CHIRURGICZNE 

LECZENIE

 MIAŻDŻYCOWYCH

 

ZWĘŻEŃ TĘTNICY 

SZYJNEJ

 WEWNĘTRZNEJ

Przyczyny zwężeń 

tętnic szyjnych

- miażdżyca naczyń,
- zagięcie kątowe tętnicy szyjnej  -    
 wewnętrznej,  
- przerost włóknisto - mięśniowy,      
               
- tętniaki,
- rozwarstwienia i urazy,

    

Objawy kliniczne 

wywołane zwężeniem 

tętnicy szyjnej 

wewnętrznej

• zaburzenia ruchowe po stronie przeciwnej: 

niedowłady, porażenia mięśni, 

• zaburzenia czuciowe: drętwienia, parestezje, 

znieczulenie i przeczulica skóry,

• zaburzenia mowy: afazja ruchowa, afazja 

czuciowa,

• zaburzenia wzrokowe po stronie zwężonej: nagła 

ślepota jednooczna, rzadziej obuoczna, 
przemijające niedowidzenie połowicze, 

• inne: bóle i zawroty głowy, zaburzenia 

równowagi, omdlenia, krótkotrwałe utraty 
świadomości, zaburzenia pamięci.

 

Klasyfikacja 

niedokrwienia mózgu

• I

o

-

 bezobjawowe zwężenie tętnicy szyjnej 

wewnętrznej istotne hemodynamicznie, nie 

dające objawów podmiotowych ani 

przedmiotowych,

• II

o

-

 przemijające objawy niedokrwienia mózgu 

TIA - objawy neurologiczne wycofują się 

całkowicie w ciągu 24 godzin,

• III

o-

 

Odwracalny udar niedokrwienny (RND), 

częściowo odwracalny udar niedokrwienny 

(PRIND) - objawy niedokrwienia mózgu 

utrzymują się dłużej niż 24 godziny, ale nie 

dłużej niż 3 tygodnie,

Klasyfikacja 

niedokrwienia mózgu

•IV

o

- udar postępujący (stroke in 

evolutio) - objawy niedokrwienia 
mózgu nasilają się w ciągu 48 
godzin, a stan ogólny chorego 
zwykle ulega pogorszeniu,

•V

o

 -

 udar dokonany - objawy 

neurologiczne utrzymują się dłużej 
niż trzy tygodnie.

Badania 

diagnostyczne

• badanie dopplerowskie,
• ultrasonografia z podwójnym 

obrazowaniem,

• arteriografia rezonansu 

magnetycznego,

• arteriografia klasyczna.

Grupa chorych 

wysokiego ryzyka 

chirurgicznego

 

• niewydolność krążenia (III/IV stopień wg 

NYHA),
• choroba wieńcowa (III/IV stopień wg 

CCS),
• zaawansowane przewlekłe choroby płuc,
• nadciśnienie tętnicze,
• niewydolność nerek,
• chory w wieku powyżej 80 lat,
• okluzja lub zwężenie kontrlateralnej 

tętnicy szyjnej wewnętrznej,
•niewydolność koła tętniczego mózgu 

(koła Willisa)

Wskazania do 

udrożnienia tętnicy 

szyjnej wewnętrznej

• Zwężenie większe lub równe 

70%

 u chorych, 

u których stwierdzono:

– pojedyncze lub mnogie epizody TIA w 

ciągu ostatnich 6 miesięcy,

– mały udar (objawy neurologiczne nie 

powodują zaburzeń czynności życiowych 
w stopniu, który uniemożliwiałby 
samodzielne życie) w okresie 6 
miesięcy, bez względu na obecność lub 
brak owrzodzenia blaszki miażdżycowej 
i wcześniejsze stosowanie leczenia 
antyagregacyjnego,

Cd.

• bezobjawowe zwężenie większe lub 

równe 

75%

 przy obecnym zwężeniu 

tętnicy szyjnej wewnętrznej po stronie 

przeciwległej w przedziale 75 % - 100%,

• jednostronne lub obustronne zwężenie 

większe lub równe 

70%,

 bezobjawowe 

albo u osoby z TIA lub małym udarem w 

wywiadzie, wymagającej pomostowania 

naczyniowego (łącznie lub przed 

operacją kardiochirurgiczną),

• zwężenie bezobjawowe większe niż 

60%.

Przeciwwskazania do 

udrożnienia tętnicy 

szyjnej wewnętrznej

• ciężkie choroby innych narządów,
• ostra faza zawału mięśnia oraz inne ostre 

choroby układu krążenia i oddechowego,

• ciężki dokonany udar mózgu oraz udar 

postępujący,

• niedrożność tętnicy szyjnej wewnętrznej,
• współistnienie tętniaka tętnic wewnątrz - 

czaszkowych (względne przeciwwskazanie).

Wskazania do 

stentowania zwężenia 

tętnicy szyjnej

 

•chory z grupy wysokiego ryzyka 
chirurgicznego,
•nawrót zwężenia po wcześniej 
wykonanej endarteriectomii,
•zwężenie po radioterapii,
•wcześniejsze operacje okolicy 
szyi, mogące utrudniać 
chirurgiczny dostęp do tętnicy 
szyjnej,

Przeciwwskazania do 

stentowania zwężeń tętnic 

szyjnych

 

•skrzeplina z owrzodziałą blaszką 

miażdżycową (blaszka nietabilna),
•rozległe zwężenie obejmujące tętnicę 

szyjną wspólną od łuku aorty aż po jej 

podział,
•silnie uwapnione koncentryczne 

zwężenie,
•trudny dostęp naczyniowy (kręty 

przebieg tętnicy szyjnej wspólnej, 

zagięcia kątowe w łuku aorty),
•przebyty uda mózgu (do 6 tygodni przed 

zabiegiem).

Leczenie 

zachowawcze

• Dwuletnie ryzyko roczne udaru 

wynosi 27,8%

• Z rozwiniętym krążeniem 

obocznym ryzyko udaru wynosi 
11,3%

Sposoby 

monitorowania 

przepływu 

mózgowego

• ciągłe monitorowanie stanu 

neurologicznego u operowanych z 
zachowaną świadomością,

• ciągłe monitorowanie zapisu EEG                 

         (o niedokrwieniu świadczy: zwolnienie 
zapisu, wzrost aktywności fal theta lub 
delta, spadek aktywności fal alfa lub beta),

• przezczaszkowe badanie dopplerowskie 

TCD.

Powikłania 

pooperacyjne

• kardiologiczne: zaburzenia rytmu, nasilenie 

objawów choroby wieńcowej, zawał,

• powikłania oddechowe,
• pooperacyjne spadki ciśnienia tętniczego ( w 

40%

 odpowiedzialne są za powikłania 

neurologiczne),

• wzrost ciśnienia tętniczego, 
• ostry zakrzep tętnicy szyjnej wewnętrznej 

(5%),

• krwawienie z rany pooperacyjnej 

(1,2% - 

6,2%).

Powikłania odległe

• objawy przekrwienia mózgu po 

udrożnieniu      

  0,3% - 0,7%,

• krwawienie wewnątrzczaszkowe, do 

istniejącego ogniska 
niedokrwiennego 

0,5% - 0,7%,

• przemijające i utrwalone objawy 

niedokrwienia mózgu 

0,1% - 7%,

• uszkodzenia nerwów czaszkowych 

3% 

- 80%

 (nerw podjęzykowy i twarzowy 

oraz błędny i jego gałęzie),

• zakażenie rany pooperacyjnej > 

1%.

Powikłania 

odległe

• tętniaki rzekome 

0,5% - 0,7%,

• nawrotowe zwężenia tętnicy szyjnej 

wewnętrznej 

1,5% - 23,9 %

  

(objawowe 1,2% - 9,7%).

Wyniki odległe

u chorych 

bezobjawowych

• odsetek osób bez udarów w ciągu 

roku     

96 - 100,

• w ciągu 5 lat   

91% - 100%,

• w ciągu 10 lat  

74,4%  -  87,1%.

• Roczne ryzyko udaru  

1,2 %.

Metody chirurgicznego 

leczenia zwężenia 

tętnic szyjnych

•Endarteriektomia.

•Przezskórna plastyka tętnic 

szyjnych.

•PTA połączona z implantacją 

stentów.

Wskazania do leczenia 

zabiegowego zwężenia 

tętnicy szyjnej 

(2)

•  wysoko zlokalizowane zwężenie w 

obrębie    tętnicy szyjnej 

wewnętrznej,

•  nisko zlokalizowane zwężenie tętnicy 

szyjnej wspólnej (poniżej obojczyka),

•  chory z tak zwaną „krótką” szyją,
•  zwężenie tandemowe,
•  porażenie przeciwległego nerwu 

krtaniowego

 

Wskazania do leczenia 

zabiegowego zwężenia 

tętnicy szyjnej 

(2)

•  jednostronne lub obustronne 

bezobjawowe zwężenie powyżej 50% u 
chorych przed pomostowaniem 
naczyń wieńcowych (CABG, coronary 
artery bypass grafting) lub inną dużą 
operacją naczyniową (tętniak aorty 
brzusznej lub tętnic biodrowych – 
Zespół Lerich’a), jest wskazaniem do 
jednostronnego udrożnienia tętnicy 
szyjnej.

Wskazania do 

stentowania zwężenia 

tętnicy szyjnej

 

• chory z grupy wysokiego ryzyka 

chirurgicznego,

• nawrót zwężenia po wcześniej 

wykonanej endarteriectomii,

• zwężenie po radioterapii,
• wcześniejsze operacje okolicy szyi, 

mogące utrudniać chirurgiczny 
dostęp do tętnicy szyjnej,