WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA
OCHRONĄ PRACY w Katowicach
ZARZĄDZANIEEZPIECZEŃSTWEM
PRACY
PRACA INŻYNIERSKA
Zbigniew GARBIEC
Analiza wskaźników
statystycznych ciężkości i
częstotliwości wypadków przy
pracy jako elementy
odzwierciedlające stan
wypadkowości oraz zakres
przestrzegania przepisów i
zasad bezpieczeństwa i higieny
pracy
Kanon
„Chcemy żyć i
pracować bezpiecznie, w
stanie spokoju i pewności, w
warunkach braku ryzyka lub w
warunkach skutecznej przed
nim ochrony”
stał się celem
społecznym.
oraz wyzwaniem dla ludności
naszego kraju.
Wymaga to nowego podejścia
do problematyki
bezpieczeństwa pracy i
ochrony człowieka w
środowisku pracy.
Celem niniejszej pracy
było
przedstawienie, jak
duże znaczenie
w opracowaniu analiz
wypadkowości oraz stanu
bezpieczeństwa i higieny
pracy mają wskaźniki
częstotliwości i ciężkości
wypadków przy pracy, które
odzwierciedlają poziom
przestrzegania przepisów i
zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy.
Analiza wskaźników
statystycznych ciężkości i
częstotliwości wypadków przy
pracy oraz stan wypadkowości
w firmie „X” w latach 1999-
2003
Analiza zawiera ocenę skuteczności
i efektywności działania w kierunku
zapewnienia właściwego stanu BHP w
powiązaniu
z kształtowaniem się wypadkowości
przy pracy
i chorób zawodowych, wyjaśnia
przyczyny ważniejszych odchyleń od
zadań poprawy warunków BHP wraz z
oceną zależnych i niezależnych
czynników mających na nią wpływ.
Analizę wypadków przy
pracy można przeprowadzić
jako:
analizę bezwzględną,
analizę rodzajową
analizę wskaźnikową.
Analiza wypadkowości
bezwzględnej obejmuje
podział wypadków według
ciężkości na śmiertelne,
ciężkie i lekkie.
Analiza wypadkowości rodzajowej
obejmuje następujące grupy
kryteriów:
opis miejsca wypadku,
opis czasu wypadku,
opis przyczyn wypadku,
opis poszkodowanego
Analiza wypadków jest
dokonywana najczęściej według
następujących wskaźników:
wskaźniki częstotliwości wypadków
w przeli-
czeniu na 1000 osób
zatrudnionych W
Z
, na
100 tys. roboczodniówek W
D
lub na
1 mln
roboczogodzin W
G
,
wskaźnik ciężkości wypadków C i
wskaźnik
uogólnionych strat W
US
.
1. Wskaźniki struktury
określające za pomocą liczby
względnej stosunek części
zbiorowości do całej zbiorowości,
wyrażone często
w procentach lub promilach, np.
wskaźnik struktury zdarzeń WS:
Najpopularniejszy podział
wskaźników wyróżnia trzy
podstawowe grupy:
N
N
WS
i
lub
%
100
N
N
WS
i
gdzie:
N
i
– liczba zdarzeń określonego
rodzaju,
N – liczba wszystkich zdarzeń,
Do tej grupy zaliczamy:
wskaźnik struktury wypadków
WS
W
:
gdzie:
W
i
– liczba osób poszkodowanych w
wypadkach
i-tego rodzaju,
W – liczba osób poszkodowanych we
wszystkich
wypadkach,
W
i
i
i
W
W
W
WS
1
2. Wskaźniki natężenia,
ilustrujące
nasilenie badanego zjawiska przez
utworzenie stosunku dwóch wielkości,
które są logicznie ze sobą powiązane,
czyli wyrażenie jednej wielkości w
jednostkach innej wielkości, będącej
dla pierwszej punktem odniesienia,
np. wskaźnik częstotliwości
zdarzeń WN:
gdzie:
N
i
– liczba zdarzeń określonego rodzaju,
N
n
– wielkość populacji osób narażonych,
N
t
– czas narażenia, np. godziny, dni,
miesiące, lata,
n – współczynnik całkowity zależny od
rodzaju
wskaźnika,
n
n
i
N
N
WN
10
n
t
i
N
N
WN
10
lub
3. Wskaźniki dynamiki,
opisujące
rozwój badanego zjawiska w czasie
przez utworzenie stosunku pomiędzy
wielkością określającą badane zjawisko
w okresie badanym (sprawozdawczym)
i w okresie odniesienia (podstawowym,
bazowym),
np. wskaźnik dynamiki zdarzeń
WD:
gdzie:
N
b
– liczba zdarzeń w okresie
badanym,
N
o
– liczba zdarzeń w okresie
odniesienia,
lub
o
o
b
N
N
N
WD
%
100
o
o
b
N
N
N
WD
Do wskaźników dynamiki ,
należy
np. wskaźnik dynamiki zmian
struktury wypadków WD
SW
:
gdzie:
WS
b
– wskaźnik struktury wypadków
w okresie
badanym,
WS
o
– wskaźnik struktury wypadków
w okresie
odniesienia
o
o
b
SW
WS
WS
WS
WD
W celu dokonania
szczegółowej analizy
wskaźników
częstotliwości
i ciężkości wypadków
przy pracy,
przedstawiono w
pierwszej kolejności
stan wypadkowości,
ustosunkowując się do
lat 1999-2003 w firmie
„X”.
Wypadki przy pracy w firmie „X” w latach
1999 – 2003
W latach 1999 - 2003
zanotowano ogółem 1760
wypadków w tym:
10 wypadków śmiertelnych,
83 wypadki zbiorowe,
5 wypadków ciężkich,
1662 wypadki indywidualne-
lekkie
W latach 1999 - 2003
zanotowano ogółem 1760
wypadków w tym:
10 wypadków śmiertelnych,
83 wypadki zbiorowe,
5 wypadków ciężkich,
1662 wypadki indywidualne-
lekkie
Liczba osób poszkodowanych w wypadkach w
latach 1999 – 2003
Liczba osób
poszkodowanych w wyniku
1760 wypadków stanowi
1848. W ciągu pięciu lat
liczba osób
poszkodowanych w
wypadkach zmalała o 363
osoby, czyli o 34,5 %
Liczba osób
poszkodowanych w wyniku
1760 wypadków stanowi
1848
. W ciągu pięciu lat
liczba osób
poszkodowanych w
wypadkach zmalała o 363
osoby, czyli o 34,5 %
Liczba powypadkowych dni niezdolności do
pracy
w latach 1999 - 2003
W latach 1999-2003 absencja
powypadkowa wyniosła 83078
dni, poszkodowanych w
wypadkach było 1848 osób. W
ciągu pięciu lat liczba
powypadkowych dni
niezdolności do pracy zmalała
o 18994 dni czyli o 31 %
W latach 1999-2003 absencja
powypadkowa wyniosła
83078
dni, poszkodowanych w
wypadkach było 1848 osób. W
ciągu pięciu lat liczba
powypadkowych dni
niezdolności do pracy zmalała
o 18994 dni czyli o 31 %
Liczba poszkodowanych wg dni
niezdolności do pracy
w latach 1999 - 2003
W latach 1999 - 2003 liczba
poszkodowanych wg dni
niezdolności do pracy wyniosła:
•wypadki zerowe - 180 tj. 9,7
%;
•od 1-3 dni - 53 tj. 2,9 %;
•od 4-30 dni - 878 tj. 47,5 %;
•powyżej 30 dni - 737 tj. 39,9 %
W latach 1999 - 2003 liczba
poszkodowanych wg dni
niezdolności do pracy wyniosła:
•wypadki zerowe - 180 tj. 9,7
%;
•od 1-3 dni - 53 tj. 2,9 %;
•od 4-30 dni - 878 tj. 47,5 %;
•powyżej 30 dni - 737 tj. 39,9 %
Wskaźniki częstotliwości wypadków w latach
1999 - 2003
gdzie:
W- liczba osób poszkodowanych w
wypadkach ogółem,
Z- średnia liczba osób zatrudnionych.
gdzie:
W- liczba osób poszkodowanych w
wypadkach ogółem,
Z- średnia liczba osób zatrudnionych.
3
10
Z
W
W
Z
Wskaźniki ciężkości wypadków w latach
1999 - 2003
gdzie:
W- liczba osób poszkodowanych w wypadkach
ogółem,
W
S
- liczba osób poszkodowanych w wypadkach
śmiertelnych,
W
I
- liczba osób poszkodowanych w wypadkach
inwalidzkich,
D- liczba przepracowanych dniówek
(roboczodniówek),
Ds- liczba dniówek straconych wskutek wypadków,
A- parametr określający umowną liczbę dni
straconych wskutek wypadków śmiertelnych,
B- parametr określający umowną liczbę dni
straconych wskutek wypadków indywidualnych.
gdzie:
W- liczba osób poszkodowanych w wypadkach
ogółem,
W
S
- liczba osób poszkodowanych w wypadkach
śmiertelnych,
W
I
- liczba osób poszkodowanych w wypadkach
inwalidzkich,
D- liczba przepracowanych dniówek
(roboczodniówek),
Ds- liczba dniówek straconych wskutek wypadków,
A- parametr określający umowną liczbę dni
straconych wskutek wypadków śmiertelnych,
B- parametr określający umowną liczbę dni
straconych wskutek wypadków indywidualnych.
3
10
D
D
C
S
S
S
W
W
D
C
W
W
B
W
A
D
C
I
S
S
Poszkodowani w wypadkach wg płci w
latach 1999 - 2003
W latach 1999 - 2003 liczba
poszkodowanych kobiet zmalała
o 19 osób tj. 17,8 %, natomiast
liczba poszkodowanych
mężczyzn także zmalała, ale już
o 344 osób tj. 82,2 %
W latach 1999 - 2003 liczba
poszkodowanych kobiet zmalała
o 19 osób tj.
17,8 %,
natomiast
liczba poszkodowanych
mężczyzn także zmalała, ale już
o 344 osób tj.
82,2 %
Poszkodowani w wypadkach wg stażu w
latach 1999 - 2003
W latach 1999 - 2003 ilość
poszkodowanych w wypadkach ze
stażem do 5 lat zmalała o 257 osób
czyli o 83,2 %, w przedziale od 6-15
lat zmalała o 15 osób czyli o 10,1 %
oraz w przedziale powyżej 15 lat
zmalała o 91 osób czyli o 93,8 %
(największy spadek)
W latach 1999 - 2003 ilość
poszkodowanych w wypadkach ze
stażem do 5 lat zmalała o 257 osób
czyli o 83,2 %, w przedziale od 6-15
lat zmalała o 15 osób czyli o 10,1 %
oraz
w przedziale powyżej 15 lat
zmalała o 91 osób czyli o 93,8 %
(największy spadek)
Poszkodowani w wypadkach wg wieku w
latach 1999 - 2003
W latach 1999 - 2003 liczba osób
poszkodowanych w wypadkach w wieku
do 30 lat zmalała o 62 osoby czyli o 41,4
% (najmniejszy spadek), w wieku od 31-
40 lat zmalała o 138 osób czyli o 67,6 %,
w wieku od 41-50 lat zmalała o 154 osoby
czyli o 82,4 % (największy spadek) oraz w
wieku powyżej 50 lat zmalała o 9 osób
czyli o 64,3 %
W latach 1999 - 2003 liczba osób
poszkodowanych w wypadkach w wieku
do 30 lat zmalała o 62 osoby czyli o 41,4
% (najmniejszy spadek), w wieku od 31-
40 lat zmalała o 138 osób czyli o 67,6 %,
w wieku od 41-50 lat zmalała o 154 osoby
czyli o 82,4 % (największy spadek)
oraz w
wieku powyżej 50 lat zmalała o 9 osób
czyli o 64,3 %
Przyczyny wypadków przy pracy
Z zestawienia wynika, że przyczyny ludzkie tj.
niewłaściwy sposób wykonywania pracy, nieuwaga
bądź niedostateczna koncentracja, nadmierny
pośpiech, lekceważenie zagrożenia itp. czynniki
stanowiły podstawową (81,5 %) grupę przyczyn
wypadków.
Przyczyny techniczne związane z niewłaściwym
stanem czynnika materialnego stanowiły 8,1 %
ogółu, 5,6 % to przyczyny organizacyjne, tj.
niewłaściwa organizacja stanowisk pracy.
Pozostałe 4,8 % to przyczyny
Z zestawienia wynika, że
przyczyny ludzkie tj.
niewłaściwy sposób wykonywania pracy, nieuwaga
bądź niedostateczna koncentracja, nadmierny
pośpiech, lekceważenie zagrożenia itp. czynniki
stanowiły podstawową (81,5 %) grupę przyczyn
wypadków.
Przyczyny techniczne związane z niewłaściwym
stanem czynnika materialnego stanowiły 8,1 %
ogółu
,
5,6 % to przyczyny organizacyjne
, tj.
niewłaściwa organizacja stanowisk pracy.
Pozostałe 4,8 % to przyczyny
Zestawienie zbiorcze wypadków przy
pracy w zakładzie „X” w latach 1999 -
2003
WAŻNIEJSZE WNIOSKI
W celu poprawy warunków pracy, co
niewątpliwie powinno mieć wpływ na
poprawę wskaźników charakteryzujących
stan BHP należy podejmować
następujące działania:
Intensyfikować działalność kontrolną
warunków pracy, połączoną z szeroko
rozumianym poradnictwem.
Dokonywać sukcesywnie oceny ryzyka
zawodowego na wszystkich stanowiskach
pracy
i informować o nim pracowników.
Kontynuować ocenę organizacji
stanowisk pracy wyposażonych w
monitory ekranowe.
Dokonywać sukcesywnej wymiany
ochron indywidualnych i zbiorowych w
związku
z upływem okresu używalności.
WAŻNIEJSZE WNIOSKI
Jak pokazała przeprowadzona
analiza, większość wypadków
jest wynikiem lekkomyślności,
ignorancji i lekceważenia
przepisów i zasad BHP.
Niedbalstwo i brawura
obciążają najczęściej samych
poszkodowanych, ale nie tylko.
Kryje się za tym nieporządek
i bałaganiarstwo oraz brak
właściwego nadzoru i kontroli.
Dziękuję
za
uwagę