytmie wypróżnień,

charakteryzująca się

zwiekszeniem zawartości

wody w stolcu, jego objętości

lub częstotliwości wypróżnień

Zmniejszenie konsystencji

stolca (stolec nieuformowany

lub płynny) oraz zwiększenie

częstotliwości wypróżnień do

> 3 stolców/dobę

Zmniejszenie konsystencji

stolca (stolec nieuformowany

lub płynny) oraz zwiększenie

częstotliwości wypróżnień do

> 3 stolców/dobę

Podział biegunek

1 Ostra biegunka

epizod trwający nie dłużej

niż 14 dni

2 Przewlekająca się biegunka

epizod trwający ponad 14 dni

3 Przewlekła biegunka

epizod trwający ponad 30 dni

1 Ostra biegunka

epizod trwający nie dłużej

niż 14 dni

2 Przewlekająca się biegunka

epizod trwający ponad 14 dni

3 Przewlekła biegunka

epizod trwający ponad 30 dni

Biegunki

Podział biegunek

Organiczne

Czynnościowe

Zakaźne

Niezakaźne

Etiologia biegunek

zakaźnych - bakterie



Salmonella



Shigella



Escherichia coli (serotypy enteroinwazyjne,

enterotoksyczne,

nterokrwotoczne, enteroagregacyjne,

enteropatogeniczne)



Staphylococcus aureus



Vibrio parahaemoliticus



Campylobacter jejuni



Bacillus cereus



Aeromonas hydrophila



Hafnia alvei



Clostridium difficile



Yersinia enterocolitica



Vibrio cholerae

Etiologia biegunek

zakaźnych - wirusy



Rotawirusy



Enterowirusy (ECHO, Coxackie)



Adenowirusy



wirusy Norwalk



Adenowirusy



Calciwirusy



Astrowirusy



Cytomegalowirusy

Etiologia biegunek

zakaźnych -pasożyty



Giardia lamblia



Entamoeba hystolitica



Ascaris lumbricoides



Trichuris trichiura



Strongyloides stercoralis



Schistosoma mansoni,

...

japonicum

Enteropatogeny świeżo

poznane, w tym niektóre

oportunistyczne*

Bakterie Hafnia alvei

Proteus penneri mirabilis

Kingella kingae

Providencia alcalifaciens

Enterobacter taylorae*

Plesiomonas shigelloides

Rhodococcus equi*

Corynebacterium jeikeium

Pseudomonas pseudomallei

Aeromonas:hydrophila, sobria

Pasożyty Enterocytozoon bieneusi*

Blastocystis hominis*

Cyclospora species

Bakterie Hafnia alvei

Proteus penneri mirabilis

Kingella kingae

Providencia alcalifaciens

Enterobacter taylorae*

Plesiomonas shigelloides

Rhodococcus equi*

Corynebacterium jeikeium

Pseudomonas pseudomallei

Aeromonas:hydrophila, sobria

Pasożyty Enterocytozoon bieneusi*

Blastocystis hominis*

Cyclospora species

Patomechanizm biegunek

wg Medycyna praktyczna 8/2002

Zaburzenia wydzielania

Zaburzenia wchłaniania

Enteropatia wysiękowa z

uszkodzeniem śluzówki

Zaburzenia motoryki jelit

Zaburzenia wydzielania

Zaburzenia wchłaniania

Enteropatia wysiękowa z

uszkodzeniem śluzówki

Zaburzenia motoryki jelit



podróż do kraju rozwijającego się



uczęszczanie do żłobka, przedszkola lub

.....

zatrudnienie w takiej placówce



informacja o innych chorych osobach



wykonywany zawód (praca z żywnością)



spożywanie niebezpiecznej żywności

.....

(surowe mięso, jaja, skorupiaki,

.....

niepasteryzowane mleko)



leki przyjmowane niedawno lub

ciągle

.....

(antybiotyki, leki nasilające

perystaltykę)



choroby współistniejące i stany

.....

predysponujące do zachorowania

.....

biegunkę zakaźną (AIDS, leki

.....

immunosupresyjne, wiek)

Wywiad epidemiologiczny

Badanie chorego



kiedy i jak zaczęła się choroba



charakterystyka stolca (wodnisty, krwisty, śluzowy,

ropny, tłuszczowy)



częstotliwość wypróżnień i przybliżona objętość stolca



występowanie objawów zespołu czerwonkowego:

gorączki, bolesnego parcia na stolec, krwi i/lub ropy w

stolcu



objawy towarzyszące oraz ich częstotliwość i nasilenie

(nudności, wymioty, ból brzucha, niekiedy kurczowy,

kruczenia, ból głowy, mięśni, zaburzenia świadomości)



objawy hipowolemii (pragnienie, tachykardia, hipotonia

ortostatyczna, zmniejszenie objętości moczu, senność)

Assessment of Dehydratation

Levels in Infants (wg WHO

2002)

Severity

Signs

Mild

Moderate

Severe

general

condition

thirsty,

restless

thirsty,irritable

withdrawn,so

mnolent

pulse

normal

rapid, weak

anterior

fontanelle

normal

sunken

very sunken

eyes

normal

sunken

very sunken

tears

present

absent

urine

normal

reduced,concen-

trated

none for

several hours

Czynniki etiologiczne

biegunki podróżnych



Escherichia coli :

enterotoksyczna,

enteroadhezyjna,

enteroinwazyjna



Shigella



Salmonella



Campylobacter jejuni



Vibrio parahaemoliticum



Yersinia enterocolitica



Aeromonas hydrophila



Giardia lamblia



Entamoeba hystolitica

(wg WHO 2002)

Uwaga!

Osoby podróżujące

zazwyczaj znają zalecenia

dotyczące picia wody i

spożywania pokarmów,

jednak już trzeciego dnia

prawie 90% z nich

zapomina o profilaktyce

zakażeń pokarmowych



20% przypadków - < 24

godzin



60% przypadków od 2

do 7 dni



15% przypadków - > 8

dni



2% przypadków -

ponad 1 mc



1% przypadków - ponad

3 mce



20% przypadków - < 24

godzin



60% przypadków od 2

do 7 dni



15% przypadków - > 8

dni



2% przypadków -

ponad 1 mc



1% przypadków - ponad

3 mce

Czas trwania biegunki podróżnych

Zasady postępowania w

przypadku biegunki

podróżnych

Nasilenie biegunki

Zasady postępowania

łagodna (1-2 luźne stolce/d., łagodne

objawy

obserwacja pacjenta

Umiarkowana (3 i > luźnych stolców/d.,

łagodne objawy)

jeśli objawy trwają> 2 dni: 3-

dniowa kuracja antybiotykowa

(Cipro 2x500mg lub Biseptol

2X960mg)

Umiarkowanie ciężka (3 lub > luźnych

stolców/d., uciążliwe objawy

dodatkowe)

Podwójna dawka antybiotyku

przez 1 dzień +

(jeśli objawy nie zmniejszą się w

ciągu 12 h) 3 dniowa kuracja

antybiotykowa j.w.

Ciężka (uciążliwe objawy dodatkowe,

gorączka lub krwawe stolce)

Podwójna dawka antybiotyku

przez 1 dzień +

3 dniowa kuracja antybiotykowa

j.w.

Nasilenie biegunki

Zasady postępowania

łagodna (1-2 luźne stolce/d., łagodne

objawy

obserwacja pacjenta

Umiarkowana (3 i > luźnych stolców/d.,

łagodne objawy)

jeśli objawy trwają> 2 dni: 3-

dniowa kuracja antybiotykowa

(Cipro 2x500mg lub Biseptol

2X960mg)

Umiarkowanie ciężka (3 lub > luźnych

stolców/d., uciążliwe objawy

dodatkowe)

Podwójna dawka antybiotyku

przez 1 dzień +

(jeśli objawy nie zmniejszą się w

ciągu 12 h) 3 dniowa kuracja

antybiotykowa j.w.

Ciężka (uciążliwe objawy dodatkowe,

gorączka lub krwawe stolce)

Podwójna dawka antybiotyku

przez 1 dzień +

3 dniowa kuracja antybiotykowa

j.w.

Cholera



ostra epidemiczna choroba zakaźna, wywołana przez

przecinkowce wydzielające enterotoksynę



okres wylęgania 1 do 5 dni



źródło zakażenia: woda, rzadziej zakażone potrawy



obraz kliniczny: gwałtowny przebieg, bez gorączki,

z biegunką o charakterystycznym wodnisto-ryżowym

charakterze (utrata do 20 l wody/d) i wymiotami bez nudności



w przebiegu choroby dochodzi do szybkiego odwodniena

i wyniszczenia chorego



Państwa, w których

występuje cholera (WHO,

stan z 2001r.)

Afryka:

Angola, Benin,

Czad, Kongo,

Ghana, Gwinea,

Kenia, Kamerun,

Liberia,

Madagaskar,

Mozambik,

Nigeria, R.P.A.,

Ruanda, Senegal,

Somalia, Tanzania,

Uganda, Zambia,

Zimbabwe



Azja:

Afganistan, Chiny,

Filipiny, Indie,

Indonezja, Irak,

Iran, Kambodża,

Laos, Malezja,

Nepal, Wietnam

Państwa, w których

występuje cholera (wg

WHO, stan na 2001 r.)



Państwa, w których

występuje cholera (wg

WHO, stan na 2001 r.)

Ameryka

środkowa:

Gwatemala,

Nikaragua,

Salwador

Ameryka

południowa:

Brazylia, Ekwador,

Peru, Wenezuela

Bakteryjne zatrucia

pokarmowe w Polsce w r.

2000

Czynnik

etiologiczny

l. zachorowań

zapadalność

Salmonella

22 712

85,1

58,8

Gronkowce

382

1,4

0,99

Clostridium

botulinum

0,3

0,19

Clostridium

perfringens

0,003

0,00

Inne bakterie

109

0,4

0,28

Czynnik

nieokreślony

3245

12,8

8,9

Razem

26 701

100,0

69,1

Salmonellozy w Polsce

w r. 2000

- 22 712 przypadków

- zapadalność 59,0/100 000

- zapadalność dzieci < 5 r. ż. 337,3/100 000

- spadek w stosunku do roku poprzedniego

(23 436 zachorowań, zapadalność 60,6)

- szczyt zachorowań - maj, czerwiec

- spośród nosników zatruć przeważały potrawy z jaj

- potrawy produkowano głównie w mieszkaniach prywatnych

- czynnik etiologiczny 91% zachorowań:

Salmonella enteritidis

(wg Przegląd Epidemiologiczny56/2002)

Cechy różnicujące biegunek

zapalnych

Okres

wylegania

Drobnoustrój

objawy

Źródło zakażenia

Poniżej 6h Bacillus cereus

Staphylo-

coccus aureus

Wymioty

Wymioty, biegunka,

zapaść naczyniowa,

gorączka

Potrawy z ryżem

Mięso i jego

przetwory, drób,

surowe jaja, kremy,

lody

Od 6 do 12h Clostridium

perfringens

Bóle brzucha,

biegunka, wymioty

Mięso, drób, sosy

Ponad 12 h V.cholerae

Biegunka wodnista Surowe skorupiaki,

zakażona woda

E. coli

enterotoks.

Biegunka wodnista Mięso, sałatki,

woda, ser

Salmonella

Biegunka zapalna

(leukocyty w kale)

Mięso, drób, jaja,

mleko

Shigella

biegunka zapalna z

domieszką krwi

Sałatki, jaja,

jarzyny, owoce

Okres

wylegania

Drobnoustrój

objawy

Źródło zakażenia

Poniżej 6h Bacillus cereus

Staphylo-

coccus aureus

Wymioty

Wymioty, biegunka,

zapaść naczyniowa,

gorączka

Potrawy z ryżem

Mięso i jego

przetwory, drób,

surowe jaja, kremy,

lody

Od 6 do 12h Clostridium

perfringens

Bóle brzucha,

biegunka, wymioty

Mięso, drób, sosy

Ponad 12 h V.cholerae

Biegunka wodnista

Surowe skorupiaki,

zakażona woda

E. coli

enterotoks.

Biegunka wodnista

Mięso, sałatki,

woda, ser

Salmonella

Biegunka zapalna

(leukocyty w kale)

Mięso, drób, jaja,

mleko

Shigella

biegunka zapalna z

domieszką krwi

Sałatki, jaja,

jarzyny, owoce

Leczenie biegunek zakaźnych



PRZYCZYNOWE:



jedynie w uzasadnionych

klinicznie

przypadkach



jedynie w uzasadnionych

klinicznie

przypadkach



nawadnianie (doustne,dożylne)



wyrównanie zaburzeń wodno-

elektrolit.



wyrównanie zaburzeń kwasowo-

zasad.



utrzymanie odżywiania pełno

kalorycznego/karmienie piersią



nawadnianie (doustne,dożylne)



wyrównanie zaburzeń wodno-

elektrolit.



wyrównanie zaburzeń kwasowo-

zasad.



utrzymanie odżywiania pełno

kalorycznego/karmienie piersią



OBJAWOWE:

Skład doustnego płynu

nawadniającego wg WHO

(wg:Medycyna praktyczna 8/2002)

SKŁADNIK



 Chlorek sodu



Chlorek potasu



Cytrynian sodu /lub

.....dwuwęglan sodu



Glukoza

Ilość

3,5 g/l

1,5 g/l

2,9 g/l

2,5 g/l

20,0 g/l

SKŁADNIK



Chlorek sodu



Chlorek potasu



Cytrynian sodu /lub

.....

dwuwęglan sodu



Glukoza

Ilość

3,5 g/l

1,5 g/l

2,9 g/l

2,5 g/l

20,0 g/l



Rozpocząć nawadnianie (jeśli można, to doustnie)



Przeprowadzić staranną ocenę kliniczną i epidemiologiczną



Wykonać wybrane badania laboratoryjne kału



Rozpocząć leczenie swoiste w przypadku:

biegunki podróżnych

czerwonki bakteryjnej

zakażenia Campylobacter



Unikać podawania leków hamujących motorykę przewodu

pokarmowego u chorych z krwistą biegunką lub

potwierdzonym zakażeniem E. coli wytwarzającym toksynę

Shigi

Podsumowanie zaleceń

dotyczacych

postępowania w biegunce

zakaźnej

Document Outline