Nadciśnienie tętnicze

Klasyfikacja ciśnienia tętniczego

(wg ESC i

ESH)

Kategoria

Skurczowe

Rozkurczowe

Optymalne

<120

<80

Prawidłowe

120-129

80-84

Wysokie prawidłowe

130-139

85-89

Nadciśnienie
stopień 1 (łagodne)

140-159

90-99

stopień 2

(umiarkowane)

160-179

100-109

stopień 3 (ciężkie)

 180

 110

izolowane skurczowe

 140

< 90

Podział nadciśnienia tętniczego



Pierwotne (> 90% przypadków)



Wtórne (o znanej przyczynie)

Przyczyny wtórnego nadciśnienia
tętniczego



Choroby nerek



Nefropatia cukrzycowa



Zwężenie tętnicy nerkowej



Zaburzenia endokrynologiczne



Nadczynność lub niedoczynność nadnerczy



Koarktacja aorty



Ostry stres



Hipoglikemia



Po dużych zabiegach operacyjnych



Zespół obturacyjnego bezdechu sennego



Choroby neurologiczne



Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe



Zespół Guillaina i Barrego



Porażenie czterokończynowe



Leki

(doustne środki antykoncepcyjne)



Substancje toksyczne

(alkohol, nikotyna, amfetamina, kokaina)

Epidemiologia pierwotnego
nadciśnienia tętniczego



Rozkład ciśnienia tętniczego w populacji
dorosłych Polaków (2002 r)



Nadciśnienie tętnicze – 29%



Ciśnienie wysokie prawidłowe – 30%



Ciśnienie prawidłowe – 21%



Ciśnienie optymalne – 20%



Częstość występowania nadciśnienia
tętniczego:



zwiększa się z wiekiem



Częściej u mężczyzn i u kobiet po menopauzie

Patogeneza pierwotnego nadciśnienia
tętniczego



wieloczynnikowa



Uwarunkowane genetycznie lub środowiskowo
zaburzenie czynności jednego lub kilku układów
biorących udział w regulacji ciśnienia
tętniczego:



Układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA)



Układ współczulny



Peptydy natriuretyczne



Substancje wytwarzane przez śródbłonek
naczyniowy

Układ RAA



Renina



Wytwarzana przez aparat przykłębuszkowy nerki



Działanie: odpowiedzialna za powstawanie angiotensyny I



Angiotensyna II



Powstaje w płucach pod wpływem ACE



Działanie:



Skurcz naczyń (także wieńcowych)



Działanie aterogenne i prozakrzepowe



Pobudza wydzielanie aldosteronu



Aldosteron



Wytwarzany w korze nadnerczy



Działanie:  wchłanianie zwrotne Na



w kanalikach

nerkowych

Układ współczulny



 częstotliwość rytmu i siłę skurczu mięśnia

sercowego ->  pojemność minutową



Skurcz mięśni gładkich ->  opór obwodowy



 objętość krwi krążącej



 aktywność układu RAA

Peptydowe hormony natriuretyczne



Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (atrial
natruretic peptide, ANP) i mózgowy peptyd
natriuretyczny (brain natriuretic peptide, BNP)



Wytwarzane w sercu, nerkach, naczyniach,
mózgu



Przeciwdziałają różnym mechanizmom
zwiększającym ciśnienie tętnicze:

Substancje wytwarzane przez
śródbłonek naczyniowy



Tlenek azotu (NO)



Rozkurcz mięśni gładkich tętnic -> rozszerzenie
naczyń



Hamuje agregację płytek krwi



Działanie antyproliferacyjne



Zapobiega utlenianiu lipidów



Endotelina



Działa antagonistycznie do NO



Przerost mięśnia sercowego

Czynniki środowiskowe



Spożycie soli



Mała aktywność fizyczna



Otyłość (zwł. brzuszna)



Stres psychiczny ( napięcie układu

współczulnego)

Obraz kliniczny



Często przebieg bezobjawowy



Mogą wystąpić bóle głowy, zburzenia snu,
łatwe męczenie się



Rozpoznanie:



Wartości ciśnienia skurczowego  140 mm Hg

i/lub rozkurczowego  90 mm Hg



Stwierdzone podczas 2 wizyt (wartości średnie z 2
pomiarów)

Powikłania nadciśnienia tętniczego



Przerost lewej komory serca



Niewydolność serca



Przyspieszony rozwój miażdżycy tętnic



Udar mózgu

(krwotoczny, niedokrwienny, TIA)



Upośledzenie czynności nerek, niewydolność
nerek



Rozwarstwienie aorty



Zmiany w naczyniach siatkówki

(wybroczyny,

wysięki, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego)

Leczenie



Zmiany stylu życia



Zmniejszenie masy ciała do prawidłowej



Dieta śródziemnomorska



Zmniejszenie spożycia soli (< 6 g/dz)



Zwiększenie aktywności fizycznej



Ograniczenie spożycia alkoholu



farmakoterapia

Sytuacje szczególne



Podeszły wiek



Często izolowane nadciśnienie skurczowe



Leczenie zmniejsza śmiertelność i chorobowość z powodu
chorób układu krążenia



Często hipotonia ortostatyczna



Cukrzyca typu 2



Docelowe ciśnienie tętnicze < 130/80 mm Hg (125/75 mm
Hg u osób z białkomoczem)



Ciąża



Fizjologia: obniżenie RR w II trymestrze, powrót do wartości
sprzed ciąży lub zwiększenie w III trymestrze



Nadciśnienie tętnicze ciążowe – rozwija się po 20. tyg. ciąży i
ustępuje w ciągu 6 tyg. po porodzie



Nadciśnienie + znaczny białkomocz – stan przedrzucawkowy

Nadciśnienie płucne



Nieprawidłowy wzrost ciśnienia w tętnicy płucnej
spowodowany różnymi chorobami serca, płuc i
naczyń płucnych



Przyczyny:



Zmiany w naczyniach płuc



Idiopatyczne



W chorobach tkanki łącznej: twardzina, toczeń, RZS



Wady serca z przeciekiem lewo-prawym



Choroby lewego przedsionka, komory lub zastawek



Przewlekła choroba zakrzepowa lub zatorowa



Choroby płuc



POChP



Zespół bezdechu sennego

Obraz kliniczny nadciśnienia płucnego



Objawy:



Ograniczenie tolerancji wysiłku spowodowane dusznością
lub męczliwością



Zasłabnięcie w czasie wykonywania wysiłku

(w zaawansowanej)



Objawy niewydolności prawokomorowej serca



Sinica centralna

w wadach z przeciekiem



Palce pałeczkowate

w chorobach płuc lub wrodzonych wadach serca



Przewlekła niewydolność żylna

w zakrzepowo-zatorowym

nadciśnieniu płucnym



Przebieg postępujący



Średni czas przeżycia w idiopatycznym nadciśnieniu
płucnym 2,8 roku

Postępowanie w nadciśnieniu płucnym



Ograniczenie wysiłków fizycznych



Ograniczenie ilości soli w diecie



Farmakoterapia



Leczenie inwazyjne



Septostomia przedsionkowa



Trombendarterektomia płucna



Przeszczepienie płuc i serca