Anna Nowacka WOZ CMUJ
1
STRUKTURA ORGANIZACYJNA - UKŁAD I
STRUKTURA ORGANIZACYJNA - UKŁAD I
WZAJEMNE ZALEŻNOŚCI MIĘDZY
WZAJEMNE ZALEŻNOŚCI MIĘDZY
CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI ORAZ
CZĘŚCIAMI SKŁADOWYMI ORAZ
STANOWISKAMI PRZEDSIĘBIORSTWA.
STANOWISKAMI PRZEDSIĘBIORSTWA.
ELEMENTY STRUKTURY
ELEMENTY STRUKTURY
ORGANIZACYJNEJ :
ORGANIZACYJNEJ :
SPECJALIZACJA CZYNNOŚCI
SPECJALIZACJA CZYNNOŚCI
NORMALIZACJA CZYNNOŚCI
NORMALIZACJA CZYNNOŚCI
KOORDYNACJA CZYNNOŚCI
KOORDYNACJA CZYNNOŚCI
CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA
CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA
PODEJMOWANYCH DECYZJI
PODEJMOWANYCH DECYZJI
WIELKOŚĆ JEDNOSTLI ROBOCZEJ
WIELKOŚĆ JEDNOSTLI ROBOCZEJ
Anna Nowacka WOZ CMUJ
2
Struktura
Struktura
organizacyjna
organizacyjna
Ogół ustalonych zależności
Ogół ustalonych zależności
funkcjonalnych i
funkcjonalnych i
hierarchicznych między
hierarchicznych między
składnikami organizacji
składnikami organizacji
zgrupowanymi w komórki i
zgrupowanymi w komórki i
jednostki organizacyjne w
jednostki organizacyjne w
sposób umożliwiający
sposób umożliwiający
realizację strategii
realizację strategii
organizacji.
organizacji.
3
Anna Nowacka WOZ CMUJ
WYZNACZNIKI STRUKTURY
WYZNACZNIKI STRUKTURY
ORGANIZACYJNEJ:
ORGANIZACYJNEJ:
STRATEGIA
STRATEGIA
TECHNOLOGIA
TECHNOLOGIA
LUDZIE
LUDZIE
WIELKOŚĆ
WIELKOŚĆ
4
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Wymogi dotyczące
Wymogi dotyczące
struktury organizacyjnej
struktury organizacyjnej
Zapewnienie realizacji strategii
Zapewnienie realizacji strategii
organizacji.
organizacji.
Trwałe zapewnienie
Trwałe zapewnienie
funkcjonowanie organizacji.
funkcjonowanie organizacji.
Przystosowanie organizacji do
Przystosowanie organizacji do
zmieniających się warunków
zmieniających się warunków
zewnętrznych.
zewnętrznych.
5
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Projektowanie
Projektowanie
organizacyjne
organizacyjne
Dostosowanie struktury
Dostosowanie struktury
organizacyjnej do funkcji
organizacyjnej do funkcji
jaką ma pełnić organizacja
jaką ma pełnić organizacja
w określonych warunkach.
w określonych warunkach.
6
Anna Nowacka WOZ CMUJ
KRYTERIA KTÓRE KIEROWNICY POWINNI BRAĆ POD
KRYTERIA KTÓRE KIEROWNICY POWINNI BRAĆ POD
UWAGĘ PRZY OCENIE STOSOWNOŚCI KONKRETNEJ
UWAGĘ PRZY OCENIE STOSOWNOŚCI KONKRETNEJ
STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
wg P. Druckera
wg P. Druckera
JASNOŚĆ
JASNOŚĆ
(zróżnicowanie z prostotą - przykł. katedry gotyckiej)
(zróżnicowanie z prostotą - przykł. katedry gotyckiej)
OSZCZĘDNOŚĆ
OSZCZĘDNOŚĆ
(wysiłków potrzebnych do utrzymania kontroli i
(wysiłków potrzebnych do utrzymania kontroli i
minimalizowania starć)
minimalizowania starć)
UKIERUNKOWANIE SPOJRZENIA
UKIERUNKOWANIE SPOJRZENIA
(na wyrób, a nie na proces, na wynik – a
(na wyrób, a nie na proces, na wynik – a
nie na wysiłki)
nie na wysiłki)
ZROZUMIENIE
ZROZUMIENIE
(przez każdą osobę jej zadania i zadania organizacji jako
(przez każdą osobę jej zadania i zadania organizacji jako
całości)
całości)
PODEJMOWANIE DECYZJI
PODEJMOWANIE DECYZJI
(skoncentrowane na właściwych problemach,
(skoncentrowane na właściwych problemach,
nastawione na działanie, wykonywane na najniższym możliwym szczeblu
nastawione na działanie, wykonywane na najniższym możliwym szczeblu
kierowania)
kierowania)
TRWAŁOŚĆ
TRWAŁOŚĆ
(w odróżnieniu od sztywności, umiejętność dostosowania się)
(w odróżnieniu od sztywności, umiejętność dostosowania się)
UTRWALANIE I SAMOODNOWA
UTRWALANIE I SAMOODNOWA
(przygotowanie przywódców do dnia
(przygotowanie przywódców do dnia
jutrzejszego)
jutrzejszego)
7
Anna Nowacka WOZ CMUJ
PROJEKTOWANIE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH
PROJEKTOWANIE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH
Podstawowe zasady określania zadań dla poszczególnych
Podstawowe zasady określania zadań dla poszczególnych
stanowisk
stanowisk
zasada celowości
zasada celowości
-
-
zadania i czynności stanowisk powinny
zadania i czynności stanowisk powinny
wynikać z całego układu celów organizacyjnych i być
wynikać z całego układu celów organizacyjnych i być
powiązane z zadaniami innych części struktury. Polega na
powiązane z zadaniami innych części struktury. Polega na
eliminacji zbędnych lub mało przydatnych celów,
eliminacji zbędnych lub mało przydatnych celów,
zasada optymalnej specjalizacji
zasada optymalnej specjalizacji
-
-
przystosowanie zadań i
przystosowanie zadań i
czynności na danym stanowisku do narzędzi pracy, kwalifikacji
czynności na danym stanowisku do narzędzi pracy, kwalifikacji
pracownika i warunków otoczenia,
pracownika i warunków otoczenia,
zasada szczegółowości
zasada szczegółowości
-
-
wyraźne rozgraniczenie zadań
wyraźne rozgraniczenie zadań
poszczególnych stanowisk, z pozostawieniem pewnego
poszczególnych stanowisk, z pozostawieniem pewnego
marginesu swobody w działaniu,
marginesu swobody w działaniu,
zasada przystosowalności
zasada przystosowalności
-
-
przystosowanie zadań do
przystosowanie zadań do
kwalifikacji pracownika, ich maksymalne wykorzystanie przy
kwalifikacji pracownika, ich maksymalne wykorzystanie przy
zachowaniu odpowiedniego
zachowaniu odpowiedniego
poziomu.
poziomu.
8
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Rozmieszczanie uprawnień decyzyjnych
Rozmieszczanie uprawnień decyzyjnych
zasada minimum decentralizacji
zasada minimum decentralizacji
–
–
stanowiska
stanowiska
wykonawcze powinny posiadać uprawnienia do
wykonawcze powinny posiadać uprawnienia do
podejmowania takich decyzji, których skutki nie
podejmowania takich decyzji, których skutki nie
wykraczają poza stanowisko,
wykraczają poza stanowisko,
zasada przydzielania uprawnień decyzyjnych
zasada przydzielania uprawnień decyzyjnych
–
–
decyzje powinny być podejmowane jak najbliżej
decyzje powinny być podejmowane jak najbliżej
źródła informacji, na podstawie której się je
źródła informacji, na podstawie której się je
podejmuje,
podejmuje,
zasada równoważenia zadań, uprawnień i
zasada równoważenia zadań, uprawnień i
odpowiedzialności
odpowiedzialności
-
-
należy dążyć do
należy dążyć do
niwelowania dysproporcji w tej triadzie.
niwelowania dysproporcji w tej triadzie.
9
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Wielkość jednostek organizacyjnych
Wielkość jednostek organizacyjnych
Racjonalne jest zwiększenie rozpiętości i zasięgu
Racjonalne jest zwiększenie rozpiętości i zasięgu
kierowania, gdy:
kierowania, gdy:
pracownicy mają potrzebę autonomii i samorealizacji,
pracownicy mają potrzebę autonomii i samorealizacji,
nadzór bezpośredni może być zastąpiony przez
nadzór bezpośredni może być zastąpiony przez
standardy kwalifikacji, plany i harmonogramy,
standardy kwalifikacji, plany i harmonogramy,
zadania wszystkich stanowisk są podobne.
zadania wszystkich stanowisk są podobne.
Komórki organizacyjne powinny być niewielkie, gdy:
Komórki organizacyjne powinny być niewielkie, gdy:
morale i kwalifikacje pracowników są niskie, co zwiększa
morale i kwalifikacje pracowników są niskie, co zwiększa
potrzebę osobistego nadzoru,
potrzebę osobistego nadzoru,
występuje potrzeba wzajemnych uzgodnień przy
występuje potrzeba wzajemnych uzgodnień przy
wykonywaniu zadań,
wykonywaniu zadań,
występuje potrzeba częstych kontaktów podwładnych z
występuje potrzeba częstych kontaktów podwładnych z
przełożonym (rady, konsultacje),
przełożonym (rady, konsultacje),
szef musi samodzielnie realizować duży zakres działań
szef musi samodzielnie realizować duży zakres działań
merytorycznych.
merytorycznych.
10
Anna Nowacka WOZ CMUJ
ZASADY KSZTAŁTOWANIA STRUKTUR
ZASADY KSZTAŁTOWANIA STRUKTUR
ORGANIZACYJNYCH :
ORGANIZACYJNYCH :
1. HIERARCHIA SŁUŻBOWA
1. HIERARCHIA SŁUŻBOWA
KAŻDY OD DOŁU DO GÓRY MA
KAŻDY OD DOŁU DO GÓRY MA
PRZEŁOŻONEGO, WOBEC KTÓREGO
PRZEŁOŻONEGO, WOBEC KTÓREGO
ODPOWIADA.
ODPOWIADA.
11
Anna Nowacka WOZ CMUJ
2. JEDNOŚĆ KIEROWNICTWA –KAŻDY W
2. JEDNOŚĆ KIEROWNICTWA –KAŻDY W
HIERARCHII ORGANIZACYJNEJ WINIEN
HIERARCHII ORGANIZACYJNEJ WINIEN
MIEĆ JEDNEGO BEZPOŚREDNIEGO
MIEĆ JEDNEGO BEZPOŚREDNIEGO
PRZEŁOŻONEGO WOBEC KTÓREGO JEST
PRZEŁOŻONEGO WOBEC KTÓREGO JEST
ODPOWIEDZIALNY.
ODPOWIEDZIALNY.
12
Anna Nowacka WOZ CMUJ
3. ROZPIĘTOŚĆ KIEROWANIA –
3. ROZPIĘTOŚĆ KIEROWANIA –
LICZBA, KTÓRA OKREŚLA ILU
LICZBA, KTÓRA OKREŚLA ILU
LUDZI BEZPOŚREDNIO PODLEGA
LUDZI BEZPOŚREDNIO PODLEGA
KIEROWNIKOWI.
KIEROWNIKOWI.
13
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Zasada właściwej
Zasada właściwej
rozpiętości kierowania
rozpiętości kierowania
Danemu kierownikowi
Danemu kierownikowi
powinna być bezpośrednio
powinna być bezpośrednio
podporządkowana taka liczba
podporządkowana taka liczba
podwładnych, jaką może on
podwładnych, jaką może on
efektywnie kierować.
efektywnie kierować.
14
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Czynniki decydujące o
Czynniki decydujące o
właściwej rozpiętości
właściwej rozpiętości
kierowania.
kierowania.
Kwalifikacje kierownika.
Kwalifikacje kierownika.
Kwalifikacje pracowników.
Kwalifikacje pracowników.
Charakter zadań i wymagany stopień
Charakter zadań i wymagany stopień
koordynacji prac.
koordynacji prac.
Rozmieszczenie pracowników w terenie.
Rozmieszczenie pracowników w terenie.
Jakość wyposażenia.
Jakość wyposażenia.
Sposób zorganizowania całej organizacji.
Sposób zorganizowania całej organizacji.
15
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Zasada równowagi
Zasada równowagi
obowiązków, uprawnień i
obowiązków, uprawnień i
odpowiedzialności.
odpowiedzialności.
Przydzielenie danemu stanowisku
Przydzielenie danemu stanowisku
określonych zadań musi się wiązać
określonych zadań musi się wiązać
z przyznaniem mu odpowiednio
z przyznaniem mu odpowiednio
szerokich uprawnień oraz
szerokich uprawnień oraz
przypisaniem takiego zakresu
przypisaniem takiego zakresu
odpowiedzialności, jaki jest
odpowiedzialności, jaki jest
równoważny zakresowi zadań i
równoważny zakresowi zadań i
uprawnień.
uprawnień.
16
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Zasada delegowania
Zasada delegowania
uprawnień
uprawnień
Uprawnienia decyzyjne
Uprawnienia decyzyjne
powinny być zlokalizowane
powinny być zlokalizowane
możliwie jak najbliżej
możliwie jak najbliżej
miejsca, w którym
miejsca, w którym
występują problemy
występują problemy
wymagające podjęcia
wymagające podjęcia
decyzji.
decyzji.
17
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Zasada outsourcingu
Zasada outsourcingu
Ze struktury organizacyjnej
Ze struktury organizacyjnej
należy wydzielić takie
należy wydzielić takie
działalności, które można
działalności, które można
nabyć od organizacji
nabyć od organizacji
trzecich.
trzecich.
18
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Najczęściej wydzielane są
Najczęściej wydzielane są
następujące działalności:
następujące działalności:
Działalność socjalna.
Działalność socjalna.
Działalność administracyjno -
Działalność administracyjno -
gospodarcza.
gospodarcza.
Działalność marketingowa.
Działalność marketingowa.
Działalność szkoleniowa.
Działalność szkoleniowa.
Obsługa prawna i księgowa.
Obsługa prawna i księgowa.
Działalność pomocnicza np. transport.
Działalność pomocnicza np. transport.
Działalność badawczo - rozwojowa.
Działalność badawczo - rozwojowa.
19
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Opis struktury
Opis struktury
organizacyjnej
organizacyjnej
Specjalizacja.
Specjalizacja.
Konfiguracja.
Konfiguracja.
Centralizacja.
Centralizacja.
Standaryzacja.
Standaryzacja.
Formalizacja.
Formalizacja.
20
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Specjalizacja
Specjalizacja
Podział pracy w organizacji.
Podział pracy w organizacji.
Specjalizacja pozioma - podział
Specjalizacja pozioma - podział
pracy pomiędzy poszczególne
pracy pomiędzy poszczególne
piony, komórki i stanowiska.
piony, komórki i stanowiska.
Specjalizacja pionowa - podział na
Specjalizacja pionowa - podział na
zadania kierownicze i
zadania kierownicze i
wykonawcze.
wykonawcze.
21
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Konfiguracja
Konfiguracja
Odzwierciedla usytuowanie, liczbę i
Odzwierciedla usytuowanie, liczbę i
rodzaj pionów, komórek
rodzaj pionów, komórek
organizacyjnych i stanowisk pracy
organizacyjnych i stanowisk pracy
oraz liczbę szczebli
oraz liczbę szczebli
hierarchicznych.
hierarchicznych.
Miarą konfiguracji jest stopień
Miarą konfiguracji jest stopień
pionowego i poziomego
pionowego i poziomego
rozczłonkowania organizacji.
rozczłonkowania organizacji.
22
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Zalety struktury płaskiej
Zalety struktury płaskiej
Krótsze drogi i czas przepływu informacji w kierunku
Krótsze drogi i czas przepływu informacji w kierunku
pionowym.
pionowym.
Mniejsze zniekształcenia przekazywanych informacji.
Mniejsze zniekształcenia przekazywanych informacji.
Większa podatność na innowacje emitowane na
Większa podatność na innowacje emitowane na
szczeblach niższych.
szczeblach niższych.
Pełniejsze wykorzystanie możliwości kierowników.
Pełniejsze wykorzystanie możliwości kierowników.
Niższe koszty utrzymania kadry kierowniczej.
Niższe koszty utrzymania kadry kierowniczej.
Łatwiejsza koordynacja pionowa.
Łatwiejsza koordynacja pionowa.
Lepsze warunki dla decentralizacji decyzji.
Lepsze warunki dla decentralizacji decyzji.
Sprzyja bardziej globalnemu postrzeganiu działalności
Sprzyja bardziej globalnemu postrzeganiu działalności
gospodarczej.
gospodarczej.
23
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Wady struktury płaskiej
Wady struktury płaskiej
Trudności w koordynacji poziomej.
Trudności w koordynacji poziomej.
Brak większych rezerw kadrowych.
Brak większych rezerw kadrowych.
Mniejsze możliwości wykorzystania
Mniejsze możliwości wykorzystania
awansów pionowych jako
awansów pionowych jako
instrumentu motywacji.
instrumentu motywacji.
Konieczność dokładnej regulacji
Konieczność dokładnej regulacji
zastępstw.
zastępstw.
24
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Centralizacja
Centralizacja
Określa sposób
Określa sposób
podejmowania decyzji w
podejmowania decyzji w
organizacji.
organizacji.
25
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Czynniki decydujące o
Czynniki decydujące o
centralizacji lub
centralizacji lub
decentralizacji
decentralizacji
Otoczenie organizacji.
Otoczenie organizacji.
Historia organizacji.
Historia organizacji.
Charakter podejmowanych
Charakter podejmowanych
decyzji.
decyzji.
Zdolności kierowników niższego
Zdolności kierowników niższego
szczebla.
szczebla.
26
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Nie należy
Nie należy
decentralizować
decentralizować
Ustalania strategii organizacji.
Ustalania strategii organizacji.
Projektowania struktury
Projektowania struktury
organizacyjnej.
organizacyjnej.
Tworzenia systemu wartości
Tworzenia systemu wartości
organizacji.
organizacji.
Tworzenia systemu ocen.
Tworzenia systemu ocen.
Ustalania zasad podziału zysku.
Ustalania zasad podziału zysku.
27
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Standaryzacja
Standaryzacja
Stopień typowości działań
Stopień typowości działań
wynikających z przyjętego
wynikających z przyjętego
w organizacji
w organizacji
ujednoliconego sposobu
ujednoliconego sposobu
postępowania, procedur i
postępowania, procedur i
zwyczajów.
zwyczajów.
28
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Formalizacja
Formalizacja
Istnienie w organizacji
Istnienie w organizacji
przepisów w formie
przepisów w formie
pisemnej.
pisemnej.
29
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Podstawowe dokumenty
Podstawowe dokumenty
organizacyjne
organizacyjne
Statut.
Statut.
Regulamin organizacyjny.
Regulamin organizacyjny.
Schemat organizacyjny.
Schemat organizacyjny.
Instrukcja obiegu dokumentów.
Instrukcja obiegu dokumentów.
Instrukcja kancelaryjna.
Instrukcja kancelaryjna.
Regulamin kontroli wewnętrznej.
Regulamin kontroli wewnętrznej.
Regulamin pracy.
Regulamin pracy.
Regulamin wynagradzania.
Regulamin wynagradzania.
30
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Typy struktur
Typy struktur
organizacyjnych
organizacyjnych
Liniowa.
Liniowa.
Funkcjonalna.
Funkcjonalna.
Sztabowo - liniowa.
Sztabowo - liniowa.
Pozioma.
Pozioma.
Pionowa.
Pionowa.
Macierzowa.
Macierzowa.
Dywizjonalna.
Dywizjonalna.
31
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura liniowa
Struktura liniowa
Kn
K1
K
2
K3
P
1
P2
P3
P
4
P5
P6
P7
P8
P9
32
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura liniowa
Struktura liniowa
Zalety:
Zalety:
duża przejrzystość,
duża przejrzystość,
jedność
jedność
rozkazodawstwa,
rozkazodawstwa,
rozłączny podział
rozłączny podział
kompetencji i
kompetencji i
odpowiedzialności,
odpowiedzialności,
obowiązywanie drogi
obowiązywanie drogi
służbowej.
służbowej.
Wady:
Wady:
przerwanie drogi
przerwanie drogi
służbowej,
służbowej,
wydłużenie się
wydłużenie się
kanałów
kanałów
informacyjnych,
informacyjnych,
wzrost formalizacji,
wzrost formalizacji,
brak kompetencji
brak kompetencji
kierowników,
kierowników,
mała zdolność
mała zdolność
przystosowawcza.
przystosowawcza.
33
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura funkcjonalna
Struktura funkcjonalna
Kn
K1
K2
K3
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
P9
34
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura funkcjonalna
Struktura funkcjonalna
Zalety:
Zalety:
specjalizacja
specjalizacja
stanowisk
stanowisk
kierowniczych,
kierowniczych,
łatwe reagowanie
łatwe reagowanie
na zmiany
na zmiany
zewnętrzne.
zewnętrzne.
Wady:
Wady:
sprzeczność poleceń
sprzeczność poleceń
wydawanych przez
wydawanych przez
kierowników,
kierowników,
trudność w ścisłym
trudność w ścisłym
rozgraniczeniu
rozgraniczeniu
kompetencji,
kompetencji,
dalszy proces
dalszy proces
specjalizacji
specjalizacji
kierowników i
kierowników i
tworzenie się nowych
tworzenie się nowych
stanowisk.
stanowisk.
35
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Schemat sztabowo-
Schemat sztabowo-
liniowy
liniowy
Kn
S
S
S
S
K1
K2
K3
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
P9
36
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura sztabowo -
Struktura sztabowo -
liniowa
liniowa
Zalety:
Zalety:
zasada jedności
zasada jedności
rozkazodawstwa,
rozkazodawstwa,
zwiększenie tempa
zwiększenie tempa
przekazywania
przekazywania
poleceń oraz
poleceń oraz
wzbogacenie ich w
wzbogacenie ich w
treść,
treść,
zalety struktury
zalety struktury
liniowej.
liniowej.
Wady:
Wady:
przekształcenie w
przekształcenie w
strukturę
strukturę
funkcjonalną.
funkcjonalną.
37
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Kn
KA1
KA2
A4
A3
A1
KR
K3
K2
K1
P9
P8
P7
P6
P5
P4
P3
P2
P1
Struktura pozioma
Struktura pozioma
A2
Zarząd
Ruch
38
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura pozioma
Struktura pozioma
Zalety:
Zalety:
umacnia zasadę
umacnia zasadę
jedności
jedności
rozkazodawstwa,
rozkazodawstwa,
wyklucza
wyklucza
niebezpieczeństwo
niebezpieczeństwo
samoczynnego
samoczynnego
przekształcenia się
przekształcenia się
struktury zarządu czy
struktury zarządu czy
ruchu w strukturę
ruchu w strukturę
typu funkcjonalnego.
typu funkcjonalnego.
Wady:
Wady:
silne tendencje do
silne tendencje do
przerostu
przerostu
administracji.
administracji.
Słabo reaguje na
Słabo reaguje na
bodźce z otoczenia.
bodźce z otoczenia.
Skłonność do
Skłonność do
autonomizacji obu
autonomizacji obu
jej części
jej części
składowych.
składowych.
39
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura pionowa
Struktura pionowa
Kn
BS
K1
K2
K
3
P1
P2
P3
40
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura pionowa
Struktura pionowa
Zalety:
Zalety:
wewnętrzna
wewnętrzna
spójność systemu
spójność systemu
kierowania,
kierowania,
rozgraniczenie
rozgraniczenie
rodzajów
rodzajów
kierowania:
kierowania:
bieżącego i
bieżącego i
perspektywicznego.
perspektywicznego.
Wady:
Wady:
brak
brak
elastyczności.
elastyczności.
41
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Dn
F1
F
2
F3
P1
P2
P3
Struktura macierzowa
Struktura macierzowa
42
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura macierzowa
Struktura macierzowa
Zalety:
Zalety:
zwiększenie
zwiększenie
odpowiedzialności za
odpowiedzialności za
projekt,
projekt,
rozwiązanie wielu
rozwiązanie wielu
problemów
problemów
organizacyjnych,
organizacyjnych,
wyzwolenie inwencji
wyzwolenie inwencji
twórczej,
twórczej,
lepsze wykorzystanie
lepsze wykorzystanie
wiedzy specjalistycznej
wiedzy specjalistycznej
pracowników,
pracowników,
elastyczność.
elastyczność.
Wady:
Wady:
powstawanie
powstawanie
konfliktów
konfliktów
kompetencyjnych,
kompetencyjnych,
wysokie
wysokie
wymagania
wymagania
stawiane
stawiane
kierownikom i
kierownikom i
podwładnym.
podwładnym.
43
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura dywizjonalna
Struktura dywizjonalna
Struktury dywizjonalne cechuje grupowanie
Struktury dywizjonalne cechuje grupowanie
niezależnych i samodzielnych jednostek
niezależnych i samodzielnych jednostek
organizacyjnych ( tzw. dywizjonów), które
organizacyjnych ( tzw. dywizjonów), które
odpowiadają za dany wyrób, grupę
odpowiadają za dany wyrób, grupę
wyrobów lub regiony sprzedaży.
wyrobów lub regiony sprzedaży.
Wyodrębnienie wielu kompleksowych,
Wyodrębnienie wielu kompleksowych,
ustawionych równolegle w strukturze
ustawionych równolegle w strukturze
organizacyjnej dywizjonów
organizacyjnej dywizjonów
przedmiotowych oznacza decentralizację
przedmiotowych oznacza decentralizację
uprawnień i odpowiedzialności.
uprawnień i odpowiedzialności.
44
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktura dywizjonalna
Struktura dywizjonalna
Zalety:
Zalety:
Kierownictwo naczelne
Kierownictwo naczelne
koncentruje się na
koncentruje się na
strategii,
strategii,
zalety struktury płaskiej,
zalety struktury płaskiej,
większe zaangażowanie
większe zaangażowanie
w działalność
w działalność
innowacyjną,
innowacyjną,
trafniejsze
trafniejsze
podejmowanie decyzji.
podejmowanie decyzji.
Wady:
Wady:
Tendencja do
Tendencja do
autonomizacji
autonomizacji
poszczególnych
poszczególnych
dywizjonów,
dywizjonów,
mniejsza
mniejsza
elastyczność w
elastyczność w
obszarze zmian
obszarze zmian
asortymentowych
asortymentowych
produktów.
produktów.
45
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktury organiczne
Struktury organiczne
Zarządzanie w strukturach organicznych oparte jest
Zarządzanie w strukturach organicznych oparte jest
na powoływaniu ad hoc zespołów do
na powoływaniu ad hoc zespołów do
rozwiązywania krótkotrwałych, jednorazowych
rozwiązywania krótkotrwałych, jednorazowych
zadań.
zadań.
Podział pracy płynny , słabo określony i
Podział pracy płynny , słabo określony i
determinowany przez aktualne cele.
determinowany przez aktualne cele.
Forma struktury płaska.
Forma struktury płaska.
Lokalizacja władzy nieokreślona i zmienna w
Lokalizacja władzy nieokreślona i zmienna w
zależności od realizowanych zadań.
zależności od realizowanych zadań.
Zależności służbowe bardzo słabe, pluralne,
Zależności służbowe bardzo słabe, pluralne,
wielokrotne podporządkowania zachodzące na
wielokrotne podporządkowania zachodzące na
siebie.
siebie.
46
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktury kapitałowe
Struktury kapitałowe
Struktury kapitałowe działalności gospodarczej to
Struktury kapitałowe działalności gospodarczej to
struktury, których elementem są samodzielne
struktury, których elementem są samodzielne
prawne podmioty gospodarcze w postaci spółek
prawne podmioty gospodarcze w postaci spółek
kapitałowych.
kapitałowych.
Relacje podporządkowania mają charakter
Relacje podporządkowania mają charakter
kapitałowy.
kapitałowy.
Podmiot nadrzędny posiadający udziały lub akcje
Podmiot nadrzędny posiadający udziały lub akcje
innych podmiotów określany jest jako spółka
innych podmiotów określany jest jako spółka
dominująca, przedsiębiorstwo macierzyste lub
dominująca, przedsiębiorstwo macierzyste lub
spółka matka.
spółka matka.
Podmioty podrzędne określane są jako spółki -
Podmioty podrzędne określane są jako spółki -
córki.
córki.
47
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Spółki kapitałowe
Spółki kapitałowe
Z punktu widzenia możliwości
Z punktu widzenia możliwości
oddziaływania spółki - matki na
oddziaływania spółki - matki na
spółki - córki rozróżnia się trzy
spółki - córki rozróżnia się trzy
rodzaje spółek
rodzaje spółek
podporządkowanych:
podporządkowanych:
spółki zależne,
spółki zależne,
spółki stowarzyszone,
spółki stowarzyszone,
spółki związane.
spółki związane.
48
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Spółki zależne
Spółki zależne
Są to podmioty wchodzące w skład
Są to podmioty wchodzące w skład
struktur kapitałowych działalności
struktur kapitałowych działalności
gospodarczej, w których podmiot
gospodarczej, w których podmiot
nadrzędny posiada większość
nadrzędny posiada większość
całkowitej liczby głosów w organach
całkowitej liczby głosów w organach
tych spółek.
tych spółek.
49
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Spółki stowarzyszone
Spółki stowarzyszone
Są to podmioty wchodzące w skład
Są to podmioty wchodzące w skład
struktur kapitałowych działalności
struktur kapitałowych działalności
gospodarczej, w których podmiot
gospodarczej, w których podmiot
nadrzędny posiada 20 - 50 %
nadrzędny posiada 20 - 50 %
liczby głosów na zgromadzeniach
liczby głosów na zgromadzeniach
wspólników lub walnych
wspólników lub walnych
zgromadzeniach akcjonariuszy.
zgromadzeniach akcjonariuszy.
50
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Spółki związane
Spółki związane
Są to podmioty wchodzące w skład
Są to podmioty wchodzące w skład
struktur kapitałowych działalności
struktur kapitałowych działalności
gospodarczej, w których podmiot
gospodarczej, w których podmiot
nadrzędny posiada mniej niż 20 %
nadrzędny posiada mniej niż 20 %
liczby głosów na zgromadzeniach
liczby głosów na zgromadzeniach
wspólników lub walnych
wspólników lub walnych
zgromadzeniach akcjonariuszy.
zgromadzeniach akcjonariuszy.
51
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Rodzaje grup
Rodzaje grup
kapitałowych
kapitałowych
Holdingi operacyjne,
Holdingi operacyjne,
holdingi zarządcze określane
holdingi zarządcze określane
również jako strategiczne,
również jako strategiczne,
holdingi finansowe.
holdingi finansowe.
52
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Holdingi operacyjne
Holdingi operacyjne
Są to kapitałowe struktury działalności
Są to kapitałowe struktury działalności
gospodarczej składające się z powiązanych ze
gospodarczej składające się z powiązanych ze
sobą kapitałowo lecz samodzielnych prawnie
sobą kapitałowo lecz samodzielnych prawnie
podmiotów gospodarczych, w których:
podmiotów gospodarczych, w których:
spółka matka prowadzi operacyjną działalność
spółka matka prowadzi operacyjną działalność
gospodarczą kluczową dla holdingu , a poza tym
gospodarczą kluczową dla holdingu , a poza tym
oddziaływuje właścicielsko na spółki - córki w
oddziaływuje właścicielsko na spółki - córki w
celu realizacji założonych celów,
celu realizacji założonych celów,
spółki - córki prowadzą działalność operacyjną
spółki - córki prowadzą działalność operacyjną
wspierającą działalność operacyjną spółki-
wspierającą działalność operacyjną spółki-
matki.
matki.
Efekt -wzmocnienie pozycji konkurencyjnej.
Efekt -wzmocnienie pozycji konkurencyjnej.
53
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Holdingi zarządcze
Holdingi zarządcze
Są to kapitałowe struktury działalności
Są to kapitałowe struktury działalności
gospodarczej składające się z powiązanych ze
gospodarczej składające się z powiązanych ze
sobą kapitałowo lecz samodzielnych prawnie
sobą kapitałowo lecz samodzielnych prawnie
podmiotów gospodarczych, w których:
podmiotów gospodarczych, w których:
spółka matka nie prowadzi operacyjnej
spółka matka nie prowadzi operacyjnej
działalności gospodarczej lecz zajmuje się
działalności gospodarczej lecz zajmuje się
wyłącznie oddziaływaniem właścicielskim na
wyłącznie oddziaływaniem właścicielskim na
spółki - córki w celu realizacji założonych celów,
spółki - córki w celu realizacji założonych celów,
spółki - córki prowadzą komplementarną
spółki - córki prowadzą komplementarną
działalność operacyjną.
działalność operacyjną.
Wykorzystanie efektów synergicznych.
Wykorzystanie efektów synergicznych.
54
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Holding finansowy
Holding finansowy
Są to kapitałowe struktury działalności gospodarczej
Są to kapitałowe struktury działalności gospodarczej
składające się z powiązanych ze sobą kapitałowo
składające się z powiązanych ze sobą kapitałowo
lecz samodzielnych prawnie podmiotów
lecz samodzielnych prawnie podmiotów
gospodarczych, w których:
gospodarczych, w których:
spółka matka nie prowadzi operacyjnej działalności
spółka matka nie prowadzi operacyjnej działalności
gospodarczej lecz zajmuje się wyłącznie
gospodarczej lecz zajmuje się wyłącznie
oddziaływaniem właścicielskim na spółki - córki za
oddziaływaniem właścicielskim na spółki - córki za
pomocą instrumentów finansowych w celu realizacji
pomocą instrumentów finansowych w celu realizacji
założonych celów,
założonych celów,
spółki - córki prowadzą nie powiązaną ze sobą,
spółki - córki prowadzą nie powiązaną ze sobą,
zdyfersyfikowaną działalność operacyjną.
zdyfersyfikowaną działalność operacyjną.
Efekt: maksymalizacja korzyści inwestycyjnych i
Efekt: maksymalizacja korzyści inwestycyjnych i
ograniczenie ryzyka inwestycyjnego spółki matki.
ograniczenie ryzyka inwestycyjnego spółki matki.
55
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Struktury kontraktowe
Struktury kontraktowe
Są to struktury składające się z
Są to struktury składające się z
samodzielnych prawnie,
samodzielnych prawnie,
niezależnych organizacyjnie i
niezależnych organizacyjnie i
kapitałowo podmiotów
kapitałowo podmiotów
gospodarczych w postaci różnych
gospodarczych w postaci różnych
rodzajów przedsiębiorstw, które ze
rodzajów przedsiębiorstw, które ze
sobą współpracują.
sobą współpracują.
56
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Rodzaje struktur
Rodzaje struktur
kontraktowych
kontraktowych
Joint ventures,
Joint ventures,
franchising,
franchising,
umowy handlowe,
umowy handlowe,
konsorcjum,
konsorcjum,
licencja,
licencja,
porozumienie handlowe,
porozumienie handlowe,
wspólnoty interesów.
wspólnoty interesów.
57
Anna Nowacka WOZ CMUJ
Document Outline