Konstytucja i normy
polityczne
Konstytucja i normy
polityczne
Konstytucja
Konstytucja – najwyższy akt
prawny, który traktuje o
ustanowieniu i urządzeniu państwa
Konstytucja różni się od innych ustaw i aktów
prawnych :
Szczególnym trybem stanowienia
Stanowi się przy szczególnym kworum i szczególną
większością
Szczególną mocą
Akt prawny najwyższego rzędu, ponad konstytucją nie ma
już żadnego aktu
Szczególną treścią
Doniosłość, ogólnikowość,
Szczególną systematyką
Preambuła, księgi, artykuły i rozdziały
Szczególną ochroną
Szczególnego rodzaju sądy i trybunały ( w PL np. – TK i TS)
Cechy charakterystyczne dla treści
konstytucji:
określenie suwerena i sposobu, w jaki
sprawuje on władzę,
określenie podstawowych zasad organizacji
aparatu państwowego,
wskazanie podstawowych praw jednostki,
określenie trybu w jakim może dojść do
zmiany w Konstytucji.
Aspekt pozytywny – szereg norm
musi być skonkretyzowana w
ustawach
Aspekt negatywny – akty
normatywne niższego rzędu muszą
być zgodne z Konstytucją.
Konstytucja Polski – 1997 r.
Preambuła
Rozdział I Rzeczpospolita
Rozdział II Wolności, prawa i obowiązki człowieka i
obywatela
Rozdział III Źródła prawa
Rozdział IV Sejm i Senat
Rozdział V Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej
Rozdział VI Rada Ministrów i administracja rządowa
Rozdział VII Samorząd Terytorialny
Rozdział VIII Sądy i Trybunały
Rozdział IX Organy kontroli państwowej i ochrony prawa
Rozdział X Finanse publiczne
Rozdział XI Stany nadzwyczajne
Rozdział XII Zmiana konstytucji
Rozdział XIII Przepisy przejściowe i końcowe
Typy konstytucji
Czas obowiązywania i treść
Konstytucja mała
Jest stanowiona na czas określony z reguły na
czas uchwalenia konstytucji pełnej. Wyróżnia się
treścią, traktuje ona tylko o organizacji i
funkcjonowaniu władz państwowych. Pisze się ją
po przewrocie, rewolucji itp.
Konstytucje małe w Polsce :
1919 – 1921
1947 – 1952
1992 - 1997
Konstytucja pełna (z łaciny
constitutio – ustanowienie), akt
prawny o najwyższym znaczeniu,
zwany też ustawą zasadniczą w celu
podkreślenia jego wyjątkowego
charakteru.
Jest stanowiona na czas nieokreślony,
wyróżnia się treścią, musi określać co
najmniej pięć spraw :
- ustrój polityczny
- ustrój społeczno-gospodarczy
- prawa obywatelskie
- wolności obywatelskie
- obowiązki obywatelskie
Konstytucje ze względu na tryb
zmiany konstytucji:
-
Konstytucja sztywna
-
Konstytucja elastyczna
Tryb ustanowienia:
Konstytucja oktrojowana
(nadana)
uchwalona
Najbardziej popularnym podziałem jest
podział na konstytucje pisane i
niepisane:
konstytucja pisana
konstytucja niepisana
Konstytucje w sensie:
konstytucja w sensie formalnym
konstytucja w sensie materialnym
Podział na konstytucje jednolite
i złożone:
konstytucja jednolita
konstytucja złożona:
tzw. „Mała konstytucja” z 1992 r.,
przepisy konstytucji z 1952 r. utrzymane w
mocy przez „Małą konstytucję”,
ustawa konstytucyjne 1992 r. „O trybie
przygotowania i uchwalenia Konstytucji
RP”.
Podział na konstytucje pełnie i
fragmentaryczne:
(podział ten pokrywa się z podziałem na
konstytucje jednolite i złożone)
konstytucja pełna
konstytucja fragmentaryczna
Podział na konstytucje:
konstytucja rzeczywista
konstytucja fikcyjna
Podział na konstytucje
normatywne, nominalne i
semantyczne:
konstytucja normatywna
konstytucja nominalna
konstytucja semantyczna
Prawa obywatelskie
Wolności obywatelskie
Obowiązki obywatelskie
Fundamentalne wartości, na których opiera
się życie polityczne społeczeństwa
demokratycznego
:
Idea demokracji,
Idea państwa prawa,
Idea społeczeństwa obywatelskiego
Idea samorządności,
Idea podziału władzy,
Idea rozdziału kościoła od państwa,
Idea świeckiego charakteru państwa,
Idea cywilnej kontroli nad służbami
mundurowymi.
Organizacje i instytucje polityczne
– organizacje i instytucje, które mają
charakter polityczny, które działają w
politycznej sferze życia społecznego,
które organizują społeczeństwo do
udziału w takim życiu i za
pośrednictwem których obywatele w
życiu państwa uczestniczą.
Instytucje polityczne:
Partie polityczne,
Każda inna organizacja jeżeli realizuje
swoje cele poprzez wywieranie wpływu na
władzę polityczną, państwową (np.
związki zawodowe; nawet mafia, która
opłaca polityków),
Państwo ( najbardziej powszechna
organizacja- należą do niej wszyscy, jest
organizacją przymusową)
Normy polityczne – są to normy, które
mają charakter polityczny, są uznawane w
życiu politycznym, które regulują to życie:
Część norm ustanowionych przez państwo np.
prawo wyborcze (bo państwo stanowi też
normy ekonomiczne, porządkowe),
Normy, którymi kierują się organizacje i
instytucje polityczne np. statuty partii, partyjne
regulaminy wyłaniania kandydatów na posłów,
radnych,
Normy zwyczajowe – jeżeli one regulują życie
polityczne.